@dusharge || همت شهبازی
سورئالیسم ساهر|| #همت_شهبازي گاه #حبیب_ساهر در بیان تخیلات خود آنقدر وسواس نشان میدهد که حتی کوچکترین مسئله واقعی را نیز تبدیل به تخیل و تصویر میکند. از این نظر اینگونه شعرهای او گاه حالتی از سوررئالیسم به خود میگیرد. پناه بردن تخیل و تحلیل واقعیتها…
در آنجا به تعیین و تحمیل هویت خود مشغول می شوند.
ساهر بخصوص در «#لیریک_شعرلر» تصویر یک پدیده را به آسانی رها نمیکند او تکامل آن پدیده را از ابتدا تا انتها تعقیب کرده، آنها را در حالت عاطفی و اجتماعی و در خصلتها و خلق و منشهای مسیر زندگی قرار میدهد. به عنوان مثال در توصیف «پریخان»، خلق و منش او در حیطه روانشناسی تصویری جزء به جزء تجزیه و تحلیل میشود:
تجزیه تخیلی او حاصل ترکیب احساسهای گوناگون و عمدتاً تلاقی و ترکیب چند احساس ذهنی با یکدیگر است، تعلقات پیچیده ذهنی شاعر رابطه انسان با طبیعت و اشیاء را با ناهمگونی مواجه میکند. زیرا ذهن سادهگرای مخاطب با حرکتهای تو در توی تصویر سوررئالیستی آشنا نیست و به نوعی تصویر عرفانی همراه با ارائه توهمات رمانتیک عادت دارد برای همین نیز تغزل معاصر تنها زمانی موثر بوده و ترغیب مخاطب را برانگیخته که با ذهنیت تصویرهای عرفانی بیان شده باشد. شاید یکی از موفقیتهای «#سهندیه» #شهریار همین ساختار بیانی عارفانهای باشد که در سیر تکاملی و شکلگیری تصویرهای شاعرانه آن تشابه سرشت اذهان عمومی با سرشت سنتی عارفانه دخیل باشد اما ساهر به یکباره این مبادلات را به هم میزند، تغزل او باید با دید بدعتگرانه نگریسته شود. در دنیای خیالی او هر آنچه که قابل دسترسی است و در تصویرهای شعر میتواند بکار گرفته شود، جایگاه خود را مییابند. تخیل او برای تصویر پردازی خستگیناپذیر است و تکرار یک تصویر در آن به ندرت یا اصلاً دیده نمیشود برای همین و به خاطر عدم سابقه تصویری، خواننده بعد از خواندن بعضی از شعرهای او، چشمانش را میبندد تا تمرکز و حضور ذهن بیشتری برای دریافت مفاهیم تصویر پیدا بکند. این مسئله گاه منجر به خستگی او نیز میشود چرا که گاه شاعر آنچنان در تصویربرداری محض محو میشود که انعطاف کلمات در محور تصورات درونی منجمد شده قابلیتهای برونافکنی را برای تسخیر روح مخاطب از دست میدهد. این کار نوعی رونویسی از پرده طبیعت و تصاویری است که شاعر تخیل خود را حول محور آن به جریان در میآورد. در مواقعی که ساهر تخیل و تصویرهای خود را با گریز به حواشی از طریق بیان اصیل از واقعیتهای زندگی همراه میسازد ما حالتها و رفتارهای واژگان را در ل و روح خود احساس میکنیم در غیر این موارد تخیل پیچیده ساهر حق تحلیل و آگاهی را از خواننده سلب میکند.
با این حال درست است که ساهر در تصویرپردازی به تصویر جزء به جزء مطالب اقدام میکند اما این به آن معنا نیست که او اشیا تصویر شده را مقدم بر اندیشه خود بپندارد برعکس مخاطب در عین حال که با خصلتهای خود و اشیا و توصیفهای حول و حوش آن به طور دقیق آشنا میشود در کنار آن و بلکه مقدم بر آن اندیشهها و افکار و موضعگیریهای شاعر را نیز از میان آنها به طرز عینی مشاهده میکند. وسواسهای تصویرپردازی در شعر ساهر هست اما این به عنوان اصل نیست بلکه به منزله تکمیلکننده اندیشههای شاعر است.
