🔷🌹پیام مخاطب گرامی #مجتبی_بدرقه از شهرستان #بهبهان

معنای #یخبندان در زبان لری بهمئی:
در قسمت های گرمسیری بهمئی یخ بندان به مفهوم واقعی آن وجود ندارد بلکه #شبنمی را که در شب روی گیاهان می نشیند و با سرمای صبحگاهی یخ میزند و گیاه را خراب می کند، یخ بندان می نامند که در اصطلاح محلی #چُم نامیده می شود.
نهایت یخبندان در منطقه سردسیری بهمئی هنگامی است که اب در #مشک #یخ بزند آن را #سَهال (sahal) می نامند و این نوع یخ بندان بیشتر در اواسط بهمن ماه اتفاق می افتد. از منطقه گرمسیری به سمت شمال از دیوارهای کوهستانی که عبور کنیم بر شدت یخ بندان افزوده می شود تا آنجا که در منطقه کوه سفید بهمئی، یخبندان یا #سَهال حکمفرماست.

با سپاس مجتبی بدرقه از بهبهان
http://t.me/thelurishacademy

# برخی از #اعضای_صورت در زبان مردم لر ; مناطق مختلف همراه با تلفظ دقیق آنها به خط #لوریتین

#برم bêrm= #برگ‌ borg: ابرو

#تول töul= #تیگ tig= #تیک tik= #پشتیک= #پشنی pêšni, pešni: پیشانی

#پت pêt= #نفت noft= #فیر fir= #تره tara: دماغ

#مرژنگ mêržênģ= #برزنگ berzeng= #برژنگ bêržênģ: مژه

#تیه tiye, tiya= #تی ti= #چم čam= #چش čaš : چشم
https://t.me/thelurishacademy

🔻برخی از واژگان جغرافیایی لری کهگیلویه و بویراحمد

✍ #فرامرز_رحمانی

بعضی واژگان لری در منطقه کهگیلویه و بویراحمد که در ارتباط با طبیعت و جغرافیا است:

#اشکفت: شکاف کوه که چند نفر در آن جا بشوند.

#اشکفت_کولی: اشکفت یک نفره.
#بنار bnar : دامن کوه
#چات: سنگ های ورقه ورقه شده
#چک chak : پله طبیعی در دامنه کوه

#چل chol : سنگ های شکسته و خرد شده که از کوه ریخته شده
#چم cham : بستر صاف کنار رودخانه
#چنگ chong: تیزی کوه که از سایر قسمتها متمایز باشد

#خنگ khong: پیشرفتگی زمین داخل کوه به شکل زاویه یا گوشه
#رش rash: خط باریک و تیز راس کوه
#سول sevel : سنگ رسوبی
#که_شور kohshur: سیل هایی که از کوه می آیند.

#گر gar : تپه سنگی و خاکی کچل و عاری از درخت
#مازه: پشته، یال کوه
#نره nara: بلندی کنار دره

#واخری vakhari: زمینی که قوس داشته باشد و در نقطه کور دید واقع است.

#چئل chal: زمین گود آبگیر
#تکار takar :چشم انداز کوه

#گر_که gore koh : نوک کوه
#له lah: زمین پست بین دو کوه
#دلی deli: دشت وسیع بین دو کوه

https://t.me/thelurishacademy

🔻برخی از واژگان جغرافیایی لری کهگیلویه و بویراحمد

✍ #فرامرز_رحمانی

بعضی واژگان لری در منطقه کهگیلویه و بویراحمد که در ارتباط با طبیعت و جغرافیا است:

#اشکفت: شکاف کوه که چند نفر در آن جا بشوند.

#اشکفت_کولی: اشکفت یک نفره.
#بنار bnar : دامن کوه
#چات: سنگ های ورقه ورقه شده
#چک chak : پله طبیعی در دامنه کوه

#چل chol : سنگ های شکسته و خرد شده که از کوه ریخته شده
#چم cham : بستر صاف کنار رودخانه
#چنگ chong: تیزی کوه که از سایر قسمتها متمایز باشد

#خنگ khong: پیشرفتگی زمین داخل کوه به شکل زاویه یا گوشه
#رش rash: خط باریک و تیز راس کوه
#سول sevel : سنگ رسوبی
#که_شور kohshur: سیل هایی که از کوه می آیند.

