ترجمه شعری از: #کیان_خیاو
مرا از چه مي‌ترسانيد


زنجیری بزرگتر از زنجیر کره‌ی خاکی نیست
من بر روی آن راه می‌روم.
زنجیری سنگین‌تر از عمر انسان نیست
از لاي تک‌تک حلقه های آن می‌گذرم.
و دریایی ژرف‌تر از عشق نیست
که من تا ته آن رفته‌ام چندین بار
اگرچه در عمق آن روشنایی هم نیافته باشم.

آی ی.. ی مرا از چه می ترسانید؟
نه مثل درخت تاب آتش
نه مثل آتش تاب آب را دارم
مثل یک انسان، انسان‌ها را تاب آوردم،
مثل یک انسان
تاب آوردم حیوانات سنگدلِ بی ارج را
بودن به معنای هستی نیست
ایمان به هستی‌ست معنای بودن.
و شما از کجا بدانید این را؟
من به پاسداشت باورهایم زیستم
قدم بر روی زنجیرها گذاشتم
از حلقه‌ی زنجیرها گذشتم
و تا اعماق دریاها رفتم.
روزی اگر بمیرم
آن قدر عریان خواهم مرد
که قالیچه‌ی سلیمان هم بهای عریانی‌ام را کفاف نکند.
آی ی.. ی، مرا از چه می‌ترسانید؟
فرمان دهید محاکمه‌ي خونین برپای دارند!
جنگل‌ها تبدیل به چوبه‌های دار شوند!
زندگی وبال گردنم باد
اگر نامم را بر سینه شان حک نکنم!


******
#متن_اصلی_شعر به #ترکی
مني نه‌دن قورخودورسونوز

#كيان_خياو (kiyan_xiyav)

يئر كوره‌سيندن بؤيوك بير قاندال يوخ
اوستونده يئرييير‌م.
عؤموردن آغير بير زنجير يوخ
حالقالاريندان كئچيرم بير-بير.
و عشق قد‌ر بير بوغوجو عوممان يوخ
سونونا قده‌ر وارميشام نئچه كره
ديبينده بير ياخاموز تاپماسام دا.

ائهـئـ…ي، مني نه‌دن قورخودورسونوز؟
نه آغاج كيمي اودو
نه اود كيمي سويو
بلكه اينسان كيمي اينسانلاري دؤزدوم
كؤير‌ك بير اينسان تك
قلبي بئش قپيكه دَيمز حئيوانلاري.
كي وار اولماق وارليق دئييل
وارليغا اينانماق وار اولماقدير.
و سيز بونو هاردان بيله‌جكسينيز؟
منسه ايناملاريم اوچون ياشاديم
قاندال اوستونده يئريديم
زنجير حالقاسيندان كئچديم
و عوممانلاري سونونا قد‌ر وارديم.
بير گون اؤلرسم ده
اؤيله چيلپاق اؤله‌رم كي
سولئيمان خالچاسي بئله اؤده‌مز عوريانليغيمي.
ائهئـ…ي، مني نه‌دن قورخودورسونوز؟
قانلي ديوانلار توتولسون! امر ائدين!
اورمانلار اعدام ديره‌كلرينه دؤنسون!
آديمي دؤشلرينه قازمازسام بير-بير،
ياشاماق قنيميم اولسون!


*شاعر: کیان خیاو؛ مترجم: همت شهبازی
مجله: #شعر » پاییز 1392 - شماره 70 (1 صفحه - از 157 تا 157)

ترجمه شعر نخستین بار در سال 1389 در ویژه نامه #شعر_آذربایجان در سایت #وازنا انتشار یافته بود.

https://telegram.me/dusharge

رحمتلیک اوستاد #یحیی_شیدانی آنماق قصدی ایله

افشین شهبازی ایله دانیشیقدان ایکی سوالا جاوابیم:


◀️ س: بیر آز اؤزونوزدن دانیشاق. دانیشگاهدا فارس ادبیاتی اوخویوبسوز ائله دیر می؟

✅ ج: ائله‌دیر. #تبریز_دانیشگاهیندا فارس ادبیاتی اوخوموشام. اؤزوم #موغاندا بویا-باشا چاتمیشام. ایندی ده بورادا ساکینم.

