جامعه‌شناسی گروه‌های اجتماعی
3.65K subscribers
263 photos
92 videos
12 files
755 links
👈تحلیل، نقد، معرفی کتاب، مقالات و پژوهش ها
در حوزه جامعه شناسی گروه‌های اجتماعی، جنگ، ادبیات، غذا
فریبا نظری
دانش آموخته دکترای جامعه‌شناسی

و مطالبی از دنیای:
👈ادبیات
👈 موسیقی
👈سینما
📝 @f_nazari :ارتباط با من👈
Download Telegram
👈" کنش‌گران اعتراضات سال ۱۴۰۱، متکثر و متنوع با هم‌رأیی و هم‌باوری مشترک "


🔵 یک روز پس از جان‌باختن
#مهسا‌امینی در پایتخت، نخستین فراخوان تجمع اعتراضی از‌سوی جمعی از فعالین زن در خیابان حجاب تهران صادر شد. عبارت زن‌، زندگی‌، آزادی که برای بار‌نخست در خاکسپاری مهسا‌امینی درسقز و سنندج گفته شده بود، به شعار محوری تجمعات اعتراضی تهران و سایر شهرها بدل شد.
بنظر می‌آید این دو عامل سبب شد تا ذهنیت برخی از تحلیل‌گران و مفسرین رویداد جاری، بدین سو رود که جنبشی زنانه و با پیشگامی مطالبات زنان از‌جمله مخالفت با حجاب‌اجباری و گشت‌ارشاد؛ به‌‌ صورتی انحصاری در‌حال شکل‌گیری و وقوع است.
این درحالی‌است که هر‌چه از روزهای آغازین این وقایع فاصله گرفته و می‌گیریم، شاهد تنوع در طیف مشارکت‌کنندگان بوده‌ و هستیم.

در تجمع خیابان حجاب تهران که با اعلان قبلی شکل گرفته بود، معترضین مرد همراه فعالین زن مشارکت داشتند.
حضور پررنگ دختران و پسران نوجوان و جوان در گروه سنی دهه‌ی هشتاد در کنار زنان به‌عنوان پیشران در روزهای نخست اعتراضات؛ نمایان‌گر ترکیب معترضین در دو گروه زنان و نوجوانان بود.
هم‌زمان با آغاز سال تحصیلی در هفته‌ی اول ماه مهر ۱۴۰۱ و بازگشایی دانشگاه‌ها، ورود دانشجویان دختر و پسر در تمامی مقاطع کارشناسی تا دکتری؛ ترکیب نمایان شده‌ی معترضین را دگرگون ساخت.
در هفته‌ی دوم مهر ۱۴۰۱، سه گروه دیگر بافت و ترکیب کنش‌گران اعتراضات را تغییر دادند؛ نمازگزاران مرکز استان سیستان و بلوچستان به عنوان شهروندان دور از پایتخت، اساتید دانشگاه‌ها و معلمان مدارس، و نیز چهره‌های متنوع ورزشی و هنری.
در ماه دوم از اعتراضات جاری، ترکیب کنش‌گران ازآن‌چه در روزهای نخستین دیده می‌شد، فاصله‌ی بیشتری گرفته و شامل صنوف و اقشار مختلفی چون دانش آموزان، دانشجویان، اساتید و معلمان، کارگران، کسبه، ورزشکاران، هنرمندان؛ با تنوع و تکثر سنی، قومی، مذهبی و طبقاتی، و در هر دو رده‌ی اجتماعی زنان و مردان، گردید. 
این تغییرات تدریجی در تنوع گروه‌های شرکت‌کننده دراعتراضات، هرچه جلوتر می‌رویم بیشتر به چشم می‌آید تا جایی که شامل زیرگروه‌ها نیز می شود. مانند کارگران در رده‌های مختلف تولید، خدمات، صنعت و یا اصناف از صنوف آموزشی به صنوف حوزه‌ی بازار و کسب و کار.
این تنوع در ترکیب کنش‌گران از‌حیث طبقه‌ی اقتصادی نیز، آشکار است و برخلاف اعتراضات سال های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۸؛ شامل طبقات با درآمد و شرایط معیشتی و اقتصادی پایین، متوسط و مرفه شده است. 