بخشی که بنا به علتی در چاپ کتاب #نقد_شعر_معاصر_آذربایجان حذف کردم.
https://telegram.me/dusharge
http://ishiq.net/?p=18779
ساهر بخصوص در «#لیریک_شعرلر» تصویر یک پدیده را به آسانی رها نمیکند او تکامل آن پدیده را از ابتدا تا انتها تعقیب کرده، آنها را در حالت عاطفی و اجتماعی و در خصلتها و خلق و منشهای مسیر زندگی قرار میدهد. به عنوان مثال در توصیف «پریخان»، خلق و منش او در حیطه روانشناسی تصویری جزء به جزء تجزیه و تحلیل میشود:
تجزیه تخیلی او حاصل ترکیب احساسهای گوناگون و عمدتاً تلاقی و ترکیب چند احساس ذهنی با یکدیگر است، تعلقات پیچیده ذهنی شاعر رابطه انسان با طبیعت و اشیاء را با ناهمگونی مواجه میکند. زیرا ذهن سادهگرای مخاطب با حرکتهای تو در توی تصویر سوررئالیستی آشنا نیست و به نوعی تصویر عرفانی همراه با ارائه توهمات رمانتیک عادت دارد برای همین نیز تغزل معاصر تنها زمانی موثر بوده و ترغیب مخاطب را برانگیخته که با ذهنیت تصویرهای عرفانی بیان شده باشد. شاید یکی از موفقیتهای «#سهندیه» #شهریار همین ساختار بیانی عارفانهای باشد که در سیر تکاملی و شکلگیری تصویرهای شاعرانه آن تشابه سرشت اذهان عمومی با سرشت سنتی عارفانه دخیل باشد اما ساهر به یکباره این مبادلات را به هم میزند، تغزل او باید با دید بدعتگرانه نگریسته شود. در دنیای خیالی او هر آنچه که قابل دسترسی است و در تصویرهای شعر میتواند بکار گرفته شود، جایگاه خود را مییابند. تخیل او برای تصویر پردازی خستگیناپذیر است و تکرار یک تصویر در آن به ندرت یا اصلاً دیده نمیشود برای همین و به خاطر عدم سابقه تصویری، خواننده بعد از خواندن بعضی از شعرهای او، چشمانش را میبندد تا تمرکز و حضور ذهن بیشتری برای دریافت مفاهیم تصویر پیدا بکند. این مسئله گاه منجر به خستگی او نیز میشود چرا که گاه شاعر آنچنان در تصویربرداری محض محو میشود که انعطاف کلمات در محور تصورات درونی منجمد شده قابلیتهای برونافکنی را برای تسخیر روح مخاطب از دست میدهد. این کار نوعی رونویسی از پرده طبیعت و تصاویری است که شاعر تخیل خود را حول محور آن به جریان در میآورد. در مواقعی که ساهر تخیل و تصویرهای خود را با گریز به حواشی از طریق بیان اصیل از واقعیتهای زندگی همراه میسازد ما حالتها و رفتارهای واژگان را در ل و روح خود احساس میکنیم در غیر این موارد تخیل پیچیده ساهر حق تحلیل و آگاهی را از خواننده سلب میکند.
با این حال درست است که ساهر در تصویرپردازی به تصویر جزء به جزء مطالب اقدام میکند اما این به آن معنا نیست که او اشیا تصویر شده را مقدم بر اندیشه خود بپندارد برعکس مخاطب در عین حال که با خصلتهای خود و اشیا و توصیفهای حول و حوش آن به طور دقیق آشنا میشود در کنار آن و بلکه مقدم بر آن اندیشهها و افکار و موضعگیریهای شاعر را نیز از میان آنها به طرز عینی مشاهده میکند. وسواسهای تصویرپردازی در شعر ساهر هست اما این به عنوان اصل نیست بلکه به منزله تکمیلکننده اندیشههای شاعر است.
بخشی که بنا به علتی در چاپ کتاب #نقد_شعر_معاصر_آذربایجان حذف کردم.
https://telegram.me/dusharge
http://ishiq.net/?p=18779
Telegram
@dusharge || همت شهبازی
@dusharge
کانالدا کی یازیلاری کانالین لینکینی وئرمک شرطی ایله پایلاشماق اولار.
