Віцебскія ўлады не збіраюцца выпраўляць грубую памылку, дапушчаную пры складанні генеральнага плана горада і праекта дэталёвай планіроўкі раёна, паводле якіх плануецца забудавай жыллём найстарэйшыя яўрэйскія могілкі горада... таму што яны ўсё ўзгаднілі! Вось як! Паводле заканадаўства на месцы могілак, у тым ліку ліквідаваных, можа быць только рэкрэацыяйныя зона.

Могілкі на планах горада фіксуюцца з 1820-х гадоў, ёсць яны і на найбольш падрабязным плане горада за 1904 год. У 1919 годзе могілкі былі закрыты да пахаванняў, фіксуюцца на нямецкіх фотаздымках 1940-х і карцінах Марка Шагала.

У 1960-х гадоў у рамках хрушчоўскай антырэлігійнай кампаніі надмагіллі на могілках былі знішчаны, але эксгумацыя целаў не ажыццяўлялася. У адрозненне ад многіх іншых могілак Віцебска, якія былі забудаваны, а значыць, хутчэй за ўсё, пры будаўніцтве целы былі часткова “ўтылізаваны”, Лучоскія яўрэйскія могілкі ніколі не забудоўваліся і дагэтуль уяўляюць пустку.
Паводле артыкула 15 закона “О погребении и похоронном деле”:
“Использование территории бывшего места погребения после переноса разрешается только под зеленые насаждения по истечении двадцати лет с момента его переноса. Возведение зданий и сооружений на этой территории запрещается.”

У зацверджаным генеральным плане ж тэрыторыя былых могілак абазначана не як месца пахавання (П-2.3) ці рэкрэацыйная зона (Р), але як зона змяшанай забудовы (Ж-3), што парушае заканадаўства аб пахаваннях. Аналагічная сітуацыя і з дэталёвым планам шматкватэрный жылой забудовы па пр. Чарняхоўскага, дзе на гэтай тэрыторыі размешчана зона зона змяшанай грамадска-жылой шматкватэрнай забудовы перменнай павярховасці (1-16 пав.) (Ж-3) першай чаргі рэалізацыі.

У адказе выканкама адзначана, што пры распрацоўцы гэтых праектаў яны былі ў курсе існавання могілак, бо рабілі запыт у Інстытут гісторыі, але, атрымліваецца, праігнаравалі гэты факт і палажэнні заканадаўства аб пахаваннях, намаляваўшы там новы перспектыўны раён.

#віцебск #могілкі #ахова #яўрэйскаяспадчына

У скверы перад былым Магілёўскім філіялам акадэміі музыкі спілавалі велізарны вяз(?). Унутры дрэва чакаў не вельмі прыемны напамін пра гісторыю месца - урослы ў ствол кавалак могілкавай агароджы.

Справа ў тым, што на гэтай тэрыторыі да сумнавядомых для культуры 1960-х гадоў знаходзіліся вялікія Саборныя могілкі, дзе хавалі заможных гараджан праваслаўнага веравызнання, дваран, купцоў, чыноўнікаў, ваенных, святароў.

Пры прабіўцы новай трасы на Мінск, праспекта Міру, могілкі знеслі, надмагіллі вывезлі ў невядомым кірунку, але самі пахаванні засталіся ў зямлі. Пры нядаўнім рамонце цеплатрасы таксама былі выяўлены падземныя скляпы з пахаваннямі.

Крыніца
#Магілёў #могілкі

Бязродным асаднікам не даюць спакою нават магілы.

У Лідзе на магіле ксяндза Адама Фалькоўскага зацерлі герб паўстання 1863-1864 гадоў.

Расстраляны 24 чэрвеня 1863 года царскімі ўладамі ў Лідзе ля дарогі на Крупы, дзе і пахаваны. Уся віна складалася ў тым, што ён зачытаў маніфест паўстанцаў і заклікаў сваіх вернікаў узяць удзел у паўстанні. Гэта не ідзе ні ў якае паўнанне з мільёнамі забітых асабіста Каліноўскім праваслаўных святароў.

Месца пахавання людзі аблажылі камянямі, якія шмат разоў раскідвала паліцыя. У 1919 годзе, калі імперыя ўжо зліняла за 3 дні, тут быў паўстаўлены крыж. Яго знішчылі ў 1940 годзе камуністы.

Крыжы, якія ў 1990-я ставіла грамадскасць горада на магіле ў Лідскім парку культуры і адпачынку, улады ўпарта зносілі. Урэшце ў 2010 годзе ўлады згадзіліся замяніць крыж на камень. Але праз 13 гадоў адшукалася "крамола" 🤡.

Ці памятае гісторыя тых, чые магілы імкнуліся знішчыць? Так. Ці памятае гісторыя тых, хто зносіў магілы? Не. І гэта прыгавор гісторыі.

