جامعه‌شناسی گروه‌های اجتماعی
3.63K subscribers
264 photos
92 videos
12 files
765 links
👈تحلیل، نقد، معرفی کتاب، مقالات و پژوهش ها
در حوزه جامعه شناسی گروه‌های اجتماعی، جنگ، ادبیات، غذا
فریبا نظری
دانش آموخته دکترای جامعه‌شناسی

و مطالبی از دنیای:
👈ادبیات
👈 موسیقی
👈سینما
📝 @f_nazari :ارتباط با من👈
Download Telegram
👈"  دو چهره از انسجام ملی ایرانیان  در دو رویداد با مضمون مشترک: جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه و جام جهانی ۲۰۲۲ قطر"


🟢 بخش نخست:


در روزهای نخست آذر ۱۳۷۶، بازی پلی‌آف آسیا-اقیانوسیه در دور مقدماتی جام جهانی فوتبال ۱۹۹۸ فرانسه که در ایران بازی ایران-استرالیا، حماسه هشت آذر و حماسه ملبورن نامیده می‌شود و در استرالیا به ملبورنازو(عذاب ملبورن) معروف است، میان تیم‌های ملی فوتبال ایران و استرالیا در یکم و هشتم آذر ۱۳۷۶ (۲۲ و ۲۹ نوامبر سال ۱۹۹۷ میلادی) به صورت رفت و برگشت برگزار شد. در پایان این دو بازی، تیم ایران با قانون گل‌زده در خانه‌ی حریف به عنوان برنده‌ی نهایی به جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه راه یافت.

این برد و صعود به جام جهانی فوتبال، با استقبال گسترده‌ای ا‌زسوی گروه‌های مختلف مردم مواجه شد به‌طوری‌که آن ها را برای شادی و پایکوبی به خیابان ها کشاند. این حضور‌ شامل کودکان، نوجوانان و جوانان تا افراد سالمند و زنان و مردان بود. راهیابی ایران پس از بیست سال به جام جهانی فوتبال، اتفاقی برای بروز یک انسجام ملی همراه با جشن و شادی خیابانی شده بود. اما این دومین شادی جمعی ایرانیان البته در مقیاسی وسیع‌تر در سال ۱۳۷۶ بود.
شش ماه پیش از این نیز در روز دوم خرداد همان سال، پس از اعلام نتایج انتخابات دولت هفتم و حضور بالای واجدین حق رأی با کسب ۲۰ میلیون رأی برای رئیس جمهور منتخب و پیروزی اکثریت جامعه در برابر گفتمان رسمی حاکمیت و جریان‌های غالب سیاسی؛ بسیاری از مردم رأی دهنده به ویژه جوانان و فعالین اجتماعی با شادی به خیابان ها آمدند و با شاخه های گل و شیرینی، پیروزی تحول‌گرایانه و دموکراسی‌خواهانه‌ی خویش را با شعار‌ها و آرا و سیاست‌های جدید؛ جشن گرفتند. 

🔵 پرسش مهم نخست:
👈 آیا رویداد انتخاباتی دوم خرداد سال ۱۳۷۶ و اقبال گسترده‌ی مردم از شرکت در آن(  ۸۰ درصد واجدین حق رأی) همراه با احساس رضایت نسبی و کسب پیروزی ۲۰ میلیون ایرانی را می‌توان عامل تأثیر‌گذار آن زمانی و موقت، بر شادی جمعی و گسترده‌ی ایرانیان پس از صعود تیم ملی فوتبال ایران به جام جهانی و نمایش یک انسجام ملی عظیم، برشمرد؟

در آخرین روزهای آبان ۱۴۰۱، نخستین رقابت ایران در جام جهانی ۲۰۲۲ قطر مقابل انگلیس به رقابتی تاریخی و بی‌سابقه تبدیل شد. نه فقط تعداد گل‌های خورده در یک مسابقه، بلکه واکنش مردم ایران به باخت ۶ بر۲ مقابل انگلیس در تاریخ فوتبالی ایران نظیر نداشت. و قابل توجه آن‌که، این شاید اولین بار بود که برخی مردم در کوچه و خیابان و خانه و شبکه‌های اجتماعی از باخت تیم ملی کشور در رقابت‌های جام‌جهانی خوشحال بودند.
عده‌ای در فضای مجازی، پیروزی انگلستان را جشن گرفتند و عده‌ای دیگر با روحیه دادن به بازیکنان تیم ملی ایران، باخت را طبیعت فوتبال خواندند. و این بدان معنی است که حضور میدانی و رسانه‌ای تعدادی از ایرانیان، این‌بار در فضایی خشم‌آلود و ملتهب در قالب شادی اعتراض‌ گونه‌ای نسبت به برد پر‌گل تیم رقیب و باخت تیم ملی کشورشان، بروز یافت.
این خشم جمعی و اعتراضی حدود سه ماه پیش از این نیز توسط گروه‌های مختلفی از ایرانیان در فضایی ملتهب و خشم‌آلود، اعتراضات گسترده ‌ای را درپی جان‌باختن
#مهسا‌امینی، ایجاد کرده و برخلاف سال ۱۳۷۶؛ هم‌چنان آن فضا و خشم جمعی ادامه داشته و درجریان است.
این فضای اعتراضی، شامل خیابان و رسانه بوده و هست.

