@dusharge || همت شهبازی
290 subscribers
119 photos
2 videos
30 files
346 links
@dusharge
کانالدا کی یازی‌لاری کانالین لینکینی وئرمک شرطی ایله پایلاشماق اولار.
اشتراک‌گذاری مطالب کانال به شرط ارائه لینک آن مجاز است.
Download Telegram
#کیملیک_ائستئتیکاسی
(بایرام عادت‌لرینه کولتورل یاناشماق)
#همت_شهبازی


#گؤزللیک ذاتا اؤزونو هر بیر کیمسه‌نین گؤزونه سوخور. گؤزللییی سئومه‌یه بیلمزسن. بو کلمه‌نین چوخ دا درین #فلسفی معناسینی نظره آلمیرام. ائله آزاجیق ساده و آرالیقدا اولان تعریفینی نظره آلیرام. بو هر بیر کیمسه‌نین تصوورونده وار و اونا لذت وئریجی آنلاری یاشادیر. بو کیچیک ائپیزودیک آنلاییشی نظره آلدیقدا، خوشا گلن حرکت‌لر، داورانیشلار هر بیر کیمسه‌نین کیملیک ائستئتیکاسینی، اجتماعی ائستئتیکایا دا چئویره بیلر.
#سوسیال_شبکه‌لرده اؤز مدنیتیمیزی باشقالارینا گؤسترمک اوچون و یا خود اؤز داورانیشلاریمیزی سیناماق اوچون جذب ائدیجی و چکیجی فاکتورلارا اهمیت وئرمه‌لییک. مثلن: #بایرامدا_تاراققا پارتلادیب تخریبات تؤرتمک یئرینه بیر مئیدانا توپلاشیب #تونقال_قالاییب_ملی_رقص و اویونلاریمیزی، #یومورتا_بزه‌ییب_دؤیوشدوردوکلریمیزی و باشقا چکیجی کولتورل فاکتورلاری یئترینجه یاییب عمومی‌لشدیرمک. (بونون مثبت یؤن‌لرینی اؤتن_ایل #تبریزده بیر گروه خوش دوشونجه لی گنج لریمیزده گؤردوک. اونلار #تاراققا پارتلادیب مالی، فردی و اجتماعی تخریبات تؤرتمک یئرینه، مئیداندا ملی اویونلاریمیزی، رقص لریمیزی گؤستردیلر. بو کیمی استقامتلر گوجله‌نیب عمومی‌لشمه‌لیدیر).
مدنی گئرچک‌لیکلری پاسلاندیرماق یئرینه جیلالاندیرماق گره‌کیر. #جیلالانان_کولتور بیر امتعه کیمی بازارا دا اخراج (صادر) اولا بیلر. چونکی بازار، امتعه‌نین گؤزللیینی، ائستئتیک‌لشمیش و بزه‌نیکلی اوزونو گؤروب اؤز سلیقه‌سینه اویغون سئچیم ائده‌جکدیر.
بعضی کیملیک‌لر #معنوی_کیملیک‌لردیر. بونلار امتعه کیمی بازارا چیخا بیلمیر. آنجاق بیر کولتورل میراث کیمی باشقالاری طرفیندن سئچیلیب منیمسه‌نیله بیلر. انسانلارین چئشیدلی و بیر بیریندن فرقلی داورانیشلاری اولدوغو اوچون، اونون اوبیئکتیو نتیجه‌لری ده چئشیدلی اولور.
بو گون داورانیشلاری، کولتورل چالیشمالاری داها یئیین و تئز و آسانلیقلا عمومی‌لشدیرمک اولور. اونا گؤره کی کئچمیشده #مئدیاتیک_جیهازلار (ابزار رسانه‌ای) بیر خاص گروه –داها چوخ دولت- طرفیندن یوخلانیب نظارت آلتینا آلینیردی. مئدیاتیک جیهازلار مقصد، عمومیتله «#قزئت، #کیتاب، #تلویزیون، #رادیو» کیمی جیهازلاری نظره آلیرام. بونلار دولت‌لرین یوخلاما سوزگه‌جیندن کئچمکله یاناشی همی ده ایندیکیندن داها چوخ بئواخت توکه‌تیمچی‌لرین (مصرف کننده) الینه یئتیشیردی. بو دا مسئله‌یه تاثیر بوراخیردی. آنجاق ایندی مئدیاتیک جیهازلار هم دولتین نظارتینی آزالدیب هم ده سورعتی چوخالدیبدیر. بئله اولان حالدا هر شئی داها گئنیش سوییه‌ده و داها یئیین وضعیتده یاییلیب عمومی‌لشیر. بو عمومی‌لشمه گئدیشینده منفی-مثبت داورانیشلار دا یاییلماقدادیر. بیری آدامی اؤلدوروب یئییر و اونون فیلمینی یاییر. باشقاسی تاراققانی پارتلادیر و اونون تخریباتچی جهتینی عمومی‌لشدیریر. باشقاسی دا تاراققا یئرینه بیر یئره توپلاشیب هم قدیم عادت-عنعنعه‌سینی قورویوب ساخلاییر (و عینی حالدا عمومی‌لشدیریر) هم ده داورانیشینا گؤزللیک، #بدیعی‌لیک قازاندیریر. بو جهت یوخاریدا دئدییم او «#کیملیک_ائستئتیکاسی»دیر. بیزده یارانان مدنی و کولتورل داورانیشلار اؤز چکیجی‌لیینی قورویوب؛ و بونونلا دا عمومی‌لشدیریلمه‌لیدیر.
بونون کناریندا بعضی داورانیشلاریمیز دا واردیر کی باشقالارینی بیزیم کیملییمیزی اؤیمکدن اوزاقلاشدیریر. مثلن باشقا ملت‌لرین منیمسه‌دییی و اونلارا عزیز اولدوغو کیمسه‌لری، آنلاییشلاری، حرکت‌لری تحقیر ائتمک.

