@dusharge || همت شهبازی
287 subscribers
119 photos
2 videos
30 files
346 links
@dusharge
کانالدا کی یازی‌لاری کانالین لینکینی وئرمک شرطی ایله پایلاشماق اولار.
اشتراک‌گذاری مطالب کانال به شرط ارائه لینک آن مجاز است.
Download Telegram
@dusharge || همت شهبازی
#مدرنیته_و_مدرنلیک اویغونلاشدیران: #همت_شهبازی پردیس دانش تهران @dusharge
#مدرنیته_و_مدرنلیک کیتابیمدان بیر مقاله:


#آیدینلانما نه‌دیر؟ || #ایمانوئل_کانت


آيدينلانما ( #روشنگری)، انسانين اؤزونه تلقين ائتدييي ذهني #يئتكين‌سيزليك حاليندان قورتولماسي‌دير. بو يئتكين‌سيزليك‌ دورومو ايسه، انسانين اؤز عاغيليني بير باشقاسي‌نين بلدچيلیینه اؤتورمه‌دن استفاده ائده بيلمه‌سي‌دير. ايندي بو يئتكين‌سيزليك اؤزونه تلقينله و كؤنوللو يارانير؛ بونون سببي ده عاغيلين اؤزونده دئييل، يالنيز عاغيليني باشقاسي‌نين بلدچيلییی و يارديمي اولمادان استفاده ائتمک جسارتيني گؤستره بيلمه‌ين انساندادير. "#جسارتلي_اول! عاغيليني اؤزون استفاده ائتمک جسارتيني گؤستر!" سؤزو ايندي #آيدينلانمانين_شعاري اولماقدادير. 
طبيعتين بويوندوروغوندان آزاد اولمالاريندان اوزون مدت كئچسه‌ده، تنبلليک و قورخاقليق سببييله دير کي، انسانلارين چوخو بوتون حياتلاري بويونجا اؤز راضيليقلارييلا يئتکينلشمه‌ميش قاليرلار، و عيني سببلرله‌دير کي بو انسانلارا #عاغيل اؤيره‌ديب يول گؤسترمك باشقالاري اوچون ده چوخ آسان اولماقدادير. چونكو #يئتکين اولماماق دورومو چوخ راحاتدير.
 منيم يئريمه دوشونن بير کيتابيم، ويجدانيمين يئريني توتان بير دين آداميم، پهريزيم ايله ماراقلاناراق ساغلامليغيم اوچون قرار وئرن بير حكيميم وارديسا، اؤزونو اذيته سالماغا هئچ گرک يوخدور. حاققيني اؤده‌يه بيلرسه، اوزون زامان دوشونوب دوشونمه‌مه‌ييم ده او قدر چوخ اؤنملي دئييل؛ چونكو بو داريخديريجي و يوروجو ايش‌لري باشقالارينا گؤردوره بيلر. باشقالاري‌نين يوخلاما و رهبرليک ايش‌لريني لوطفكارليقلا اوزرلرينه گؤتوردويو #گودوكچولر [نگهبان، بوردا: #قييوملار] انسانلارين چوخونون، او جومله‌دن بوتون لطيف جينسين يئتکين اولماغا دوغرو بير آدديم آتماغي چتين و حتتا تهلوکه‌لي اولمالاري اوچون، لازيم اولاني ائتمکدن گئري قالمازلار. اؤنلرينه قاتديقلاري حئيوانلاريني اؤنجه گيجلشديريب آخماقلاشديرديقدان سونرا، بو سس‌سيز وارليقلارين باغلانيلديقلاري يئردن چؤله چيخمالاريني کسینلیکله قاداغان ائديرلر؛ سونرا دا، اؤز اؤزلرينه گئتمه‌يه جهد ائتسه‌لر باشلارينا نه کيمي تهلوکه‌لرين گله‌جه‌ييني بير-بير اونلارا گؤستريرلر. اصلينده بو تهلوكه‌لر چوخدا بؤيوك دئييل. چونكو بير نئچه دفعه ايمكله‌يه‌رك ائنيب ييخيلماقدان سونرا تئزليكله يئريمه‌يي اؤيرنه‌جكلر. نه وار کي بو كيمي بير اؤرنک انساني هورکودور و بوندان بئله ده يئني سيناقلارا جهد ائتمکدن ساخلايير. 

