Спадчына
2.83K subscribers
9.22K photos
77 videos
21 files
1.52K links
Канал пра гістарычную архітэктурную спадчыну Беларусі і не толькі.

Наш чат: https://t.me/spadczynachat
Бот зваротнай сувязі: https://t.me/spadczyna_szepat_bot
Чат пра могілкі: https://t.me/mohilki
Download Telegram
Тускуленская сядзіба віленскага генерал-губернатара Аляксандра Рымскага-Корсакава, пабудаваная ў 1825 годзе па праекце славутага Караля Падчашынскага. Ён таксама пабудаваў Слуцкую гімназію (не прызнана помнікам у Беларусі), выкарыстаўшы дакладна той жа матыў трохчастковага акна, што і на сядзібе ў Вільні.

Пасля выгнання з Вільні нацыстаў, у 1944 годзе тэрыторыя Тускуленскай сядзібы адышла да савецкіх спецслужбаў. Частка тэрыторыі была адкрыта для свабоднага наведвання толькі ў 1970-я гады, калі побач быў пабудаваны Дом культуры і спорту Міністэрства ўнутраных спраў і разбіты сквер. Пасля аднаўлення незалежнасці Літвы на гэтай тэрыторыі былі знойдзены месцы масавых пахаванняў людзей (звыш 700 чалавек), забітых ва ўнутранай турме НКУС (МДБ) з 1944 па 1947 гады. У 2002 г. тут адкрыты мемарыяльны комплекс «Тускуленскі парк смутку». У 2004 годзе пад штучным пагоркам створана капліца-калумбарый, дзе перапахаваны рэшткі выяўленых ахвяр. Пагорак вянчае мастацкая кампазіцыя, якая мне асабіста нагадвае цярновы вянок, але нехта бачыць і птушак, што злятаюць у вырай.

#рэпрэсіі #Вільня #Тускулены #сядзібы
Зацвержаны праекты зон аховы сядзібы Пуслоўскіх «Альбярцін» у Слоніме і будынка ешывы ў Валожыне. Што цікавага?

У Альбярціне звяртае на сябе ўвагу прызнанне гістарычна каштоўнымі кампанентамі не толькі скульптур львоў (дзіўна, што яны не лічацца часткай палаца), але і гістарычнага брукаванага і галечнага пакрыцця дарог на тэрыторыі сядзібы, а таксама, да здзіўлення, Слонімская ГЭС пачатку XIX - XX стагоддзя.

Што тычыцца ешывы, то тут ахоўныя зоны выходзяць далёка за гэта невялікі будынак ўглыбіні квартала. Гістарычна каштоўнай забудовай прызнаны як ўвесь фронт забудовы квартала, які выходзіць на галоўную плошчу горада, так і стары мост, жыдоўскія могілкі і бутавая агарожа могілак, размешчаныя зусім з іншага канца — іхні знос ці правядзенне работ без захавання і аднаўлення гістарычнага аблічча забаронены.

#ахова #Валожын #Альбярцін #Слонім #сядзібы #яўрэйскаяспадчына
Як зараз выглядае Белая дача ў мінскай Курасоўшчыне, дзе адбывалася рэканструкцыя з рэстаўрацыяй.

Нагадаем, што дзякуючы своечасоваму звароту ўдалося вярнуць літаральна са сметніка каваны кранштэйн - дробязь, а прыемна.

#сядзібы #рэстаўрацыя #мінск #белаядача
На сядзібе Горватаў у Галоўчыцах Нараўлянскага раёна ўжо некалькі год ідуць нейкія будаўнічыя работы, якія мала нагадваюць рэстаўрацыю, якую варта было б чакаць на помніку архітэктуры XIX стагоддзя.

#галоўчыцы #сядзібы
Сёння адбылося рашэнне Ваўкавыскага раённага суда па позве Ваўкавыскага аддзела культуры да Паўла Падкарытава аб скасаванні дамовы 2013 году па набыцці маёнтка Падароск, паведамляе Андрэй Колас.

Суд вырашыў скасаваць дамову нібы «з-за невыканання умовы па ўводзе аб’ектаў ў гаспадарчы абарот».

Падароск, Шчорсы, Нароўля і, здаецца, Паланечка сталі ахвярамі навядзення «парадачку». Пры гэтым для сапраўдных падонкаў, якія знішчаюць, уродуюць помнікі і парушаюць заканадаўства ў сферы аховы гісторыка-культурнай спадчыны праблем амаль ніхто не стварае - штраф што пшык!

