حق مهاجرت و حق درمان

✍🏽 بهنام دارایی‌زاده

🔵 «نظام نابرابر تعرفه‌گذاری #خدمات_درمانی» در #ایران، محصول مستقیم اجرای سیاست‌های اشتباهی است که در تمامی سه دهه گذشته از سوی دولت‌های مختلف #جمهوری_اسلامی پی‌گیری و اجرا شده است.

این «#نابرابری_ساختاری»، در کنار «نبود #امنیت_شغلی» و «ماهیت سخت و دشوار حرفه‌ی پرستاری»، به نارضایتی‌های دامنه‌دارِ عموم #پرستاران، به ویژه «#پرستاران_شرکتی» منجر شده است.

موج مهاجرتی گسترده‌ی پرستاران و سایر کادرهای درمان، پیامد مستقیم تداوم چنین وضعیتی است. بر اساس برآوردهای انجام شده؛ تنها در استان #تهران، ماهانه ۵۰۰ #پرستار، خواهان ترک #شغل و حرفه خود می‌شود.

پنهان نمی‌‌توان کرد که شرایط دشوار ناشی از همه‌گیری #ویروس_کرونا نیز وضعیت را در تمامی بیمارستان‌ها و #مراکز_درمانی کشور بدتر کرده است.

برای مثال، گزارش‌های پرشماری در دست هست که نشان می‌دهد در بسیاری از بیمارستان و مراکز درمانی، به دلیل کمبود شدید نیرو، پرستاران را مجبور می‌کنند که بر خلاف قانون «ارتقای بهره‌وری کارکنان بالینی #نظام_سلامت» در شیفت‌های طولای کار کنند یا «#اضافه‌کاری_اجباری» انجام دهند.

با این حال، واقعیت این است که نارضایتی پرستاران و میل به مهاجرت در میان آن‌ها، حتی به کشورهای منطقه، دلایل ساختاری‌ و مشخص‌تری دارد.

شریفی مقدم، دبیرکل «#خانه_پرستار»، اخیرا در گفت‌وگو با روزنامه «همشهری» گفته است که «آمار #مهاجرت_پرستاران احتمالا نسبت به گذشته، ۲۰۰ تا ۳۰۰ درصد افزایش داشته است و این به خاطر جذابیت کشورهای مرجع و تسهیل و تسریع در فعالیت پرستاران مهاجر است و در کشور ما هم شرایط بد است و پرستاران امنیت شغلی ندارند.»

نارضایتی ساختاری، ترک شغل و مهاجرت معنادار پرستاران، در حالی مایه نگرانی شده است که نظام خدمات درمانی ایران، به شدت نیازمند افزایش شمار پرستاران، به ویژه در شهرهای کوچک و مناطق محروم، است.

بر اساس استانداردهای جهانی، به ازای هر هزار نفر جمعیت، دست‌کم به پنج پرستار نیاز هست؛ در حالی که این نسبت در ایران، حتی به ۱ پرستار نیز نمی‌رسد؛ به گفته مقام‌های #بهداشتی ایران، در برخی از مناطق کشور، به طور متوسط هر پرستار مسئول رسیدگی به ۲۵ تخت و بیمار بستری شده است!

#نظام_خدمات_درمانی در ایران، در حالی نیازمند استخدام چند هزار پرستار تازه است که به گفته دبیرکل «خانه پرستار»، تنها در ظرف همین یک سال گذشته، دوهزار پرستار شغل خود را ترک کرده‌اند!


دسترسی به خدمات درمانی و پرستاری مناسب حق همه بیماران است. از طرفی دیگر، تمامی کادرهای درمان نیز حق دارند که در یک «شرایط منصفانه» کار کنند. «امنیت شغلی» داشته‌ باشند یا برای رفاه و شرایط بهتر، مهاجرت کنند.