◀️ س: بو دورومدا هانسی سبب دن آذربایجان ادبیاتینا اوز گتیردینیز؟

✅ ج: منیم آذربایجان ادبیاتینا ماراغیم دانیشگاهدان قاباغا عاییددیر. ایلک شعریم "#وطن" آدیندا 1369 دا یعنی بیر ایل دانیشگاها گئتمه‌میشدن قاباق چاپ اولوبدور. او زامان بیر چوخ شاعیرلر ایلک باشلانغیجدا فارسجا یازماقدان باشلاییردیلار ایندیکی دورومون ترسینه اولاراق. ایندی اکثر حالدا، یازانلاریمیز #آنا_دیلینده یازماغا باشلاییرلار. او زامانلار تورکجه کیتاب تاپماق اولمازدی. #فضولی‌نین دیوانینی تاپماق اوچون هر یئری آلاخ-بولاخ ائله‌دیم. هر زامان گؤز-قولاغیمی آذربایجان رادیو-تئلویزیونونا دیکیردیم کی هارداسا بیر موغننی ماهنی آراسی بیر غزل اوخویاجاقدیر. قلم الیمده اونون اوخودوغو غزلی یازیردیم. کلاسیمیزدا منه تای چوخلاری وار ایدی. "#رامیز_تاینور" موغننی‌لرین اوخوماقلاریندان بیر بؤیوک دفتر شعر توپلامیشدیر. بئله‌لیکله منیم هوسیم آنا دیللی ادبیاتا آرتدی. بو هوسله ده یاشادیم. یادیمدادیر: فضولی دیوانینی #کیریل الیفباسیندان ایکی یوز صحیفه‌لیک بیر دفتره کؤچورموشدوم. اوندا هله دانیشگاها گئتمه‌میشدیم. عمیم نوه‌سی فرهاد [مهندس #فرهاد_شهبازی] اؤزو ده ادبیاتچی ایدی، باخدی منیم ایشیمه دئدی کی: بو ایش فیل ایشی‌دیر. بیز بو سئوگی ایله یاشاییردیق. آنجاق دانیشگاه منیم آخدیغیم جیغیری دَییشدی. یئنی و چاغداش دونیا ادبیاتی ایله تانیش اولدوم. اؤزللیکله پرافسیونال یازمامیشدان قاباق اوخوماغا داها چوخ اؤنم وئردیم. دانیشگاهدا عمومییتله کلاسیک ادبیاتی "#فقه‌اللغه" باخیمیندان اوخویوردوق. یعنی لغت‌لرین آنلامینی آچیقلاییردیق. کلاسیک ادبیات اؤزو ده هئچ دانیشگاهدا بیر گون گؤرمه‌دی. لغت‌له مشغول اولدوقدا، اؤیرنجی اوخودوغو متنین نه دئدییینی بیلمیردی. هئچ زامان اونوتمارام منیم جیغیریمی دَییشن کیتابلاری؛ دوکتور #رضا_براهنی‌نین کیتابلاری، اؤزللیکله "#قصه‌نویسی" کیتابی‌نین ایلک 200 صحیفه‌سینی. بو کیتابلا من بو نتیجه‌یه چاتدیم کی ادبیات هارداسا یئر اوزونده یارانا بیلر. او زامانا قدر ادبیاتی، کلاسیک ادبیاتین ائتکیسی نتیجه‌سینده گؤیلرده اولدوغونو بیلیردیم. داها دوغروسو بو زاماندان منده ادبیاتا داها چوخ اجتماعی بوجاقدان یاناشما دویغوسو یاراندی. اوخودوم...اوخودوم... یورولمادان اوخودوم. آنجاق یئنه ده سوسوز قالدیم. هفته ایچی، بئش کیتاب اوخومادان دینجلمزدیم. دانیشگاهین و تبریزین #تربیت ایله #ملی_کیتابخاناسینا دا عضو اولدوم. هر بیریسیندن هفته ایچی کیتاب آلیردیم. تبریز دانیشگاهیندا کیتابخانادا ایشله‌ین کیتابچی‌لاردان بیری بیر گون منه دئدی ‌کی: "سن قورتاریب گئتسئیدین بیز ده راحات اولاردیق" طبیعی کی بونو آجیق اوزوندن دئمیردی. اونلار همیشه هوسله منه کیتاب وئریردیلر.
دانیشگاهدا ایکینجی مسئله، ادبی ییغینجاقلار ایدی. او زامان ادبی ییغینجاقلاردا اولان دارتیشمالار اولوردو. دریدن-قابیقدان چیخان شاعیرلریمیز وارایدی. اونلار دا منه تای ادبیات سوسوزلاری ایدیلار. اونلار گنج ایدی؛ 70.جی اون ایللیین ادبیاتینی اؤزو ده #مدرن_ادبیاتینی یارادانلار اولدولار. چالیشدیلار...چالیشدیلار نتیجه ده آلدیلار. بونو من الیمده اولان "#آذربایجان_شعرینده_مدرنیزم" آدلی کیتابیمدا آچیقلامیشام. بونلار بیزه شوخلوق گلیر. آنجاق حقیقتن بو ادبی ییغینجاقلاردان میثال اوچون: #هادی_قاراچای، #کیان_خیاو و باشقالاری چیخدیلار. رحمتلیک #یحیی_شیدانین #مهد_آزادی قزئتینده تورکجه صحیفه‌سی و همین قزئتین "#آدینه" صحیفه‌سینی چیخاران #قاسم_تورکان جنابلاری‌نین بو گنج‌لرین اثرلرینی یایماقدا چوخ دانیلماز رول‌لاری وارایدی. بونلاری لازیم اولسا داها آرتیق آچیقلاماق اولار.