#Падароск #сядзібы
У Ляхавіцкім раёне абвешчаны два новыя батанічныя помнікі прыроды мясцовага значэння - "Парк Нача Брындзоўская" і "Парк Рэпіхава"

Пад гэтымі няўцямнымі юрыдычнымі фармулёўкамі хаваюцца сядзібныя паркі Чарноцкіх у Начы Брындзоўскай (цяпер частка Начы) і Патоцкіх у Рэпіхаве (цяпер Крывошын).

Парк у Начы мае таксама статус гісторыка-культурнай каштоўнасці, а ў Рэпіхава як сядзібы ніякага статусу дагэтуль не было, але меўся статус помніка прыроды рэспубліканскага значэння - не зусім зразумела, што з ім стала. Панізілі?

У дзяцінстве, у 1800 — 1809 гадах, у Рэпіхаве жыў адзін з заснавальнікаў беларускай літаратуры Ян Чачот, бацька якога працаваў у маёнтку эканомам. У ягоны гонар пастаўлены памятны знак.

#паркі #сядзібы #помнікіпрыроды #крывошын #нача #ахова

https://www.belta.by/regions/view/dva-novyh-botanicheskih-pamjatnika-prirody-objjavleny-v-ljahovichskom-rajone-599848-2023
Спадчына
Паведамляюць, што таксама знішчылі драўляны свіран пры сядзібе Абуховічаў у Вялікай Ліпе. Паглядзіце якія выразныя канструкцыі ён меў.

#ВялікаяЛіпа #сядзібы #знішчэнне
Паглядзіце ў ва што была перабудавана прыватнымі ўласнікамі сядзіба прамысловаўца Лейбы Стругача ў Будзёнаўцы пад Ашмянамі.
Без ахоўнага статусу гаспадар цалкам знішчыў гістарычны выгляд каштоўнага помніка, пад які нават былі зарэзерваваны зоны аховы ў праекце дэталёвай планіроўкі Ашмянаў. Цяпер ні пра якія зоны і ахову ўжо казаць не даводзіцца.

Крыніца
#антырэстаўрацыя #будзёнаўка #ашмяны #непомнік #сядзібы
Як на сёння выглядае сядзіба Наркевічаў-Ёдкаў у Наднёмане. З заканчэннем халадоў рэстаўрацыя распачынаецца зноў.

Крыніца
#рэстаўрацыя #сядзібы #наднёман
Сядзіба Жукоўскіх у вёсцы Дашкаўка Магілёўскага раёна. Унутры сціплага будынка сапраўдная казка. Па перыметры параднай залы ідзе багаты ляпны фрыз з раслінным арнаментам у выглядзе кветак, пладоў і лісцяў. 😍 (размалёўка лісця савецкая, што троху псуе ўражанне)
А колькі такога мы страцілі...

#Дашкаўка #сядзібы #інтэр'еры
На тэрыторыі сядзібы Ваньковічаў і Аскеркаў у былой вёсцы Рудакоў Хойніцкага раёна вальнулі значны кавалак тэрыторыі з закінутымі будынкамі і расліннасцю. Гэта бачна пры параўнанні спадарожнікавых здымкаў.

Нягледзячы на тое, што сама вёска была адселена і пахавана пасля Чарнобыльскай катастрофы, сядзібны комплекс з паркам нейкім цудам збярог свой ахоўны статус - сёння гэта гісторыка-культурная каштоўнасць 2-й катэгорыі (рэспубліканскага значэння).

Тры будынкі, унесены ў спіс, здаецца, не зачапіла зачыстка, але для сядзібы дагэтуль адсутнічае праект зон аховы, то бок мы не ведаем якія граніцы ў сядзібы і якую гаспадарчую дзейнасць можна там і побач весці.

Для такіх выпадкаў у Кодэксе аб культуры адназначна прапісаная забарона на ажыццяўленне любой дзейнасці, якая можа аказаць уздзеянне на помнік. Але ў Хойніцкім раёне, відаць, пра Кодэкс ніхто і не чуў.

#сядзібы #знішчэнне #Рудакоў
Сядзіба Наркевічаў-Ёдкаў у Наднёмане ўжо цалкам вымуравана да карнізаў і комінаў. Хутка абяцаюць накрыць дахам.