#گر gar : تپه سنگی و خاکی کچل و عاری از درخت
#مازه: پشته، یال کوه
#نره nara: بلندی کنار دره

#واخری vakhari: زمینی که قوس داشته باشد و در نقطه کور دید واقع است.

#چئل chal: زمین گود آبگیر
#تکار takar :چشم انداز کوه

#گر_که gore koh : نوک کوه
#له lah: زمین پست بین دو کوه
#دلی deli: دشت وسیع بین دو کوه

https://t.me/thelurishacademy

🌺📚شرح واژگان به کاررفته در غرل + تحلیل ادبی_فرهنگی بیت اول غزل

#زال: نام رودخانه ای در لرستان
#تاف: ۱. موج ۲. آبشار
#آو_نیا_وه_جا: کاملا مصرف کرد_ تمام کرد

گاه بصورت مجازی یعنی بیچاره ام کرد مثل بیت اول شعر

#چم: پیچ رودخانه، و زمین های متصل به آن

#هار hār: پایین؛ همریشه با #هوار hwār در لکی به معنای پایین و #خوار xwār در کردی به معنی پایین

#جوستون: قاتل، ستاننده ی جان

بوَن: ببند  #زیتر: زودتر

#مل mêł: گردن، #بۉئر: ببُر، #بون bon: بینداز
#کلkêl: آغوش؛ تش نون د کلم: آتش به جان من نینداز

#زاره: انتظارِ همراه با خیره شدن و استیصال برای آمدن کَسی یا چیزی
«زاره م مؽا وه دم در»: با حالت انتظار و استیصال به در خیره شده ام

#سخون: استخوان
#تل têł: سیم، مفتول( واژه ای است اصالتا ترکی) تلم بزه: مرا بند بزن

مثلا «چینی اشکسه ن تل زَه»: چینی شکسته را بند زد
#تیربیون tirbeyon: آدرس، نشانی

#گل_هردن(= گل gêł آۉردن): برگشتن

#جهوݩ: جهان( در اینجا تخلص شاعر)
#ولات: سرزمین
#کیشه: عمل جمع آوری محصول در یک جا
#لاقاو: نیش و طعنه
خرمه_جا: محل جمع آوری خرمن
#سیفا: فکر، خیال
سیفا مؽکَه ن: فکر می کنند
#قاف: ۱.‌طنز و بذله گویی  ۲. تمسخر
قاف (مؽ )شونه: تمسخر می کند
#نتار: فدا، قربان_ بی وه نتارت: در راه تو فدا شد 
#چل: دیوانه، خل و چل

#خل xêł: دارای چشمان لوچ
#ها_بی_ۉ_ها_رتhā bi  öw hā rat
اصطلاحی است به معنی « هرچه بود گذشت» یا «بگذریم چیزی است که اتفاق افتاد ولی...»


❇️🌸نکته
تحلیل ادبی_فرهنگی بیت اول شعر

زالِ پر د تافِ سیلت آو نؽا وه جا دلم
چَم وه چم مۉرَه م وه هار ۉ گوم وه گوم مۊ قاتلم

شاعر در بیت اول به جای رودخانه پر از موجِ نگاه گفته است زال پر از موج نگاهت.
اینکه‌چرا شاعر ( استاد #جهانشاد) از خود رودخانه( #گلال، #رۊ، #رۊدخونه) استفاده نکرده است و از بین اینهمه رودخانه رودِ #زال را انتخاب کرده حاوی نکات جالب و ارزنده ای است که در ذیل بحث می شود.

رود زال از میانکوه #بالاگریوه لرستان سرچشمه می گیرد و به رود سیمره می ریزد. سیمره که وارد خوزستان می شود کرخه نام می گیرد.