دئمک اولار کي هر كس اوچون هارداسا ايکينجي بير كاراكتئر يئرينه کئچن و تمل بير قورولوش مئيدانا گتيرن بو يئتكين‌سيزليكدن خيلاص اولماق چوخ چتيندير. حتتا انسان بو دوروما سئوه سئوه دؤزموش و اونو سئوميشدير بئله؛ ايندي بونا گؤره او، اؤز عاغيليني قوللانما باخيميندان حقيقتن ده يئتكين‌سيزدير؛ چونكو اونون بئله بير تجروبه‌ني گئرچکلشديرمه‌سينه هئچ واخت اجازه‌سي اولماميشدير، او عاغيليني قوللانما سيناغينا هئچ بير زامان بوراخيلماميشدير. #اينانجلار و #قايدالار، انسانين طبيعي باجاريقلاري‌نين عاغلا اويغون استفاده‌سي‌نين يا دا داها دوغرو بير سؤزله پيس قوللانيلماسي‌نين بو مئكانيکي واسيطه‌لري، يئتکينلشمه و يئتکينلشمه اوچون سوركلي بير قاندال اولورلار. بيري چيخيب گئتمه‌يي قانداللايان بو قاندال‌لاري آتسا دا، ان دار چوخوردان بئله چوخ آسانجا آتلانا بيلمز؛ چونكو او اؤزونه گوونه‌رک قيچلاريني آزادجا حرکت ائتديرمه‌يه هله آليشا بيلمه‌ميشدير. بونا گؤره ده روحلاريني، ذهني يانلاريني اؤز باشلارينا استفاده ائده‌رک يئتكين‌سيزليكدن قورتولان و اعتبارلا گئده بيلن، چوخ آز آدام واردير.

###



 قایناق:
#مدرنیته_و_مدرنلیک
اویغونلاشدیران : #همت_شهبازی 

چاپا حاضیرلایان: سعید موغانلی/ گرافیست: رضا غفاری(آتیلا دورباشلی)/ بیرینجی چاپ: قیش 1392/ پردیس دانش یاییم ائوی  (174 صحیفه‌ده)


#آردینی آشاغیدا کی #لینکدن اوخویون
👇👇👇


http://dusharge.blogfa.com/post/28
#شعریمیزده تانری نین حال لاری
#همت_شهبازی

#نیچه تانرینی اؤلدورور.« #تانری‌نین_اؤلومو» ایله « #انسانین_دیریلمه‌سینه» امضا آتیر.بئله لیکله یئر اوزو تانری‌سیز قالمیر.بو دفعه، «انسان» تانری اولور.دئمک «انسان» یئنی عصرین حیات فلسفه‌سینه چئوریلیر. بونون نمونه‌وی فلسفه‌سینی بؤیوک مقیاسدا « #وار_اولوشچولوق»دا [ #اگزیستانسیالیزم] گؤروروک.بو آخیمین دوشونجه‌سینده انسان حتتا اؤزوندن قاباقکی فلسفه‌ده ان زیروه‌لرده دوران «تانری» آنلاییشییندان دا یوکسک‌لره اوجالیر.بو، نیچه‌نین آنلاییشیندا #فوق‌الانسان (َبَر_انسان) آدلانیردی.