قایناق:
#مدرنیزمین_چاغداشلیغی کیتابی #همت_شهبازي ایله دانیشیق بؤلومو صص 32-34

https://telegram.me/dusharge

#شعر || #کیان_خیاو

شهر آغلاغان
شهر گولش
شهر عاديجه بير شهر.
آياقلانان سيرا داغلار اورتاسيندا
گاه آرخايين، گاه قورخاق.
ائولري خانا - خانا
ائولري کؤنده‌لن.
آغاجلاري تابلو
آغاجلاري اعدام ديرَک‌لري.
و داها هر شئيي آجي
هر شئيي سويوق.
اولدوزلاري ايشيقسيز
قيزلاري ياراشيقسيز.
و بيلينمز هانکي قارره‌نين هانکي مملکتي‌دير.
بيز يورغون آرغينجا
دومانلي اوفوقلريني اوخويوروق
بيريميز دوغودا شاه
بيريميز باتيدا مات.
ببَنک‌لر بولوارلاري باهارلانديرميش
و بولودلار
ياغماياجاق کيمي چؤکموش پنجره‌لره.
من قارا سو قيراغيندا
يورغون اوچوشلو بير قوشام
قاناديمدا ساز
ديمدييمده سؤز
دؤشومده گونشين قيزيل آلماسي.
حيات، شهرين اوزونده
کوکورتله يانديرديغيميز بير سيگاردير.
اؤلوم
هر گون ايچيب دويماديغيميز آجي چاي.
و عشق
نه يايلاغي يايلاق
نه قيشلاغي قيشلاق
اؤتري بير اوتوراقدير خيالدا.
آخ، بو جنّت!
سککيز قاپيسي‌نين سککيزي ده باغلي.
آخ، بو جهنم!
قان اميجي تانريلار اويلاغي

https://telegram.me/dusharge

#ایپک_سیلاح دئییله‌سی #شعر

#همت_شهبازی

۷۰.جی اون‌ایللیک‌ شاعیرلریندن اولان #کیان_خیاو اؤزونده یورغونلوق حیس ائتمه‌ییر. هله ده اؤزونو آکتیو ساخلاییر. اؤزو ده ادبی صحنه‌نین چئشیدلی ساحه‌لرینه باش ووراراق گوندمده‌دیر. اونون شعری کئچمیشدن داها آکتیو، #فلسفی معنادا داها درین، توپلومسال معنادا داها #اومانیستیک بیر آب-هاوا ایله ادبیاتیمیزا قانینا آخیر.او، یورغون و دوشگون دئییل.بو معنادا کی او،هله ده بیزه ان معنالی و دوشوندوروجو شعری سونور. همی ده اونا گؤره یورغون دئییل کی او هم اؤزونون هم باشقالاری‌نین کئچمیشینی (یعنی شعر گله‌نک‌لرینی) تکرار ائتمه‌ییر. اونون شعرینده عینی ایله شعری کیمی #کاینات اؤزونده آکتیودیر. حرکتده‌دیر. آبسورد دئییل. بیر قدر مرموزدور.