منجه کیملیین ائستئتیک‌لشمه‌سی اوچون اونون نتیجه‎‌سینی، سونوجونو نظره آلمالییق.

#موغان 1396.12.11

https://telegram.me/dusharge
#شعر_آنا_یاسایا_ضیددیر
#جمال_ثریا

طبیعت اخلاقی قوووب چیخاریر. هاردا اخلاق تؤره‌میشسه، اورادا طبیعتله اخلاق بیر بیریله دارتیشمادا اولوبلار. دئمیریک کی: #صنعتی محض بو دارتیشمالار یارادیر. آنجاق صنعتی بسله‌ین ده ائله بو دارتیشمالاردیر. طبیعت، صنعتله قورولموش سیستئمه قارشی باش قالدیریر. اونو ایره‌لی ایته‌له‌ییر. بوش توتور اونو. پوزور. آغی‌لاییر. صنعت‌لر ایچینده بو اؤزللییی أن چوخ داشییان دا شعر صنعتی‌دیر. او قدر کی بو قونودا بیر چوخ صنعت‌لرین عمومی مسئله‌لرینی شعر اوزرینده دارتیشماسی یئرسیز اولماز. #نووالیس–ین بیر سؤزونو اویغون گؤره‌رک خاطیرلادیرام: هر صنعت شعره دایانیر، حتتا شعر ده بئله ...
« #شعر آلیشقانلیق‌لارا (عادت) قارشی بیر یایلیم آتشی‌دیر». بو یایلیم آتش، شعرین قونوسوندا اولدوغو قدَر #دیالئکتیکینده‌ دورور. حتتا داها چوخ دیالئکتیکینده‌دیر. آنجاق اخلاقا قارشی جهد ائتمک شعرین آماجی دئییل. بلکه وظیفه‌سی و ایشله‌یی‌دیر [کارکرد]. بو ایکی قاورامی بیربیرینه قاریشدیرمامالییق. شعرین چیخیش نؤقطه‌سینده قوروجولوق دا یوخدور ییخیجی‌لیق دا. بیر نؤقطه‌دن سونرا ایسه یالنیز ییخیجی‌لیق اؤزللییی اؤزونو گؤستریر.
قورولموش سیستئمه ضیدلیک، #ائستئتیک ایچینده داها چوخ، گؤزل-‌چیرکین، یاخشی-‌پیس ساواشی شکلینده اؤزونو گؤسترمیشدیر. گؤزلی یاخالادیقلاری یئرده، اؤزلرینی گئرچه‌یین یوکسک‌لیینده سانان دوشونرلر [متفکر] آرتیق یوخدور. اونلار هارداسا گؤزلی گئرچکده، گئرچه‌یی ایسه گؤزلده گؤرورلر. حتتا بعضی‌لری اشیانین ماهیتینه ایلک پیلله‌نین گؤزل اولدوغونو ایره‌لی سوره‌جک قدر آشیری فیکیرده ایدیلر. آنجاق بئله‌لری آرتیق یوخدور ایندی. « #بودلئر»ی دوشونورم. بودلئر 1867ده اؤلدویو زامان بدیعی‌لیکده لاپ یئنی بیر چاغ باشلامیشدیر. بودلئر اسکینی قاپامیش، یئنینی آچمیشدیر. داها دوغروسو شعر بودلئرین سرگذشتینده اؤز ایپ اوجلارینی تاپمیشدیر. بعضی ایپ اوجلارینی. اونون اؤلوموندن بیر ایل سونرا « #لوترئموند»ون chans de maldoro اثری ایشیق اوزو گؤرور. او گوندن بوگونه قدر #شاعیرلر مین ایللیک گؤزلین یئرینه چیرکینینی اوتورتدولار. مصراعلار دا یاخشی-‌پیسه یئنیلدی. تانری‌نین تاسی داراغی توپلانیب گؤیلره چکیلمه‌سی، انساندا کی شئیطانین ظفردن ظفره قاچماسی بو تاریخدن سونرا اورتایا چیخان گئرچک‌لردن‌دیر. انساندا کی جؤوهر، شعرله کاینات ایچینده اؤزونو عکس ائتدیریر. اؤزو یاراتدیغی تانری‌لارین اؤزونه ضید سونوجلارینی ایزله‌ییر. چونکی تانری سونرادان یارانمیش بیچیم و وارلیق‌دیر. انسان ایسه، اؤنجه‌دن یارانمیش بیر جؤوهر.
بوگون شعرین بیر اوجو اجتماعی پلاندا #انسان_حاقلارینی منیمسه‌ییر. بو شعرین توخوموندا اخلاقی بیر قایغی گؤروندویوندن دئییل، بلکه قورولموش نظاما ضیدلیک خصوصیتی آغیرلیق تشکیل ائتدییندن اولور. چونکی انسان حاقلاریندا کی اوصول‌لار ( ilke ) آرتیق قانونی اعتباری یوخدور. چونکی او اوصول‌لار قورولموش سیستئمله داها قارشی‌دورما حالیندادیر. آنجاق اونلارین بیر گون توپلوملاردا گئنیش اولاراق تطبیق اولوندوغونو، قورولموش سیستئم ایچینده قایناشاراق آیریلماز بیر پارچا اولدوغونو دوشونورم، او زامان آرتیق شعر اونلاری عکس ائتدیرمه‌یه‌جکدیر. ترسینه اونلارا بلکه ده قارشی چیخاجاقدیر. ایندی بو نؤقطه‌ده #گئرچکچی‌لر [ #رئالیست‌لر] گئرچک‌چیسی « #ژئرینگ»ین حقوقی ایسماریجی(mesaj) ایله اوسچولارین #اوسچوسو[خردگرا] « #کانت»ین فلسفی ایسماریجی بیرلَشیر یقین. «ژئرینگ» حقوقون مئیدانا گلمه‌سینی توپلومدا حاکیم بیر قوروپون ایستک‌لرینه اویغون اولاراق تثبیت ائدیر. کانت ایسه أن گئنیش آنلامدا اخلاقی طبیعتین مطلق قوواجاغینی سؤیله‌ییر. بیری اجتماعی حیات باخیمیندان، او بیریسی #فلسفی داورانیش باخیمیندان گؤرولموش بو ایکی تثبیت، ایکی حقیقتی ایشیغا چیخاریر.
بیری بو: بیر توپلومدا کی #اخلاق و #حقوق سیستئمی، هئچ بیر زامان انسان‌اوغلونون طبیعتینه تام اویغون گؤرونمه‌یه‌جکدیر. بلکه ده اویغون اولا بیلر، آنجاق تام اویغون اولدوغو گؤرونه بیلمز.
او بیریسی ده بودور: انسان‌اوغلونون طبیعتینه یاخشیجا بیتیشیک [چسبیده] بیر جهتی اولان شعر او اخلاقا، او حقوقلا اوزون مدت مبارزه دوروموندادیر. گئنیش آنلامدا اخلاق حقوقو دا اؤز چرچیوه‌سینه آلدیغیندان یالنیز اخلاق دئیه بیله‌رم، اخلاق طبیعته نئجه ضید اولورسا سؤزونو ائتدییمیز قارشی‌دورما اونجا سرت اولاجاقدیر.
.

