جامعه‌شناسی گروه‌های اجتماعی
3.63K subscribers
264 photos
92 videos
12 files
765 links
👈تحلیل، نقد، معرفی کتاب، مقالات و پژوهش ها
در حوزه جامعه شناسی گروه‌های اجتماعی، جنگ، ادبیات، غذا
فریبا نظری
دانش آموخته دکترای جامعه‌شناسی

و مطالبی از دنیای:
👈ادبیات
👈 موسیقی
👈سینما
📝 @f_nazari :ارتباط با من👈
Download Telegram
👈 " کنش گری نوجوانان در پدیده های اجتماعی معاصر به روایت آمار"

🟢بخش نخست:

طی دو ماهی که اعتراضات اخیر‌ در خیابان نمود و جلوه پیدا کرده است؛ یکی از گروه‌های مورد اشاره و تحلیل در این اعتراضات، نوجوانان گروه سنی پایین تر از هجده سال هستند که توجه زیادی را به خود جلب کرده اند. رسانه‌ها،‌‌ کارگزاران‌ نظام، صاحب‌نظران‌علوم اجتماعی، فعالین سیاسی و اجتماعی از این گروه گاهی با عنوان کودکان بی هدف و بازیگوش، گاهی با عبارت نسل سرکش زد، و نیز در پاره‌ای تحلیل ها با نام
دهه هشتادی های احساسی و بازی خورده‌ی بزرگترها و جریانات سیاسی یاد کرده و ایشان را مورد نقد، دلسوزی، سرزنش، عتاب و زمانی نیز تحسین و تشویق؛ قرار داده اند. 

🔸️ تصمیم گرفتم نگاهی بر نقش این گروه از جامعه به روایت آمار در دو پدیده‌ی تاریخ معاصر ایران؛ انقلاب سال ۱۳۵۷ و جنگ هشت ساله ایران و عراق (۱۳۵۹-۱۳۶۸) داشته و آن را با مخاطبان در میان بگذارم.
 از آنجایی که به آماری ازاین گروه سنی تا پیش از کشته شدن در حضور میدانی دو پدیده‌ی انقلاب سال ۵۷ و جنگ ایران و عراق دسترسی پیدا نکردم، ناگزیر به ارائه‌ی آمار جانباختگان این وقایع از میان کودکان و نوجوانان دانش آموز هستم.

🔸️ "طبق تحقیقات عمادالدین باقی، آمار شهدای انقلاب اسلامی به این شرح است:
تعداد قربانیان‌ انقلاب‌ در سال‌ ۴۲ تا ۵۷ بالغ‌ بر ۳۱۶۴ تن‌ می‌گردد. از این‌ تعداد ۲۷۸۱  نفر مربوط به‌ انقلاب‌ در سال‌ ۵۷- ۱۳۵۶ در تمام‌ کشور است‌"(بررسی انقلاب ایران، ۱۳۸۳: ص۴۳۰).

🔸️ "درباره تعداد شهدا و مجروحان ۱۳  آبان ۱۳۵۷، مقامات وقت فرمانداري نظامي تهران اعلام كردند كه برخلاف شايعات منتشره هيچ‌كس كشته نشده و تنها سه نفر مجروح شده‌اند. دكتر عبدالله شيباني، رئيس وقت دانشگاه تهران نيز اظهار داشت كه درگيريهاي این روز تنها چهارده مجروح به جاي گذاشته است. روزنامه كيهان به نقل از راديو ايران، نوشت كه تا ساعت ۱۲‌شب، دوازده نفر از مجروحاني كه در بيمارستان پهلوي منتقل شده بودند درگذشته‌اند و حال دو نفر ديگر از آنها وخيم است. اما بنا به آمار بنياد شهيد انقلاب اسلامي در ميان شهداي انقلاب  تنها نام دو نفر به نامهاي مصطفي حاجي و سيد مهدي سيد فاطمي ذكر شده كه تاريخ شهادتشان ۱۳  آبان ۱۳۵۷ است"
(
http://www.moallemyar.ir، ۱۳۹۶).

 🔸️ "در روز سیزده آبان‌ماه ۱۳۵۷ تظاهرات دانش‌آموزان در حوالی دانشگاه تهران با مداخله‌ نیروهای نظامی به خون کشیده شد. این‌ تظاهرات‌ خونین‌ ۶ ساعت‌ ادامه‌ داشت‌. خبرگزاری‌ها تعداد شهدا را ۱۰ نفر اعلام کردند در حالی که به ادعای انقلابیون، این تعداد بالغ بر ۶۵ نفر بود"‌( پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی، پیامدها و آثار ۱۳ آبان ۱۳۵۷، مرکز بررسی اسناد تاریخی‌، ۱۳۹۹).