من بیلمیرم شعر، «کیان خیاو»ی نئجه تاپمیش؟! آنجاق اؤزو اوچون، اؤزونون بوتون جیغیرلارینا گل‌-گئت ائتمک اوچون چوخ اطرافلی و «نفس‌نفسه دایایان» صمیمی بیر یولداش تاپمیشدیر. اؤزو بونا #ایپک_سیلاح آدی وئریر:

بير توپال قارتال ايتميشدين اوزايلاردا
موزه‌لردن آسيلميشدين.
بيردن بيره گؤروشونو ايسته‌ديم
هاواني يارمادان ائندين
و آتيشدين قانلي تپه‌لرده
سانكي قاراداغ توفه‌يي.
بلكه بير قيزيل آلما شاخيرتيسي‌يدين
بلكه گؤي اوزوندن ائنن،
بير بالديري چيلپاق ملئيكه...
سني بؤيله تاپيرام
اي قارانليق بير شئيلره آتيلان ايپك سيلاح!
و بؤيله تاپينيرام سنه، اي شعير!

آذربایجان #تنقیدچیسی #جوانشیر_یوسفلی‌نین ایللر اؤنجه کیان خیاوین #دیب_اوتاق شعرینه یازدیغی یازیسی یادیما دوشور:
«اونون شعرينده بير راحاتليق وار، انساني اووودور، اوخو پروسئسينده معين کادرلار داخيلينده «آزديرير» و اؤزونه تانيدير...»

شعرین کیان خیاویندا هر شئی دوم‌ـ‌دورو آخیر، حتتا جانسیز اشیالار دا بئله. چونکی «کیان خیاو» آخدیغی جیغیردا، آددیم آتدیغی یولدا، تمیز و توزسوز-قوبارسیزدیر. شعرین کیان خیاوی، سؤزون چیلخا معناسیندا صمیمی‌دیر. سئوگیسینده، وطنداشلیغیندا، اولوسال-توپلومسال سوروملولوغوندا و بونلارین باشیندا دوران اومانیست‌لیینده. اونون صمیمیتی داملا-داملا دامجیلایان داملا کیمی انسان روحونون دَرین‌لیک‌لرینه نفوذ ائدیر.

کیان خیاو شعرینده بیر #یوخسونلوق آختاریر. داها دوغروسو، خالقینا عاید اولان بیر یوخسونلوق: مدنی-انسانی یوخسونلوغون سببکارلاری اونون شعری‌نین اؤفکه‌لی و اؤجشکن پوسکورتوسوندن آماندا قالمیر. او ساکیتجه قارشیلانان بو یوخسونلوقلاری پوسگورور. پوسگوردوکجه شعری‌نین درین‌لییی، بوتون انسانلیغی بورویور. اونا گؤره اونون پوسگورتوسو، اؤز ایچینده و یا خالقی‌نین سکوتوندا ایتیب باتمیر. گور سسی ایله بیزیم قولاقلاریمیزی کار ائدیر. او‌قدر، قولاغیمیزین دیبینده قیشقیریر کی سوندا بیز مجبورن ده اولموش اولسا اونو دینله‌مه‌یه باشلاییریق. دویغو شدتی، دونیا گؤروشونون انسانی بویاسی، اونون شعرینی‌نین سوییه‌سینی داها دا درین‌لشدیریر. اونون قایغی‌کئش دویغو اؤفکه‌سی هیزلی هنیرتیسی یالنیز #بیر_اوجاقدا_ایکی_کول_توپاسی اثرینده سنگی‌ییر.