@dusharge
.
#ایپک_سیلاح دئییله‌سی #شعر

#همت_شهبازی

۷۰.جی اون‌ایللیک‌ شاعیرلریندن اولان #کیان_خیاو اؤزونده یورغونلوق حیس ائتمه‌ییر. هله ده اؤزونو آکتیو ساخلاییر. اؤزو ده ادبی صحنه‌نین چئشیدلی ساحه‌لرینه باش ووراراق گوندمده‌دیر. اونون شعری کئچمیشدن داها آکتیو، #فلسفی معنادا داها درین، توپلومسال معنادا داها #اومانیستیک بیر آب-هاوا ایله ادبیاتیمیزا قانینا آخیر.او، یورغون و دوشگون دئییل.بو معنادا کی او،هله ده بیزه ان معنالی و دوشوندوروجو شعری سونور. همی ده اونا گؤره یورغون دئییل کی او هم اؤزونون هم باشقالاری‌نین کئچمیشینی (یعنی شعر گله‌نک‌لرینی) تکرار ائتمه‌ییر. اونون شعرینده عینی ایله شعری کیمی #کاینات اؤزونده آکتیودیر. حرکتده‌دیر. آبسورد دئییل. بیر قدر مرموزدور.

من بیلمیرم شعر، «کیان خیاو»ی نئجه تاپمیش؟! آنجاق اؤزو اوچون، اؤزونون بوتون جیغیرلارینا گل‌-گئت ائتمک اوچون چوخ اطرافلی و «نفس‌نفسه دایایان» صمیمی بیر یولداش تاپمیشدیر. اؤزو بونا #ایپک_سیلاح آدی وئریر:

بير توپال قارتال ايتميشدين اوزايلاردا
موزه‌لردن آسيلميشدين.
بيردن بيره گؤروشونو ايسته‌ديم
هاواني يارمادان ائندين
و آتيشدين قانلي تپه‌لرده
سانكي قاراداغ توفه‌يي.
بلكه بير قيزيل آلما شاخيرتيسي‌يدين
بلكه گؤي اوزوندن ائنن،
بير بالديري چيلپاق ملئيكه...
سني بؤيله تاپيرام
اي قارانليق بير شئيلره آتيلان ايپك سيلاح!
و بؤيله تاپينيرام سنه، اي شعير!

آذربایجان #تنقیدچیسی #جوانشیر_یوسفلی‌نین ایللر اؤنجه کیان خیاوین #دیب_اوتاق شعرینه یازدیغی یازیسی یادیما دوشور:
«اونون شعرينده بير راحاتليق وار، انساني اووودور، اوخو پروسئسينده معين کادرلار داخيلينده «آزديرير» و اؤزونه تانيدير...»

شعرین کیان خیاویندا هر شئی دوم‌ـ‌دورو آخیر، حتتا جانسیز اشیالار دا بئله. چونکی «کیان خیاو» آخدیغی جیغیردا، آددیم آتدیغی یولدا، تمیز و توزسوز-قوبارسیزدیر. شعرین کیان خیاوی، سؤزون چیلخا معناسیندا صمیمی‌دیر. سئوگیسینده، وطنداشلیغیندا، اولوسال-توپلومسال سوروملولوغوندا و بونلارین باشیندا دوران اومانیست‌لیینده. اونون صمیمیتی داملا-داملا دامجیلایان داملا کیمی انسان روحونون دَرین‌لیک‌لرینه نفوذ ائدیر.