«مهاجرت»، «انتخاب محل زندگی» یا «تغییر شغل»، حق اساسی تمامی شهروندان است و دولت‌‌ها وظیفه دارند که این حق را به رسمیت بشناسد. اما علاوه بر شناسایی این حق، دولت‌ها وظایف دیگری هم بر عهده دارند:

دولت‌ها موظف هستند که به تعهدات داخلی و بین‌المللی خود در زمینه تامین حقوق «اقتصادی-اجتماعی» پای‌بند باشد و یک «نظام سلامت» کارآمد و «غیرتجارتی» ایجاد کنند. امری که مستلزم بودجه‌گذاری درست، تامین اعتبار، آموزش نیروی متخصص، شفافیت و البته نظارت‌های مردمی و دموکراتیک است.

@pareestar

نظام «#بهداشت و #خدمات_درمانی» در #ایران «نا‌برابر» است. این #نابرابری هم «ساختاری» است. به این معنا که سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌های دولتی در ایجاد، تداوم و تشدید وضعیت حاضر نقش داشته است.

🔵 پیش‌تر، به ریشه‌های این «نابرابری ساختاری» و پیامدهای آن در «#نظام_سلامت_ایران» اشاره شد. برای مثال، به اختلاف فاحش و کم‌مانندی که میان حقوق و درآمدهای #جامعه_پزشکی با سایر کادرهای درمان، از جمله #پرستاران، وجود دارد اشاره کردیم؛ حال به یک سویه دیگر موضوع می‌‌پردازیم؛

نابرابری‌ها #اقتصادیِ کادرهای درمان «چندلایه» هستند. یعنی در میان خود جامعه پرستاران هم «نابرابری‌های اقتصادی» یا «تبعیض‌های حقوقی» پرشماری وجود دارد. در این جا نیز نقش سیاست‌های دولتی برجسته است. در ادامه، به دو نمونه‌ی مشخص که نتیجه‌ی آشکار سیاست‌های ناکارآمد دولتی است اشاره می‌شود:

واقعیت این است که استانداردها و قوانین حمایتی #نظام_پرستاری در ایران، «سلیقه‌ای» اجرا می‌شوند. به این معنا که هیئت‌رئیسه بیمارستان‌ها، سهام‌داران اصلی یا مدیران مراکز درمانی، این قدر توانِ مالی و «نفوذ» دارند که خودشان برای خودشان تصمیم می‌گیرند که آیا قوانین و مقرراتی که #وزارت_بهداشت به آن‌ها ابلاغ کرده است را اجرا کنند یا خیر!

مسئله اصلی این است که هیچ سازوکار نظارتی معناداری از سوی دولت، برای اجرای استانداردها یا مقرراتی حمایتی در مراکز درمانی وجود ندارد.

برای مثال، گزارش‌های پرشماری در دست هست که نشان می‌دهد مدیران بسیاری از بیمارستان‌های خصوصی، برای سال‌ها، از اجرای #قانون موسوم به «#ارﺗﻘﺎء_ﺑﻬﺮه‌وری» طفره رفته‌اند؛ بدون این که دولت یا نهادهای نظارتی بتوانند برای اجرای این قانون، مقررات مشابه یا ایفای حقوق پرستاران کار خاصی انجام دهند.

به موارد دیگری نیز می‌‌توان اشاره کرد؛ برای مثال، تفاوت فاحشی که میان پایه‌ #حقوق_پرستاران «طرحی» و «شرکتی» با پرستاران شاغل در بیمارستان‌های #دانشگاه_علوم_پزشکی وجود دارد؛ چنین وضعیتی نتیجه‌ مستقیم اجرای سیاست‌های دولتی موسوم به «#تعدیل_ساختاری» و خصوصی‌سازی‌ نظام سلامت است.

مجموعه سیاست‌هایی که باعث شده است به دلیل نبود بودجه و منابع کافی، اعتبار لازم برای جذب و #استخدام_رسمی_پرستاران، در یک شرایط به نسبت عادلانه، وجود نداشته باشد.