🔵 نگاهی به ترکیب معترضین در اعتراضات تیر۱۳۷۸ موسوم به کوی‌دانشگاه‌، خرداد ۱۳۸۸ موسوم به جنبش‌سبز، دی۱۳۹۶، آبان ‌۱۳۹۸، خرداد ۱۴۰۰ موسوم به اعتراضات‌آب و مقایسه‌ی آن با کنش‌گران اعتراضات جاری ۱۴۰۱؛ گویای اختلاف در تنوع، تکثر، گستردگی طبقاتی، قومی، مذهبی، سنی و جنسی است.

🔵 نکته‌ی قابل توجه و تأمل در میان این ترکیب گسترده‌ی معترضین متنوع و متکثر؛ هم‌صدایی، هم‌کنشی، هم‌رأیی، هم‌باوری و هم‌دلی غالب کنش‌گران به مطالبات مطروحه‌ی معترضین به‌ویژه حول محور برابری‌خواهی زنان و اعلام انزجار و اعتراض به تبعیض و بی‌‌عدالتی اعمال شده به گروه‌ها و طبقات به حاشیه ‌رانده‌شده‌ی جامعه؛ شامل زنان، جوانان، کارگران، اقوام و مذاهب؛ و نیز آزادی‌خواهی و دموکراسی طلبی است.

🔵این هم‌دلی و هم‌رأیی و هم‌باوری، به ویژه نسبت به نوع و نحوه‌ی بیان مطالبات برابری‌خواهانه‌ی زنان جامعه از‌سوی نیم دیگر جمعیت کنش‌گران یعنی مردان در گروه‌های مختلف سنی، تحصیلی، شغلی، قومی و مذهبی؛ پدیده‌ی با‌اهمیت و قابل توجهی است که به تأثیر کنش‌گری آرام و عمیق در جامعه با هدف تغییر و اصلاح قواعد زندگی اجتماعی برای رسیدن به وضعیت مطلوب گروه‌های در‌حاشیه مانده، کمک شایانی می کند.

🔵 به اعتقاد نگارنده، تقلیل اعتراضات جاری و مطالبات آن به یک گروه یا طبقه؛ به‌عنوان مثال زنان یا نوجوانان یا اقوام؛ تفسیری نادرست و درکی ناقص از این پدیده‌ی اجتماعی درحال وقوع است.
آن چه جریان دارد، جنبش یا خیزش، توسط گستره‌ی متنوعی از کنش‌گران شکل گرفته و در‌جریان است و بررسی همه‌جانبه‌ای را برای نوع و چگونگی مواجهه با آن؛ می‌طلبد.

فریبا نظری
۲۹ آبان ۱۴۰۱



#دی۱۳۹۶
#اعتراضات‌آب
#جنبش‌سبز
#کوی‌دانشگاه‌
#گشت‌ارشاد
#حجاب‌اجباری
#زن‌زندگی‌آزادی
#دهه‌هشتادی
#فعالین‌زن
#برابری‌خواهی
#سنندج
#سقز
#سیستان‌و‌بلوچستان



https://t.me/Sociologyofsocialgroups
📝
@f_nazari
👈" زن، زندگی، آزادی؛ نه به تبعیض و نابرابری است"


🟥 به بهانه‌ی حضور زنان بلوچ در اعتراضات جاری


  پس از گذشت هشتاد روز از اعتراضات فردی و اجتماعی جاری ۱۴۰۱ ایران می‌توان دید که
#نادیده‌_انگاری، #سرکوب و #تحقیر مطالبات معترضین اخیر به‌ویژه زنان؛ موجب گسترش و عمق #کنش‌_های_اعتراضی در دایره‌ی وسیع ‌تر مکانی و محتوایی شده و در مناطق دور از پایتخت نیز با این پدیده روبرو هستیم. نکته‌ی قابل توجه اینست که بنظر می‌آید آن‌چه دغدغه‌ی کنش‌گران برابری‌خواه بوده به شکلی آشکار و با حرکتی سریع‌تر از پیش‌بینی‌های احتمالی، در‌حال  بروز و ظهور گسترده است.