كيان خياوين شعرلري، بوتون تاريخ و ياشاييشيميزدا ايتيرديك‌لريميز اوچون سارسيديجي و #عصيانجيل_آغلاييش‌دير. دوغرو اوخودونوز: اونون شعري آغلايير. بو آغلاييش انساني اؤز ايچه‌ريسينه قاپيلماغا چاغيرمير. بو، ايچدن قوپان دوشونجه‌لي و دوشوندورن بير آغلاييش‌دير.

هر گون گونش
اومود اوفوقلاريميزي،
ايشيلداتمادان باتدي.
و ياغيش يئرينه
دوزلاق ياغدي اورتاميزا.
تورپاغي آراشديرديم
بئرنوولاري، بنؤوشه تك
گؤن دَريلر آراسيندا بوينو بوكوك گؤردوم.
دلی آتلار اؤلموشدولر.
دلی آتلارين يانيندا،
قارامان قوشلار وار ايدي
قانادلاري قوورولموشدو.
سونرا درين دره‌لره اوز توتدوم
گونئيده دردلي داغلار،
سيخ‌سيخ سيرالارلا مَله‌شيرديلر.
قوزئيده مئشه‌لر،
مئشه‌بی‌لري‌يله بيرگه يانيردي.
اورتاداسا بير چاي حسرت قوخويوردو:
دالقالاريندا يابانجي دامغالارين ساغالمايان ياراسي
پوشگونده بؤهتانلار
و آدينا هذيانلار قوراشديريلميش بير چاي...

اونون شعرلرينده سؤزجوك‌لرين قراري يوخدور. اونون سؤزجوك‌لري وورنوخور، وورنوخور سوندا بير یوخ، نئچه‌قاتلی آنلام قوپارير. بو آنلامدا شعرله انسانين ياشامي و تاريخي ياشانتيسي اوز اوزه گلير.

کیان خیاوین شعر دیلینده اولان هیجان و حرکت، سس تئمبرینده اولان گوج و حرارت اؤزونو یاراشیقلی گؤسترن و بوتون وارلیغینی یاخشی گؤسترمک اوچون باخیش سوزگه‌جیندن کئچیرمه‌یه حاضیرلاشان یئنی‌یئتمه بیر قیزا بنزه‌ییر. بونا گؤره بو شعری اوخویوب منیمسه‌ین کیمسه ده،او یئنی‌یئتمه قیزین سئوینج حرارتینی داشییر. اوخوجو، بوتون وارلیغی ایله بو یاراشیقلی و حرارتلی اینجه‌‌لییه تپکی گؤستریر؛ کیان خیاوین دیلی تک‌بویوتلو، باسیلقان بیر دیل دئییل. اونون دیلی شدتلی‌-‌‌حیددتلی بیر یانارداغ‌دیر.


اوزرینده ایشله‌دییم #آذربایجان_شعرینده_مدرنیزم کیتابیمدان بیر پارچا

https://telegram.me/dusharge

شعری از: #کیان_خیاو
ترجمه از ترکی: #فرهاد_شهبازی


چه خوب که نیستی ، عزیزم
در جغرافیای بی سامان عشق، زندگی می کنم
هیچ هم ،غریب نیستم
زندگی دیگر‌گونه‌ای است زندگی دربدری !...

چه خوب که نیستی ، عزیزم
کتاب نمی نویسم ،
تا سر خم کنم پیش روسای بی وجدان ناشران
تبعیدی ایستا و بی سرپناهی هستم
در پهنای سرزمین تنهایی.
به دورم از رفتار ضد بشری تکنولوژی ،
به دورم از دانشمندان علوم بشری که برای خود جایگاهی یافته اند...

چه خوب که نیستی ، عزیزم
من هستم و انبوه درد بی‌درمان
بودن و نبودنت سدی نیست برای نظم این کره ی خاکی.
چه باشی و چه نباشی ،
من هم با شاگردان زیبایم ، روزگار می گذرانم،
دختران و پسران لاغری که نوک انگشتان‌شان پیداست از نوک پاره - پاره‌ی کفشهایشان.