🔸️"روز دانش‌آموز در ایران مصادف با ۱۳ آبان هر سال است. علت نامگذاری این روز، بنا به آمار بنیاد شهید انقلاب اسلامی کشته شدن ۲ نفر است که یکی از آن‌ها دانش‌آموز بود"(پرونده مهدی فاطمی در «اداره اسناد و انتشارات بنیاد شهید و ایثارگران» و فرهنگ اعلام شهدا: شهرستان‌های استان تهران، تنظیم: مرکز مطالعات و پژوهشهای بنیاد شهید و امور ایثارگران، تهران: نشر شاهد، ۱۳۹۵، ص۳۶۷).



#روز‌دانش‌آموز
#‌آبان
#اعتراضات 
#دانشگاه‌تهران 
 
#دهه‌هشتادی
#نسل‌زد
#جنگ‌ایران‌و‌عراق
#انقلاب‌۵۷


🟢ادامه در بخش دوم 👇👇👇
👈 " کنش گری نوجوانان در پدیده های اجتماعی معاصر به روایت آمار"

🟢 بخش دوم:


🔸️ " محسن انصاري، قائم مقام وقت بنياد شهيد و امور ايثارگران به مناسبت برگزاری نخستین کنگره ملی شهدای نوجوان گفت: حدود ۲۱۰۰ نوجوان شهيد در رده سني ۱۱ تا ۱۵ سال در کشور وجود دارد که با دست‌هاي کوچک خود حماسه‌هاي بزرگ خلق کردند و برگ‌هاي زريني را در تاريخ انقلاب اسلامي و دفاع مقدس ورق زدند"‌( پایگاه خبرگزاری ایسنا، ۱۳۹۰).

🔸️ " حجت الاسلام حسن موذنی معاون فرهنگی و اجتماعی وقت بنیاد شهید و امور ایثارگران در نشست خبری دومین کنگره ملی شهدای نوجوان گفت: ۲هزارشهید نوجوان بین سنین ۱۲ تا ۱۵ سال داریم که داوطلبانه در دفاع مقدس شرکت کردند و به شهادت رسیدند. حدود ۱۰۰ شهید نوجوان داریم که در زمان انقلاب به شهادت رسیدند"(‌پایگاه خبرگزاری دفاع مقدس، ۱۳۹۳).

🔸️ "‌در گزیده آمار شهدای بنیاد شهید ۴۲% نوجوانان بین ۱۶ تا ۲۰ سال (نزدیک به ۹۲ هزار نفر) و ۷۱% نوجوانان و جوانان بین ۱۶ تا ۲۵ سال بوده‌اند (بیش از ۱۵۵ هزار نفر). به بیان دیگر در میان شهدای جنگ ایران و عراق از هر سه نفر دست کم یک نفر زیر ۲۰ سال و دو نفر زیر ۲۵ سال سن داشته‌ است.
 گفتنی است نزدیک به ۱۷% (نزدیک به ۳۷ هزار نفر) از شهدا هنگام اعزام به جبهه‌ها دانش‌آموز بوده‌اند"(علیرضا کدیور، مجید پور کاشانی، مریم رمضانخانی، ۱۳۹۹، نگاهی به آمار شهدای ایران در جنگ با عراق بر اساس آمار: دائرة المعارف مصور تاریخ جنگ ایران و عراق، نوشته جعفر شیرعلی نیا).

 
🟧 "آمار ثبت شده درباره میانگین سن شهدای هشت سال جنگ تحمیلی نشان دهنده حضور جوانان در صحنه و اوج رشادت و ایثار افرادی است که به صورت معمول در جنگ ها شرکت نمی کنند، براین اساس سن ۴۴ ﺩﺭﺻﺪ ﺷﻬﺪﺍ ﺍﺯ ۱۶ ﺗﺎ ۲۰ ﺳﺎﻝ بوده است"‌(پایگاه خبرگزاری شبستان، ۱۳۹۸).

🔸️ "در قانون انتخابات مجلس شورای ملی (مصوب ۱۳۵۸ شورای انقلاب) حداقل سن رأی برای انتخاب‌کنندگان به ۱۶ سال تمام کاهش یافت.[۶] در ۱۳۶۰ حداقل سن رأی برای انتخابات میان‌دوره‌ای مجلس به ۱۵ سال تمام کاهش یافت.[۷] قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی (مصوب ۱۳۶۲) شرط رأی را «ورود به ۱۶ سالگی» (یعنی ۱۵ سال تمام) تعیین کرد.[۸] در قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی (مصوب ۱۳۷۸) حداقل سن رأی به ۱۶ سال تمام افزایش یافت.[۹] ولی یک سال بعد دوباره به ۱۵ سال تمام کاهش یافت.[۱۰] از ۱۳۸۵، حداقل سن رأی به ۱۸ سال تمام افزایش یافت[۱۱]"( پایگاه ویکی پدیای فارسی، ذیل مدخل حق رأی در ایران، ۲۰۲۱).

