@dusharge || همت شهبازی
287 subscribers
119 photos
2 videos
30 files
346 links
@dusharge
کانالدا کی یازی‌لاری کانالین لینکینی وئرمک شرطی ایله پایلاشماق اولار.
اشتراک‌گذاری مطالب کانال به شرط ارائه لینک آن مجاز است.
Download Telegram
فورما اؤزو دوشونجه‌دير
#همت_شهبازی

شعرين فورماسي، دوشونجه‌لشميش تجروبه‌دير. هر کيمسه‌نين، حيات دوشونجه‌سي و تجروبه‌سي واردير. انسان ترپنديکجه، بير تجروبه ايله اوزلشير. آنجاق بو تجروبه‌لر، هر بير انسانين ياشاييش گئديشاتيندا اؤز فورماسيني آلير. داها دوغروسو بو تجروبه‌لر، انسانين دوشونجه‌سينه چئوريلير. بئله‌ليکله فورمالاشان تجروبه‌لر، اؤزو ماهيتده بير تفکر، بير مضمون و ايچريک داشيير. شاعير ده، بير انسان کيمي اؤزونون ياشام تجروبه‌لري واردير. آنجاق او عيني حالدا عادي بير انسان کيمي بو تجروبه‌لردن، توپلومسال حيات و داورانيشلاريندا فايدالانير، اونلاري اؤز صنعتينده ده فورمالاشديرير. بو فورمالاشديرما، اؤزو بير نوع دوشونجه‌دير. بونا گؤره ده، اثرين فورماسي، دوشونجه‌لشميش فورمادير. باشقا سؤزله، فورما، اؤزو ده ائله شعرين مضمون سوژئتي‌دير و شعر مضمونونون آيريلماز بير بؤلومودور. بو دوشونجه‌لشميش فورمانين، عادي توپلومسال تجروبه‌لرين فورماسيندان فرقي اورادادير کي بورادا گؤزلليک، بديعي‌ليک، صنعتکارليق و بير سؤزله ائستئتيکا واردير.

شعرين فورماسي، اؤزو ائله شعرين مضمونو چرچيوه‌سينده يوزولور. باشقا سؤزله، فورما اؤزو ده مضمونون بير بوداغي‌دير. داها دوغروسو اگر بير شعرين آنلاييشيندا سئوگيدن سؤز گئديرسه، سئوگي او شعرين بير مضمون اولدوغو کيمي، او شعرين نئجه فورماسي اولماسي دا ائله، بير نوع مضموندور.

مدرن چاغدان سونرا گلن قوراملارا گؤره، دیل و اونون آردیندا فورم ادبیاتدا اؤزل یئری اولور. بعضن ‌ده بئله بیر سورغو آرایا گلدی: دیل آراج‌دیرمی یوخسا آماج؟ فورم آراج‌دیرمی یوخسا آماج؟. من هله‌ ده بیر کلاسیک باخیش ‌دا اولسا بئله، مدرن باخیشدایام. یعنی اؤنمی داها چوخ ایچه‌رییه (محتوایا) وئریرم. آرا وئرمه‌دن آرتیرمالییام‌کی بو فرقله‌کی من فورمو، ایچه‌ریکدن فرقلی بیر قاورام و آنلاییش سانمیرام. فورم #رومن_یاکوبسون دئمیشکن اؤزو ده ائله مضموندور. بو باخیمدان دئمک اولارکی مدرن باخیشلا، مدرندن سونرا‌کی باخیش باریشیر و ایچه‌ریین اؤنمی اونا گؤره‌دیرکی عمومیتله بوتون ادبیات ژانرلاری‌نین قارشی طرفی اولان «اوخوجو» اونا او زامان تپکی گؤستریرکی اونون گؤزونون قارشیسیندا اولسون. اونونلا دانیشیغا کئچسین. تصور ائدین بیر نئچه نفر بیر یئرده اوتوراراق بیر بیرلری‌نین آراسیندا هئچ بیر دانیشیق اولماسا، اونلاری نه‌یه و هانسی موضوعا دوشوندو‌ک‌لری بللی اولمایاجاقدیر. مضمون اولان شکیلده، دانیشیق باش وئره‌جک و بونون آردیندا دانیشیق فورماسی و دانیشیغین چئشیدلی فورم و اینتوناسییاسی (لحن) اوزه چیخاجاقدیر. یالنیز باشقاسییلا دانیشیغا کئچدیکدن سونرا، دانیشیق فورمالاری اوزه ‌چیخیر.

قئید:
اوزرینده ایشله‌دییم #آذربایجان_شعرینده_مدرنیزم کیتابیمدان بیر بؤلمه

https://telegram.me/dusharge
@dusharge || همت شهبازی
همت شهبازی: (افشین شهبازی ایله دانیشیقدان بیر سوالا جاوابیم ) س: مدرن ادبیات نئجه یاراندی؟ سیزجه بونون یارانماسیندا تاثیر قویان پارامئترلر نه‌لر اولموش؟ باشقا دئییمده مدرن ادبیات دئدیییمیز هانسی اؤزللیک‌لری داشیییر؟ ج: هر شئی قاییدیر آوروپادا رونئسانس و…
رحمتلیک اوستاد #یحیی_شیدانی آنماق قصدی ایله

افشین شهبازی ایله دانیشیقدان ایکی سوالا جاوابیم:


◀️ س: بیر آز اؤزونوزدن دانیشاق. دانیشگاهدا فارس ادبیاتی اوخویوبسوز ائله دیر می؟

ج: ائله‌دیر. #تبریز_دانیشگاهیندا فارس ادبیاتی اوخوموشام. اؤزوم #موغاندا بویا-باشا چاتمیشام. ایندی ده بورادا ساکینم.