#قضو_قدرچی (تقدیرگرایی) مضمونلو شعرلریمیز داها چوخ #دیوان_شعرینده اؤزونو گؤستریر.بو کیمی شعرلرین باشیندا «تانری» آنلاییشی دورور.دیوان شعرینده، بو گونکو اورتالیق آنلاییشدا اولدوغو کیمی،هر بیر شئیین طالعی، تانرییا باغلی قضو قدرچیلیکله دَیرلندیرمه آکتوواللیق داشییر.
تانرییا مراجعت ائتمک دؤرد استقامتده نتیجه‌لنیر شعریمیزده عمومیتله:
الف)تانری ایله باریشماق
ب)تانریدان آسیلی اولماق
ج)تانرییا غضبلنمک
د)تانرییا عصیان
آرا وئرمه‌دن دئییم کی ایلک ایکی خصوصیت عمومیتله دیوان شعرینه عاید‌دیر.هر چند اونون چالارلارینی #یئنی_چاغ شعریمیزده ده گؤروروک. اوچ و دؤردونجو کیفیت ایسه،داها چوخ یئنی چاغ شعرینده اؤزونو گؤستریر. یئنی چاغدا تانرییا غضبلنمه مسئله‌سی، تانریدان اوز دؤندرمه مسئله‌سی ایله عوض اولونور. نتیجه ده ایسه «تانرییا عصیان» مسئله‌سی یارانیر و «تانری ایله باریشماق» مسئله‌سی قضو-قدرچی آنلاییشلا عینی قاپییا چیخیر. بونون اساس موتیوینی انسانلارین علاجسیز قالاراق، تانری قاپیسینا گئدیب اونونلا تامامی ایله باریشماق تشکیل ائدیر. #پوئتیک نمونه‌لر بونا گؤسترمک ایسته‌ریکسه، دیوان شعرینده اولان #مناجاتلاری گؤستره بیلریک.بو کیمی ژانرلاردا، شاعیر علاجسیز قالدیغینی دویدوقدا سانکی تانری طرفیندن اونا یازیلان هر بیر آلین یازینی بیر قضو-قدر اولاراق قبول ائدیر و بونونلا تانری ایله باریشیغا چیخیر.
2.جی مسئله ایسه: #صوفیزمده اؤزونو گؤستریر. صوفی‌لر، هر بیر شئیی تانریدان آسیلی بیلیرلر. انسانا عاید اولان درد-کدر، حیات- اؤلوم، غصه- شن،و... تانری‌نین بخش ائتدییی گؤزللیک‌لردیر دئییرلر. دوغرو اوخودوغونوز: #گؤزللیک‌لر.بو مقامدا، درد، اؤلوم، کدر کیمی اوزوجو حال‌لار انسان اوچون خوش آنلاردیر.ناقص انسان، تانریدان آسیلی اولان بو سیناقلاردان اوغورجاسینا چیخدیقدا #کامیل_انسان اولور.بو ایسه انسانین #تانریسال مقامی دئمکدیر. تانریسال مقام ایسه، انسانی تانریدان آسیلی ائدیر. تانرییا غضبلنمک ایسه، شعریمیزین بوتون حاللاریندا اؤزونو گؤستریر. تانرییا آسیلی اولدوقدا،هر شئی شیرین‌دیر.اونا گؤره تانرییا شکایت‌لنمه یوخدور. تانرییا غضبلنمه یین کؤکو شکایت‌لنمه ایله باشلاییر. اؤزونو یالقیز گؤرن، معنوی تنهالیقدا هئچ بیر نتیجه آلا بیلمه‌ین انسان،یا اؤزونو قیناییر یا دا تانرینی. بونلارین هر ایکیسی‌نین چیخیش یولو ایسه تانرییا غضبلنمه ایله نتیجه‌لنیر.بو حاللاری بعضن یالواریشلی مناجات‌لاردا، بعضن زاریلتیلی صوفیزمده، بعضن دونیانین گئدیشاتیندان ناراضی قالان بونلارین هر ایکیسینده و حتتا تانرییا عصیان زامانیندا باش وئریر.
تانرییا عصیان ائتمک ایسه، عمومیتله « #آیدینلانما»[روشنگری] دؤنمیندن باشلایاراق داها چوخ رئال فاکت‌لاری منیمسه‌یه‌رک اؤزونو گؤستریر.بو دؤنمده انسان نه اؤزونه قاپیلیر، نه یالواریر،نه ده غضبله‌نیر. ساده‌جه اؤزونو حاق بیله‌رک موهوماتی کنارا وورور؛ و رئال فاکت‌لار اوزرینده داورانماغا چالیشیر.بو ایسه اونو چوخ زاماندا تانری‌نین حیاتدا رولو اولمادیغی نتیجه‌سینه گتیریب چیخاریر.بو اونون دونیایا اوبیئکتیو باخیشیندان ایره‌لی گلیردی. بئله‌لیکله دونیانی یئنیدن قورماق مقصدیله، تاریخ بویو کؤکلندییی اؤزول اینانج‌لاری سیندیرماغا قصد ائتدییی آندا، تانرییا اولان اؤزول اینانجی دا سارسیتماغا باشلادی.

