@dusharge || همت شهبازی
287 subscribers
119 photos
2 videos
30 files
346 links
@dusharge
کانالدا کی یازی‌لاری کانالین لینکینی وئرمک شرطی ایله پایلاشماق اولار.
اشتراک‌گذاری مطالب کانال به شرط ارائه لینک آن مجاز است.
Download Telegram
47 #یاش آز دئییل

#همت_شهبازی



47 یاشا دولماق، عؤمرون اوغلان چاغینی ایتیرمک دئمکدیر. انسان یاشادیغی عؤمروندن لذت آلمادیقدا عؤمرونون هدر اولماسینی دوشونور. آرزوسوندا اولدوغوم چوخ ایشلری یئرینه یئتیره بیلمه میشم: ادبیات دونیاسیندا اولان آرزولاریمی دئییرم. #کلاسیک ادبیاتدان توتموش سون #چاغداش ادبیاتا قدر.
45 یاشا دولان زامان آشاغیداکی یادداشی یازمیشدیم. آچیغینی دئییرم: تاسوفله هله ده بو باخیمدان اؤزومو قیناییرام.
###


بو گون (5 دی) 44 یاشی آشیب 45 یاشا کئچدیم. اؤز اؤزومله سوردویوم ادبی عؤمرومه باخیرام. 1369 دا ایلک #تورکجه_شعریم چاپ اولدو. اوندان دا بیرآز قاباق ادبیاتلا ماراقلانمیشام. آنجاق 25 ایل ادبی فعالیتده گؤردویوم ایشلر یوخ حددینده‌دیر. اؤزللیکله آذربایجان ادبی دونیامیزا. بو دونیانین هر طرفینه باخمیشام بوشلوق حیس ائتمیشم. آنجاق بیر ایش گؤره بیلمه‌میشم. هردن اؤز اؤزومه دئییرم کاش بو آهیل‌لیق زامانیمین فیکیرلری جاهیل‌لیق (جاوانلیق) زامانیمدا اولوردو. هردن فیکیرلشیرم کاش قاییدیردیم جاهیل‌لیق زامانیما. او زاماندا اولان انرژینی تؤکوردوم بوتون آهیل‌لیق زامانیندا اولمایان انرژی‌نین اوزرینه.
بیر سیرا ایش‌لره ائله تاماهیم دوشموش. آنجاق حیاتا کئچیره بیلمه‌ییمین حسرتینده‌یم:

#اورخون_یئنی‌سئی متن‌لری،
#کتاب_الادراک_فی_لسان_الاتراک کیتابی،
#بابورشاهین #عروض_رساله‌سی،
مهدیخان استرآبادی‌نین #مبانی‌_اللغت،
عبدالقادر مراغی‌نین کیتاب #الادواری،
#آخوندزاده‌نین تورکجه اثرلری،
#اکینچی قزئتی‌نین متنی،
جلیل محمدقلیزاده‌نین #حکایه‌لری،
#آذربایجان قزئتینده چاپ اولان #حکایه‌لر،
#آذربایجان_شعرینده_مدرنیزم،
حکایه‌چی‌لیک و #نثریمیزین آراشدیرماسی، #فلسفه_سؤزلویو، ....

بونلار آرزولادیغیم ایشلردیر. آنجاق عؤمرون بئله بهره‌سیز گئتمه‌سی هرنه‌یی یاریمچیق قویاجاق دئیه‌سن. کاشکی بئله اولمایایدی.