◀️ س: بو دورومدا هانسی سبب دن آذربایجان ادبیاتینا اوز گتیردینیز؟

ج: منیم آذربایجان ادبیاتینا ماراغیم دانیشگاهدان قاباغا عاییددیر. ایلک شعریم "#وطن" آدیندا 1369 دا یعنی بیر ایل دانیشگاها گئتمه‌میشدن قاباق چاپ اولوبدور. او زامان بیر چوخ شاعیرلر ایلک باشلانغیجدا فارسجا یازماقدان باشلاییردیلار ایندیکی دورومون ترسینه اولاراق. ایندی اکثر حالدا، یازانلاریمیز #آنا_دیلینده یازماغا باشلاییرلار. او زامانلار تورکجه کیتاب تاپماق اولمازدی. #فضولی‌نین دیوانینی تاپماق اوچون هر یئری آلاخ-بولاخ ائله‌دیم. هر زامان گؤز-قولاغیمی آذربایجان رادیو-تئلویزیونونا دیکیردیم کی هارداسا بیر موغننی ماهنی آراسی بیر غزل اوخویاجاقدیر. قلم الیمده اونون اوخودوغو غزلی یازیردیم. کلاسیمیزدا منه تای چوخلاری وار ایدی. "#رامیز_تاینور" موغننی‌لرین اوخوماقلاریندان بیر بؤیوک دفتر شعر توپلامیشدیر. بئله‌لیکله منیم هوسیم آنا دیللی ادبیاتا آرتدی. بو هوسله ده یاشادیم. یادیمدادیر: فضولی دیوانینی #کیریل الیفباسیندان ایکی یوز صحیفه‌لیک بیر دفتره کؤچورموشدوم. اوندا هله دانیشگاها گئتمه‌میشدیم. عمیم نوه‌سی فرهاد [مهندس #فرهاد_شهبازی] اؤزو ده ادبیاتچی ایدی، باخدی منیم ایشیمه دئدی کی: بو ایش فیل ایشی‌دیر. بیز بو سئوگی ایله یاشاییردیق. آنجاق دانیشگاه منیم آخدیغیم جیغیری دَییشدی. یئنی و چاغداش دونیا ادبیاتی ایله تانیش اولدوم. اؤزللیکله پرافسیونال یازمامیشدان قاباق اوخوماغا داها چوخ اؤنم وئردیم. دانیشگاهدا عمومییتله کلاسیک ادبیاتی "#فقه‌اللغه" باخیمیندان اوخویوردوق. یعنی لغت‌لرین آنلامینی آچیقلاییردیق. کلاسیک ادبیات اؤزو ده هئچ دانیشگاهدا بیر گون گؤرمه‌دی. لغت‌له مشغول اولدوقدا، اؤیرنجی اوخودوغو متنین نه دئدییینی بیلمیردی. هئچ زامان اونوتمارام منیم جیغیریمی دَییشن کیتابلاری؛ دوکتور #رضا_براهنی‌نین کیتابلاری، اؤزللیکله "#قصه‌نویسی" کیتابی‌نین ایلک 200 صحیفه‌سینی. بو کیتابلا من بو نتیجه‌یه چاتدیم کی ادبیات هارداسا یئر اوزونده یارانا بیلر. او زامانا قدر ادبیاتی، کلاسیک ادبیاتین ائتکیسی نتیجه‌سینده گؤیلرده اولدوغونو بیلیردیم. داها دوغروسو بو زاماندان منده ادبیاتا داها چوخ اجتماعی بوجاقدان یاناشما دویغوسو یاراندی. اوخودوم...اوخودوم... یورولمادان اوخودوم. آنجاق یئنه ده سوسوز قالدیم. هفته ایچی، بئش کیتاب اوخومادان دینجلمزدیم. دانیشگاهین و تبریزین #تربیت ایله #ملی_کیتابخاناسینا دا عضو اولدوم. هر بیریسیندن هفته ایچی کیتاب آلیردیم. تبریز دانیشگاهیندا کیتابخانادا ایشله‌ین کیتابچی‌لاردان بیری بیر گون منه دئدی ‌کی: "سن قورتاریب گئتسئیدین بیز ده راحات اولاردیق" طبیعی کی بونو آجیق اوزوندن دئمیردی. اونلار همیشه هوسله منه کیتاب وئریردیلر.
دانیشگاهدا ایکینجی مسئله، ادبی ییغینجاقلار ایدی. او زامان ادبی ییغینجاقلاردا اولان دارتیشمالار اولوردو. دریدن-قابیقدان چیخان شاعیرلریمیز وارایدی. اونلار دا منه تای ادبیات سوسوزلاری ایدیلار. اونلار گنج ایدی؛ 70.جی اون ایللیین ادبیاتینی اؤزو ده #مدرن_ادبیاتینی یارادانلار اولدولار. چالیشدیلار...چالیشدیلار نتیجه ده آلدیلار. بونو من الیمده اولان "#آذربایجان_شعرینده_مدرنیزم" آدلی کیتابیمدا آچیقلامیشام. بونلار بیزه شوخلوق گلیر. آنجاق حقیقتن بو ادبی ییغینجاقلاردان میثال اوچون: #هادی_قاراچای، #کیان_خیاو و باشقالاری چیخدیلار. رحمتلیک #یحیی_شیدانین #مهد_آزادی قزئتینده تورکجه صحیفه‌سی و همین قزئتین "#آدینه" صحیفه‌سینی چیخاران #قاسم_تورکان جنابلاری‌نین بو گنج‌لرین اثرلرینی یایماقدا چوخ دانیلماز رول‌لاری وارایدی. بونلاری لازیم اولسا داها آرتیق آچیقلاماق اولار.

قایناق:
#مدرنیزمین_چاغداشلیغی کیتابی #همت_شهبازي ایله دانیشیق بؤلومو صص 32-34

https://telegram.me/dusharge
47 #یاش آز دئییل

#همت_شهبازی



47 یاشا دولماق، عؤمرون اوغلان چاغینی ایتیرمک دئمکدیر. انسان یاشادیغی عؤمروندن لذت آلمادیقدا عؤمرونون هدر اولماسینی دوشونور. آرزوسوندا اولدوغوم چوخ ایشلری یئرینه یئتیره بیلمه میشم: ادبیات دونیاسیندا اولان آرزولاریمی دئییرم. #کلاسیک ادبیاتدان توتموش سون #چاغداش ادبیاتا قدر.
45 یاشا دولان زامان آشاغیداکی یادداشی یازمیشدیم. آچیغینی دئییرم: تاسوفله هله ده بو باخیمدان اؤزومو قیناییرام.
###


بو گون (5 دی) 44 یاشی آشیب 45 یاشا کئچدیم. اؤز اؤزومله سوردویوم ادبی عؤمرومه باخیرام. 1369 دا ایلک #تورکجه_شعریم چاپ اولدو. اوندان دا بیرآز قاباق ادبیاتلا ماراقلانمیشام. آنجاق 25 ایل ادبی فعالیتده گؤردویوم ایشلر یوخ حددینده‌دیر. اؤزللیکله آذربایجان ادبی دونیامیزا. بو دونیانین هر طرفینه باخمیشام بوشلوق حیس ائتمیشم. آنجاق بیر ایش گؤره بیلمه‌میشم. هردن اؤز اؤزومه دئییرم کاش بو آهیل‌لیق زامانیمین فیکیرلری جاهیل‌لیق (جاوانلیق) زامانیمدا اولوردو. هردن فیکیرلشیرم کاش قاییدیردیم جاهیل‌لیق زامانیما. او زاماندا اولان انرژینی تؤکوردوم بوتون آهیل‌لیق زامانیندا اولمایان انرژی‌نین اوزرینه.
بیر سیرا ایش‌لره ائله تاماهیم دوشموش. آنجاق حیاتا کئچیره بیلمه‌ییمین حسرتینده‌یم:

#اورخون_یئنی‌سئی متن‌لری،
#کتاب_الادراک_فی_لسان_الاتراک کیتابی،
#بابورشاهین #عروض_رساله‌سی،
مهدیخان استرآبادی‌نین #مبانی‌_اللغت،
عبدالقادر مراغی‌نین کیتاب #الادواری،
#آخوندزاده‌نین تورکجه اثرلری،
#اکینچی قزئتی‌نین متنی،
جلیل محمدقلیزاده‌نین #حکایه‌لری،
#آذربایجان قزئتینده چاپ اولان #حکایه‌لر،
#آذربایجان_شعرینده_مدرنیزم،
حکایه‌چی‌لیک و #نثریمیزین آراشدیرماسی، #فلسفه_سؤزلویو، ....

بونلار آرزولادیغیم ایشلردیر. آنجاق عؤمرون بئله بهره‌سیز گئتمه‌سی هرنه‌یی یاریمچیق قویاجاق دئیه‌سن. کاشکی بئله اولمایایدی.

###

(ساغ اولسون #بانک لاری. #اقساط لارلا بیرگه #دوغوم گونوموزو ده خاطیرلادیرلار بیزه)

https://telegram.me/dusharge
@dusharge || همت شهبازی
#همت_شهبازی #مدرنیته‌نی بیر تاریخی سورج کیمی آراشدیرمایانلار دا وار. بونلارین باشیندا #میشئل_فوکو دورور. داها دوغروسو بونلارین نظرینده « #مدرن» سؤزونه اَکله‌نن « #ایزم» اَکی، #مدرنیته‌ ایله #مدرنیزمی آییران آچار نؤقطه‌لردن‌دیر. #فوکو «مدرنیته»نی زامان سوره‌سینده…
اؤزللیکله #آوانقاردلار، کئچمیشی نه اینکی رد ائدیرلر اونون ییغینتی اولدوغونو دا وورغولاییرلار. #مدرنلشمه‌نین باشقا ساحه‌لرینده، عمومیتله کئچمیش تام اولاراق رد اولونمور؛ اونلاری دوشوندورن کئچمیشین یئنی‌لشمه‌سی‌دیر. آنجاق و آنجاق گئریچی‌لییه اوغرادان کئچمیشله تام ضیددیلر. کئچمیش دئییلنده باشدا #گله‌نک اولماقلا، بوتون مدرن چاغدان اؤنجه‌یه عاید اولان نسنه‌لری‌ و دَیرلری نظرده توتورام. بونا گؤره، اونلار گله‌نه‌یی تام دَیرسیز و پیس بیر آنلاییش کیمی یوزوملاییر و بونون عکسینی ده اؤیورلر. یعنی هر بیر یئنی‌چیلییی تام قبول ائده‌رک اونون یاخشی اولدوغونا دا اینانیرلار.
مسئله‌نین باشقا یؤنونو نظره آلساق انسان دوردوغو یئرده دایاناماز. بونا گؤره مدرنیزمین ایره‌لییه دوغرو حرکتی‌نین و گله‌نكله مخاليفتده اولماسي‌نين سببي‌ ایسه داها چوخ گله‌نه‌يين اؤزونو تكرار ائتمکده‌دیر. اسكي دوشونجه و دب‌لرين، ائورنسل اولمايان يؤنودور. بو دا چاغداش دونياني و اونون گليشمه‌لريني گؤز آردينا وورور:
«گله‌نک‌لرینه سیخ‌سیخ ساریلان، اونلاردان آیریلماقلا من‌لیینی ایتیرمکدن قورخان بیر #توپلوم، اؤز اؤزونو یامسیلاماق معناسیندادیر. یئنیدن یاراتماییر، یئنیدن آلدیقلارینا اؤز دامغاسینی وورماغی باجارماییر، همی ده کئچمیشده تجروبه ائتدیک‌لرینی تکرار ائتمک ایسته‌ییر. اؤزونه گووه‌نن، اؤزونده یارادیجیلیق گوجونو سئزن توپلوم، دَییشمکدن، یئنی‌لشمکدن، اینانجلاریندا دوغرونو یانلیشی آراماقدان یئنی بیر یولا گیرمکدن چکینمز. یئنیسینی قورا بیله‌جه‌یینی بیلدییی اوچون اسکی سیستئمدن دؤرد اللی یاپیشماز. گله‌نک‌لره باغلانماق، توپلوما گووَنسیزلیکدن ایره‌لی گلیر. (#آتاچ، 2011: 105)

