#طرحواره‌ها یا #تله_های_ذهنی چه هستند؟ (قسمت اول)

دکتر جفری یانگ معتقد است که طرحواره الگوی ثابت و درازمدتی است که در دوران #کودکی به وجود آمده و تا #زندگی بزرگسالی ادامه یافته است. ما از طریق این طرحواره ها به جهان نگاه می کنیم، طرحواره ها، #باورها و #احساسات مهمی در مورد خود محیط می باشند که افراد آنها را بدون چون و چرا پذیرفته اند و گاهی در برابر تغییر #مقاومت زیادی نشان می دهند.

#نیازهای_هیجانی
هر کودک به طور طبیعی ۵ نوع نیاز هیجانی دارد که اگر این نیازها برآورده نشوند، طرحواره های ناسازگاری تشکیل می‌گردد:
۱- #امنیت، #ثبات و #دلبستگی_ایمن به دیگران
۲- کفایت، #استقلال و #ابراز_وجود
۳- #آزادی در بیان خواسته‌ها و نیازهای سالم
۴- تفریح و #خودانگیختگی
۵- محدودیت‌های واقع‌بینانه

دو عامل مهم باعث ایجاد طرحواره‌ها می‌شود:
۱- #طبیعت یا #سرشت #کودک
۲- نوع برخورد #والدین با نیازهای هیجانی

اگر کسی سرشت یا خلق و خوی خاصی داشته باشد و در عین حال نیازهای او در زمان خاص برآورده نشوند دچار یکی یا چند مورد از طرحواره‌ها می شود. از آن‌جایی که زندگی حوزه‌های مختلفی دارد، طرحواره‌ها هم در حوزه‌های مختلف خود را نشان می دهند. این حوزه‌ها شامل موارد زیر می باشند:

حوزه یک: #بریدگی_و_طرد:
افرادی که در این حیطه قرار می گیرند قادر نیستند دلبستگی های ارضاءکننده و ایمن با دیگران شکل بدهند. خانواده های این افراد که ریشه ی شکل گیری این حیطه در کودکی هستند، معمولا بی ثبات، بدرفتار، سرد، طرد کننده و منزوی از دنیای اطراف خود می باشند. در این افراد نیازهای بنیادین امنیت، آرامش خاطر، #پذیرش، حمایت، #ثبات، #همدلی و #عشق و #محبت برآورده نشده است.

طرحواره هایی که در این حیطه قرار می گیرند، عبارتند از:

۱- رها شدن – بی ثباتی : درک ناپایداری و غیر واقعی بودن حمایت و ارتباطات فرد با دیگران در این نوع طرحواره می گنجد. افراد دارای این نوع طرح واره بر این باورند که افراد مهم در زندگی آنها ارتباطات خود را با آنها ادامه نمی دهند و انتظار ترک شدن از جانب دیگران را دارند. این افراد معتقدند که افراد مهم زندگیشان قادر نخواهند بود که به حمایت هیجانی و ارتباط قوی و مستمر با آنها ادمه دهند، چون باور دارند که این افراد، بی ثبات و غیر قابل پیش بینی هستند و آنها را به خاطر فرد دیگری #طرد خواهند کرد.

۲- #محرومیت_هیجانی : افراد دارای این طرحواره انتظار دارند که نیازهای هیجانی طبیعی آنها توسط افراد مهم زندگی شان، به طور کافی برآورده نخواهد شد. سه شکل محرومیت هیجانی وجود دارد:

الف) محرومیت از محبت: فقدان توجه، عاطفه و عطوفت.

ب) محرومیت از همدلی: درک نشدن، عدم #خودافشایی، عدم تبادل دو طرفه احساسات.

ج) محرومیت از حمایت: نداشتن منبع قدرت، فقدان هدایت و راهنمایی دیگران

۳- بی اعتمادی – بدرفتاری : این طرحواره عبارت است از اینکه دیگران آزار دهنده، صدمه رساننده، متقلب، دروغگو، بی صداقت هستند. این افراد معتقدند که اگر دیگران فرصت پیدا کنند، حتما آنها را استثمار خواهند کرد.

۴- #نقص – #شرم : افراد دارای این طرح واره معتقدند که افرادی بی ارزش هستند و دیگران آنها را دوست ندارند. به همین دلیل در درون خود احساس #پرخاشگری و بی ارزشی دارند و احساساتی همچون دوست نداشتنی بودن را تجربه می کنند. این بیماران ممکن است نسبت به #سرزنش، و مقایسه شدن با دیگران به طور افراطی حساس باشند، و از بودن با دیگران احساس عدم امنیت داشته باشند و در عین حال، در حضور دیگران احساس شرم و خجالت کنند.