کیان خیاو شعرینده بیر #یوخسونلوق آختاریر. داها دوغروسو، خالقینا عاید اولان بیر یوخسونلوق: مدنی-انسانی یوخسونلوغون سببکارلاری اونون شعری‌نین اؤفکه‌لی و اؤجشکن پوسکورتوسوندن آماندا قالمیر. او ساکیتجه قارشیلانان بو یوخسونلوقلاری پوسگورور. پوسگوردوکجه شعری‌نین درین‌لییی، بوتون انسانلیغی بورویور. اونا گؤره اونون پوسگورتوسو، اؤز ایچینده و یا خالقی‌نین سکوتوندا ایتیب باتمیر. گور سسی ایله بیزیم قولاقلاریمیزی کار ائدیر. او‌قدر، قولاغیمیزین دیبینده قیشقیریر کی سوندا بیز مجبورن ده اولموش اولسا اونو دینله‌مه‌یه باشلاییریق. دویغو شدتی، دونیا گؤروشونون انسانی بویاسی، اونون شعرینی‌نین سوییه‌سینی داها دا درین‌لشدیریر. اونون قایغی‌کئش دویغو اؤفکه‌سی هیزلی هنیرتیسی یالنیز #بیر_اوجاقدا_ایکی_کول_توپاسی اثرینده سنگی‌ییر.

كيان خياوين شعرلري، بوتون تاريخ و ياشاييشيميزدا ايتيرديك‌لريميز اوچون سارسيديجي و #عصيانجيل_آغلاييش‌دير. دوغرو اوخودونوز: اونون شعري آغلايير. بو آغلاييش انساني اؤز ايچه‌ريسينه قاپيلماغا چاغيرمير. بو، ايچدن قوپان دوشونجه‌لي و دوشوندورن بير آغلاييش‌دير.

هر گون گونش
اومود اوفوقلاريميزي،
ايشيلداتمادان باتدي.
و ياغيش يئرينه
دوزلاق ياغدي اورتاميزا.
تورپاغي آراشديرديم
بئرنوولاري، بنؤوشه تك
گؤن دَريلر آراسيندا بوينو بوكوك گؤردوم.
دلی آتلار اؤلموشدولر.
دلی آتلارين يانيندا،
قارامان قوشلار وار ايدي
قانادلاري قوورولموشدو.
سونرا درين دره‌لره اوز توتدوم
گونئيده دردلي داغلار،
سيخ‌سيخ سيرالارلا مَله‌شيرديلر.
قوزئيده مئشه‌لر،
مئشه‌بی‌لري‌يله بيرگه يانيردي.
اورتاداسا بير چاي حسرت قوخويوردو:
دالقالاريندا يابانجي دامغالارين ساغالمايان ياراسي
پوشگونده بؤهتانلار
و آدينا هذيانلار قوراشديريلميش بير چاي...

اونون شعرلرينده سؤزجوك‌لرين قراري يوخدور. اونون سؤزجوك‌لري وورنوخور، وورنوخور سوندا بير یوخ، نئچه‌قاتلی آنلام قوپارير. بو آنلامدا شعرله انسانين ياشامي و تاريخي ياشانتيسي اوز اوزه گلير.

کیان خیاوین شعر دیلینده اولان هیجان و حرکت، سس تئمبرینده اولان گوج و حرارت اؤزونو یاراشیقلی گؤسترن و بوتون وارلیغینی یاخشی گؤسترمک اوچون باخیش سوزگه‌جیندن کئچیرمه‌یه حاضیرلاشان یئنی‌یئتمه بیر قیزا بنزه‌ییر. بونا گؤره بو شعری اوخویوب منیمسه‌ین کیمسه ده،او یئنی‌یئتمه قیزین سئوینج حرارتینی داشییر. اوخوجو، بوتون وارلیغی ایله بو یاراشیقلی و حرارتلی اینجه‌‌لییه تپکی گؤستریر؛ کیان خیاوین دیلی تک‌بویوتلو، باسیلقان بیر دیل دئییل. اونون دیلی شدتلی‌-‌‌حیددتلی بیر یانارداغ‌دیر.


اوزرینده ایشله‌دییم #آذربایجان_شعرینده_مدرنیزم کیتابیمدان بیر پارچا

https://telegram.me/dusharge
#همت_شهبازی و نگارش مجموعه دو جلدی " #مدرنیسم_در_شعر_آذربایجان"

همت شهبازی مجموعه #دو_جلدی "مدرنیسم در شعر آذربایجان" و دو #کتاب با رویکرد #وضعیت_پست‌مدرنیزم و #واژه‌نامه_توضیحی_پست‌مدرنیزم را به ناشر سپرده است.



سرویس فرهنگ و ادبیات #هنر_آنلاین

همت شهبازی نویسنده، شاعر و منتقد ادبی، با این توضیح که مجموعه دو جلدی "مدرنیسم در شعر آذربایجان" را در #انتشارات_اختر در دست چاپ دارد به #هنرآنلاین گفت:
این کتاب به #شاعران_آذربایجانی که فقط به شیوه نو و #مدرن، #شعر&ترکی سرودند اختصاص دارد و به #نقد_شعر آن‌ها پرداخته شده است.
او با بیان این‌که در مقدمه کتاب حدود 400 صفحه #ویژگی_شعر_مدرنیسم را بررسی کرده، افزود:
کتاب قبل از ورود به بحث اصلی یعنی "شعر مدرن" دو دوره شامل دوره " #روشنگری" و " #نوگرایی" را بررسی می‌کند. دوره روشنگری از #میرزا_فتحعلی_آخوندزاده آغاز و شامل شعر دوره #مشروطه می‌شود. دوره نوگرایی از دوره پهلوی اول آغاز و تا دهه چهل ادامه می‌یابد. دوره شعر مدرن نیز از دهه چهل شروع و تا حال را شامل می‌شود.
شهبازی با این توضیح که 10 سال تحقیق و نگارش مجموعه دو جلدی "مدرنیسم در شعر آذربایجان" زمان برده است، ادامه داد: البته در این مدت چهار، پنج کتاب دیگر نیز به تناوب #ترجمه و به چاپ رساندم.
او که دو کتاب دیگر نیز با عناوین " #پست‌مدرنیزمین_دورومو" (وضعیت پست‌مدرنیزم) و " #پست‌مدرنیزمین_سوزلویو" (واژه‌نامه توضیحی پست‌مدرنیزم) را برای چاپ به انتشارات #اختر سپرده، تصریح کرد:
کتاب نخست شامل مجموعه مقالات #فلسفی و #اجتماعی در حوزه #پست‌مدرنیته ‌و #پست‌مدرنیسم است که از نویسندگان ترکیه و غربی و از زبان ترکی استانبولی به #ترکی_آذربایجانی ترجمه شده است. کتاب دوم نیز حاوی توضیحاتی در حوزه #پست‌مدرنیسم می‌شود. در واقع کتاب شامل توضیح مفاهیم مصطلح در جریان‌های ادبی، اجتماعی و فلسفی پست‌مدرنیسم است.