اوزرینده ایشله‌دییم #آذربایجان_شعرینده_مدرنیزم آدلی کیتابیمدان بیر پارچا.

https://telegram.me/dusharge
@dusharge || همت شهبازی
#صاندیقچا_ادبیاتی #همت_شهبازی #آذربایجان_شعری، #فرقه حکومتیندن سونرا، #سوبیئکتیو_سورگون یاشادی. بونون باشقا آدینی «صاندیقچا ادبیاتی» آدلاندیرماق ایسته‌ییرم. بئله ‌کی یازیلان شعرلر، یارانان ادبیات، هر بیر شاعیر و یازارین «صاندیق آرخیوینده» مجبورا ساخلانیلدی.…
آلوولو شعرلر ( #هاشیم_ترلان)، قیزیل قان ( #بختیار_نصرت)، آل شفق‌لر ( #باریش)، قورتولوش ( #یورداوغلو)، سئچیلمیش اثرلر ( #قافلانتی#ا_آلاودان دؤرد شعر توپلوسو: دومانلی گونلر، گونشلی سحر، آیسیز گئجه‌لر، بابک منظومه‌سی، و سایره.
بو سس‌لر ایللر بویو دیلیمیز یاساق اولدوقدا، #صاندیقچادا بوکولوب بوغولاندان سونرا ائشیدیلیردی. ائشیدیلن زامان،بو ادبیاتین آخاری، جیغیری دَییشیلمیشدی. بو زامان بو کیمی ادبیات حتتا اؤزلری طرفیندن ده بئله یازیلمیردی.بونا گؤره انقلابدان سونرا کی گونده‌لیک مطبوعاتدا بیز « #مدنی» بیر موقع گؤروروک ادبیاتیمیزدا. باشقا سؤزله دئسک، سول حرکاتی اؤزو انقلابدا اشتراک ائده‌رک یئنی بیر دورومون حیاتا گلمه‌سینده رولو اولموشدور.داها مبارزه‌نی بیر آلتئرناتیو کیمی سئچمیردی. مبارزه ائتدیکدن سونرا، سیاسی باخیمدان کنارا وورولدوقلاری نتیجه‌ده اؤزلرینی انزوادا گؤردوک‌لری حالی یاشادیقدا، بونلار اوچون قالان تکجه آلتئرناتیو چیخیش یولو، «مدنی» فعالیت ایدی. انقلابین ایچینده یئرینی گؤرمه‌ین، خارجی آلتئرناتیو اولاراق دا «سووئت‌لر» یاردیمیندان الینی اوزن سولچو جریانین یگانه یولو دا بو ایدی.یئنی دئوریمین « #نه_شرقی_ایله_نه_غربی» شعارینی اؤزونه نمونه گؤتوره بیلمه‌دییی حالدا «صاندیقچا ادبیاتی» نه شعارچی ادبیاتینی عکس ائتدیره بیلدی،نه ده پراکتیک اولاراق مبارزه‌یه باشلادی.بیر سوره کئچدیکدن سونرا، حتتا بو مدنی فعالیته ده امکان یارانمادی. «صاندیقچا»دا اولان ادبیات اؤز باشینا بوراخیلاراق، اؤزو اؤزونو سانسور ائتمه‌یه باشلادی. بو، اونون ان بؤیوک مغلوبیتی ایدی. بونون عیانی تمثالی #حبیب_ساهیرین بوتون هر شئیدن الینی اوزدوکده انتحاری ایدی. انقلابین ایلکینده «سحر»ین «ایشیقلانماسینا» اینانان شاعیر، حالقاواری مدنی-اجتماعی انتحارلارین ایلک قوربانلیسی اولور.
#صاندیقچا_ادبیاتی‌نین #مدنی دؤنم (1360لار دؤنمی) فعالیتی حقیقتا ادبیاتیمیزین ان آکتیو چاغلاری اولور. بونلار کیتاب کیمی یاییلمیر. چونکی کیتاب کیمی یاییلان اثرلر ایللر بویو «صاندیقچا»دا بویاتلانمیش ادبیات ایدی. بونلارین ایچه‌ریسینده آز سایدا قالارغی اثرلرین شاهیدی اولوروق. دؤنمین مدنی فعالیتینی بیز داها چوخ «درگی» و «قزئت»لرده گؤروروک. ساهیر کیمی عؤمرونون قوجا چاغیندا سئوگی ایله نشریه‌ چاپ ائتمه‌سه‌ده، بو درگی‌لرده هوسله یاخیندان اشتراک ائتمه‌سی‌نین سببی اوندادیر کی یازار و شاعیرلریمیز یارانان فرصت‌لری الدن قاچیرماق ایسته‌میردیلر. بو، اوزون سوره چکمیر. انقلابین ایلک ایکی ایلینی احتیوا ائدیر آز چوخ. اوندان سونرا مدنی فعالیت ده، «صاندیقچا» ایچینه قاییدیر. آنجاق بو دؤنه آچیق بیر صاندیقچا اولور.بو صاندیقچانین آغزی آچیق اولاراق سانکی «اونون ایچینده جین وار» دئیه دؤورون اجتماعی سیخینتی دهشتی نتیجه‌سینده آغزی آچیق صاندیقچایا یاخینلاشماق بئله ادبیاتچی‌لارین اؤزلری طرفیندن سانکی یاساق اولموش کیمی دهشت دوغوروردو. بئله‌لیکله مدنی فعالیت یازیلمامیش آغ لوحه‌لره بنزه‌ییردی.هئچ بیر کیمسه اونا یاخینلاشیب جیزیق چکه بیلمیردی. بو داها چوخ #پاسیو بیر دینج‌لیک، بلکه ده بیر نوع #عرفانا قاپیلماق، بیر نوع کناردا قالماق یا کنارا چکیلمک ایدی.
البتده بو اثرلر آراسیندا یئنی دئوریمه اعتراض‌لارین سسینی ده ائشیدیریک. داها دوغروسو صاندیقچا ادبیاتی‌نین چاپ اولماسی‌نین کناریندا یئنی دؤور شعریمیز ده چاپ اولور. بو شعرلرده فرقلی و گونده‌لیک حیاتین تاثراتینی دویماق اولور. مثل اوچون #عزیز_سلامی‌نین «ائل‌لر جیرتدان اولاجاق» شعر توپلوسو 1359 دا چاپ اولدوغو حالدا اؤز دؤورونو عکس ائتدیریر. اثرده یئنی دئوریمه اولان اعتراض‌لار و بو جریانین علیهینه یازیلان شعرلرین ده شاهیدی اولوروق.
#ایران_عراق ساواشی ادبی چئوره‌دن چوخ، اقتصادی و اجتماعی دوروملاردا اؤزونو گؤستردی و بونون قیغیجیلم‌لاری ادبیاتین ‌دا لنگیمه‌سینه سبب قویدو. ساواش موضوعسو، بوتون ماراق و قایغی‌لاری اؤزونه طرف یؤنلتدی. اؤلکه آداملاری یا اؤلکه‌دن مدافعه‌یه دوشونوردو، یا دا ساواشین گتیردییی چتین دورومدان اؤزونو قورتارماغا.
60.‌جی اون ایللیین، اؤزللیکله سککیز ایل ساواش دؤورونده آرا سیرا درگی و قزئت‌لرده شعرلریمیز یاییملانیردی. یاییملانان شعرلرین دورومو گؤستریر کی شعریمیز چوخ سرگردان بیر دوروم یاشاییرمیش. یاری کلاسیک یاری یئنی (مدرن شعردن اوزاق) بیر سیرا شعرلرین شاهیدی اولوروق. سووئت‌لر اؤلکه‌سی پارچالانیر. تیکانلی مفتیل‌لر قیریلیر. ملت‌لر بیر-بیری ‌ایله ایلگیده اولور. بو آرادا اوزون زامان حسرتده و بو حسرتی شعرلرده یاشادان ملتین شاعیرلری بیر-بیری‌ ایله ایلگییه کئچیر.
بوتون بونلار اؤز ائتکیسینی قویاراق یئنی نسیلده بیر ادبی دیرچه‌لیشه یعنی «مدرن شعریمیزین» یارانماسینا سبب اولور.
#