۵- انزوای اجتماعی – بیگانگی : در این طرحواره، فرد این تجربه ذهنی را دارد که به نوعی از دیگران متفاوت است و متعلق به گروه یا دسته ایی نیست و با دیگران فرق دارد. حس از خود بیگانگی در این افراد دیده می شود.

حوزه دو: خود گردانی و عملکرد مختل

خود مختاری، یعنی توانایی مجزا ساختن فرد از خانوده و عملکرد #مستقل. این توانایی متناسب با سن است. افراد دارای این حیطه از طرحواره در مجزا کردن خود از خانواده و نمادهای والدینی و عملکرد مستقل مشکل دارند. به عبارت دیگر، در طول دوره کودکی خانواده ی این افراد در کارهای کودک بسیار دخالت می کردند و به طور افراطی، حمایت کننده بودند. این افراد در شکل دادن یک #هویت مستقل دچار اشکال هستند.

۶- #وابستگی – بی کفایتی : افراد دارای این طرحواره، در پذیرفتن مسئولیت های روزانه بدون کمک دیگران احساس ناتوانی می کنند. این طرحواره اغلب به عنوان احساس #درماندگی یا منفعل بودن، خود را نشان می دهد.

۷- آسیب پذیری در برابر صدمه یا بیماری: محتوای این طرحواره حاوی #ترس اغراق آمیز و فاجعه آمیز کردن هر نوع ضربه، و ناتوانی در کنار آمدن با صدمه یا بیماری است که سه قسمت دارد:
۱- فاجعه آمیز کردن طبی ۲- فاجعه آمیز کردن هیجانی ۳- فاجعه آمیز کردن محیطی

#طرحواره‌ها یا #تله_های_ذهنی چه هستند؟ (قسمت دوم)

۸- خود گرفتار – خود تحول نیافته: این طرحواره، غالب اوقات شامل درگیر شدن هیجانی افراطی و نزدیکی بیش از حد فرد با دیگران است. این افرا باور دارند که فردیت بهم ریخته ای دارند و در نتیجه، بدون حمایت مستمر دیگران قادر نخواهند بود که عملکرد مناسبی داشته باشند و به زندگی خود ادامه دهند. همچنین، احساس هم جوشی مستمر با دیگران و هویت فردی بی کفایت از دیگر مشکلاتی است که این افراد دارند. در نتیجه، احساس پوچی مزمن، بی هدفی و پوچ گرایی می کنند.

۹- #شکست : در این طرحواره، باور بر این است که فرد به طور غیر قابل اجتنابی در زمینه های مختلف شکست خواهد خورد، و نمی تواند به سبک با کفایتی به حد همتایان خود برسد.

حوزه سه: محدودیت های مختل

نقص در حد و مرزهای درونی، بی مسئولیتی در قبال دیگران و یا فقدان هدف گزینی طولانی مدت از مشخصه های این حیطه است. این مشکلات منجر به عدم رعایت حقوق دیگران، عدم همکاری با دیگران و عدم برنامه ریزی شخصی واقع گرایانه می شود. خانواده های این افراد، اغلب خانواده های بسیار دخالت کننده، سهل گیر و القای حس برتر بودن در فرد می باشند. در برخی موارد، کودک ممکن است به دلیل عدم رعایت قانون مورد تنبیه قرار نگیرد و یا مراقبت، راهنمایی و هدایت کافی را دریافت نکند.

۱۰- #استحقاق – #بزرگ_منشی : در این طرح واره، فرد معتقد است که از دیگران بالاتر و ارجح تر است و بنابراین، مستحق دریافت حقوق ویژه می باشد. احترام به قانون و حقوق دیگران در این افراد مشاهده نمی شود. معمولا، این افراد هر کاری را در هر زمانی که دوست داشته باشند، بدون در نظر گرفتن واقعیت های موجود و ضرر به دیگران، انجام می دهند و به منظور کسب قدرت یا کنترل، تاکید اغراق آمیزی بر برتر بودن خود دارند. سعی بسیاری می کنند که بر دیگران غالب شوند، نقطه نظرهای خود را بر دیگران تحمیل می کنند و رفتارهای دیگران را در جهتی که تمایل داشته باشند، هدایت می کنند؛ بدون اینکه با آنها همدلی داشته باشند و یا احساسات آنها را در نظر بگیرند.

۱۱- خویشتن داری ناکافی – خود انضباطی ناکارآمد : افراد دارای این طرح واره نمی توانند به طور کارآمدی خود را کنترل کنند، تحمل ناکامی در کسب اهداف فردی در آنها بسیار ناکارآمد و مختل است و در صورت ناکامی، به صورت بسیار افراطی هیجان های خود را بیان می کنند و تکانشی رفتار می کنند. این افراد درد را تحمل نمی کنند و از مسئولیت گریزان هستند.