ترجمه کتاب " #آخشام_اوستو_ساعات_بئشده" (ساعت پنج عصر) شامل برگزیده شعرهای #لورکا و نقد دو شعر بلند از ترکی استانبولی به ترکی آذربایجانی، ترجمه " #حکایه_نین_امکانلاری" شامل 10 داستان و 10 نقد از نویسندگان ترکیه به ترکی آذربایجانی، ترجمه " #مدرنیته_و_مدرنلیک" شامل مجموعه مقالات فلسفی و اجتماعی و ادبی در حوزه مدرنیته و مدرنیسم، " #تویوغ‌لار" کار تحقیقی درباره یکی از قالب‌های قدیمی شعر آذربایجان به نام #تویوغ و بررسی شعرهای #قاضی_برهان‌_الدین_احمد شاعر قرن ۸ هجری #آذربایجان که در قالب تویوغ سروده شده، " #نقد_شعر_معاصر_آذربایجان" با تحلیل شعرهای (ساهیر، سهند، باریشماز و سحر)، ترجمه " #من_بوی_دارچین_می‌دهم" #جمال_ثریا، ترجمه " #آبی_چشمانت_آسمان_چه‌_کسی‌_ست" شعرهای عاشقانه #آتیلا_ایلهان از آثار منتشر شده شهبازی است که در استان اردبیل زندگی می‌کند.

http://www.honaronline.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-8/145766-%D9%87%D9%85%D8%AA-%D8%B4%D9%87%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B4-%D9%85%D8%AC%D9%85%D9%88%D8%B9%D9%87-%D8%AF%D9%88-%D8%AC%D9%84%D8%AF%DB%8C-%D9%85%D8%AF%D8%B1%D9%86%DB%8C%D8%B3%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86


@dusharge
#بولود_قاراچؤرلو_سهندین شعرینده
«باشقا بیریسی‌نین وارلیغینی درک ائتمک»
یا دا « #دویغوسال_ائپیک‌‌لیک»

یازان: #همت_شهبازی
چئویرن: #رامین_جبارلی

#سهندین طرفيندن بشریتین آجینا‌جاقلی میفی و اونا حاکيم قانون‌لاری چاغداش فورمادا اورتایا قویولوشو بیر نوع اونتولوگیا‌دیر [هستي‌شناختي] کی، چاغداش توپلومسال جیلوه‌لر، چاغداش ائپوسا چئوریلمیش‌دیر و صنايعلی دونیا، چاغداش میف‌لرین تانریسی سانیلمیش‌دیر. اؤز اکتشافاتلارینا اؤیونن و بشر حاقلاریندان دم ووران دونیا. آمما سهندین باخیشیندا انسان شخصیتینی و حاقلارینی آیاق آلتینا آتماق بو میفیک دونیانین ان ساده قانونودور. بو حاقدا «سهند #تپه_گؤز پوئماسیندا گونده‌لیک سیاسی مسئله‌لره توخانیب و آمئریکا‌لی مصلحتچی‌لری کی، گویا یئنی مدنیت و بشر حاقلارینین ایراندا تبلیغچی‌لری‌دیرلر «تپه‌گؤز»ه بنزتمیش‌دیر».1 بیر گؤزله دونیایا باخان و انسان وارلیغینی اودان تپه‌گؤز. او، صنعتکارلیقلا بو اکتشافلارینی #میفیک سیناقلارا کئچمک اوچون تکجه قایناق بیلن دونیانین تراژیک سوژئتینی تصویره گتیرمیش‌دیر. بو سوژئت اؤزلرینی « #دلی_دومرول» کیمی اؤلومسوز سانان انسانلارین ياشامینا خبردارلیق و باشلانغیج‌دیر. چاغداش ائپوس اؤزونه اؤیونور، آمما او، بو ائپوسون کولمیناسیا نؤقطه‌سینی [نقطه اوج] فاجعه‌لی گؤرور. ائله همن فاجعه‌لی ائپوس، اونو بیر چیخیش یولو آختارماغا مجبور ائتمیش و نتیجه‌ده بو فاجعه‌لی‌ بشری قانون اوچون بوتون انسان‌سئور قانونلارین گئنیش‌لیيی قدر بیر قئید الده ائده بیلیر و بو #محمد_مختاری دئمیشکن «باشقاسی‌‌نین بیریسینین وارلیغینی درک ائتمك»دیر.

بو قونویا کئچید اوچون، « #ارمغان 2» شعریندن بیر نئچه بند بورادا گتیریلیر. بو شعر #شهریارا خیطاب نظمه چکیلمیش بیر مکتوبدور. بو همن اثردیر کی، شهریاری « #سهندیه» کیمی اثر یاراتماغا سؤوق ائدیر. «ارمغان 2» سهندین انسان‌سئور و #فلسفی مکتبینی درک ائتمک اوچون بیر بیلدیریش‌دیر. بو شعر شاعيرین انسانی مسئله‌لر حاقدا دوشونجه‌سی‌نین یؤنونو گؤستریر و منجه 70.جی ایللرین شاعيرلری اوچون شعر ایچریک‌لرینی اولوسال ائموسیونال چرچیوه‌لردن چیخاران انسانی یؤن وئرمه‌لرینده بیر اؤرنک اولموشدور. بو مقامی خاطیرلاتما‌لییام کی، سهندین باشقا بیریسی‌نین وارلیغینی درک ائتمک اوچون تکلیفی، اؤزونون، مدنیت و کیملیيی‌نین درکی‌دیر، بو اوزون شعردن نئچه بندی بورادا گتیریلیر.