اوزرینده ایشله‌دییم #آذربایجان_شعرینده_مدرنیزم آدلی کیتابیمدان بیر پارچا

https://telegram.me/dusharge
#ایپک_سیلاح دئییله‌سی #شعر

#همت_شهبازی

۷۰.جی اون‌ایللیک‌ شاعیرلریندن اولان #کیان_خیاو اؤزونده یورغونلوق حیس ائتمه‌ییر. هله ده اؤزونو آکتیو ساخلاییر. اؤزو ده ادبی صحنه‌نین چئشیدلی ساحه‌لرینه باش ووراراق گوندمده‌دیر. اونون شعری کئچمیشدن داها آکتیو، #فلسفی معنادا داها درین، توپلومسال معنادا داها #اومانیستیک بیر آب-هاوا ایله ادبیاتیمیزا قانینا آخیر.او، یورغون و دوشگون دئییل.بو معنادا کی او،هله ده بیزه ان معنالی و دوشوندوروجو شعری سونور. همی ده اونا گؤره یورغون دئییل کی او هم اؤزونون هم باشقالاری‌نین کئچمیشینی (یعنی شعر گله‌نک‌لرینی) تکرار ائتمه‌ییر. اونون شعرینده عینی ایله شعری کیمی #کاینات اؤزونده آکتیودیر. حرکتده‌دیر. آبسورد دئییل. بیر قدر مرموزدور.

من بیلمیرم شعر، «کیان خیاو»ی نئجه تاپمیش؟! آنجاق اؤزو اوچون، اؤزونون بوتون جیغیرلارینا گل‌-گئت ائتمک اوچون چوخ اطرافلی و «نفس‌نفسه دایایان» صمیمی بیر یولداش تاپمیشدیر. اؤزو بونا #ایپک_سیلاح آدی وئریر:

بير توپال قارتال ايتميشدين اوزايلاردا
موزه‌لردن آسيلميشدين.
بيردن بيره گؤروشونو ايسته‌ديم
هاواني يارمادان ائندين
و آتيشدين قانلي تپه‌لرده
سانكي قاراداغ توفه‌يي.
بلكه بير قيزيل آلما شاخيرتيسي‌يدين
بلكه گؤي اوزوندن ائنن،
بير بالديري چيلپاق ملئيكه...
سني بؤيله تاپيرام
اي قارانليق بير شئيلره آتيلان ايپك سيلاح!
و بؤيله تاپينيرام سنه، اي شعير!

آذربایجان #تنقیدچیسی #جوانشیر_یوسفلی‌نین ایللر اؤنجه کیان خیاوین #دیب_اوتاق شعرینه یازدیغی یازیسی یادیما دوشور:
«اونون شعرينده بير راحاتليق وار، انساني اووودور، اوخو پروسئسينده معين کادرلار داخيلينده «آزديرير» و اؤزونه تانيدير...»

شعرین کیان خیاویندا هر شئی دوم‌ـ‌دورو آخیر، حتتا جانسیز اشیالار دا بئله. چونکی «کیان خیاو» آخدیغی جیغیردا، آددیم آتدیغی یولدا، تمیز و توزسوز-قوبارسیزدیر. شعرین کیان خیاوی، سؤزون چیلخا معناسیندا صمیمی‌دیر. سئوگیسینده، وطنداشلیغیندا، اولوسال-توپلومسال سوروملولوغوندا و بونلارین باشیندا دوران اومانیست‌لیینده. اونون صمیمیتی داملا-داملا دامجیلایان داملا کیمی انسان روحونون دَرین‌لیک‌لرینه نفوذ ائدیر.

کیان خیاو شعرینده بیر #یوخسونلوق آختاریر. داها دوغروسو، خالقینا عاید اولان بیر یوخسونلوق: مدنی-انسانی یوخسونلوغون سببکارلاری اونون شعری‌نین اؤفکه‌لی و اؤجشکن پوسکورتوسوندن آماندا قالمیر. او ساکیتجه قارشیلانان بو یوخسونلوقلاری پوسگورور. پوسگوردوکجه شعری‌نین درین‌لییی، بوتون انسانلیغی بورویور. اونا گؤره اونون پوسگورتوسو، اؤز ایچینده و یا خالقی‌نین سکوتوندا ایتیب باتمیر. گور سسی ایله بیزیم قولاقلاریمیزی کار ائدیر. او‌قدر، قولاغیمیزین دیبینده قیشقیریر کی سوندا بیز مجبورن ده اولموش اولسا اونو دینله‌مه‌یه باشلاییریق. دویغو شدتی، دونیا گؤروشونون انسانی بویاسی، اونون شعرینی‌نین سوییه‌سینی داها دا درین‌لشدیریر. اونون قایغی‌کئش دویغو اؤفکه‌سی هیزلی هنیرتیسی یالنیز #بیر_اوجاقدا_ایکی_کول_توپاسی اثرینده سنگی‌ییر.

كيان خياوين شعرلري، بوتون تاريخ و ياشاييشيميزدا ايتيرديك‌لريميز اوچون سارسيديجي و #عصيانجيل_آغلاييش‌دير. دوغرو اوخودونوز: اونون شعري آغلايير. بو آغلاييش انساني اؤز ايچه‌ريسينه قاپيلماغا چاغيرمير. بو، ايچدن قوپان دوشونجه‌لي و دوشوندورن بير آغلاييش‌دير.

هر گون گونش
اومود اوفوقلاريميزي،
ايشيلداتمادان باتدي.
و ياغيش يئرينه
دوزلاق ياغدي اورتاميزا.
تورپاغي آراشديرديم
بئرنوولاري، بنؤوشه تك
گؤن دَريلر آراسيندا بوينو بوكوك گؤردوم.
دلی آتلار اؤلموشدولر.
دلی آتلارين يانيندا،
قارامان قوشلار وار ايدي
قانادلاري قوورولموشدو.
سونرا درين دره‌لره اوز توتدوم
گونئيده دردلي داغلار،
سيخ‌سيخ سيرالارلا مَله‌شيرديلر.
قوزئيده مئشه‌لر،
مئشه‌بی‌لري‌يله بيرگه يانيردي.
اورتاداسا بير چاي حسرت قوخويوردو:
دالقالاريندا يابانجي دامغالارين ساغالمايان ياراسي
پوشگونده بؤهتانلار
و آدينا هذيانلار قوراشديريلميش بير چاي...

اونون شعرلرينده سؤزجوك‌لرين قراري يوخدور. اونون سؤزجوك‌لري وورنوخور، وورنوخور سوندا بير یوخ، نئچه‌قاتلی آنلام قوپارير. بو آنلامدا شعرله انسانين ياشامي و تاريخي ياشانتيسي اوز اوزه گلير.

کیان خیاوین شعر دیلینده اولان هیجان و حرکت، سس تئمبرینده اولان گوج و حرارت اؤزونو یاراشیقلی گؤسترن و بوتون وارلیغینی یاخشی گؤسترمک اوچون باخیش سوزگه‌جیندن کئچیرمه‌یه حاضیرلاشان یئنی‌یئتمه بیر قیزا بنزه‌ییر. بونا گؤره بو شعری اوخویوب منیمسه‌ین کیمسه ده،او یئنی‌یئتمه قیزین سئوینج حرارتینی داشییر. اوخوجو، بوتون وارلیغی ایله بو یاراشیقلی و حرارتلی اینجه‌‌لییه تپکی گؤستریر؛ کیان خیاوین دیلی تک‌بویوتلو، باسیلقان بیر دیل دئییل. اونون دیلی شدتلی‌-‌‌حیددتلی بیر یانارداغ‌دیر.