Крыніца
#сядзібы #аднаўленне #Наднёман #рэстаўрацыя
У Кушлянах вельмі дзіўна прапіталі драўляную сядзібу Францішка Багушэвіча нейкім каляровым засцерагальным сродкам... з аднаго боку.

Так рабіць нельга, гэта разбурае візуальнае успрыманне помніка. Або ўзгадняецца нейкі празрысты сродак, або малюецца сядзіба цалкам у адзін тон.

#Кушляны #антырэстаўрацыя #сядзібы #драўлянаедойлідства
Як зараз выглядае адбудова з нуля сядзібы князёў Мяшчэрскіх у Клімавічах. Уся драўніна помніка архітэктуры па надуманых прычынах заменена, пакінута роўна столькі, каб упісацца ў нарматыў па "рэканструкцыі". Нават вокны, наколькі можна зразумець новыя, а не рэстаўраваныя. Абяцаюць, што вернуць аўтэнтычны дэкор, але пакуль да яго не дайшло.

Фота

#Аднаўленне #Клімавічы #сядзібы #драўлянаедойлідства
Часам выпадкова натыкаюся на помнікі, якіх няма нават на Глобусе Беларусі. Асабліва ва ўсходняй часткі краіны - туды ніхто не ездзіць. Вось у 2020 годзе камітэт Магілёўаблмаёмасць у сваім фэйсбуку выстаўляў камяніцу яўна дарэвалюцыйнага выгляду. Падпісана як былая школа па вуліцы Падгорнай, 1Б ў Красавічах Клімавіцкага раёна. Але гэта яўна не школа, а нейкі сядзібны дом ці афіцына.

І праўда, на старых картах тут "гасподскі двор Красавічы". Засталіся фрагменты парку, а савецкую школу знеслі.

Далей нагугліў, што мясцовыя чырвоны дом называлі "французскім маёнткам" (там жа адшукалася другое фота), але вызначыць уласніка не ўдалося. І яшчэ ў раёнцы адшукаўся здымак з іншага боку за 2023 года - хутчэй за ўсё яшчэ стаіць.

Але што з ім рабіць? Інфармацыі ніякай, фотафіксацыі няма - прапанову на прысваенне ахоўнага статусу не падасі, а знесці могуць у любы час. А спадзявацца, што мясцовыя ўлады зацікавяцца не даводзіцца 😐

#Красавічы #сядзібы
Падпісчыкі падзяліліся фотаздымкамі і нарылі ў інтэрнэце інфармацыі пра гэтую забытую сядзібу ў Красавічах. ❤️ Дарэчы яе прапануюць набыць для аграэкатурызму на 1 мільён рублёў, пры гэтым мясцовыя ўлады нават утылізавалі з яе тэрыторыі будматэрыялы, якія засталіся пасля зносу савецкай школы.

Як пішуць, гэты будынак, збудаваны з чырвонай нямецкай цэглы. А валодаў ім барон Сігізмунд Міхайлавіч Фіцінгоф. Фіцінгоф вядомы род остзэйскіх (прыбалтыйскіх) немцаў на службе ў Расійскай імперыі, але адсачыць геналогію і час з'яўляення ў Беларусі немагчыма. Маёнткам Красавічы валодаў яшчэ ягоны бацька. А вось тое, што ён быў зарэгістраваны на жонку Сігізмунда Эмілію - сумніўна.

У барона быў свой вінакурны завод, было шмат каней, валоў. Сам барон рэдка наведваўся ў Красавічы. У яго адсутнасць тут кіраваў нейкі пан Камінскі, праз што ўсе ў Красавічах усе лічылі гаспадаром лічылі менавіта яго.

Гэта памешчык, Карл Карлавіч Каменскі, валодаў маёнткам Ціманава ў прыгарадзе Клімавічаў. Сам ён быў лекарам па адукацыі, арганізаваў у сваім маёнтку бясплатны амбулаторны прыём. Ініцыяваў адкрыццё навучальных устаноў у Клімавічах. А яшчэ правёў першыя раскопкі двух курганоў з курганнага могільніка Старажытнай Русі.

Магчыма гэтых звестак і фотаздымкаў хопіць, каб падрыхтаваць прапанову на наданне ахоўнага статусу сядзібе.

#Красавічы #сядзібы