در چنین وضعیتی، در حالی که جامعه و نظام سلامت کشور به شدت نیازمند افزایش شمار کادر درمان است؛ شرایط منصفانه و «#امنیت_شغلی» وجود ندارد. در نتیجه، بخش بزرگی از جامعه پرستاری ایران مجبور است که تن به قراردادهای کوتاه‌مدت، تغییر شغل یا حقوق و دستمزد‌های تبعیض‌آمیز بدهد.

@pareestar

عدم آموزش کادر درمان، فاجعه می‌آفریند

🔵 خبر تکان دهنده و غیر قابل باورکردنی بود: پسری بیست و یک ساله بنام فرزاد جلوی چشم پدرش توسط موتورسواری ربوده می‌شود. پسر پس از #تجاوز و آزار و اذیت بدون لباس و در شرایط وحشتناک به اورژانس بیمارستان رسانده می‌شود. فرزاد که دارای #اوتیسم است به دلیل شوک روانی و جراحات و زخم¬های بدنش مدام فریاد می‌زند.

پرسنل #بیمارستان_فیروزآبادی بدون در نظر گرفتن شرایط روانی و جسمی فرزاد و بدون آنکه پیدا شدنش در آن شرایط را به #پلیس خبر دهد، او را به عنوان فردی مجهول‌الهویه و در حالیکه دست و پا و گردن او را با طناب و پارچه به تخت می¬بندد، در بخش اعصاب و روان بستری می‌کنند.

واکنشی وحشتناک از سوی #کادر_درمان بیمارستان که به اندازه خبر ربوده شدن و تجاوز به فرزاد دارای اوتیسم هولناک است، اما آیا فرزاد تنها قربانی عدم آگاهی و آموزش کادر درمان #ایران در ارتباط با مواجهه با بیماران با نیازهای ویژه است؟

براساس آمار ارائه شده از سوی #انجمن_اوتیسم ایران به ازای هر 150 تولد، یک #کودک دارای اوتیسم متولد می‌شود. این بدان معنا است که درصد بالایی از افراد که به بیمارستان‌ها، بخش #اورژانس و سایر مراکز درمانی مراجعه می‌کنند، تفاوت¬های حسی و ارتباطی دارند که این تفاوت‌ها باید توسط ارائه دهندگان خدمات درمانی درک و مورد توجه واقع شوند.

فقدان #آموزش و دانش در زمینه ارائه خدمات به بیماران دارای نیازهای ویژه از جمله افراد دارای اوتیسم موجب می‌شود این افراد اغلب از #خدمات_درمانی و بهداشتی مناسب بی¬بهره بمانند و حتی در مواردی به دلیل همین عدم شناخت، کادر درمان از مداوا و درمان این افراد سر باز زنند.

اما چگونه میتوان با یک مراجعه کننده اوتیستیک ارتباط برقرار کرد؟

- اولین قدم بردن فرد به اتاقی بسیار ساکت و خصوصی و کم نور با حداقل تجهیزات پزشکی است. افراد حاضر در اتاق را به حداقل برسانید. ایجاد محیط آرام، به آرام شدن بیمار کمک بسزایی می‌کند. با این کار در حقیقت شما از بار اضافی حس¬هایی که بر فرد تاثیر می‌گذارند کاسته‌اید.

- از آنجایی که اوتیسم یک طیف متفاوت دارد، سعی کنید راه ارتباطی با مراجعه کننده را پیدا کنید. آیا برای ارتباط برقرار کردن با فرد باید از کلمات استفاده کنید یا بیمار صرفا با حرکات دست قادر به ارتباط برقرار کردن است؟ برای پیدا کردن راه ارتباطی حتما از والدین یا نزدیکان بیمار که از تک تک حرکات او آگاه هستند کمک بگیرید.

- اجازه دهید بیمار شما را هنگام صحبت کردن با نزدیکانش مشاهده کند. با این کار می‌توانید اعتماد او را به خود جلب کنید.
بخاطر داشته باشید آموزش و آگاهی تنها محدود به پزشکان و پرستاران نمی‌شود، بلکه تمامی کادر درمان از جمله نیروهای خدماتی که در تماس با مراجعه کنندگان با نیازهای ویژه هستند هم می‌شود.

@pareestar