اوزرینده ایشله‌دییم #آذربایجان_شعرینده_مدرنیزم کیتابیمدان بیر پارچا

https://telegram.me/dusharge
@dusharge || همت شهبازی
آبانین اونو دوستوم #بهروز_صدیقی ۵۰ یاشا دولور. یاریم عصیرلیک عؤمرو، اوتوز ایللیک دوستلوغو،اوتوز ایل یازیب یارادان انسانین عؤمرونو ساده‌جه کیچیک یازییلا اوزریندن سووشماغی انصافسیزلیق سانیرام. @dusharge
دوستوم #بهروز_صدیقی‌‌ 50 یاشا دولدو

(آبانین اونو دوستوم #بهروز_صدیقی ۵۰ یاشا دولور.
#یاریم_عصیرلیک عؤمرو، اوتوز ایللیک دوستلوغو ساده‌جه کیچیک یازی ایله اوزریندن سووشماغی انصافسیزلیق سانیرام. اؤزو ده اوتوز ایل یازیب یارادان بیر انسانین عؤمرونو. کئشکه سنین اللی ایللینی بؤیوک مقیاسدا قئید ائتمک اولوردو!).


...#هارمونیک وزن، #شعر یاراندیقجا کلمه‌لرین ایچ #ریتمی ایله یارانیر. یعنی بو آرادا «ریتم» اؤنجه‌دن حاضیر دئییل. شعر یازیلاراق ریتم ده یارانیر. بو ریتم: کلمه‌لرین یئرلرینی دَییشمکله، حرف‌لرین تکرارلانماسی‌ ایله، سؤز بیرلشمه‌لری‌نین قراماتیکاسینی دَییشمکله، یئنی کلمه‌لر یاراتماقلا و یا خود کلمه‌لره یئنی واریانت و معنا باغیشلاماقلا حتتا آرکائیک کلمه‌لری ریتمیک‌لشدیرمکله، مصراع بؤلگوسونون مضمونلا اویغون فورمالاشماسی باشقا سؤزله شعری گؤرونتولشدیرمه‌سی ایله، و ان باشلیجاسی ایجاز ایله ییغجاملاشدیرماسی ایله یارانیر.
باخیشی قارلیم
او یاخشیم
بیر آخشام
اوره‌ییمین گئجه‌سینه گله‌جک
و
اللریم یوخوسوندان دوراجاق...
بیر آخشام
او یاخشیم
تکی منه گتیررسه
گلیمین
اوتورمارام
من یاسیندا الیمین ( #صدیقی، 1384: 1).
#یئنی_شعرده، #كلاسيك شعرين ريتم و وزنيني تکرارلاماقلا شعريميز هر نه قدر يئني ديللي، يئني اوسلوبلو اولسا دا، يئنه ‌ده عادت ائتدييميز ريتم و وزن بللي اولان و عادت ائديلن ريتم و وزن‌لرله سئچيلمه‌یه‌جکدير.
« #هارمونی» دئدیکده، کلمه‌لرین، عبارت‌لرین ایچیندن قالخان #موسیقی‌دیر. کلمه‌لردن قالخان موسیقیده، #عروض اؤلچوسونون روکن‌لری‌نین تاثیری اولمور. داها دوغروسو وزن، عروض #افاعیلی ایله آردی‌آردینا گلمیر. عروض افاعیلی، شعرده ایشله‌نن کلمه‌لرین ریتمینی عینی ائدیر.
#بهروزون شعری‌نین ایلکیندن سونوناجاق کلمه‌لر عینی ریتم ایله قولاقدا جینگیلده‌ییر. یئنی شعر، اؤزللیکله «هارمونی» اوزرینده یازیلان شعرلر، بو ریتمی الوان‌لاشدیریر؛ یوروجو، یک‌نسق و بیر هاوادا جینگیلده‌ین ریتمی مختلیف سس‌لرله جینگیلده‌ده بیلیر. شاعیر، کلمه‌لرله ریتمیک داورانیشی ریتمین ده تکرارلاییجی اولماسی‌نین قارشیسینی آلیر.
بعضی شعرلریمیزین هارمونیسی، شعرین ایچینده #ایچ_قافیه‌لرله اولور. #بهروز_صدیق‌دن وئردییم شعر نمونه‌سینده اولان هارمونی، شعری #مدرن فورمتده یوخ، #کلاسیک شعر فورمتینده اولدوغونو گؤستره‌جکدیر. آنجاق شعرین مدرن ائلئمئنت‌لری چوخدور. اؤرنک اوچون ایلک سطیرده «باخیشی قارلیم»، کلاسیک و حتتا چاغداشلانما دؤورو شعریمیزین عکسینه‌ اولاراق هم #یئنی هم ده فرقلی بیر تصووردور.

«قار» سؤزو #حبیب_ساهیرین (چاغداشلانما دؤورو شعریمیزین نماینده‌سی اولاراق) شعرینده (1358، 104) بورادا گئدن تصوورون تام عکسینه‌دیر. ساهیر، «قار» سؤزونو سیمبولیزه ائتدیینده، دؤورون شاختا بورانلی، استبدادی دورومون دونوقلوغونو نظره آلیر. یعنی اونو حیاتا ضید اولان آنلاییشلارا بیر #سیمبول کیمی ایشله‌دیر.

#بهروز_صدیقی ایسه، بونون عکسینی نظره آلیر. بورادا «قار» آیدینلیق، دورولوق، آغایین‌لیق، همی ده برکت سیمبولودور. بونا گؤره ده «او یاخشیم» سسله‌دییی سئوگیلی‌نین باخیشی بین‌لی برکتلی، صاف و دورودور. بو قار باخیشی یئره داها دوغروسو گئجه‌لنمیش اوره‌یه قوندوقدا، بوتون آغری آجی‌لار، یاس قوخولو هاوالار، بهره‌سیز یاشام یوخوسوندان اویاناراق بارا اوتوراجاقدیر.
بورادا شعرین سون ایکی سطرینه‌دک، طبیعی آخارلی بیر ایچ قافیه‌لی هارمونیانین شاهیدی اولوروق. آنجاق سون ایکی سطیرده شاعیر قصدن قافیه‌لندیریر. شاعیرین اصرارلا قافیه‌لنمه‌یه مئیلی، سطیر و مضمونون بوش‌بئکار اولماسینا، باشقا سؤزله مضمون آخاریندا قافیه‌له‌نن کلمه‌نین رولونون اولماماسینا گتیریب چیخاریر. شعرین ایلک باشلانغیجیندا اولان سس‌اوخشارلی کلمه‌لرین، و ایلک بندین سونوندا «بیر آخشام/ او یاخشیم» سؤزلری‌نین یئنی هارمونیاسی شعری مدرن‌لشمه‌یه طرف سوروکله‌دییی آندا، شعرین سونوندا کی زورلا هارمونی یاراتماق اصراری اونو هم شابلونلاشدیریر، هم ده صنعی اؤلچو یاراتماغا دوغرو آپاریر...


اوزرینده ایشله‌دییم #آذربایجان_شعرینده_مدرنیزم کیتابیمدان بیر پارچا

#همت_شهبازی

https://telegram.me/dusharge
#آذربایجان_شعرینده_مدرنیزم
کیتابیم نهایت سونا چاتدی.
۸ ایل چکدی و سوندا ۱۲۰۸ صحیفه‌لیک #ایکی_جیلیدلی بیر #کیتاب اولدو.
فایدالی اولاجاقمی گؤره‌سن؟...