###

(ساغ اولسون #بانک لاری. #اقساط لارلا بیرگه #دوغوم گونوموزو ده خاطیرلادیرلار بیزه)

https://telegram.me/dusharge
#نثریمیزین_دیلی

#همت_شهبازی


حؤرمتلی یازاریمیز #ناصر_منظوری جنابلاری‌نین “ #فرهنگ_جامعه” درگیسینده “ #دیل_و_رومان” باشلیقلی موصاحیبه‌سینی اوخودوقدا بیر قونویا منجه چوخ گؤزل و یئرلی-یاتاقلی توخونموشدور. آذربایجان دیلچی‌لیینده " #ادبی_دیل" ایله “ #لهجه” مسئله‌سینی قارشی‌قارشییا قویماق و بونلاردان ایکی تضادلی آنلاییش یاراتماق مسئله‌سینی. یعنی دیلچی‌لییمیز بو ایکی مسئله‌نی بیر بیری ایله یاناشی قوشالاشدیرماقدانسا، بونلاری بیر بیریندن فرقلی آنلاییشدا و هر بیریسینی باشقا بیر جیغیردا آخماسی‌نین طرفینی توتور. بونو بیز داها چوخ آذربایجان جمهوریتینده گئدن ادبیات گئدیشاتیندا سئزه‌رک عینی مسئله اورادان ایستر ایسته‌مز بیزه ده ائینه‌می‌آخیر. دیلین بوتون قابلیت‌لری نثرده اؤزونو بروزه وئریر. #نثر یازیلاریندا گئدن پروسئسده، دیالئکت و یا « #فردیناند_دو_سوسور»ون دیلی ایله دئسک “ #نیطق”، اوبراز قازانیر.
دیلچی متخصص‌لرین دانیشیغی ایله سیراوی و ساوادسیز بیر آدامین دانیشیغیندا فرق گؤرموروک. بورادا حکم سورن، بو دیلچی‌لرین دیلی ایله دئسک یالنیز “ادبی دیل”دیر. دیلده، یک نسق‌لیک حاکیمدیر. تحصیل سیستئمینده استانداردلاشان هر بیر آنلاییش عینی ایله دانیشیقدا دا حاکیمدیر.
حؤرمتلی عالیم گؤزل بیر مقاما توخونور:
“یئنی دیلچی‌لیک‌ده آنجاق، دیل، «أدبی دیل» و اونون ضیددی اولان "لهجه"یه بؤلونمور بلکه، أصلینده، دیلین ایچینده باشقا بیر دیل یوخدور کی اونون آدی «ادبی دیل» اولسون. بئله بیر آدین اؤزو ذِهنی جایدیریر.”

بو دوشونجه‌نی ادبیاتیمیزدا و دیلیمیزده اؤرنک‌لرله بلکه ده آرتیق آچیقلاماق اولاردی. آنجاق قیسا آچیقلاماسیندان من بئله بیر نتیجه چیخاریرام کی:
وورغولادیغیم کیمی‌ دیلین بوتون قابلیت‌لری نثرده اؤزونو گؤستریر. #نثریمیز ایسه، “ادبی دیل” آدیندا دئییلن بیر پروسئسین “یک‌نسق‌لیک” چرچیوه‌سینده دوستاق قالیر. دیل آزاد و سربست دئییل. استانداردلاشمیش (قراردادی، کلیشه‌ای) و شرطی‌لنمیش چرچیوه‌دن دیشاری آیاق باسدیقدا ایسه ادبی دیل قایغی‌کئش‌لری داها دوغروسو منظوری جنابلاری‌نین دیلی ایله دئسک “ #فیلولوقلار” طرفیندن سوچلانیر.
آنجاق من نثریمیزده دیلی آزادجا استفاده ائدن و یئنی نثریمیزه تاثیر بوراخان ایکی ایلکین یازارلاریمیزی یعنی #میرزه_فتحعلی_آخوندزاده ایله #میرزه_جلیل_محمدقلیزاده‌نی مقایسه ائتمکله اؤرنک گؤسترمک ایستیرم. آخوندزاده یئنی اوسلوب یاراتماق اوچون بوتون جهدلرینی ائدیر. آنجاق او، چاغداش نثریمیزده تحصیل دیلی‌نین سووئرنلییی‌نین یئرینه، #کلاسیک ادبیاتین قراماتیکاسی (نحو) دوستاغیندان چیخا بیلمیر. یعنی #چاغداش_نثریمیزی تحصیل دیلی بوخولاییر. آخوندزاده‌نین نثر دیلینی ایسه کلاسیک ادبیاتین قراماتیکاسی. او هر نه قدر دیلده یوموشاق سؤزلر و عبارت‌‌لر ایشلتسه ‌ده، یئنه ده دیلی راحات بوراخا بیلمیر. دیل قراماتیکانین و آزاجیق دا کلاسیک ادبیاتین نئجه دئیرلر کاتیب‌لیک یا منشیانه دیلیندن کنارا چیخا بیلمیر.
میرزه جلیل ده ایسه مسئله ترسینه‌دیر. او، دیلی سربست بوراخیر. دیل ایسته‌دییی آخاریندا آخیر. دقیقلیکله دئسک: میرزه جلیلین یازدیغی نثرین و یاراتدیغی دیلی ایچه‌ریسینده باشقا بیر دیل یوخدور. یعنی او، آخوندزاده و چاغداش ناثیرلر کیمی‌دیلی ادبی دیل و دانیشیق دیلینه بؤلمه‌ییر. بونلارین هر ایکیسی بیر دیل اوسلوبو کیمی‌تاملیق داشییر. بوتؤولوک وار بو دیلده. دیلین بوتون سس آخارلاری، ایسته‌دییی کیچیک آرخلارا، ایسته‌دییی بؤیوک دنیزلره هئچ بیر تضییق و مانع اولمادان جیغیر آچیر. بو تصوورده میرزه جلیلین نثری سانکی بیر آزاد و سربست کولک کیمی‌دیر؛ هر بیر باجادان (منفذدن) داخیل اولوب سربست گزمه‌یه چالیشیر.