۱.قارقیش زمانه‌نین قانونلارینا
قارقیش اورک‌لری آییرانلارا
قارقیش انسانلاری قفسه سالیب
«بشر حقوقوندان» دم وورانلارا

2. کیمه دئمه‌لییک دردیمیزی بیز
درد بیلن کیمدی، «سؤز آنلایان» کیمدی؟
اسیر بیر میللته، محکوم بیر ائله
قایغی چکن کیمدی، آغلایان کیمدی؟

3. دئمیرم دونیادا اسارت یوخدور
چوخ یئرلره سونگو تاخمیش استعمار
آنجاق بیزیم کیمی ازیلن آزدیر
هاردا «حاق وئرمز» وار، «حاق باتیرماز» وار

4.بو«شرف»، بو«شؤکت»، بو«قدرت»، بو «شان»
هورا، دوغرودان دا بیزه عار اولسون
حیاتین آمان‌سیز بیر قانونو وار
تعصوب‌سوز میللت گرک خار اولسون

5. گرک گؤزلریندن گؤز اؤرته بیر کس
قارغا یوواسینا یاناشا اگر
نيیه وطنیمی سئومه‌ییم نيیه؟
من بیر قارغا‌دان دا اسکییم مگر؟

۶. من دئمیرم اوستون نیژاددانام من
دئمیرم ائللریم ائللردن باش‌دیر
منیم مسلکیمده، منیم یولومدا
میللت‌لر هامیسی دوستدو، قارداش‌دیر

۷. چاپماق ایسته‌میرم من هئچ میللتین
نه دیلین، نه یئرین، نه ده امه‌يین
تحقیر ائتمه‌ییرم، هَده‌له‌میرم
کئچمیشین ایندیسین یا گله‌جه‌یین

۸. پوزماق ایسته‌میرم من بیرلیک‌لری
انسانلیق بیرلیيی ایدئالیم‌دیر
قارداشلیق، یولداشلیق، ابدی باریش
دونیادا ان بؤیوک آرزولاریم‌دیر

۹. آنجاق بیر سؤزوم وار، من ده انسانام
دیلیم وار، خالقیم وار، یوردوم-یووام وار
یئردن چیخمامیشام گؤبه‌لک کیمی
آدامام حاققیم وار، ائلیم- اوبام وار

۱۰. قول یارانمامیشام یاراناندا من
هئچ کسه اولمارام نه قول، نه اسیر
قورتولوش عصری‌دیر انسانا بو عصر
اسیر اولانلاردا بوخووون کسیر

##

یازی‌نین آردینی آشاغیداکی لینکدن #ایشیق سایتیندان اوخویا بیلرسیز.


http://ishiq.net/tərcumə/24062

@dusharge
@dusharge || همت شهبازی
#مصاحیبه(۲) دانیشیغی آپاران: #افشین_شهبازی بس اوندا مدرن ادبیاتین اؤزللیکلری؟ ↙️-بعضی‌لری مدرن صنعتی مارکسین #کمونیست_مانیفئستی اثری ‌ایله باشلاندیغینی دئییرلر.بعضی‌لری ده شارل بودلئر و سیمبولیزم‌له. هرحالدا مدرن ادبیات دئدیییمیزده بیرچوخ اؤزللیک‌لری ‌ایله…
#مصاحیبه (۳)
دانیشیغی آپاران: #افشین_شهبازی

👈 بو #دانیشیق اوزون اولدوغو اوچون، یوروجو اولماسین دئیه بؤلوم- بؤلوم پایلاشیلیر. دانیشیق ایلک دفعه #آناوطن قزئتینده، سونرا #مدرنیزمین_چاغداشلیغی کیابیندا، لاتینجه واریانتی ایسه باکیدا #کاسپی قزئتینده چاپ اولدو. امه‌یی کئچن هر کیمسه‌یه خصوصیله عزیز افشینه منتدارام ( #همت_شهبازی)