رود زال یک ویژگی جالبی دارد که به جریان سریع و زلال معروف است وقتی که وارد رود #سیمره می شود در آن نمی ریزد بلکه سِیمَره را قطع می کند تا آن سوی ساحل می رود و دوباره برمی گردد و در سیمره می ریزد و با آب آن قاطی می شود‌‌.

حالا این پدیده در لری شده است ضرب المثل: مثلا وقتی کسی یا جمعی دارند موضوعی را بحث می کنند یک نفر موضوعی دیگر پیش می کشد و بحث قبلی که در جریان بود قطع و متوقف می شود می گویند:👈 « زال اوما سیمرَه ن بُرّی» ( زال آمد و سیمره را قطع کرد)


اما #سیمره در فرهنگ لری نماد آرامش ظاهر است زیرا جریانی آرام دارد هرچند این جریان آرام آن موجب فریب و غرق شدن خیلی ها در طول تاریخ شده است‌‌.

دو ضرب المثل درباره ظاهر آرام ولی خطرناک سیمره در فرهنگ لری داریم:

🔹۱. سیمره ملۊس ملۊس
آیم مۉره چی گامگلۊس( یا آدِم برَه چی گامگلۊس)

یعنی سیمره ظاهری آرام و آهسته دارد ولی آدم را مثل سوسک غرق می کند

🔹۲‌. کَشکو هاف هاف کِنَک زَله  ترَک

سیمره صاف صاف کِنَک آیِم برَک( آدم برَک)

یعنی رود #کشکان پرهیاهو است آدم را می ترساند ولی سیمره صاف و آرام می رود اما آدم را غرق می کند.


این سه رود نماد ویژگی شخصیتی از  افراد یا اشیاء هستند( کشکان نماد هیاهو ولی کم خطری یا بی خطری، سیمره نماد ظاهر آرام ولی خطرناک، زال نماد غلبه و تغییر جریان امور  )

حالا شاعر می خواهد بگوید زندگی من یک جریان آرام( مثل سیمره ) داشت ولی نگاه پر از موج تو‌ مثل رود زال همه چیز را تغییر داد بر من غلبه کرد و بیچاره شدم روز به روز بیشتر مرا غرق می کند و گام به گام قاتلم می شود.

از اینرو کاربرد  زال پر از موج نگاه به جای رود پر از موج نگاه، کاربردی هدفمندانه و بدیع است و همچنین نمونه ای است از تبدیل اسم خاص(زال ) به مفهوم اسم عام(رود) در شعر.

https://telegram.me/thelurishacademy

🌸📚دوبیتی لری

✍#داوود_بساک، شهرستان #دورود

بهار اوما زِمی بی  سۉز ۉ خُرَّم
گَرین کَن دِ وَرِش اۊ جومه‌یِ غم

ورؽسا دنگِ  بلبل  شاقَه  کۉگْ نَر
د سَر بَرزی، هوماری  ۉ  چَم ۉ چَم

🍀💐🌺🍀🌸🌾🌼🎋🌹🌲🌷🌼🪻

#گرین Garin:نام کوهی معروف در لرستان
کَن د وَر : از تن بیرون آورد
#جومه : پیراهن ، لباس
#ورؽسا vêrîsā: برخاست
#دنگ: صدا
#شاقه_کۉگ : قهقهه کبک
#برزی barzi:بلندی
#هومار homār: دشت صاف
#چم čam:حاشیه و‌ پیچ کنار رودخانه


https://t.me/thelurishacademy

فرهنگستان زبان لری
کانال و نشریه‌ای علمی_فرهنگی با نگرش غیرقومگرایانه و آکادمیک به زبان، ادبیات و فرهنگ مردم لر (و غیرلُر) در چارچوب قوانین کشور، تمامیت ارضی و وحدت ملی، بدون هرگونه وابستگی سیاسی یا مالی و به دور از تقابل یا تفرقه بین اقوام عزیز ایران