#Ліда #помнікі #могілкі

У вёсцы Сужаны (Sužionys) пад Вільняй адшукалі магілу беларускага паэта і фалькларыста нашаніўскага перыяду Старога Уласа. Выглядае сумна, патрабуе аднаўлення.

#Сужаны #беларусы #Вільня #могілкі

Дарэчы рэканструкцыя закране далёка не ўсе капліцы. Дзве капліцы каля агароджы і гаспадарчай зоны могілак, сярод якіх адна неагатычная капліца Віткевічаў, застаюцца без увагі. Таксама праігнаравана існаванне капліцы, чыя гатычная арка разбурылася недзе ў 2016 годзе. Ёсць і іншыя рэшткі збудаванняў, якія патрабуюць хоць нейкай кансервацыі.

Кальварыйскія могілкі ўнікальны аб'ект для Беларусі ў шырокім разуменні гэтага слова, па той жа колькасці капліц на квадратны метр яны статупаюць хіба што віленскім могілкам на Росе.

#могілкі #Кальварыя #Мінск #рэканструкцыя #касцёлы #рэстаўрацыя

У Магілёве знішчылі капліцу і агароджу на нямецкіх могілках за пасёлкам Кірава.

Могілкі ўтварыліся ў 1945 – 1948 гг. Нямецкія салдаты з’яўляліся ваеннапалоннымі і паміралі ў шпіталі пасёлка Халмы, а таксама падчас аднаўленчых прац у горадзе. Тут на ўскрайку горада, у пачатку Любужскага лесапарку пахавана па афіцыйных дадзеных больш за 200 нямецкіх салдат, а па неафіцыйных – каля 1000.

У савецкія часы могілкі былі закінуты і не ахоўваліся. Мясцовы люд праводзіў самадзейныя раскопкі пахаванняў у пошуку залатых зубоў.

Упарадкаванне памерлых пасля вайны нямецкіх ваеннапалонных адбылося на нямецкія сродкі ў 1996 г. На месцы пахавання была ўзведзена капліца з чырвонай цэглы, а каля яе пастаўлены памятны знак.

У апошнія гады металічную агароджу сталі раскрадаць на металічны лом. Такі ж вандалізм зведалі ўсё могілкі ў горадзе: выкрадалі старыя надмагіллі, выламвалі агароджы капліцы сям'і Кленцэ... Злодзеяў амаль ніколі не знаходзілі.

Што тычыцца капліцы, то гэта яўна не праца вандалаў, якія шукаюць на што купіць гарэлкі.

Магілёўцы стварылі петыцыю, патрабуючы ад гарадскіх уладаў адказу на якой падставе разбураецца вайсковае пахаванне.

#могілкі #Магілёў

Пасля рэканструкцыі ў Вільні адкрыўся Лютэранскі сад на Боўфалавай гары, дзе раней былі евангелічныя могілкі, знесеныя бальшавікамі пасля вайны.

У час рэканструкцыі на могілкі вярнулі 12 надмагільных помнікаў з могілках на Росе і ў Салтанішках, куды яны былі перавезеныя пасля закрыцця евангелічных могілак. Дзякуючы плану могілак 1938 года 5 помнікаў удалося вярнуць на гістарычныя месцы, астатанія паставілі каля цудам захаванай капліцы Нішкоўскіх (пабудавана паводле паекта Караля Падчашынскага).

На могілках сярод іхшых былі пахаваныя графік Станіслаў Богуш-Сестранцэвіч, паўстанец Шыман Канарскі і лідскі маршалак Ваўжынец Путкамер, дзякуючы высілкам якога ў Слуцку паўстаў мураваны будынак лютэранскай гімназіі, якую спраектаваў усё той жа Падчашынскі.

Можа калі ў Беларусі зможам павярнуць частку помнікаў на іхнія спрадвечныя месцы - знесеных за савецкім часам могілак больш чым дастаткова, але ці ёсць звесткі пра іх размяшчэнне - пытанне.

#Вільня #могілкі #рэканструкцыя

На могілках у вёсцы Нявязцы Слуцкага раёна ў час палявых генеалагічных пошукаў адшукалі магілу паэта-маладнякоўца Апанаса Атавы (1903—1962).

Раней не было вядома дзе ён увогуле пахаваны, толькі дакладная дата смерці. Даследуйце могілкі, там нас чакае яшчэ шмат знаходак!

Крыніца

#могілкі

Актывісты аднавілі яшчэ некалькі шляхецкіх магіл на могілках Кобань у Дудзічах, якія вядомыя тым, што там пахаваныя прадстаўнікі славутага роду Ельскіх. Самі магілы Ельскіх даўно прыведзены ў парадак. Цяпер з зямлі вынялі перакуленыя надмагіллі Яна Скуратовіча (пам. 1875) і Марыі са Скуратовічаў Эйсмант (пам. 1871).