#همت_شهبازی
@dusharge
@dusharge || همت شهبازی
#ع_اورمولو ایله مشهور اولان #علی_احمدی_آده حیاتینی کؤلگه‌ده، هایسیز کوی‌سیز یاشادیغی کیمی، ائله هایسیز کوی‌سیز ده دونیاسینی دییشدی. تصوور ائدین من دؤرد آی اؤلوموندن سونرا بو گون (۱۳۹۹/۴/۶) خبردار اولموشام. بو بویدا مجازی فضادا هر گون هر نه پایلاشیریق. آنجاق…
#پوئتیکادا_عنعنه‌نین_رولو
(#ع_اورمولو شعری)
یازان: #همت_شهبازي


هر زامان کؤلگه‌ده قالان و ادبی محیطده هئچ زامان گؤرونمه‌ین شاعیر «#علی_احمدی_آده»‌ « #گؤزو_یاشلی_کوچه‌لر» (1369)، #نارگیله (1378) و #و_زامان_بیر_بهانه‌دیر» (1387) کیتابلاری‌نین مولفی‌دیر. شاعیری بیز داها چوخ «ع. اورمولو» آدی ایله تانییریق. او، ایلک دفعه اولاراق «گؤزو یاشلی کوچه‌لری» ایله ادبی دونیامیزا، اؤزللیکله شعریمیزه داخیل اولدوقدا دا ائله اؤزونه مخصوصلوغو ایله گلیر....
#گؤزو_یاشلی_کوچه‌لرده، بیز بیر نوع‌ آرخایینلیق آختارماق گؤروروک اوخوجو اوچون.بو آرخایینلیق شعرده اؤزونو گؤستریر. یعنی اوخوجو، بو شعرلری اوخودوقدا دینجلیک تاپیر. گون بویو ایشله‌ییب یورغون ائوه گلن بیر ایشچی دینج‌لییی کیمی:

فانیسلارلا گولونج کؤلگه‌لر اویونوندا
پیچیلتیلار توشلاییرسا یولچو توپوغونو
اینجینمه‌لر/ اینجی‌یه دؤنور/ اوزاق ایشارانتی گؤروشوندن.
«چئینه قوی آغزینا» ساققیزین باغیشلامیش دونَنه‌
مندیلینده/ بیر اووج بوغدا ایله آینا گؤز بولاق
یورغونلوق پوچور-پوچور/ خاللاییر ائنیش‌-‌یوخوشو.
آرخاسی/ یارین‌لار آرخایین‌لیغی‌دیر
کی شعرین/ گونش کلاغایی‌سین
و / فانیسلی‌لار قولاغیندا/ بولاق شیریلتیسی (ع. اورمولو، 1369: 10-9).

#مدرن‌_شعر هم «عنعنه»‌نی، هم ده «عنعنه‌وی شعر»ین قایدالارینی قیراغا قویماقدا دَریدن قابیقدان‌ چیخدیغی‌ آندا،بیر سیرا یئنیچی‌لییه مئیلی اولان شاعیرلر، اونلارین ائتدیینی بوراخمادان یئنی‌لشمه‌یه استقامت‌لنیرلر. بونلارین یارادیجیلیقلاریندا عنعنه‌وی شعرین هم #فورم، هم ده #قالیب باخیمیندان حضورونو گؤروروک. داها دوغروسو بونلار، بو عنعنه‌لر بنزرسیز‌لیک‌لرینی گؤستره‌رک، اونون بعضی ائلئمانلاریندان دا ال چکمیرلر.بو ائلئمانلاردان اونا گؤره استفاده ائدیرلر کی بونلارین‌ شعرینده اؤز تاثیرینی‌گؤستریر. «ع. اورمولو» بو تیپ‌ شاعیرلره داخیل‌دیر. اونون سربست هئجا شعرینده، عنعنه‌وی شعرین ائلئمانلاریندان اولان «قافیه»، «وزن= هئجا وزنی» خصوصی حضورو واردیر. شاعیر بو ائلئمانلاردان شعری‌نین گلیشمه‌سی نامینه چوخ اوستاجاسینا فایدالانیر. مدرن شعریمیزین چیچکلنمه زامانیندا، شعریمیزین اوز توتدوغو ساحه‌لر، دونیا پوئزیاسی‌نین مراجعت ائتدییی ائلئمانلارا خطابا استقامت‌لندییی حاللاردا ع. اورمولو اؤز کؤکونده اولان عنعنه‌وی دئتال‌لارا مراجعت ائدیر:

آینالاردان آینالارا قول آچیلیر/ ایکی هاچا یول آچیلیر
آینالارین اوزونده گؤز/ آینالارین دیلینده کؤز
آینالاردا قیریق ‌قیریق گیلئی سسی/ گاه نئی سسی
آینالاردا ممدخانین میناره‌سی آیاق توتور
ناققا بالیق آدام اودور (اورادا، 36).

بو باخیمدان اونون اثرینده بیر سیرا #سربست_هئجا شعرلری، عنعنه‌وی شعریمیزه دایاناراق یازیلدی. اونون شعرینده، عنعنه‌وی شعرین اوچ ائلئمانی‌نین اؤنملی حضورو وار: قافیه، وزن و قالیب.

قاپی‌لار/ قاپی‌لار/ باغلی قاپی‌لار
قیریق پنجره‌لر/ داغلی قاپی‌لار
نه گول وئرن قالیب نه گولوش وئرن
نه بیر دانیشان وار نه گلیب‌-‌گئدن
دولانیر کوچه‌ده هیچقیریق سسی
کرپیچ سیزیلتیسی/ کرپیچ ناله‌سی (اورادا، 65)

ماراقلی‌دیر #سربست‌_شعرین‌ ایچینده، قافیه ایله وزنین‌حضورونو گؤرموشدوک. آنجاق «اورمولو»نون سربست‌ شعرینده، شعر قالیبی‌نین ده حضورونو‌ گؤروروک.اونون بیر چوخ سربست شعرلرینی، #مثنوی آدلاندیرماق هوسی بئینیمدن اؤتور. چونکی بو شعرین ایچینده چوخ زامان عنعنه‌‌وی ریتم اؤن سیرایا کئچیر. بونون حیاتا کئچمه‌سینده وزن ایله قافیه‌نین اؤنملی رولو واردیر. بونونلا برابر، هئجا اؤلچوسونده یازیلان مثنوی قورولوشو، همی ده اونون #قافیه‌لنمه سیستئمینی عنعنه‌وی شعره باغلاسا دا، شعرین ایچینده ایفاده و بدیعی تصویر اوسلوبلاری یئنی چالارلارلا اؤزونو گؤستریر. بو چالارلار اسکی ایله یئنی قوهوملوغونو صمیمی‌لشدیره‌رک همی ده فرقلی خاصیت‌لرینی ده گؤسترمه‌یه جهد ائدیر.. شعرده «وزن» عنصرونون عنعنه‌وی اولماسینا باخمایاراق، قافیه‌لشمه سیتئمینده مختلیف موتیو‌لری سینادیغینی دا گؤروروک.
ع. اورمولو #عنعنه‌وی_شعرده اؤزونون داخیلی «من»ینی پوئتیک فورمایا چئویریب عکس ائتدیردییی اوچون، هله ده کؤهنه قالیب‌لری‌ سیندیرا بیلمیر. آنجاق ‌سیندیرا بیلمه‌دییی مرحله‌ده ده ائله کامیل و یئتکین بیر یئنیچی‌لییی منیمسه‌یه بیلیر..
ع. اورمولو شعرین #مدرن‌لیینه قاتلاشدیقدا باجاریقلی نمونه‌لر ده یازیر:

قوزئیده یولا چیخان
گونئیده آسیلدی دؤرد قناره‌دن
کولک دؤرد دروازادان آت سوردو
گؤیردی دؤرد دسته گول
قیرمیزی‌لار اوددا بیتدیلر
قارالار سودا ایتدیلر
آغ‌لار تورپاغی منیمسه‌دیلر
یاشیل‌لار یئل قوجاغین
و او گون
انسانلیق اؤلن چاغدا
عشق آسیلدی بئشینجی دروازادا (اورادا، 86).