اشتراکگذاری مطالب کانال به شرط ارائه لینک آن مجاز است.
کانالدا کی یازیلاری کانالین لینکینی وئرمک شرطی ایله پایلاشماق اولار.
اشتراکگذاری مطالب کانال به شرط ارائه لینک آن مجاز است.
@dusharge || همت شهبازی
4_182606298435551373.pdf
#حیدربابانین دراماتیک یؤنلری
#همت_شهبازی
#دراماتیک_ادبیاتین یارانما تاریخی، تحکیه ادبیاتیندان چوخ چوخ اوزاقلارا گئدیر. بو ژانرین هله ایلک جیددی قورامچیلاری (نظریهپرداز) یونان ادبیاتیندا ارسطویا قاییدیر. اونون درامادان دانیشماسی اونو گؤستریرکی اونون زامانیندا، درامانین وارلیغی بیر فئنومئن (پدیده) کیمی تثبیتلشمیش و ژانرین ایستهنیلن قدر یازیچی و فاناتلاری وار ایمیش. بو ژانر، اثردن اثره، یازاردان یازارا فرقلی یؤنلرده استفاده اولونسادا، اساس اؤزللیکلرله همیشه دیققت مرکزینده اولوبدور. یعنی صحنه دوزهلیشیندن و اونون توصیفیندن توتموش کاراکتئرلرین گئییم و ظاهیری گؤرونوشلرینه قدر استفاده اولونان ایلکهلر (پیرینسیپلر) همیشه گؤزدن قاچیریلماز بیر فاکتورلار اولموشدور. ماراقلیدیرکی بو ژانرین گلیشمهسی ده شعرله باغلیدیر. #مدرن_دؤنم ادبیاتیندا، #پوئما ژانری یاراندیقدان سونرا، #درام ژانریندا اولان شعرسللیک، اؤز یئرینی تحکیهچیلیکله دَییشدی. بونا گؤره دئمک اولارکی تحکیه ادبیاتی درام ژانرینین مدرنلشمیش بیر ژانری کیمی باغیمسیز (مستقل) بیر ژانرا چئوریلهرک #حکایه، #رومان، #پیئس و باشقا #نثر ژانرلارینا بؤلوندو. پوئما ایسه، سوژئتلیک خطینی ایتیرهرک داها چوخ تیپیک و شعرسل ایمگهلره (ایماژ) اوز گؤستردی.
«حیدربابایا سالام» اثری بو سوژئتلیک خطینی ایتیرن تیپیک درامانین تمثیلچیسی اولور. چونکو تحکیهچیلیک اوندا یوخدور. یاتیمینا (افقی) بیر جیزیقدا درامانین: صحنه آراییشینی، طبیعت دئکوراسیونونو، و شاقولی بیر جیزیقدا ایسه، تیپیک کاراکتئر و صورتلری و اونلارین چئورهسینده یارانان گلهنکسل(سنتی) بیر توپلوم، عایلهوی و گلهنکسل ایلیشکی و دَبلرین و بونلاری ایفاده ائدن دیل و دئییم قورولوشونون بروزه چیخماسینین شاهیدی اولوروق.
