جامعه‌شناسی گروه‌های اجتماعی

👈يادداشتی بر مطالبه‌ی "زن‌، زندگی‌، آزادی"

✍ سال هاست کنش گران و آگاهان مدنی هشدار داده و می دهند که کارگزاران و حاکمان از محدودسازی و تبعیض گروه‌های اجتماعی به ویژه زنان به عنوان نیمی از جامعه، دست بردارند.
هشدار داده اند که مطالبات بدیهی و طبیعی زنان در چنبره ای از محدودیت های ایدئولوژیک و امنیتی، گرفتار و محبوس شده است و اگر اوضاع به همین منوال پیش رود؛ برون رفت و مطالبه گری زنان، از صورت عادی و آرام خارج شده و تبدیل به مسئله و چالش اصلی جامعه و نظام رسمی می شود.

✅ متاسفانه این مطالبات انباشته و محبوس شده در گفتمان رسمی ایدئولوژیک و امنیتی، به ویژه از سوی دو گروه مشخص؛ سال هاست جدی گرفته نشده است.
نخست ساختار قدرت و حاکمیت و دیگری بخشی از مردان کنش‌گر، اندیشمند و روشنفکر جامعه.
گروه نخست به دلیل اعتقاد به طبیعی و بحق بودن تبعیض‌ها و محدودیت زنان از منظر باورهای ایدئولوژیک خویش و گروه دوم به‌دلیل جدی نگرفتن و در اولویت نبودن مسائل و مطالبات زنان از‌منظر ایشان در میان انبوهی از چالش ها و مسائل بااهمیت جامعه چون مشکلات اقتصادی، سیاسی، نظامی، فرهنگی، در حوزه‌ی داخل و خارج کشور.

✅ طی سالهای گذشته در گفتگوهای رسمی و غیررسمی کنش‌گران و فعالین حقوق زنان با هر دو گروه، هرگاه صحبت از نابرابری‌های جنسیتی و تبعیض و خشونت علیه زنان به‌میان می آمد و مصادیق فراوان و روزمره آنها ذکر می شد؛ با موضعی تحقیرآمیز و تمسخرآمیز و ربط این مسائل با تفکرات فمینیستی به مثابه نوعی بیماری و انحراف فکری، مطالبات طرح شده؛ طرد و حذف و یا به حاشیه و بیرون از دستور جلسات و گفتگوها رانده شده است.

✅ این فرآیند مداوم، بخشی از تجربه‌ی زیسته‌ی کنش‌گران عرصه‌ی حقوق و مسائل زنان- چه زن چه مرد- بوده و لذا برای این گروه از کنش‌گران مدنی، پیش‌بینی این روزها و اوضاع کنونی؛ کاملا آشکار و محرز بوده است.

به‌طور نمونه در انتخابات مجلس شورای اسلامی سال ۱۳۹۸، آمارها حکایت از کاهش مشارکت زنان نسبت به مردان هم به‌عنوان نامزد انتخاباتی و هم در نقش انتخاب‌کننده داشته است. درحالیکه حداقل همواره مشارکت توده‌وار زنان در کنش های جمعی، از رقم بالایی برخوردار بوده است.

✅ افزایش تقاضای طلاق از‌جانب زنان، تقاضا و تمایل بیشتر ورود به چرخه‌ی اشتغال و تحصیل، افزایش آسیب‌های فردی و اجتماعی در بین زنان گروه‌های مختلف از‌حیث سن و تحصیلات و طبقه اجتماعی و اقتصادی، و نیز طرح و بروز و عرضه مطالبات مسائل حوزه‌ی زنان در سطوح مختلف که البته غالبا بی‌نتیجه و ابتر مانده است؛ همچون موارد تقنینی کاهش سن ازدواج، آزادی حضور در مناصب سیاسی عالی و قوای کشور، اصلاح قوانین کیفری و مدنی، رفع موانع و محدودیت‌های جنسیتی در حوزه ی آموزش و اشتغال؛ خود حاکی از به جریان درآمدن امواج مطالبات انباشته شده، به حاشیه رانده شده، حذف و نادیده انگاشته شده زنان در سال‌های اخیر و سربرآوردن آن ها خارج از روال عادی و نرم و به شکل اعتراضی و خروش و خیزش، نظیر آنچه در پنجاه روز گذشته می‌بینیم؛ بوده است.

✅ بنظر می رسد تبلور این مطالبات نادیده انگاشته شده‌ی سال‌های طولانی؛ در شعار #زن‌زندگی‌آزادی خود را رخ نمایانده است. و برداشت و تفسیرهای سطحی، جنسی و جنسیت زده، ایدئولوژیک و امنیتی؛ تکرار خطاها و اشتباهات استراتژیک پیشین بوده و خواهد بود.

🔵 عبارت #زن‌زندگی‌آزادی؛ بیشتر از اینکه شعاری سیاسی، مقطعی و خاص زنان ایران باشد، تابلویی برای بیان صریح و همه جانبه گروه های به حاشیه رانده شده جامعه ی ایران و کشورهای منطقه به ویژه افغانستان و ترکیه است و لذا ضروری است این بار جدی گرفته شود به خصوص از سوی دو گروه: کارگزاران ساختار قدرت و حاکمیت - و بطور خاص کارگزاران صاحب گفتمان دین ایدئولوژیک- و نیز مردان کنش گر مدنی و سیاسی و اندیشمند جامعه ایران امروز.
در غیر اینصورت، با وضعیتی به مراتب بغرنج تر و شدیدتر از آنچه در جریان است؛ مواجه خواهیم شد.

✍فریبا نظری
آبان ۱۴۰۱

#مهسا‌امینی
#زن‌زندگی‌آزادی
#طلاق
#فعالین‌مدنی
#گفتمان‌رسمی
#اعتراضات
#تجربه‌زیسته
#خشونت‌بر‌علیه‌زنان
#نابرابری

📝 @f_nazari
https://t.me/Sociologyofsocialgroups