#یازی چاپا حاضیر اولان #آذربایجان_شعرینده_مدرنیزم کیتابیمدان آلینیبدیر


https://telegram.me/dusharge
#آذربایجان_شعرینده_مدرنیزم
ایکی جیلدده

یازان: #همت_شهبازی

جیلدین طرحی: #ائلناز_خاکزاد

ناشیر: #اختر، تبریز ۱۳۹۹

کیتابی #اختر نشریاتیندان آلا بیلرسیز
۰۴۱ ۳۵۵۵۵۳۹۳
@dusharge

https://ishiq.net/xəbər/25179/همت-شهبازی‌نین-آذربایجان-شعرینده.html

#ایشیق سایتی
@dusharge || همت شهبازی
#آذربایجان_شعرینده_مدرنیزم ایکی جیلدده یازان: #همت_شهبازی جیلدین طرحی: #ائلناز_خاکزاد ناشیر: #اختر، تبریز ۱۳۹۹ کیتابی #اختر نشریاتیندان آلا بیلرسیز ۰۴۱ ۳۵۵۵۵۳۹۳ @dusharge https://ishiq.net/xəbər/25179/همت-شهبازی‌نین-آذربایجان-شعرینده.html #ایشیق سایتی
#همت_شهبازی‌نین #آذربایجان_شعرینده_مدرنیزم کیتابی چاپ اولدو

یازار و تنقیدچی همت شهبازی‌نین آذربایجان شعرینده مدرنیزم کیتابی ایکی جیلدده تبریزین آدلیم ناشیری #اختر یایین ائوی طرفیندن چاپ اولاراق ایشیق اوزو گؤردو. یازیچی بوندان اؤنجه ایلک تنقیدی اثری «آذربایجان شعری‌نین تنقیدی آراشدیرماسینی» ( #نقد_شعر_معاصر_آذربایجان) فارسجا یازمیشدی. بو دفعه یازیچی بو کیتابینی دوغما آنا دیلیمیزده یازاراق تخمیناً ۲۰۰ ایللیک بیر دؤورو یعنی م.ف.آخوندزاده‌دن تا بو گونه‌دک بیر دؤورو چئوره‌ییر. یازیچی مدرن‌ دؤورونو یاخشیجا ایضاح ائتمک اوچون بو دؤوردن اؤنجه ایکی دؤورو یعنی آیدینلانما و چاغداشلانما دؤورو شعریمیزی ده آراشدیراراق #مدرن_شعره کئچید آلدیقدا ایلک اؤنجه عمومیتله مدرن شعرین نه اولدوغونو، نئجه یارانماسینی، اونون بدیعی اؤزل‌لیکلرینی نظری مباحثه‌لرینی وئریر. بو آراشدیرمادا نمونه‌لر تحلیل اولونور. یازیچی کیتابین اؤنسؤزونده بو دؤورلر اساسیندا آراشدیرماسینی بئله آچیقلاییر:

ایلک‌ مرحله‌ده (آیدینلانما دؤورونده) اوزرینه گؤتوردویو اساس مقصدده، عنعنه‌نین خورافه‌چی‌لیینی و دینی فاناتیزمی تنقید ائتمک مسئله‌لری‌ دورور. آیدینلانمانین عمومی دورومونو آچیقلادیقدان سونرا، و بو جریانین عصیانکار، علمی و اوسچو (خردگرا) اولدوغونون نئجه‌لیینی چؤزمک اوچون کانکرئت اولاراق اؤلکه‌میزده یاشادیغیمیز دوروملار گؤز اؤنونده جانلانیر. آیدینلانما دؤورو اؤلکه‌میزده نئجه یاراناراق جانلانیر و هانسی ایلکه‌لری منیمسه‌ییر؟ سورغوسونا آیدینلیق گتیرمه‌یه چالیشاراق ایلک اجتماعی #مدرنیست‌لریمیزدن ده سؤز آچاجاغیق.
ایکینجی مرحله سیاسی‌لشمه مرحله‌سی‌دیر. بو دؤنَم رضاشاه و اؤلکه‌لر آراسی سرحدلر قویولدوغو چاغدان باشلایاراق یئرلی سیاستین قاداغالارینا اعتراض و عصیانکارلیق مرحله‌سی کیمی‌آیدینلارین دوشونجه‌سینی مشغول ائدیر. آذربايجان ادبياتيندا، سياسي‌لشمه دؤورونه‌دك (رضاشاه زامانيناجاق) سرحد يوخدور. يعني ایران آذربایجانی ایله آذربایجان جمهوریتی ادبیاتی، بير بيري ایله سیخ ايلگي و اونسیتده‌دیلر. ائله بونا گؤره بيز ده، بو زاماناجاق ادبياتيميزدا هئچ بير فرق قويمادان عموميتله بو دؤورون ادبياتيني بير يئرده آراشديراجاغیق. دوغروسو دا ائله بودور. چونكی فتحعلی‌آخوندزاده، علی‌اکبر صابير، جلیل‌محمدقليزاده،اوزئيير حاجي‌بيلي كيمي ادبياتچيلارين يازي و شعرلري ایران آذربایجانی ایله علاقه‌ده اولاراق سجيه‌لنير. اوزئييرين مشروطه حاقدا يازديغي فيليئتون‌لاري، صابير و میرزه‌جلیل‌ین يازديغي شعر و نثرلري بونا نمونه‌دیر. عيني حالدا ایران آذربایجانیندا چيخان درگي و قزئت‌لر، شاعير و يازيچيلار آذربایجان جمهوریتینی هئچ ده گؤزدن قاچيرماييرلار. بئله اولان حالدا بيزجه بو ادبياتا سينير و سرحد قويماق، گئرچك‌لييه گؤز يومماقدير. بونا گؤره بيزيم اجتماعی ادبی يوزوملاريميز، سياسي‌لشمه دؤورونه‌دك ایران آذربایجانی و آذربایجان جمهوریتینده یارانان ادبياتی و اونون دورومونو نظردن قاچیرمایاجاقدیر.

اوچونجو مرحله 1340.جی اون‌ایللیکدن باشلایاراق ایندییه‌دک سورَن و ایکینجی مرحله‌نین داوامیندا یاراناراق عمومیتله «کیملیک‌ دارتیشما» مرحله‌سی‌ کیمی سجیه‌لنیر.

یئکون اولاراق دئمک اولار کی: آذربايجان شعرينده، مشروطه دؤورنده اولان یئنی‌لیک، دوشونجه و مضمون فاکتورو اوزره قورولور. «چاغداشلانما» دؤورونده‌ كي يئني‌ليك ایسه، مدرنیزمين «تاريخي» مرحله‌سيني عكس ائدير. 70.جي اون ‌ايلليكدن بو يانا ايسه، بيز مدرنیزمين هر ايكي اوزونو ياشاييريق. يعني بو دؤور شعريميز، دوشونجه‌سل و تاریخی مرحله‌لريني قاريشديراراق ييغجام بير مدرن دوشونجه‌ني احاطه ائتمه‌یه باشلايير.
«مدرن شعر» نه‌دیر؟ هانسی اؤزللیک‌لرله باشقا شعر نوع‌لریندن سئچیلیر؟ آرتیق شعر عالمینده بونو سئزمک اولور کی بو گونکو شعریمیزین پوتانسیئلی بیر سیرا اؤزللیک‌لرینه گؤره کلاسیک شعریمیزله فرقله‌نیر. بو پوتانسیئل‌لر اساسیندا «مدرن شعر» آدلاندیردیغیمیز شعریمیز یارانیر. آنجاق مدرن شعریمیز هانسی تاریخی مرحله‌لری سووشدورموش؟ هانسی زامانا مدرن دئییریک و نه زاماندان مدرن شعریمیز باشلامیش؟ بو مرحله‌لری آراشدیرما یؤن‌لرینه گؤره، مدرن‌لشمه سورجینی هانسی زاماندان ایزله‌مه‌لییک؟ داها دوغروسو مدرن‌لشمه جریانی نئچه مرحله‌نی سووشدورور؟ کیمی سوال‌لاری آچیقلاماق لازیم گلیر.


https://telegram.me/dusharge


https://ishiq.net/xəbər/25179/همت-شهبازی‌نین-آذربایجان-شعرینده.html

#ایشیق سایتی
#آذربایجان_شعرینده_مدرنیزم کیتابیمین ایچ‌لییی (فهرستی)

#آذربایجان_شعرینده_مدرنیزم
ایکی جیلدده

یازان: #همت_شهبازی

جیلدین طرحی: #ائلناز_خاکزاد

ناشیر: #اختر، تبریز ۱۳۹۹

کیتابی #اختر نشریاتیندان آلا بیلرسیز

041_ 35555393

@nashreakhtar

@dusharge
#آذربایجان_شعرینده_مدرنیزم
کیتابیمدان چئشیدلی بوجاقدان فوتولار.

فوتولارین مؤلفی:
#ائلچین_حسن_زاده جنابلارینا درین منتدارلیغیمی بیلدیریرم.