خاطیرلاماسینا هئچ بیر گرک اولمایاراق دئمهلییک کی اوستاد #شهریار، اثری یازدیقدا دراماتیک بیر اثر یاراتماق دوشونجهسینده اولماییبدیر. آنجاق مطالعه و تجروبه نتیجهسینده شاعیرین آلت بیلینجینده (ناخودٱگاه) یئرلشن بو ژانرین اؤزللیکلرینی نئچه ساحهده سیرالاییب آراشدیرماق اولار:
۱) صحنهلشمه دئکوراسییاسی
۲) تیپیک کاراکتئر و صورتلر
هر بیر دراماتیک اثری حاضیرلاماق اوچون، اؤنجهدن اونون دئکورو حاقدا بیر اؤنکانتئکست (پیشزمینه، پیشمتن) یارادیلیر. بو دئکورا اؤزونو متنه یاپیشدیریر و متنله اویغونلوغو قورونور. بعضن اؤنکانتئکست ایشیق و قارانلیق بیر تابلودا یارانیر. بعضن تام آچیق-آیدین، طبیعت تصویرلری یا دا اشیالارین دوزومو ایله پلانلاشیر. حیدربابایا سالام اثرینه باخدیقدا بعضن هر بیر بندینده هم دئکوراسییا هم ده متنین یئتکینلیینی گؤروروک. یعنی هم اؤنکانتئکست وار هم متن. بو مسئله حیدربابادا ایکی یؤنده اؤزونو گؤستریر: بیرینجی اؤنکانتئکست عمومیتله یاتیمینا (همنشینی، افقی) اوخدا (محور) و پارالئل (موازی) بیر جیزیقدا؛ ایکینجیسی ایسه، شاقولی (عمودی، جانشینی) اوخدا. بیرینجی عمومیتله هر نهیی اولدوغو کیمی گؤستریر. ایکینجیسی، بیرینجییه دایاناراق سون آنلاییشی قاپساییر. ائله اثرین بیرینجی بندینه باخسانیز بونو گؤرهرسینیز:
حیدربابا ایلدیریملار شاخاندا
سئللر، سولار شاققیلداییب آخاندا
قیزلار اونا صف باغلاییب باخاندا
سلام اولسون شوکتیزه، ائلیزه
منیم ده بیر آدیم گلسین دیلیزه
(حیدربابایه سلام، بند ۱)
بندین ایلک اوچ مصراعینی، صحنه دئکوراسی کیمی تصوور ائتسهنیز سون ایکی مصراع کاراکتئرین صحنهیه داخیل اولوب و تاماشاچی ایله ایلگی قورماسی کیمی یوزولور. ایلک اوچ مصراع سانکی صحنهده یئرلشدیریلمیش بیر تابلودور. بو تابلودا، ایلدیریملارین شاخماسی، سئل-سولارین آخماسی و تابلونون بیر بؤلومونده ده قیزلارین اونا صف باغلاییب باخماسینی گؤرورسونوز. پردهنی آچدیقدا، تاماشاچی صحنهده یوخاریداکی تابلویو گؤرور و پرده آرخاسیندان کاراکتئرین صحنه و متنه داخیل اولماسینی گؤزلهییر. سون ایکی مصراعدا، کاراکتئر صحنهیه داخیل اولور و اؤز اویونونو اویناییر. کاراکتئر آکسیونا (عمل) داخیل اولور. دیالوقا کئچیر.
👇👇👇👇👇
یازینین آردینی #ایشیق سایتیندان یا دا یوخاریدا کی #پیدیاف فایلیندان اوخویا بیلرسیز 👇👇👇
https://ishiq.net/m%C9%99qal%C9%99/13173/%D8%AD%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%86-%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9-%DB%8C%D8%A4%D9%86%E2%80%8C%D9%84%D8%B1%DB%8C-%D9%87%D9%85%D8%AA-%D8%B4%D9%87.html
#همت_شهبازی
#دراماتیک_ادبیاتین یارانما تاریخی، تحکیه ادبیاتیندان چوخ چوخ اوزاقلارا گئدیر. بو ژانرین هله ایلک جیددی قورامچیلاری (نظریهپرداز) یونان ادبیاتیندا ارسطویا قاییدیر. اونون درامادان دانیشماسی اونو گؤستریرکی اونون زامانیندا، درامانین وارلیغی بیر فئنومئن (پدیده) کیمی تثبیتلشمیش و ژانرین ایستهنیلن قدر یازیچی و فاناتلاری وار ایمیش. بو ژانر، اثردن اثره، یازاردان یازارا فرقلی یؤنلرده استفاده اولونسادا، اساس اؤزللیکلرله همیشه دیققت مرکزینده اولوبدور. یعنی صحنه دوزهلیشیندن و اونون توصیفیندن توتموش کاراکتئرلرین گئییم و ظاهیری گؤرونوشلرینه قدر استفاده اولونان ایلکهلر (پیرینسیپلر) همیشه گؤزدن قاچیریلماز بیر فاکتورلار اولموشدور. ماراقلیدیرکی بو ژانرین گلیشمهسی ده شعرله باغلیدیر. #مدرن_دؤنم ادبیاتیندا، #پوئما ژانری یاراندیقدان سونرا، #درام ژانریندا اولان شعرسللیک، اؤز یئرینی تحکیهچیلیکله دَییشدی. بونا گؤره دئمک اولارکی تحکیه ادبیاتی درام ژانرینین مدرنلشمیش بیر ژانری کیمی باغیمسیز (مستقل) بیر ژانرا چئوریلهرک #حکایه، #رومان، #پیئس و باشقا #نثر ژانرلارینا بؤلوندو. پوئما ایسه، سوژئتلیک خطینی ایتیرهرک داها چوخ تیپیک و شعرسل ایمگهلره (ایماژ) اوز گؤستردی.