اختصارلا #دیوان_چاغداش شعر دونیا گؤروش‌لری‌نین فرق‌لرینی سسلندیردیکده بئله عمومی نتیجه‌یه چاتا بیلریک:
دونیانی فانی سانان شاعیرین سون سیغیناجاق یئری تانری دیر.بئله اولمادیقدا اونون احوالینی اومیدسیز‌لیک چولغایاراق فردی دویغولاری‌نین ایچینه یووارلاناجاقدیر. #اسکی_شعر دوشونجه‌سی‌نین اؤزه‌یی بودور:
دونیانی، حیاتی،فانی سانماق،اونا گؤره ده یالنیز تانری‌نین اته‌ییندن یاپیشماق.
#چاغداش دؤنمده ده خصوصیله #مدرنیزمین بعضی قوللاریندا سسله‌نن معنویات‌سیزلیق اؤن سیرایا کئچیر.آنجاق اونلار بو بوجاقدان حیاتی، دونیانی فانی بیلمیردیلر.ائله بو موقع‌لرینه گؤره ده انسانین معنوی حیاتی‌نین چؤکمه‌سی‌نین جارچیسی اولاراق یاشاتماق ایسته‌ییردیلر.داها دوغروسو،انسانا مادی حیاتین گرکلی اولماسینی وورغولادیقلاری حالدا،معنوی حیاتین دا انسان بوتؤولویونون یئتکین‌لشمه‌سینده اؤنملی اولدوغونو دئییر.


https://telegram.me/dusharge
#مصاحیبه (۱)
دانیشیغی آپاران:#افشین_شهبازی

👈 بو #دانیشیق اوزون اولدوغو اوچون، یوروجو اولماسین دئیه بؤلوم- بؤلوم پایلاشیلیر. دانیشیق ایلک دفعه #آناوطن قزئتینده، سونرا #مدرنیزمین_چاغداشلیغی کیابیندا، لاتینجه واریانتی ایسه باکیدا #کاسپی قزئتینده چاپ اولدو. امه‌یی کئچن هر کیمسه‌یه خصوصیله عزیز افشینه منتدارام.

ایلک اؤنجه #افشین_شهبازی‌ دن:

دونیا ادبیاتیندا مدرنلشمه گئدیشی چوخدان باشلایاراق، اوزون سوره ایریلی-خیردالی آخیملار یارادیقدان سونرا بعضی‌لری بو دؤنمین سونا وارماسینی، بعضی‌لری او جومله‌دن #یورگئن_هابئرماس هله اونون تاماملانماماسینی وورغولاییرلار. بو آرادا آذربایجان ادبیاتیندا اولان یارادیجیلیق، مدرنیزم قوراللاری ایله اویغون گلیب-گلمه‌مه‌سی دارتیشمالار دوغوران آنلار کیمی هله ده چؤزولمه‌سی گره‌کن مقاملاردان حساب اولونور. عینی حالدا ادبیاتیمیزین ژانرلاری او جومله‌دن شعر، نثر، تنقید و... موباحثه‌لی مقاملارا چئوریلمیشدیر. بو آرادا بیر سیرا یازارلاریمیز چاتیشمایان بعضی اؤنملی بوشلوقلاری سئزه‌رک بو حاقدا بوشلوقلاری دولدورماغا چالیشمیشلار. #همت_شهبازی ادبیاتیمیزدا بیر تنقیدچی کیمی تانینیر. اؤزو ده یورولمادان یالنیز و یالنیز یارادیجیلیقلا مشغول اولان بیر یازاریمیزدیر. بونو اونون چاپ ائتدییی کیتابلار دا گؤستریر. آشاغیدا اونونلا آپاردیغیمیز دانیشیغی اوخوجولارلا بؤلوشوروک:

#دانیشیق:


#مدرن_ادبیات نئجه یاراندی؟ سیزجه بونون یارانماسیندا تاثیر قویان پارامئترلر نه‌لر اولموش؟ باشقا دئییمده #مدرن_ادبیات دئدیییمیز هانسی اؤزللیک‌لری داشیییر؟

↙️-هر شئی قاییدیر آوروپادا #رونئسانس و سونرادا #آیدینلانما (روشنگری) دؤنَمینه. عمومییت‌له مدرن سؤزو، یئنی و چاغداش آنلامیندا اولدوغونا گؤره، بیر دورومون دَییشیلمه‌سی و یا محو اولماسی و یئنی بیر دورومون یارانماسییلا ایلگیلی‌دیر. یعنی مدرن دئدیکده، اونون قارشی طرفی "سنت و یا گله‌نک"دیر. بعضی آشیری مدرنیست‌لره گؤره، "گله‌نک" بیر ییغینتی‌دیر. اونو قیراغا قویماق لازیم گلیر. بورادا بو سوال یارانیرکی: اگر "گله‌نه"یی دَب‌دن دوشموش ساییریقسا اوندا بوتون یارانان یئنی‌لیک‌لر، بیر زامان سوردوکدن سونرا داها دوغروسو دَبلشدیکدن سونرا "گله‌نه"یه چئوریلیر. یعنی هر بیر یئنی لیک اؤزلویونده "گله‌نکسل" اولور. کئچمیشه چئوریلیر.
بیر چوخلارینا گؤره " #مدرنیزم" ادبییاتلا باشلاییر. بو فیکیر، چوخدا یانلیش دئییل. توپلوملا ادبییات هر زامان قارشیلیقلی ایلگیده اولوبلار. بونلاردان هانسی تئز، هانسی گئج ویاخود هانسی باشقاسینا تأثیر بوراخمیش، قطعی سؤز دئمک اولماز. آنجاق دئمک اولارکی #مدرنیته دئدیکده، هر شئی‌دن قاباق فیکیر و اونون آردیندا یازیدا دَییشیکلیک یاراندی. دوشونجه‌ده دییشیکلیک یاراندیقدان سونرا، قاداغالار قیراغا قویولور و توپلوم گلیشمه‌یه طرف یؤنه‌لیر.

- بونون عیانی اؤرنک‌لرینی آذربایجان توپلوم و یا ادبییاتیندا گؤسترمک اولارمی؟

↙️-بیزده‌ ده بئله اولموش. مثلن ایجتیماعی گلیشمه: تئکنولوژی، #صنایع‌لشمه یارانمادان قاباق، اونون دوشونجه‌سی میرزه فتحعلی #آخوندزاده ده یاراندی. آخوندزاده بیزیم " #آیدینلانما" دؤنَمیمیزین باشلانغیجی‌دیر. او یئنی‌لشمک اوچون یاخاسینی جیریردی. آخوندزاده‌نین دوشونجه‌سینده ادبی و ایجتیماعی گلیشمه‌نین یولو ایکی جیغیردان کئچیر: #بیلیم و #تنقید.
#آخوندزاده تک باشینا باتی آخیملارینین بیر نئچه‌سینی اؤزونده توپلاییر. بوتون بوشلوقلاری تانیییر. او، بو گونکو معنادا بوتون ایلکین‌لرین یارادیجیسی‌دیر: ایلک #ادبی_تنقید، ایلک یئنی اوسلوبدا #نثر یازان، ایلک #پوبلیسیت، ایلک #ضییالی، ایلک آدام‌دیرکی کلاسیک ادبیات‌دان اؤزونو قیریر. گؤردویو ایش‌لرده، ایره‌لی سوردویو دوشونجه‌لرده یالنیز و یالنیز عاغیل حاکیم‌دیر. یعنی مدرنیته‌نین ان اؤنملی فاکتورو. #اوسچولوغون (خردگرایی) تمل داشینی قویور. #آذربایجان انتئلئکتوال تاریخینده اونون کیمی ییغجام فیکیرلی ایکینجی بیر شخص تاپماق اولماز. گؤستردییی یولون آرخاسینجا، پیراتیک ایشلر ده گؤرور.

#آردی_وار

https://telegram.me/dusharge