🔵 بنظر می رسد کودکان و نوجوانان با مشارکت فعال و حضور در میدان وقایع معاصر ایران، کنش گرانی تأثیرگذار بر روند پدیده های اجتماعی و سیاسی هستند؛ آن ها می توانند با کنش فردی و جمعی خود، قواعد زندگی اجتماعی را تغییر دهند. نمونه‌ی بارز این کنش گری آگاهانه که بر چسب هیجانی، احساسی، غیرارادی و یا تأثر غیرخردمندانه از گروه‌های مرجع نمی‌گیرد، شرکت در انتخابات مختلف کشور طی سال های طولانی است.
 همانطور که گاهی رأی می دهند و گاهی نیز رأی نمی دهند، زمانی نظر موافق با هنجارهای اجتماعی دارند و پاره‌ای اوقات مخالف آن، گاه همراه هستند و گاه معترض به مسیر مشترک.
و در این میان همان گونه که آمارها شهادت می دهند، از جان خود نیز می گذرند تا کنش گر باشند.

اگر بنا باشد تحلیل آگاهانه و ارادی بودن یا نبودن کنش این گروه سنی مورد چیستی و چرایی قرار گیرد؛ تمام این وقایع اجتماعی گذشته و حال را شامل می شود و طبعا منطقی و عالمانه نیست محدود به زمان و پدیده اجتماعی خاصی شود.
نگاهی به آمار و مستندات مشارکت و کنش گری گروه سنی نوجوانان زیر هجده سال، با زبانی رسا بیان می کند که باید به رسمیت شناخته شود و طرد و انکار و تحقیر آن؛ چیستی، موجودیت و هویت آن را از بین نخواهد برد.


فریبا نظری 
۲۰ آبان ۱۴۰۱


#روز‌دانش‌آموز
#‌آبان
#اعتراضات 
#دانشگاه‌تهران 
 
#دهه‌هشتادی
#جنگ‌ایران‌و‌عراق
#انقلاب‌۵۷
#شهدای‌نوجوان
#کنش‌آگاهانه
#گروه‌مرجع


📝
@f_nazari
🔗
https://t.me/Sociologyofsocialgroups
👈" کنش‌گران اعتراضات سال ۱۴۰۱، متکثر و متنوع با هم‌رأیی و هم‌باوری مشترک "


🔵 یک روز پس از جان‌باختن
#مهسا‌امینی در پایتخت، نخستین فراخوان تجمع اعتراضی از‌سوی جمعی از فعالین زن در خیابان حجاب تهران صادر شد. عبارت زن‌، زندگی‌، آزادی که برای بار‌نخست در خاکسپاری مهسا‌امینی درسقز و سنندج گفته شده بود، به شعار محوری تجمعات اعتراضی تهران و سایر شهرها بدل شد.
بنظر می‌آید این دو عامل سبب شد تا ذهنیت برخی از تحلیل‌گران و مفسرین رویداد جاری، بدین سو رود که جنبشی زنانه و با پیشگامی مطالبات زنان از‌جمله مخالفت با حجاب‌اجباری و گشت‌ارشاد؛ به‌‌ صورتی انحصاری در‌حال شکل‌گیری و وقوع است.
این درحالی‌است که هر‌چه از روزهای آغازین این وقایع فاصله گرفته و می‌گیریم، شاهد تنوع در طیف مشارکت‌کنندگان بوده‌ و هستیم.