«حیدربابایا سالام» اثری بو سوژئتلیک خطینی ایتیرن تیپیک درامانین تمثیلچیسی اولور. چونکو تحکیهچیلیک اوندا یوخدور. یاتیمینا (افقی) بیر جیزیقدا درامانین: صحنه آراییشینی، طبیعت دئکوراسیونونو، و شاقولی بیر جیزیقدا ایسه، تیپیک کاراکتئر و صورتلری و اونلارین چئورهسینده یارانان گلهنکسل(سنتی) بیر توپلوم، عایلهوی و گلهنکسل ایلیشکی و دَبلرین و بونلاری ایفاده ائدن دیل و دئییم قورولوشونون بروزه چیخماسینین شاهیدی اولوروق.
خاطیرلاماسینا هئچ بیر گرک اولمایاراق دئمهلییک کی اوستاد #شهریار، اثری یازدیقدا دراماتیک بیر اثر یاراتماق دوشونجهسینده اولماییبدیر. آنجاق مطالعه و تجروبه نتیجهسینده شاعیرین آلت بیلینجینده (ناخودٱگاه) یئرلشن بو ژانرین اؤزللیکلرینی نئچه ساحهده سیرالاییب آراشدیرماق اولار:
۱) صحنهلشمه دئکوراسییاسی
۲) تیپیک کاراکتئر و صورتلر
هر بیر دراماتیک اثری حاضیرلاماق اوچون، اؤنجهدن اونون دئکورو حاقدا بیر اؤنکانتئکست (پیشزمینه، پیشمتن) یارادیلیر. بو دئکورا اؤزونو متنه یاپیشدیریر و متنله اویغونلوغو قورونور. بعضن اؤنکانتئکست ایشیق و قارانلیق بیر تابلودا یارانیر. بعضن تام آچیق-آیدین، طبیعت تصویرلری یا دا اشیالارین دوزومو ایله پلانلاشیر. حیدربابایا سالام اثرینه باخدیقدا بعضن هر بیر بندینده هم دئکوراسییا هم ده متنین یئتکینلیینی گؤروروک. یعنی هم اؤنکانتئکست وار هم متن. بو مسئله حیدربابادا ایکی یؤنده اؤزونو گؤستریر: بیرینجی اؤنکانتئکست عمومیتله یاتیمینا (همنشینی، افقی) اوخدا (محور) و پارالئل (موازی) بیر جیزیقدا؛ ایکینجیسی ایسه، شاقولی (عمودی، جانشینی) اوخدا. بیرینجی عمومیتله هر نهیی اولدوغو کیمی گؤستریر. ایکینجیسی، بیرینجییه دایاناراق سون آنلاییشی قاپساییر. ائله اثرین بیرینجی بندینه باخسانیز بونو گؤرهرسینیز:
حیدربابا ایلدیریملار شاخاندا
سئللر، سولار شاققیلداییب آخاندا
قیزلار اونا صف باغلاییب باخاندا
سلام اولسون شوکتیزه، ائلیزه
منیم ده بیر آدیم گلسین دیلیزه
(حیدربابایه سلام، بند ۱)
بندین ایلک اوچ مصراعینی، صحنه دئکوراسی کیمی تصوور ائتسهنیز سون ایکی مصراع کاراکتئرین صحنهیه داخیل اولوب و تاماشاچی ایله ایلگی قورماسی کیمی یوزولور. ایلک اوچ مصراع سانکی صحنهده یئرلشدیریلمیش بیر تابلودور. بو تابلودا، ایلدیریملارین شاخماسی، سئل-سولارین آخماسی و تابلونون بیر بؤلومونده ده قیزلارین اونا صف باغلاییب باخماسینی گؤرورسونوز. پردهنی آچدیقدا، تاماشاچی صحنهده یوخاریداکی تابلویو گؤرور و پرده آرخاسیندان کاراکتئرین صحنه و متنه داخیل اولماسینی گؤزلهییر. سون ایکی مصراعدا، کاراکتئر صحنهیه داخیل اولور و اؤز اویونونو اویناییر. کاراکتئر آکسیونا (عمل) داخیل اولور. دیالوقا کئچیر.