مخالفت آشکار و سراسری با حجاب اجباری در زیست روزمره‌ی زنان گروه‌های مختلف خانه‌دار، دانش‌آموز، دانشجو، کارگر، پزشک، معلم، هنرمند و نویسنده، طی اعتراضات جاری سه‌ماهه‌ی اخیر؛ یک نمونه از این کنش‌هاست که نه‌تنها در پایتخت بلکه در شهر‌ها و مناطق دور از مرکز و حتی شهر‌هایی با فرهنگ سنتی و دینی، دیده می شود و گسترش و اقبال از آن، حرکتی فزاینده دارد.

حضور زنان بلوچ در اعتراضات اخیر و پیوستن آنان به سایر معترضین در مناطق محل سکونت خود، نمونه‌ای دیگر از تسری
#فرهنگ_مطالبه‌_گری به زنان ساکن شهرها و روستاهایی است که در حرکت‌های اعتراضی پیشین ایران، یا حضور نداشته و یا حضور کم‌رنگ و اندکی داشته‌اند. و مهم آن‌که این هم‌راهی و هم‌‌کنشی با اعتراضات اخیر پس از جان‌باختن #مهسا‌_امینی درمیان زنان بلوچ؛ دارای #عاملیت نسبی آن‌ها به‌عنوان کنش‌گر مستقل نیز می باشد.

 هم‌راهی و
#هم‌_کنشی زنان معتقد به حجاب با پوششی دینی در‌کنار سایر معترضین به‌ویژه زنانی که دیگر خود را ملزم به #حجاب‌_اجباری نمی‌دانند و بدون آن در تجمعات اعتراضی و نیز زیست روزمره و عادی خود حاضر هستند؛ نمونه‌ی دیگری از نهادینه‌شدن مطالبات برابری‌خواهانه‌ی اعتراضات اخیر است که تقابل و تضاد آشکاری با #گفتمان_رسمی جامعه در تعریف از زن دیندار و زن محجبه دارد و از‌سویی نشان‌گر این است که مطالبات و خواسته‌های زنان معترض فراتر از حذف حجاب اجباری است.

و نمونه‌ی مورد‌توجه بعدی، حضور زنان طبقات مختلف اقتصادی و اجتماعی جامعه در محلات مرفه و محروم، مدرن و سنتی، مذهبی و غیر‌مذهبی در شهری‌ هم‌چون تهران و نیز کلان‌شهرهای دیگری چون شیراز، تبریز، مشهد، اهواز و اصفهان است که نشان‌گر نوعی اعتراض جمعی و مطالبه‌ی همگانی زنان نسبت به تبعیض و نابرابری نهادینه شده‌ی سال‌های طولانی است.

🔵 اقبال و رشد این کنش‌ها در شهر‌هایی همچون
سنندج، تهران، رشت، مشهد، شیراز و اهواز؛ براساس نتایج برخی پژوهش‌های سالیان گذشته که این شهرها را سکولارترین شهرهای کشور دانسته‌اند؛ امری بدیهی و قابل پیش‌بینی بوده است اما در سایر شهرها و مناطقی مانند اصفهان، زاهدان، یزد، اردبیل، قم، تبریز و کرمان؛ قابل توجه و بااهمیت بوده و نیازمند بررسی و پژوهش‌های گسترده‌ای است( براساس "پیمایش ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان" از طرح‌های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی،۱۳۸۳/ و پژوهش ثانویه‌ "رابطه دینداری و #سکولاریسم"، فصلنامه جامعه‌شناسی کاربردی، رستگار، خالد، محمدی، میثم، تابستان ۱۳۹۶).