###

سیزجه نئجه #مدرن_دونیا_ادبیاتی سوییه‌سینه چاتماق اولار؟

↙️ #مدرن_ادبیاتین ائسکئلئتی دیل یئنیلیک‌لری اوزره قورولور. دیل آنلاییشلارینین گئنیشلنمه‌سی نتیجه‌سینده صنعتکارین دا گؤروشلری گئنیشله‌‌نیر. هارداسا بیر یئرده دئمیشم دیل شعرده بیر ایلگی واسیطه‌سی دئییل. بلکه دیل، انسانین ایچیندن قوپان دویغولارین دانیشیغی‌دیر. دویغولار دانیشاندا ایسه، #دیل بیر #سوپئر_ایلگی رولونو اویناییر. یعنی بوردا دیل، نه‌یی دئمکله اهمیت قازانمیر. نئجه دئمکله اؤنملی اولور. بونلاری نظرده آلدیقدا #مدرن_شعرده، ان آکتیو فاکتورلاردان بیری دیل فاکتورودور. ایندی انگیلیس ادبیاتیندا، شئکسپیرین دیلینی بو گونکو انگیلیس دیلینه ترجومه ائدیرلر. عینی ایله تورکیه ادبیاتیندا #توفیق_فیکرت‌ین شعرلرینی بو گونکو تورکجه‌یه چئویردیکلری کیمی. یعنی مدرن شعر دیلی ایله #کلاسیک_شعر دیلی‌نین آرا وئریب آنلاشیلماز اولدوغو بیر یئنی واسیطه‌چی یعنی ترجومه‌چینی طلب ائدیر. بیزیم مدرن شعریمیزده ان چاتیشمایان جهت‌لردن بیری دیل احتیاط‌لارینا (ذخیره‌لرینی) راحاتجا ال چاتیلماماسی‌دیر. یعنی دیلیمیزده سؤزلر، کلمه‌لر، قاورام‌لار وار. آنجاق اونو ایشلتمیریک. چونکو اونلارین یئرینه، دانیشیق دیلیمیزده باشقا دیل‌لرین کلمه‌لریندن استفاده ائدیریک. بو دا شعر دیلیمیزین پتانسیلینه تأثیر قویور. دانیشیق دیلینی بو گون بیزه یابانجی اولان مئدیا و یا درسلیک‌لر واسیطه‌سییله آلیریق. اونون قورولوشونو بئینیمیزه حک ائدیریک. آنا دیلیمیزده‌کی کلمه‌لر ایسه بیزیمله یادلاشیر. استفاده اولونمایان آنبارلارا یوللاییریق. بو، شعریمیزده ده تأثیر قویور. شعریمیز دیل احتیاط‌لارینا مراجعت ائله‌میر. بو کلمه‌لر، دیلچیلیک باخیمیندان دئسک بیر نوع #گؤسترگه (نشانه)‌دیر. #گؤسترگه‌چیلیکده (نشانه شناسی) ایسه، هر بیر #گؤسترگه نئچه حالت‌ده استفاده اولونا بیلر. اونلاردان بیری بدیعی دیل‌دیر. بدیعی دیلده بیر گؤسترگه‌نین استفاده فاکتورلاری نئچه جهت‌لی‌دیر. یعنی مثلن بیر کلمه‌نی بیر مصراع‌دا: کینایه ایله، باشقاسیندا استعاره ایله، بیر باشقاسیندا مجاز ایله و... استفاده ائتمک اولار. بونلاری نظرده آلدیقدا، دیل احتیاط‌لاریندان یارارلانماق مسأله‌سی اؤز اهمیتینی قازانیر. اوندا شاعیر و یازارین‌ دا اؤز مقصدینی چاتدیرماغا پروبلئمی اولمور. چوخ زامان، شاعیرلریمیز بیر یاخشی مضمونو دئمک اوچون، دیل واسیطه‌سی، ابزاری اولمادان اوندان واز کئچیرلر. یعنی باخیر گؤرور دئدییی و ایجرا ائتدییی فورم، مضمون یوکسکلییندن چوخ آشاغیدیر. بو پروبلئمی اورتادان قالدیرماق اوچون "سؤزلوک" کیتابلارینی قارشیسینا قویوب ازبرله‌مک لازیم دئییل. ساده‌جه آرتیق اوخوماق لازیم‌دیر. اوخوماقلا یاناشی آرتیق سیناماق لازیم‌دیر. بیزیم دیلده پتانسیل وار. ساده‌جه اونون پاخیرلارینی جیلالامالییق. اؤز تجروبمدن دئییم. #فلسفی و #تئوریک ایش‌لرله مشغول اولدوم. چتین‌لیک‌لر گؤردوم. آنجاق دیلیمیزده یارارسیزلیق، چاتیشمازلیق‌لار گؤرمه‌دیم. هله من‌ ده، ائله یوخاریدا دئدییم آداملارا داخیل اولان کیمسه‌لردن حئساب اولورام. یعنی من ‌ده دیل احتیاط‌لاریمیزین یوزده اوتوز فاییزیندان استفاده ائتمه‌یی باجارمیرام.


#آردی_وار

https://telegram.me/dusharge
« #عاشیقلی_کروان» اثرینه بیر باخیش
یازان: #همت_شهبازی