👇👇👇👇👇
یازینین آردینی #ایشیق سایتیندان یا دا یوخاریدا کی #پیدیاف فایلیندان اوخویا بیلرسیز 👇👇👇
https://ishiq.net/m%C9%99qal%C9%99/13173/%D8%AD%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%86-%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%AA%DB%8C%DA%A9-%DB%8C%D8%A4%D9%86%E2%80%8C%D9%84%D8%B1%DB%8C-%D9%87%D9%85%D8%AA-%D8%B4%D9%87.html
ترم آخر ادبیات تبریز، سر کلاس #نقد_ادبی، استاد #حسین_مهرنگ اجازه داد تا در باره شعر استاد #شهریار کنفرانس بدهم.
جلسه اول که در باره شعرهای #فارسی استاد شهریار بود ناتمام ماند. وقت که تمام شد انگار از ته دل من خبر داشت. گفتم استاد هنوز در باره شعرهای #ترکی استاد یک کلمه هم حرف نزدهام. بلافاصله فرمودند عمرمان که باقیست، هفته بعد، سر جلسه بعدی هم #سهندیه شهریار را خواندم و در بارهاش حرف زدم. باز وقت کم آوردم. تا خواستم بگویم استاد هنوز در باره #حیدربابا چیزی نگفتهام حرفم را برید که:
بابا دو جلسهی تمام صحبت کردی، حرف زدی، ما یک کلمه هم حرف نزدیم، بگذار یک کلمه هم من صحبت بکنم.
یک ربع ساعت صحبتهای پایانی استاد، شیرین و دلچسب بود و دیگر جلسه بعدی هم در کار نبود. میان صحبتهایم در باره سحر سخن و شگردهای #فرمال #سهندیه، شعر مشهور #کرم_گیبی #ناظم_حکمت را خواندم. خوشش آمده بود. آن روزها به زور مجموعه شعری از ناظم به #زبان_ترکی به دست آورده و کپی کرده بودم.
برای #استاد_مهرنگ که این روزها با بیماری ناخوانده درگیر است آرزوی تندرستی و سلامتی دارم.
همت شهبازی
https://telegram.me/dusharge
جلسه اول که در باره شعرهای #فارسی استاد شهریار بود ناتمام ماند. وقت که تمام شد انگار از ته دل من خبر داشت. گفتم استاد هنوز در باره شعرهای #ترکی استاد یک کلمه هم حرف نزدهام. بلافاصله فرمودند عمرمان که باقیست، هفته بعد، سر جلسه بعدی هم #سهندیه شهریار را خواندم و در بارهاش حرف زدم. باز وقت کم آوردم. تا خواستم بگویم استاد هنوز در باره #حیدربابا چیزی نگفتهام حرفم را برید که:
بابا دو جلسهی تمام صحبت کردی، حرف زدی، ما یک کلمه هم حرف نزدیم، بگذار یک کلمه هم من صحبت بکنم.
یک ربع ساعت صحبتهای پایانی استاد، شیرین و دلچسب بود و دیگر جلسه بعدی هم در کار نبود. میان صحبتهایم در باره سحر سخن و شگردهای #فرمال #سهندیه، شعر مشهور #کرم_گیبی #ناظم_حکمت را خواندم. خوشش آمده بود. آن روزها به زور مجموعه شعری از ناظم به #زبان_ترکی به دست آورده و کپی کرده بودم.
برای #استاد_مهرنگ که این روزها با بیماری ناخوانده درگیر است آرزوی تندرستی و سلامتی دارم.
همت شهبازی
https://telegram.me/dusharge