حوزه چهار: هدایت شدن توسط دیگران (دیگر جهت مندی)

افرادی که در این حیطه قرار می گیرند تاکید زیادی بر ارضای نیازهای دیگران در مقایسه با نیازهای خودشان دارند و این کار را برای کسب تائید، حفظ ارتباط عاطفی و اجتناب از تنبیه انجام می دهند. خانواده هایی که این افراد در آن رشد یافته اند، خانواده هایی هستند که پذیرش شرطی را برای کودکان فراهم کرده اند. به این معنا که کودک باید جنبه های مهمی از خودش را #سرکوب کند تا بتواند عشق، توجه و تائید کسب کند. در چنین محیطی، نیازها و خواسته های گروه به نیازها و احساس های کودک ترجیح داده می شود.

۱۲- #اطاعت : در این طرحواره، فرد خود را در کنترل اغراق آمیز از جانب دیگران احساس می کند که به دو شکل ظاهر می شود: ۱- اطاعت از نیازها؛ ۲- اطاعت از هیجان ها.

این افراد بر این باورند که آرزوها، نقطه نظرات و احساسهای آنها بی ارزش هستند یا برای دیگران مهم نیستند. این افراد به طور مکرر شاکی هستند و نسبت به عدم ارضای نیازهای خود بسیار حساس هستند. معمولا این وضعیت منجر به #خشم، که خود را با علایم ناسازگارانه مثل رفتارهای #پرخاشگرمنفعل، علایم #روان_تنی، برون ریزی و سومصرف مواد نشان می دهد، آشکار می گردد.

۱۳- #ایثار : در این طرحواره، فرد به طور داوطلبانه به دنبال ارضای نیازهای دیگران است، حتی اگر نیازهای خودش برآورده نشود. دلایل عمده این افراد عبارتند از پیشگیری از ایجاد هر نوع ناراحتی و درد در دیگران، اجتناب از احساس #گناه ناشی از خود خواه بودن، و تداوم ارتباط با دیگران و اغلب منجر به یک رنجش در دیگران می گردد.

۱۴- تائید جویی – جلب توجه: افراد دارای این طرح واره، تاکید افراطی بر کسب تائید، بازشناسی یا توجه از جانب دیگران دارند، تا به این وسیله بتوانند یک تجربه ذهنی ایمن از خود به دست آورند. تجربه ذهنی فرد از اعتماد بنفس خودش، به طور بنیادین به واکنش های دیگران بستگی دارد. گاهی اوقات این طرح واره در این افراد، موجب تاکید اغراق آمیز به ظاهر، توجه و احترام می شود.

#طرحواره‌ها یا #تله_های_ذهنی چه هستند؟ (قسمت سوم و پایانی)

حوزه پنج: گوش به زنگی بیش از حد و #بازداری

در این حیطه، تاکید افراطی بر سرکوبی احساسهای خود انگیخته، تکانه ها و انتخاب ها و پیروی از قوانین غیر قابل انعطاف و تدوین شده است، حتی اگر به قیمت از دست دادن #شادی، بیان خود، #آرامش، روابط بین فردی نزدیک و #سلامتی باشد. خانواده ای که این افراد در آن پرورش یافته اند معمولا تنبیه کننده، #کمال_گرا، پیرو قوانین، سرکوب کننده هیجان ها و اجتناب از خطا، شادی و آرامش بوده است.
۱۵- منفی گرایی – بدبینی : در این طرحواره، تمرکز مستمر و نافذی بر جنبه های منفی زندگی، از جمله #مرگ، فقدان، گناه، #تعارض، #خیانت و غیره وجود دارد و در عین حال، جنبه های مثبت زندگی کوچک شمرده می شوند یا نادیده گرفته می شود. معمولا شامل یک ترس غیر طبیعی از خطا کردن است، که ممکن است به مشکلاتی مثل مشکلات مالی و فقدان منجر شود. چون این افراد نتایج منفی را به طور اغراق آمیزی ادراک می کنند، لذا به طور مکرر دچار نگرانی مزمن، گوش به زنگی و بلا تصمیمی هستند.

۱۶- #بازداری_هیجانی : در این طرحواره، فرد احساسات، ارتباطات و رفتارهای خود انگیخته خود را محدود می سازد. معمولا از عدم تائید توسط دیگران، احساس شرم یا از دست دادن کنترل، اجتناب می کند. شایع ترین جنبه های این بازداری شامل موارد زیر است:

۱-بازداری از بروز خشم؛

۲-بازداری از تکانه های مثبت؛

۳-بازداری از بیان آسیب پذیری یا ارتباط آزادانه با احساس ها و نیازهای شخصی؛

۴-تاکید افراطی بر عقلانیت و سرکوبی هیجان ها.