در تجمع خیابان حجاب تهران که با اعلان قبلی شکل گرفته بود، معترضین مرد همراه فعالین زن مشارکت داشتند.
حضور پررنگ دختران و پسران نوجوان و جوان در گروه سنی
دهه‌ی هشتاد در کنار زنان به‌عنوان پیشران در روزهای نخست اعتراضات؛ نمایان‌گر ترکیب معترضین در دو گروه زنان و نوجوانان بود.
هم‌زمان با آغاز سال تحصیلی در هفته‌ی اول ماه مهر ۱۴۰۱ و بازگشایی دانشگاه‌ها، ورود دانشجویان دختر و پسر در تمامی مقاطع کارشناسی تا دکتری؛ ترکیب نمایان شده‌ی معترضین را دگرگون ساخت.
در هفته‌ی دوم مهر ۱۴۰۱، سه گروه دیگر بافت و ترکیب کنش‌گران اعتراضات را تغییر دادند؛ نمازگزاران مرکز استان سیستان و بلوچستان به عنوان شهروندان دور از پایتخت، اساتید دانشگاه‌ها و معلمان مدارس، و نیز چهره‌های متنوع ورزشی و هنری.
در ماه دوم از اعتراضات جاری، ترکیب کنش‌گران ازآن‌چه در روزهای نخستین دیده می‌شد، فاصله‌ی بیشتری گرفته و شامل صنوف و اقشار مختلفی چون دانش آموزان، دانشجویان، اساتید و معلمان، کارگران، کسبه، ورزشکاران، هنرمندان؛ با تنوع و تکثر سنی، قومی، مذهبی و طبقاتی، و در هر دو رده‌ی اجتماعی زنان و مردان، گردید. 
این تغییرات تدریجی در تنوع گروه‌های شرکت‌کننده دراعتراضات، هرچه جلوتر می‌رویم بیشتر به چشم می‌آید تا جایی که شامل زیرگروه‌ها نیز می شود. مانند کارگران در رده‌های مختلف تولید، خدمات، صنعت و یا اصناف از صنوف آموزشی به صنوف حوزه‌ی بازار و کسب و کار.
این تنوع در ترکیب کنش‌گران از‌حیث طبقه‌ی اقتصادی نیز، آشکار است و برخلاف اعتراضات سال های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۸؛ شامل طبقات با درآمد و شرایط معیشتی و اقتصادی پایین، متوسط و مرفه شده است. 

🔵 نگاهی به ترکیب معترضین در اعتراضات تیر۱۳۷۸ موسوم به کوی‌دانشگاه‌، خرداد ۱۳۸۸ موسوم به جنبش‌سبز، دی۱۳۹۶، آبان ‌۱۳۹۸، خرداد ۱۴۰۰ موسوم به اعتراضات‌آب و مقایسه‌ی آن با کنش‌گران اعتراضات جاری ۱۴۰۱؛ گویای اختلاف در تنوع، تکثر، گستردگی طبقاتی، قومی، مذهبی، سنی و جنسی است.

🔵 نکته‌ی قابل توجه و تأمل در میان این ترکیب گسترده‌ی معترضین متنوع و متکثر؛ هم‌صدایی، هم‌کنشی، هم‌رأیی، هم‌باوری و هم‌دلی غالب کنش‌گران به مطالبات مطروحه‌ی معترضین به‌ویژه حول محور برابری‌خواهی زنان و اعلام انزجار و اعتراض به تبعیض و بی‌‌عدالتی اعمال شده به گروه‌ها و طبقات به حاشیه ‌رانده‌شده‌ی جامعه؛ شامل زنان، جوانان، کارگران، اقوام و مذاهب؛ و نیز آزادی‌خواهی و دموکراسی طلبی است.

🔵این هم‌دلی و هم‌رأیی و هم‌باوری، به ویژه نسبت به نوع و نحوه‌ی بیان مطالبات برابری‌خواهانه‌ی زنان جامعه از‌سوی نیم دیگر جمعیت کنش‌گران یعنی مردان در گروه‌های مختلف سنی، تحصیلی، شغلی، قومی و مذهبی؛ پدیده‌ی با‌اهمیت و قابل توجهی است که به تأثیر کنش‌گری آرام و عمیق در جامعه با هدف تغییر و اصلاح قواعد زندگی اجتماعی برای رسیدن به وضعیت مطلوب گروه‌های در‌حاشیه مانده، کمک شایانی می کند.

🔵 به اعتقاد نگارنده، تقلیل اعتراضات جاری و مطالبات آن به یک گروه یا طبقه؛ به‌عنوان مثال زنان یا نوجوانان یا اقوام؛ تفسیری نادرست و درکی ناقص از این پدیده‌ی اجتماعی درحال وقوع است.
آن چه جریان دارد، جنبش یا خیزش، توسط گستره‌ی متنوعی از کنش‌گران شکل گرفته و در‌جریان است و بررسی همه‌جانبه‌ای را برای نوع و چگونگی مواجهه با آن؛ می‌طلبد.

فریبا نظری
۲۹ آبان ۱۴۰۱



#دی۱۳۹۶
#اعتراضات‌آب
#جنبش‌سبز
#کوی‌دانشگاه‌
#گشت‌ارشاد
#حجاب‌اجباری
#زن‌زندگی‌آزادی
#دهه‌هشتادی
#فعالین‌زن
#برابری‌خواهی
#سنندج
#سقز
#سیستان‌و‌بلوچستان



https://t.me/Sociologyofsocialgroups
📝
@f_nazari