سایغی ایله: همت شهبازی

#####

کیتابی #اختر نشریاتیندان آلا بیلرسیز

041_ 35555393

@nashreakhtar


@dusharge
@dusharge || همت شهبازی
#آذربایجان_شعرینده_مدرنیزم ایکی جیلدده یازان: #همت_شهبازی جیلدین طرحی: #ائلناز_خاکزاد ناشیر: #اختر، تبریز ۱۳۹۹ کیتابی #اختر نشریاتیندان آلا بیلرسیز ۰۴۱ ۳۵۵۵۵۳۹۳ @dusharge https://ishiq.net/xəbər/25179/همت-شهبازی‌نین-آذربایجان-شعرینده.html #ایشیق سایتی
#مدرنیته‌نین ایلک چاغلاریندا، #باتیلاشما طرفداری اولان آیدینلاریمیز اولور. آنجاق چاغداشلانماغا آددیم آتدیقدان سونرا داها دوغروسو سیاسی‌لشمه دؤوروندن بویانا، باتیلاشما جریانی آذربایجان توپلوموندا داها بؤیوک تهلوکه ساییلمیر. بو زامانلار تهلوکه ساییلان مسئله، سیاسی‌لشمه‌نین #آذربایجان حاقدا غیردموکراتیک حرکت‌لری و مدنی-اجتماعی قاداغالاری اولور. بو دؤوردن بو یانا، آذربایجان آیدینی باتیلاشما ایله یوخ، یئرلی سیاستین قاداغالاریلا ال به یاخا اولور. حتتا #سهند کیمی دوشونجه‌لی و عموم‌بشری دوشونن بؤیوک شاعیریمیز ده بئله، غرب‌ مدرنیزمی‌نین انسانلارا باغیشلادیغی بشرحقوقونو، یئرلی قاداغالارلا مقایسه ائده‌رک، بشر حقوقونون ایچی‌بوش اولدوغونو وورغولاییر.

بئله نظره گلیر کی قانوندان، دموکراتیک فاکتورلاری ایسته‌نیلن آندان #ملت‌لشمه‌ گئدیشی ده کیملیک‌لشیر. عنعنه‌وی توپلومدا، بیر اؤلکه‌نین ایچینده اولان ملت‌لرین آیری‌آیری سیاسی حاکمیتی اولوردو؛ و بو سیاسی حاکمیتین اؤز قایدا قانونلاری وار ایدی. َره‌بَی‌لیک (ملوک‌الطوایفی) شرایطینده بیر اؤلکه‌ده یاشایان انسانلار، چوخ دا اؤزلرینی مدنی‌ اجتماعی باخیمدان کؤله‌کیمی حیس ائتمیردیلر. اؤرنک اوچون کیمسه ده #آنا_دیلی یئرینه باشقا دیلدن استفاده ائدیب ادبیات یاراتما مجبوریتی یوخ حددینده‌ایدی. حاکیم‌کولتور، بو باخیمدان اؤز رولونو اویناییردی. آنجاق بونون قارشیسیندا انسانلار ایسته‌دییی کیمی یازماغا هئچ بیر کیمسه و یا سیاسی قوروم طرفیندن مجبوریت قارشیسیندا قالمیردی. بونون اؤرنه‌یینی: #مشروطه انقلابیندان اؤنجه ایله سونرا کی پروسئسده تاپماق اولار. یعنی مشروطه‌دن اؤنجه حاکمیت بؤلونموش‌ کیمی ایدی. دره‌بی‌لیک حاکیم ایدی. مشروطه زامانیندان بویانا، ملت‌لر اؤزلرینی محدودیتده ساخلاماغا مجبور اولدولار. یعنی هر بیر ساحه‌ده، قانون اوزمانلاشدی. اؤرنک‌لری وار: #سوسیال_دموکراتلار ایش و تحصیل قانونونو ایره‌لی سوردوکده ایستر ایسته‌مز اؤزلری اؤزلرینی بیر چرچیوه‌یه سالماق ایسته‌دیلر. بوتون بو کیمی ایش‌لر، حاکیم سیاسی دایره‌نی، باشقا پارچا پارچا خانلیقلاری بیر یئره توپلاییب، بیر سیاسی اقتدارین قانونلاریندان تبعیت ائتمه‌یه مجبور ائتدی. دئمک اولار کی ملت‌لرین اؤزلری سبب اولدوغو بو «ائتنیک-ملی-مدنی» یک‌نسق‌لیک (یکسانی قومی و ملی و زبانی)، مشروطه دؤوروندن باشلایاراق حیاتا کئچیریلدی؛ بیر فرقله کی مشروطه دموکراتیک‌لشمه گئدیشینی ‌ایزله‌دییی‌ حالدا، پهلوی ‌رژیمی اونو تک‌ سسلی‌لیکله جاواب وئردی. یعنی دیکتاتورادا، مشروطه دموکراسیسی‌نین عکس جهتی حیاتا کئچیریلدی ملت‌لشمه پروسئسینده. بونلار هر ایکیسی ملت‌لشمه‌یه جهد گؤستردیلر. آنجاق‌ مشروطه، دموکراتیک سیستئمینده؛ پهلوی دیکتاتوراسی ایسه، استبدادی شکیلده. دیکتاتورا ملت‌لشمه پروسئسی ایله ادبیات، کولتور، تاریخ، اقتصاد و بوتون باشقا ساحه‌لری ده بیرمعنالی [یکسان] ادبیاتدان استفاده ائتمه‌ پروسئسی باشلادی. بوتون ملت‌لر: تکجه بیر ملت اوچون چالیشمالی؛ و بونون آدی « #ملی_ادبیات» قویولدو. یعنی اؤلکه‌نین تکجه بیر دیلی اساسیندا بیر نوع ادبیاتین حیاتا کئچیریلمه‌سی. بو، #دموکراسی‌نین_اویاتدیغی_دیکتاتورانین پایی ایدی. حال‌ بو کی بونون آدی «ملی ادبیات» یوخ، #یک‌نسق_ادبیات اولمالی ایدی.


قایناق:
#آذربایجان_شعرینده_مدرنیزم ، همت شهبازی، بیرینجی جیلد صص ۷_۹۵

https://telegram.me/dusharge


بیر چوخ یازیلاریمیزدا #قادین‌-کیشی ناتوراسینی (طبیعتینی) آییرد ائتمک اوچون « #قادینسل و #ائرکک‌سل» اصطلاحلاردان استفاده اولونور. بورادا مناقشه‌لی اصطلاح «کیشی» ناتوراسینی بللندیرن: #ائرکیل، #ائرککسل، #کیشی‌سل و... اصطلاحلاری‌دیر. باشقا سؤزله کیشی‌نین جینسیتینی گؤسترمک اوچون «ائرکک»، اونون ناتوراسینی، طبیعتینی گؤسترمک اوچون ایسه «ائرککسل، ائرکیل» ایفاده‌لریندن استفاده ائدیرلر.
من بونلارلا راضی دئییلم. بونلار استانبول تورکجه‌سینده او محیطده اؤز آنلامینی آلمیش ایفاده‌لر اولسا دا بیزده باشقا معنالار وئریر. «ائرکک» کلمه‌سی بیزده حیوان جینسی‌نین ائرکک‌-‌دیشی فرق‌لرینی بللندیرمک اوچون استفاده اولوناراق اؤز آنلامینی دا تاپمیشدیر. مثلا دئییلیر: ائرکک‌قویون (قوچ)، دیشی قویون، یا حتتا ائرکک ایت (کؤپک)، قانجیق (دیشی) ایت» عبارت‌لری ده ایشلنمکده‌دیر. بونا گؤره بو کلمه‌لری بیر انسان اولاراق کیشی #ناتوراسینی گؤسترمک اوچون اویغون گؤرمورم. «کیشیسل» ایسه، کیشی‌نین شخصیتینه اشاره کیمی ایشله‌نیر.

_&&&&____

#آذربایجان_شعرینده_مدرنیزم کیتابیمین
۹۶۲.جی صفحه‌سی‌نین اتک یازیسیندا گلن بیر یادداشت

https://telegram.me/dusharge
Azərbaycan Şerində Modernizm
Himmət Şəhbazi
#آذربایجان_شعرینده_مدرنیزم / اؤنسؤز

سس فایلی‌نین مولفی: #کبری_میرحسینی


حؤرمتلی صنعتکاریمیز خانیم #کبری_میرحسینی، #آذربایجان_شعرینده_مدرنیزم کیتابیمین اؤنسؤزونون خلاصه‌سینی ایفا ائتمیشدیر.
بو #ایفا، کیتابین یازی و تدقیق گئدیشاتینی راحاتجا دینله‌ییجییه اؤتوردویونه گؤره ده اؤنملی‌دیر. صنعتکارجاسینا ایفایا گؤره، همی ده بو ایفانین پایلاشماق حقوقونو پای وئردیک‌لری اوچون، حضورلارینا درین منتدارلیغیمی بیلدیره‌رک، سئوه-سئوه اونو پایلاشماقدان غرور دویورام.

حؤرمتله - همت شهبازی

https://telegram.me/dusharge