موغان - 1396.11.1

http://ishiq.net/?p=20543


https://telegram.me/dusharge
#شعریمیزده تانری نین حال لاری
#همت_شهبازی

#نیچه تانرینی اؤلدورور.« #تانری‌نین_اؤلومو» ایله « #انسانین_دیریلمه‌سینه» امضا آتیر.بئله لیکله یئر اوزو تانری‌سیز قالمیر.بو دفعه، «انسان» تانری اولور.دئمک «انسان» یئنی عصرین حیات فلسفه‌سینه چئوریلیر. بونون نمونه‌وی فلسفه‌سینی بؤیوک مقیاسدا « #وار_اولوشچولوق»دا [ #اگزیستانسیالیزم] گؤروروک.بو آخیمین دوشونجه‌سینده انسان حتتا اؤزوندن قاباقکی فلسفه‌ده ان زیروه‌لرده دوران «تانری» آنلاییشییندان دا یوکسک‌لره اوجالیر.بو، نیچه‌نین آنلاییشیندا #فوق‌الانسان (َبَر_انسان) آدلانیردی.

#قضو_قدرچی (تقدیرگرایی) مضمونلو شعرلریمیز داها چوخ #دیوان_شعرینده اؤزونو گؤستریر.بو کیمی شعرلرین باشیندا «تانری» آنلاییشی دورور.دیوان شعرینده، بو گونکو اورتالیق آنلاییشدا اولدوغو کیمی،هر بیر شئیین طالعی، تانرییا باغلی قضو قدرچیلیکله دَیرلندیرمه آکتوواللیق داشییر.
تانرییا مراجعت ائتمک دؤرد استقامتده نتیجه‌لنیر شعریمیزده عمومیتله:
الف)تانری ایله باریشماق
ب)تانریدان آسیلی اولماق
ج)تانرییا غضبلنمک
د)تانرییا عصیان
آرا وئرمه‌دن دئییم کی ایلک ایکی خصوصیت عمومیتله دیوان شعرینه عاید‌دیر.هر چند اونون چالارلارینی #یئنی_چاغ شعریمیزده ده گؤروروک. اوچ و دؤردونجو کیفیت ایسه،داها چوخ یئنی چاغ شعرینده اؤزونو گؤستریر. یئنی چاغدا تانرییا غضبلنمه مسئله‌سی، تانریدان اوز دؤندرمه مسئله‌سی ایله عوض اولونور. نتیجه ده ایسه «تانرییا عصیان» مسئله‌سی یارانیر و «تانری ایله باریشماق» مسئله‌سی قضو-قدرچی آنلاییشلا عینی قاپییا چیخیر. بونون اساس موتیوینی انسانلارین علاجسیز قالاراق، تانری قاپیسینا گئدیب اونونلا تامامی ایله باریشماق تشکیل ائدیر. #پوئتیک نمونه‌لر بونا گؤسترمک ایسته‌ریکسه، دیوان شعرینده اولان #مناجاتلاری گؤستره بیلریک.بو کیمی ژانرلاردا، شاعیر علاجسیز قالدیغینی دویدوقدا سانکی تانری طرفیندن اونا یازیلان هر بیر آلین یازینی بیر قضو-قدر اولاراق قبول ائدیر و بونونلا تانری ایله باریشیغا چیخیر.