«عاشیقلی کروان»، #مفتون_امینی‌نین آذربایجان تورکجه‌سینده یاراتدیغی گؤزل و بدیعی بیر اثری‌دیر. بو اثری اوخویاندا، آتا بابالاریمیزین َثل، #ضرب‌المثل شکلینده سؤیله‌دیک‌لرینی، علوی فیکیرلرینی خاطیرلاییریق. آتالاریمیزین سؤزونده‌کی قیسالیق، عینی زاماندا بؤیوک دوشونجه قایناغی، انسانی بوتون یاشاییش ساحه‌سینده آییق‌لیغا و داورانیشینی گؤزل سوییه‌ده گؤسترمه‌یه چاغیریر. بئله بیر دوشونجه‌نین داوامچیسی هله ده بیزیم دوشونجه‌لی و آغ ساققال شاعیرلریمیز آراسیندا گؤرونور. اؤرنک اولاراق: « #سؤنمز»ین « #شئح_مونجوغو» اثری، «عاشیقلی کروان» ایله اوزون سوره قیریلان حلقه‌واری قاندال‌لارینی ایلگی‌لندیردی. هله سؤنمزدن اؤنجه بیزیم ایکی دیللی شاعیریمیز «مفتون امینی» مثل و ضرب‌المثل‌لری بدیعی شکیلده شعرده ایشلتمک سیناغیندان اوغورلو چیخمیشدی؛ بونا گؤره ده من «عاشیقلی کروان» اثرینی بیر #تمثیلی (آللئقوریک) اثر کیمی دَیرلندیریرم.
تمثیلین مضمون باخیمیندان کؤکونده فلسفه وار. فلسفه‌نین ایلکین تمثیلچی‌لری، تمثیل واسیطه‌سییله اؤز دوشونجه‌لرینی دئمیشلر. بونلارین ان باشلیجاسی #افلاطوندور. اورتا دؤنم‌لره گلدیکده ایسه، تمثیل اؤز #فلسفی آنلامینی قوروماقلا یاناشی ادبیاتدا اؤزللیکله شعرده اؤز عکسینی تاپدی. #گنجه‌لی نظامی‌نین اثرلری، #دانته‌نین ایلاهی کمدیسی، #جان_میلتونون ایتمیش جنتی، #عطار_نیشابوری‌نین منطق‌الطیر، #محمد_فضولی‌نین سفرنامه روح، #محمدباقر_خلخالی‌نین ثعلبیه (تولکی‌نامه) کیمی اثرلرینده تمثیل باشلیجا رول اویناییر. تمثیل-ین ادبیاتا گیردیکده داها چوخ فورمجا اؤنملی اولدوغونو گؤروروک. اونون فورم قاتینا استعاره و مجاز گیریر.
« #تمثیل» آذربایجان ادبیاتیندا أن چوخ، بایاتیلاریمیزدا ایشله‌نیر. قئید ائدیرم کی تمثیل آتالار سؤزوندن فرقلی‌دیر. تمثیل ذئهنی (اؤزنل، سوبیئکتیو) آنلاملاری اوزه چیخاریب اونو عینی‌لشدیریر. بو او دئمکدیر کی انسان تمثیل-ین گوجو ایله هر شئیی حتتا أن ایچسل دویغولاری دا بئله، ظاهیری بیچیمده گؤرور. شاعیرین بو حاقدا کؤمه‌یینه یاشاییش آلانیندا  قازاندیغی تجروبه گلیر. او یاشاییش، طبیعت و خلقی‌نین عادت و عنعنه‌سی‌نین کؤمه‌یی ایله هر شئیی بیزیم گؤزوموزون اؤنونده جانلاندیریر. تمثیل انسانین معنوی و مادی دویغولارینی، طبیعت، توپلوم و اشیادان آلماقلا یاناشی اونو مقایسه‌لی شکیلده عینی‌لشدیریب ساده بیر اوسلوبدا اوخوجویا چاتدیریر.

#مفتون_امینی بو اوسلوبدان یارارلانماقلا اؤز دوشونجه و دونیا گؤروشونو آیدین و ساده شکیلده بیزه سؤیله‌ییر و بونونلا دا توپلومسال یاشاییشین، بدیعی اوبرازلارینی یارادیر:

اگر قوش یورقون اولسا پّر گؤتورمز
یالانچی عشقی هئشواخ تر گؤتورمز
عزیزیم قلبیمه دَیسن یاواش دَی
بو بیر گولداندی سینسا جر گؤتورمز (۱)

ائله بونا گؤره ده شاعیرین بو اثری بایاتی وزنینده اولماسا دا، بایاتی ریتمی ایله وورغولانیر؛ و بو سببدن «عاشیقلی کروان» اثری‌نین مضمونو بایاتی مضمونونو اؤزونه آلمیشدیر.
شاعیر تمثیل گوجو ایله، گؤزل و بدیعی آنلام یاراتمیشدیر؛ اؤرنک اوچون: او «حقیقتین» سیرلی سیماسی و دولاشیقلارینی و أل یئتیشمزلییی و اوزونلوغونو گؤسترمک اوچون، اونو بیر چای تصور ائدیرکی یوزبیر آدیلا یوز یئردن کئچیر:

بو بیر سؤزدور گولوم قالسین یادیندا
شیرین یا شور، دوتارلیق وار دادیندا
حقیقت بیر اوزون چای‌دیر بوروقلو
کی یوز یئردن کئچیر، یوز بیر آدیندا

«تمثیل شاعیرین الینده اؤز فیکیر و قایغی‌لارینی سؤیله‌مک اوچون أن گوجلو بیر آراج‌دیر. اوخوجو تمثیل آراجی ایله شاعیرین فیکیرلرینی دویور، هله اوسته‌لیک اونو همیشه‌لیک اؤز بئینینده ساخلاییر. چونکی او ساده و اوره‌یه یاتیم بیر دیل یعنی تمثیل دیلی ایله یازیلیب‌دیر. اونون حتتا پوئمانی اوچ بؤلومه بؤلدویو آدلاردا دا بئله، تمثیل دویغوسو واردیر. شاعیر اؤز خلقی‌نین عادت و عنعنعه‌لریندن و سئودییی طبیعتین اوچ اوبرازیندان (یعنی: اوجاق، بولاق و داغ اوبرازلاریندان) صنعتکارلیقلا  یارارلانیر».( ۲)

بئله‌لیکله بیرینجی بؤلومونو «اوجاق باشیندا» آدلاندیرماقلا، خلقی‌نین أن اسکی زامانلاردان سئودییی اود، یورد و اوجاق باشیندا ییغیشیب یاشاییشین چئشیدلی ساحه‌لری حاققیندا دوشونجه‌لرینی و همچنین بیر- بیرینه اوجاق باشیندا «بوی بویلاییب، سوی سؤیله‌دیک‌لرینی» یادا سالیر؛ سانکی بو صنعتکار آشیقلار، بو ائلین باش بیلن‌لری، اوجاق باشینا ییغیشماقلا گله‌جک حاققیندا اؤز پلانلارینی بیربیریله بؤلوشدورورلر:
میز اوسته، رنگ‌لی – رنگ‌لی ، قاب قاشیق‌لار
حیه‌طده، رنگی سولموش، سارماشیق‌لار
عجب حالدیر، اوره‌ک قئینیر، غم اوینور
سازیز قربانی، قالخین، آی عاشیقلار!

👇👇👇 @dusharge 👇👇👇