Крыніца
#могілкі #аднаўленне #Дудзічы

У Вільні на закінутых Сіроцкіх могілках адшуканыя парэшткі Міхала Ястрэмбскага (1859—1938), суперіндэнданта Ядноты Віленскай, кіраўніка ўсіх вернікаў евангельска-рэфармацкага веравызнання ў Заходняй Беларусі.

Ястрэмбскі нарадзіўся ў беларускім мястэчку Ізабелін (цяпер Ваўкавыскі раён), у сям'і Станіслава Ястрэмбскага, пастара мясцовай парафіі. Кальвінскі збор дагэтуль захаваўся ў Ізабеліне і сёння дзейнічае як касцёл.

Міхал Ястрэмбскі скончыў Слуцкую кальвінскую гімназію, пасля вучыўся ў Дэрцкім універсітэце. У 1888 годзе стаў пробашчам у Вільні, клапаціўся пра кальвінскія асяродку ў Асташыне, Датнаве, Брэсце, Мінску, Койданаве.

З 1907 года займаў пасаду генеральнага суперінтэнданта Евангелічна-рэфармцкай царквы Віленскага Сінода, з 1919 года Ядноты Віленскай.

Памёр у 1938 годзе і быў пахаваны Евангельскіх могілках на Боўфалавай гары ў Вільні. 28 чэрвеня 1956 года труна з астанкамі пастара Ястрэмбскага і дзве іншыя труны былі прывезены на новыя могілкі, бо на месцы Евангельскіх могілках савецкія ўлады задумалі пабудаваць Палац прафсаюзаў.

На месцы пахавання Міхала Ястжэмбскага, як і на многіх іншых закінутых магілах Сіроцкіх могілак, няма ніякіх надпісаў. Пошук парэшткаў пастара праводзіўся па просьбе культурна-гістарычнага рэфармацкага таварыства Літвы. Асоба пацверджана дзякуючы супастаўленню аналізаў ДНК, а таксама антрапалагічным і гістарычным даследаванням.

https://www.lrt.lt/ru/novosti/17/2372083/v-vil-niuse-na-zabroshennom-sirotskom-kladbishche-naideny-ostanki-znamenitogo-pastora

#вільня #могілкі

За апошнія дні апублікавана некалькі зацверджаных Мінкультуры праектаў зон аховы гісторыка-культурных каштоўнасцей:

🔴 Капліцы на нямецкіх вайсковых могілках ў в. Дзясятнікі Валожынскага раёна
🔴 Рэштак касцёла былога кляштара кармелітаў і брацкай магілы Ратушнай плошчы ў г.п. Вялікая Бераставіца Бераставіцкага раёна. Дакумент вельмі паверхневы, без глыбокага аналізу навакольнай забудовы, але паколькі яго зрабіла «Белрэстаўрацыя», то не выключана, што возьмуцца за аднаўленне касцёла. Зацверджанне ПЗА абавязковая ўмова перад пачаткам работ.

🔴 Помнікаў археалогіі Маладзечанскага раёна: гарадзішчаў у паселішчах Гарадок, Краснае і Радашковічы
🔴 Помнікаў археалогіі Глускага раёна: селішчаў ва ўрочышчы Падліпкі каля вёскі Кастрычнік і ва ўрочышчы Гарадок каля вёскі Уюнішча

🔴 Брацкай магілы па вул. Кастрычніцкай у г. Беразіно

#Дзясятнікі #капліцы #могілкі #ахова #касцёлы #ВялікаяБераставіца #археалогія #Гарадок #Краснае #Радашковічы #Кастрычнік #Уюнішча

26 кастрычніка 2024 адбылася талака дзеля ўпарадкавання нядаўна адшуканай магілы Міхала Богуша-Шышкі і іншых шляхецкіх пахаванняў на могілках мястэчка Узляны.

Міхал Богуш-Шышка – культурны дзеяч, архівіст і перакладчык, памёр у суседнім Альхове (цяпер вёска Пяскі-Альхоўка). З 1860 па 1873 год працаваў другім архіварыусам у Нясвіжы, у «Архіве Радзівілаўскім» апублікаваў шэраг звестак аб гісторыі Беларусі і Літвы, Рэчы Паспалітай, пераклаў шэраг твораў на польскую мову.

Пахаванні былі ў вельмі занядбаным стане (першае фота). У першы дзень не атрымалася цалкам падняць помнік Богушу-Шышку. 27 кастрычніка талакоўцы паднялі верхнюю частку надмагілля. Сярод іншых, была адноўлена магіла Мацея Дыякевіча, які атрымаў Альхова праз вена ад жонкі Браніславы з Шышкаў, сястры Міхала, у іх маёнтку і мешкаў Богуш-Шышка перад смерцю.

#Узляны #могілкі #аднаўленне