فریبا نظری
۱۱ آذر ۱۴۰۱



#زن‌_زندگی‌_آزادی
#برابری‌_خواهی
#تبعیض
#حجاب‌_اجباری
#نابرابری
#زنان‌_بلوچ
#زن‌_دیندار
#زاهدان
#سنندج
#رشت


https://t.me/Sociologyofsocialgroups
📝
@f_nazari
🔰🔰اجباری شدن حجاب، پس‌از انقلاب ۵۷ و اکنون در جنبش #زن‌زندگی‌آزادی/ بخش نخست


🔵 نخستین گام برای پیاده‌سازی حجاب اجباری در اسفند سال ۱۳۵۷ یعنی کمتر از یک ماه پس از پیروزی انقلاب برداشته ‌شد. یک روز پیش از هشتم مارس، برابربا #روز_جهانی_زن، در حالی که گروه‌های مختلف سیاسی در تدارک برگزاری نخستین مراسم این روز در ایران بودند، روزنامه‌ی کیهان با این تیتر منتشر شد: «زنان باید با حجاب به ادارات بروند».
📃 در صفحه‌ی نخست این روزنامه به نقل از رهبر انقلاب نوشه‌شده‌ بود: « در وزارتخانه اسلامی نباید معصیت بشود. در وزارتخانه‌های اسلامی نباید زن‌های لخت بیایند. زن‌ها بروند اما باحجاب باشند. مانعی ندارد بروند کار کنند لیکن با حجاب شرعی باشند» (کیهان۱۶اسفند ۵۷، شماره ۱۰۶۵۵، ص ۱).
📺 یک روز پیش‌از آن نیز تلویزیون که ریاست وقت آن‌را #صادق_قطب‌زاده بر عهده داشت اعلام کرده ‌بود که بزرگ‌داشت #هشت_مارس یک سنت غربی است و به زودی روز زن اسلامی اعلام می‌شود. و بااین سخنان و اعلام موضع رهبران انقلاب، مراسم روز جهانی زن به یک تجمع اعتراضی ضد حجاب اجباری بدل شد و بسیاری‌از زنان در گروه‌های مختلف در این تظاهرات شرکت کردند.
📃 روزنامه‌ی #کیهان در بخشی از گزارش خود درباره‌ی تجمع اعتراضی زنان در آن‌روز می‌نویسد: 
« ۱۵هزار زن که در #دانشکده_فنی دانشگاه تهران جلسه سخنرانی داشتند به دنبال یک رأی‌گیری تصمیم گرفتند دست به راهپیمایی بزنند. آنها در حالی که گروهی از مردان همراهشان بودند به طرف نخست وزیری حرکت کردند. زنها شعار می دادند: "ما با استبداد مخالفیم"، "#چادراجباری نمی خواهیم".
پیش از ظهر امروز خبرنگار کیهان از دانشگاه تهران گزارش داد که یک گروه از مردان تندرو با شعار "مرگ بر ارثیه رضا کچل" وارد دانشگاه تهران شدند و به نفع چادر و حجاب دست به تظاهرات زدند»( ۱۷ اسفند ۵۷ شماره ۱۰۶۵۶، صفحه‌ی دوم).
🔷 در تجمع زنان مقابل #کاخ_دادگستری، #هماناطق تاریخ‌شناس معاصر طی سخنرانی گفت ما مخالف حجاب نیستیم بلکه مخالف #تحمیل آن هستیم.