۱۷- معیارهای سرسختانه – عیب جویی افراطی : باور زیر بنایی در این طرحواره این است که فرد باید تمامی تلاش خود را انجام دهد تا بتواند به استاندارد های درونی شده بسیار سخت برسد و این کار معمولا برای جلوگیری از انتقاد صورت می گیرد. این افراد، غالب اوقات احساس در فشار بودن دارند و اختلال واضحی در کسب #لذت، آرامش، اعتماد به نفس و رضایت در روابط بین فردی دارند.

این طرحواره خود را به صورت کمال گرایی(بی نقص گرایی)، قوانین غیر قابل انعطاف(بایدها) و دغدغه زمان و کار آمدی، نشان می دهند.

۱۸- #تنبیه : در این طرحواره اعتقاد بر این است که فرد هنگامی که خطایی مرتکب شده، باید شدیدا تنبیه شود و در قبال افرادی که استانداردها را رعایت نمی کنند، شدیدا پرخاشگر، بی تحمل، تنبیه کننده و #خشمگین است. معمولا، این طرح واره خود را به صورت دشواری در بخشیدن خود یا دیگران در هنگام ارتکاب خطا نشان می دهد.

در پایان قابل ذکر است که ممکن است برخی از مواردی که به آن اشاره شد، با شدت کمی در بسیاری افراد باشد و این امری طبیعی است. طرحواره درمانی زمانی مورد نیاز است که اینگونه طرحواره ها منجر به بروز اختلال در عملکرد روزمره فرد شده و یا باعث بروز مشکلات بین فردی گردد. #طرحواره_درمانی به دنبال باز کردن گره‌هایی است که از کودکی در ذهن شخص ایجاد شده و این گره‌ها نمی گذارند او در ارتباط با خود و دیگران رفتار مناسبی داشته باشد.

منبع: طرحواره درمانی / نویسنده: جفری یانگ، ژانت کلوسکو، مارجوری ویشار / مترجم: دکتر حسن حمید‌پور، دکتر زهرا اندوز /انتشارات ارجمند.

t.me/dr_hamedvahedi

http://www.instagram.com/dr.vahedi_healthpsychologist

سلام دوستان
به منظور دسترسی آسان و هدفمند به مطالب کانال، تعدادی از هشتگ های کلیدی رو لیست کردم که با انتخابشون، به مجموعه مطالب مرتبط با اون هشتگ دست پیدا می کنید.
در انتها نیز لینک فایل هیپنوتیزم برای کاهش استرس و اضطراب رو قرار دادم.

#خودشناسی

#طرحواره

#تله_های_ذهنی

#نقص

#دیگر_جهت_مندی

#دیگرجهت_مندی

#شکست

#موسیقی

#کودکی

#ازدواج

#وسواس

#خودهیپنوتیزم

#هیپنوتیزم

#فرزندپروری

#فرزند_پروری

#زناشویی

#دلبستگی

#طلاق

#درد

#زنان

#زن

#آسیب

#سرزنش

#معنویت

#دلبستگي_ناايمن

#آهنگ

#ناهشیار

#اضطراب
#روان_کاوی

#روانکاوی

#کتابخانه

#خودسرزنشی

#ناخودآگاه

#سخت_رویی

#فردیت

#صمیمیت

#افسردگی

#تاب_آوری

#ترس

#استرس

#کمالگرایی

#اعتماد_بنفس

#تنهایی

#نعمت_درد

#یک_جرعه_تامل

#عزت_نفس

#چندهمسری

#کودک_همسری

#خودت_باش

#لطفااگرحوصله_دارید_بخوانید

#سرکوب

#دین

#فرهنگ

#زنان_نر

#حضور

#انسان

#فروید

#عشق

#روان_شناسی

#تنها

#پادکست

#مقاله

#خدا

#واقعیت

#لذت

#مادر

#مشاوره

#واقعیت

#کارل_گوستاو_یونگ

#معرفی_کتاب

#عشق_آتشین

#تربیت

#زندگی_روزمره

#هوش_هیجانی


#مردان

#کتاب

#پسر

#جامعه

#حقوق_بشر

#جوان

#خرد_جنسی

#انسانیت

#نوجوان

#خوشبختی

#آزادی

#غم

#فوبیا

#هدف

#احساس

#قضاوت

#روان_درمانی

#بیشتر_بدانیم

#فایل_صوتی

#ویدیو

#جدایی

#پذیرش

#کودک_آزاری

#فلسفه

#سلن_دیون

لینک فایل هیپنوتیزم:
https://t.me/dr_hamedvahedi/1423