‌ ‌ ‌ ✅ #رسم_شیرواره

یکی از ویژگی های زندگی روستائیان و عشایر، وجود انگیزه و روحیه بالای همیاری، تعاون و همکاری در بین آنهاست. یکی از مصادیق این همیاری و همکاری، در رسم و سنت کهن « شیرواره » است.


🔻 #شیرواره عبارتست از آداب شیردوشی و نوبت شیر داشتن در روستاهای لرستان، که در اکثر نقاط روستانشین، روزانه شیر گاو و گوسفند را در دو نوبت صبح و عصر و گاهی در فصل بهار در سه نوبت می دوشند و در هنگام کار نیز ترانه های دلنشینی با صدای خوش می خوانند که در مقدار شیر دامها و آرامش دادن به آنها بسیار اثرگذار بوده و شنیدنی است.


🔻شیرواره در هر روستا از چند گروه پنج تا هشت نفری که اغلب خویشاوند و یا دوست و همسایه باشند به نوبت شکل می گیرد.


🔻 یکی از زنان که از همه مسن تر است و #سرخیز نام دارد آشی می پزد و تمام هم وره ها دور می نشینند و با شادی و نشاط آش را می خورند و پس از نوشیدن چای یادی هم از « شیرواره» ی سالهای گذشته می کنند. پس از پیمانه زدن شیرهایشان از طرف سرخیز که همه شیرهایشان را برای او آورده اند یک دسته شبدر و یا گیاه سبز دیگری داخل #گادوشه Gadosa و یا #دوگوله Dogola می اندازد.

🔻 دادن گیاه سبز به آنها دو منفعت دارد. یکی اینکه نشانه سرسبزی است و دیگری اینکه وقتی به خانه خود بازگشتند علف سبز را جلو گاو و گوسفندان خود می اندازند و معتقدند شیر دامهایشان زیاد می شود.

🔻 شیرواره اگر موقت و تقریباً دو تا سه روز باشد در روستای الیگودرز آن را #وره_قلاغی ( Vara Qelaqye) گویند که پس از این مدت شیروره اصلی شروع می شود و صبح و عصر زنان روستا شیرهایشان را مثلا تا مدت ده روز به صاحب وره تحویل می دهند تا زمانیکه نوبت به شخص دیگری بیافتد.


🔻هر نفر مدت واره را نسبت به تعداد دام و مقدار شیری که تحویل می دهد نگهداری می کند.


🔻معمولاً در پیمانه زدن شیرها از ظروفی از قبیل #کمچه kamca #آووگردو Awegardo ، #گادوشه Gadosa ، #دوگوله Dogola ، #قزقونچه Qazqonca ، #پاتیچه Patyeca و #پاتیل Patyell استفاده می کنند.

🔻 با همین وسایل شیرها را واچین یا #کیل Kell و یا پیمانه می زنند. چنانچه شیر را با تمام ظروف بزرگ و کوچک « واچین » کردند و مقدار کمی از شیر باقی ماند حتی به اندازه یک کمچه یا ملاقه هم نبود این مقدار شیر را لِئله (Lela) می کنند یعنی با یک چوله یا چکل که چوب تمیز و کوچکی است و از یک طرف دوشاخه است اندازه می گیرند و چوب را نزد خود نگاه می دارند تا وقت تحویل شیر و نوبت خودشان.


🔻 هم وره ها روزانه از کسی که مشگ می زند دوغ و ماست قرض می کنند. صاحبان دوغ و ماست نیز هر دفعه بنام هر نفر روی دیوار خانه یک خط نشام می کشند تا حساب و کتاب معلوم باشد.

🔻 وقتی شیرواره به خانه دیگری می افتد، صاحب اول مشگ یک ظرف پر از دوغ همراه دو سه قطعه کره برای او می برد. این کار را #مایه_بردن و کره ها را #چراغ_مایه گویند.

🔻در بازگشت با کمی کره پشت پاشنه پایش را چرب می کنند تا مشگ زنی برکت بیشتری داشته باشد.

🔻 در لرستان دو نوع مشگ وجود دارد، یکی #مشگ_بزن که چنانچه فرزند کوچک خانواده پسر باشد از پوست گوسفند نر و اگر دختر باشد از پوست گوسفند ماده بز مشگ را درست می کنند.


🔻 دیگری #ارقت (Arqot) نام دارد که در تمام روستاها از پوست گوساله می سازند و نسبت به سایر مشگ ها گنجایش بیشتری دارد.