🎤حجت‌الاسلام #اشراقی، داماد رهبر انقلاب نیز طی مصاحبه‌ای با کیهان اعلام کرد: «باید حجاب رعایت شود و قوانین اسلامی مو به مو اجرا گردد و در همه مؤسسات و دانشگاه‌ها به این موضوع توجه شود. اما باید در نظر داشت که حجاب به معنای چادر نیست. همین قدر که موها و اندام خانم‌ها پوشانده شود و لباس آبرومند باشد، حالا به هر شکلی مهم نیست. چادر چیز متعارفی است و بسیار خوب است. اما به خاطر طرز کار و نوع کار خانم‌ها شاید گاهی پوشاندن بدن و مو به طریق دیگر هم حجاب باشد، حرفی نیست. باید طبق نظر مبارک امام، حجاب اسلامی در سطح کشور توسط خانم‌ها با اشتیاق اجرا شود ... در مورد اقلیت‌های مذهبی همیشه نظر مبارک امام این بوده که آنها از هر حیث مورد احترام و حمایت باشند. اما اگر خانم‌های اقلیت‌های مذهبی هم رعایت حجاب اسلامی را بکنند چه بهتر» (۱۷ اسفند ۵۷ شماره ۱۰۶۵۶، صفحه ۲).
🔹 گروه زیادی از زنان در تهران مقابل دفتر #مهدی_بازرگان، نخست‌وزیر #دولت‌موقت؛ تجمع کردند. غیر از #تهران در چند شهر #سنندج، #اصفهان، #ارومیه، #کرمانشاه و #بندرعباس نیز گزارشاتی از تجمع زنان در اعتراض به حجاب اجباری منتشر می‌شد.
📃 در همان روزها کیهان یادداشتی از #سیمین_دانشور، نویسنده، منتشر کرد. او حجاب را مسئله‌ای فرعی دانسته و از هر دو گروه طرفداران و مخالفان حجاب خواسته ‌‌بود که بهانه به دست ضدانقلاب ندهند و به مسائل مهم‌تر بپردازند:
«ما هر وقت توانستیم این خانه‌ی ویران را آباد کنیم، اقتصادش را سر و سامان دهیم، کشاورزیش را به جایی برسانیم، حکومت عدل و آزادی را برقرار سازیم، هر وقت تمامی مردم این سرزمین سیر و پوشیده و دارای سقفی امن بر بالای سرشان شدند و از آموزش و پرورش و بهداشت همگانی بهره‌مند گردیدند، می‌توانیم به سراغ مسائل فرعی و فقهی برویم، می‌توانیم سر فرصت و با خیال آسوده و در خانه‌ای از پای بست محکم بنشینیم و به سر و وضع زنان بپردازیم»(کیهان ۱۹ اسفند ۵۷ شماره ۱۰۶۵۷، صفحه ۶).
📃 آیت‌الله #طالقانی طی مصاحبه‌ای با کیهان در مورد حجاب گفت:
«هو و جنجال راه نیاندازند و همانطور که بارها گفتیم همه حقوق حقه زنان در اسلام و در محیط جمهوری اسلامی محفوظ خواهد ماند. و از آنها خواهش می‌کنیم که با لباس ساده با وقار، روسری هم روی سرشان بیاندازد به جایی بر نمی‌خورد. اجباری حتی برای زن‌های مسلمان هم نیست. چه اجباری؟ حضرت آیت‌الله خمینی نصیحتی کردند مانند پدری که به فرزندش نصیحت می‌کند راهنماییش می‌کند که شما اینجور باشید به این سبک باشید»(کیهان۲۰اسفند۵۷ شماره ۱۰۶۵۸، صفحه ۳).

✍️ فریبا نظری
۴ تیر۱۴۰۲




#زن‌زندگی‌آزادی
#حجاب‌اجباری
#مقاوت_مدنی
#مطالبه‌ی_حجاب‌اختیاری
#هشت_مارس


🔴ادامه دارد...

https://t.me/Sociologyofsocialgroups