2.جی مسئله ایسه: #صوفیزمده اؤزونو گؤستریر. صوفی‌لر، هر بیر شئیی تانریدان آسیلی بیلیرلر. انسانا عاید اولان درد-کدر، حیات- اؤلوم، غصه- شن،و... تانری‌نین بخش ائتدییی گؤزللیک‌لردیر دئییرلر. دوغرو اوخودوغونوز: #گؤزللیک‌لر.بو مقامدا، درد، اؤلوم، کدر کیمی اوزوجو حال‌لار انسان اوچون خوش آنلاردیر.ناقص انسان، تانریدان آسیلی اولان بو سیناقلاردان اوغورجاسینا چیخدیقدا #کامیل_انسان اولور.بو ایسه انسانین #تانریسال مقامی دئمکدیر. تانریسال مقام ایسه، انسانی تانریدان آسیلی ائدیر. تانرییا غضبلنمک ایسه، شعریمیزین بوتون حاللاریندا اؤزونو گؤستریر. تانرییا آسیلی اولدوقدا،هر شئی شیرین‌دیر.اونا گؤره تانرییا شکایت‌لنمه یوخدور. تانرییا غضبلنمه یین کؤکو شکایت‌لنمه ایله باشلاییر. اؤزونو یالقیز گؤرن، معنوی تنهالیقدا هئچ بیر نتیجه آلا بیلمه‌ین انسان،یا اؤزونو قیناییر یا دا تانرینی. بونلارین هر ایکیسی‌نین چیخیش یولو ایسه تانرییا غضبلنمه ایله نتیجه‌لنیر.بو حاللاری بعضن یالواریشلی مناجات‌لاردا، بعضن زاریلتیلی صوفیزمده، بعضن دونیانین گئدیشاتیندان ناراضی قالان بونلارین هر ایکیسینده و حتتا تانرییا عصیان زامانیندا باش وئریر.
تانرییا عصیان ائتمک ایسه، عمومیتله « #آیدینلانما»[روشنگری] دؤنمیندن باشلایاراق داها چوخ رئال فاکت‌لاری منیمسه‌یه‌رک اؤزونو گؤستریر.بو دؤنمده انسان نه اؤزونه قاپیلیر، نه یالواریر،نه ده غضبله‌نیر. ساده‌جه اؤزونو حاق بیله‌رک موهوماتی کنارا وورور؛ و رئال فاکت‌لار اوزرینده داورانماغا چالیشیر.بو ایسه اونو چوخ زاماندا تانری‌نین حیاتدا رولو اولمادیغی نتیجه‌سینه گتیریب چیخاریر.بو اونون دونیایا اوبیئکتیو باخیشیندان ایره‌لی گلیردی. بئله‌لیکله دونیانی یئنیدن قورماق مقصدیله، تاریخ بویو کؤکلندییی اؤزول اینانج‌لاری سیندیرماغا قصد ائتدییی آندا، تانرییا اولان اؤزول اینانجی دا سارسیتماغا باشلادی.