🔻 وقتی ماست را داخل مشگ می ریزند نباید کسی پایش را تکان بدهد، بعد با کمک همدیگر آنرا به سه پایه چوبی بنام #مالار(Malar) یا #مولار (Molar) یا #ملار (Melar) آویزان می کنند . بعد یک یا دو نفر دسته های آنرا می گیرند و حرکت می دهند.


🔻 در ضمن تکان دادن مشگ ترانه ای نیز می خوانند به نام #بیت_مشگه که در سراسر لرستان با کمی تفاوت یک مفهوم دارند.

✅ امروزه اگر دو خانوار با هم مراوده صمیمانه و نزدیکی داشته باشند، می گویند عجب «شیرواره ای» دارند، کنایه از اینکه دوستی آنها مثل این است که با هم شیرواره دارند.

✅ یا اگر دو خانوار مرتب به هم قرض دهند یا بده بستانی با هم داشته باشند، باز همین اصطلاح را بکار می برند و رفتار آنها را به شیرواره تشبیه می کنند. اگر دو نفر یا دو خانواده بخواهند، به ارتباط و مراوده خود پایان دهند، نیز می گویند « گُو مرد و شیر واره بُرِس» ( گاو مرد، شیرواره پایان یافت و قطع شد) کنایه از اینکه ارتباط دو نفر قطع گردید و دلیلی برای ادامه آن وجود ندارد.

#منبع : کانال مشاهیرپاپی

⚛متل لری بختیاری : #موشك_و_مورى( موش و مورچه )

✍ #پیمان_قندعلی، #اندیکا

قسمت اول

بر اساس قصه های لری برای کودکان

يه موشكئ وى و يه مورى كه گگه جوونى بيدن سى يَك
يه رو گَل گرين رهدن وُر دَر زه مال .
رَهن رهن تا رسين وه سا دارئ🌳


#مال: خانه #گگه: برادر
#وی: بود #در: بیرون
#گل_گرهدن: به هم‌پیوستن و دوستی کردن

يخو زَمَندى زيدن و تُروكهسن وِ ره
منجا ره رهدن يه سَرسَرپا(🧠كله پاچه)ديدن زه گوسنه اى رمقى و لاشسو نوى كُماچى نهادن وُر چاله قرار نهان كه موشك ره سى هيوه 🌳مورى هم ره سى آو💧

#زمندی: خستگی
#زمندی_زیدن: رفع خستگی کردن
#تروکهسن: آهسته راه افتادند #لاش: بدن #نوی: نبود
#چاله(=تژگا): آتشدان #هیوه: هیزم.
#کماچی: قابلمه

تورركهسن و ره هركه ره پى تُور كار خوس
مورى زيتر رسى تى خوس گو تا موشك واهه بيل يه كَمچه🥄 زه سرسرپا كه بِلِفنوم 😋كمچه نهاين زى لِفنيدِ همى كه هاس كمچه ديوم دِرِه وُر مى كماچى زه طالع ليشس وس وُر مى كماچى😢

#تور: به دنبال #واهه: بیاید #بیل: بگذار #کمچه: قاشق #بلفنوم: بخورم
#لیش: بد #وست: افتاد

موشك هم زه ره رسى تى خوس فرگ زيتر زه مورى أؤيده 🥄كمچنه وُرداشت رهد سرو خت كماچى كه تُومس بئيره😋

#تی: پیشِ #توم: مزه

تا كمچه زى منس مورى وى وارو وُر مى كمچه اس
دا بوومى تيتون روز بد نوينه يكى وأسكى موشك بئيره 😰😱😨بَنگ بوونه نها همچو😭
و شروع كه وِ ساك سُروُ
اى خومى لوس خومى موشك هاك بسر،مورى جوون جاهل وست به كماچى مرد😪🤧
يه كَلا🐧زه همچو رد اِبى دى موشكى هى بوو بوو كنه ره وا نِهِنگس گو هو ملا موشك چه ويده 😯🤔
#دا: مادر
#نهنگ: نزدیک
#واسکی: می بایست #کلا: کلاغ
#ابی: می شد

🐀موشك هم گو:
موشك هال بسر مورى 🐜جوون جاهل وست به كماچى مرد

🐧كلا هم فِر دا ره نشس گُلُنگ بيد🌲وُ پرهانه شَه كه
🌲بيد وس گو چته
🐧گود:

#کلا: کلاغ
#فر_دا: پرواز کرد‌

https://t.me/thelurishacademy