چه خوب که نیستی ، عزیزم
وقتی مسئولین مملکتی بلندپایه ای که از جنس ما نیستند
به دور از چشمان ما ،
در خصوص موضوعی نگران می شوند ،
من اصلاً نگران نمی شوم ،
نه بی کار هست در ایران،
نه نظامیان داعشی .
نه کودکان سوری که تصویرشان روی بنر حک شده است.
نه افغانیان آواره و درمانده
نه سرزمینمان ، نه زبانمان ،
نه پرچمی که از میانه، هفت تکه شده باشد
نه اراضی که در اشغال دشمن بوده باشد
نه دزدی هست
نه حرامزادگانی که پستان مادرشان را گاز می گیرند.
آمریکا، نه به دنیا فرمان می دهد
نه تهدیدش می کند
نیمی شرق، نیمی آسیا، روسیه
نه تو هستی و نه من
و نه من بی تو ، می توانم ببینم که
انسانها چسان با منازعات ناگزیر حیات ، سازش می کنند...

چه خوب که نیستی ، عزیزم
تو بودی اگر
هستی را در آغوش می گرفتم!...

خوشحالم ،
خوشحالم که نمی گویم
تمامی این پرسشها مغزم را می درند
حال این حرف را روی ترازو بگذار
ببین چند کیلو می شود!...

###

#اصل_شعر: 👇👇👇

نه_یاخشی_یوخسان_سئوگیلیم


نه یاخشی یوخسان سئوگیلیم،
انایین بیر سئوگی جوغرافیاسیندا یاشاییرام
و هئچ ده غریب دئییلم
باشقا بیر یاشام‌دیر آرتیق وطن‌سیز اولماق!...

نه یاخشی یوخسان سئوگیلیم،
کیتاب یازمیرام
یایین اورقان‌لاری‌نین
باش ویجدان‌سیزلارینا باش اَیمیرم
ان بؤیوک بیر یالنیزلیغین حرکت‌سیز سورگون- دیدرگینی‌یم
اوزاغام تئکنولوژی‌نین آنتی سوسیال‌لیغیندان
اوزاغام سوسیال بیلیم‌لر دونیاسیندا اؤزونه آلان بولان‌لاردان...

نه یاخشی یوخسان سئوگیلیم
درد باتمان‌لا گلیب میثقال‌لا چیخمیر
سن‌لی- سن‌سیز کئچینیر کوسموسون دوزنی
سن‌لی- سن‌سیز کئچینیرم گؤزل اؤیرنجی‌لریم‌له
بورنو دئشیک آیاق قابی‌لار ایچیندن
باش بارماق‌لاری گؤرونن آریق قیزلار، اوغلان‌لار...

نه یاخشی یوخسان سئوگیلیم
بیزدن اولمایان اؤلکه‌نین یوکسک گؤرَو‌لی‌لری
بیزدن گیزلی هانکیسا قونویلا باغلی گرگین دوشوننده من دوشونمورم
نه ایران‌دا ایش‌سیز وار
نه ایشید عسگرلری
نه پورتره پرده‌سینه کؤچورولموش سوریا‌لی اوشاق‌لار،
نه افغان‌لی تعجیزه معروض قالان‌لار
نه ائلیمیز، نه دیلیمیز
نه اورتا‌دان یئددی یئره بؤلونموش بایراغیمیز وار
نه ایشغال آلتیندا اولان تورپاغیمیز
نه ننه امجه‌یی کسن‌لر
نه آنا دؤشونو دیشله‌ین ناخلف‌لر
نه دونیایا فرمان وئریر آمئریکا
نه ده اونا هده بیچیر
یاری دوغو، یاری آسیا روسیا
نه سن وارسان نه ده من
نه ده من سن‌سیز گؤرورم
انسان‌لار نئجه یاشامین قاچینیلماز چلیشکیسی‌یله سازیشیر...

نه یاخشی یوخسان سئوگیلیم
سن اولسایدین
بوتون یئر اوزونو قوجاقلایاردیم!...

نه یاخشی
نه یاخشی داها دئمیرم
بوتون بو سورون‌لار بئینیمی دلیر
ایندی بو سؤزو قوی قاپانا
گؤر نئچه کیلو گلیر!...

http://ishiq.net/?p=25712

https://telegram.me/dusharge