اختصارلا #دیوان_چاغداش شعر دونیا گؤروش‌لری‌نین فرق‌لرینی سسلندیردیکده بئله عمومی نتیجه‌یه چاتا بیلریک:
دونیانی فانی سانان شاعیرین سون سیغیناجاق یئری تانری دیر.بئله اولمادیقدا اونون احوالینی اومیدسیز‌لیک چولغایاراق فردی دویغولاری‌نین ایچینه یووارلاناجاقدیر. #اسکی_شعر دوشونجه‌سی‌نین اؤزه‌یی بودور:
دونیانی، حیاتی،فانی سانماق،اونا گؤره ده یالنیز تانری‌نین اته‌ییندن یاپیشماق.
#چاغداش دؤنمده ده خصوصیله #مدرنیزمین بعضی قوللاریندا سسله‌نن معنویات‌سیزلیق اؤن سیرایا کئچیر.آنجاق اونلار بو بوجاقدان حیاتی، دونیانی فانی بیلمیردیلر.ائله بو موقع‌لرینه گؤره ده انسانین معنوی حیاتی‌نین چؤکمه‌سی‌نین جارچیسی اولاراق یاشاتماق ایسته‌ییردیلر.داها دوغروسو،انسانا مادی حیاتین گرکلی اولماسینی وورغولادیقلاری حالدا،معنوی حیاتین دا انسان بوتؤولویونون یئتکین‌لشمه‌سینده اؤنملی اولدوغونو دئییر.


https://telegram.me/dusharge
@dusharge || همت شهبازی
tuyuglar- hümmət şəhbazi @dusharge
آت اوستو بیر باخیش
#ائلشن_بؤیوکوند

#چاغداش_تورک_ادبیاتیمیزین ان بوُیوک پروبلئم‌لریندن بیری یازار و آراشدیرماچی‌لاریمیزین بیر چوخونون " #قایناق" وئرمه‌دن کیتاب و مقاله یازماسی‌دیر. تانیق سیراسیندا بونا اونلارجا #کیتاب آدینی چکمک و دوزمک اولار. بو بیر باشا یازار و آراشدیرماچی‌لارین دونیا، ایران و قونشو اؤلکه‌لرین بیرینجی درجه‌لی یازار و آراشدیرماچی‌لارینین اثرلری ایله تانیش اولمامالاریندان قایناقلانسا دا هم ده " #ادبی_بیج_لیک" و " #ادبی_اوغورلوقدان" سوراق وئرمک‌ده‌دیر.

آنجاق اودلو(سایین) #همت_شهبازی بَیین #قاضی_بورهان_الدینین تویوغلارینا یازدیغی #اؤن_سؤز دیوان ادبیاتی آراشدیرماچی‌لاری اوچون #قایناق_شوناسلیق باخیمیندان اینجه‌لیک‌له یازیلمیش و اینجی‌لرله خینجاخینج اولموش بیر اوُن‌سوُزدور. همت بَیین قاضی بورهان‌الدین-ین " #تویوغ_لار" کیتابینا یازدیغی اوُن‌سوُز #مودئرن و #پوست_مودئرن ادبیات نظریه‌لری ایله هئچ بیر باغی یوخدور. اصلینده بونا هئچ گرک ده یوخ ایدی. آنجاق، قایناق‌شوناسلیق، #دیوان_ادبیاتی مسئله‌لرینی آراشدیرما مئتودو و گونئی‌ده اونودولموش شعیر سایاغی اولان "تویوغ" و دیوان ادبیاتیمیزین پاخیر باسمیش ان گوُرکملی آدلاریندان بیری اولان قاضی بورهان‌الدینی تانیتماق یاخود یئنیدن دیریلتمک باخیمیندان بؤیوک اؤنم داشیماقدادیر.

سئوگی و حوُرمتله🌹

https://telegram.me/dusharge