🔵 پرسش مهم دوم:
👈 آیا حادثه‌ی جان‌باختن
#مهسا‌امینی و بدنبال آن شکل‌گیری و تشدید و تداوم اعتراضات سیاسی-اجتماعی و از همه مهم‌تر، شنیده نشدن، تحقیر، تحریف و سرکوب مطالبات این اعتراضات به منزله‌ی یک درد مشترک میان بخشی از پیکره‌ی جامعه‌ی ایران به‌ویژه کنش‌گران نوجوان و جوان دهه‌ی هشتاد را می‌توان عامل تأثیر‌گذار بر خشم و تمسخر و طرد تیم ملی فوتبال این کشور از سوی مردم معترض با نمایش بحران و ناهنجاری و گسستگی در انسجام ملی ایرانیان؛ دانست؟


🟢 ادامه در بخش دوم 👇👇👇


#مهسا‌امینی
#جام‌جهانی
#انسجام‌ملی
#دوم‌خرداد
#اعتراضات۱۴۰۱
#تیم‌ملی
#سرکوب
#دموکراسی‌خواهی
#سرمایه‌اجتماعی

https://t.me/Sociologyofsocialgroups
📝
@f_nazari
👈" دو چهره از انسجام ملی ایرانیان در دو رویداد با مضمون مشترک: جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه و جام جهانی ۲۰۲۲ قطر"


🟢 بخش دوم:


🔵 پرسش سوم :

👈 آیا می‌توان گفت احساس رضایت از انتخاب آگاهانه، مطالبه‌ی صریح قواعد زندگی اجتماعی و سیاسی مطلوب، و دریافت پاسخ مثبت و رسیدن به هدف و مطالبات موردنظر؛ در ارتقای سرمایه‌ی اجتماعی و مؤلفه‌های آن نظیر مشارکت، اعتماد و انسجام اجتماعی، تأثیر مثبت و افزاینده دارد؟  نمونه‌ی بارز آن، وضعیت سرمایه اجتماعی جامعه و بهبود و ارتقای نسبی آن در سال ۱۳۷۶ پس از پیروزی اکثریت مردم در انتخابات دوم خرداد در مقابل گفتمان رسمی که قدرت تبلیغی و سیاسی و رسانه‌ای برتر را دراختیار داشت و عینیت و بروز آن نیز در شادی جمعی پس از صعود تیم ملی ایران  به جام جهانی است.

و آیا برعکس، احساس سرخوردگی، سرکوب، تحقیر و ناامیدی از امکان انتخاب و مطالبه‌ی نوع و سبک زندگی فردی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی مطلوب؛ در کاهش و زوال سرمایه اجتماعی و مؤلفه‌های آن موثر است؟
نمونه‌ی مشخص این وضعیت نیز، جامعه‌ی امروز ما و مصداق عینی گسستگی انسجام ملی نیز در واکنش گروهی از ایرانیان در برد تیم رقیب و باخت تیم ملی کشور است‌. گرچه در این واکنش، پراکندگی در میان اکثریت مردم دیده می‌شود و حتی پیش‌بینی می‌شود نوع مواجهه‌ی مردم در هر بازی تیم ملی ایران، متفاوت از دیگری باشد که این خود دلیلی بر ساختار شکننده و بیمار انسجام ملی ایرانیان در شرایط و زمان کنونی است.

آیا می‌توان دو چهره از انسجام ملی ایرانیان در دو رویداد با پی‌رنگ و زمینه و محتوای مشترک با عنوان "رقابت تیم ملی فوتبال ایران برای کسب برتری و موفقیت" را حاصل اوضاع و شرایط بهبود نسبی و موقتی سرمایه اجتماعی ملی و احساس رضایت آن‌زمانی و آن‌مکانی جامعه‌ی ایران در ۲۵ سال پیش - که حاصل عاملیت کنش گری مردم بود و ارتباطی با پیروزی و قدرت یافتن یک جریان سیاسی در آن مقطع نداشت - و عدم رضایت از زیست فردی و عمومی مطلوب در جامعه‌ی امروز و کاهش و آسیب شدید سرمایه اجتماعی و مؤلفه‌های آن دانست؟

👈 این پرسش مهم و اساسی است که نیاز به بررسی و کاوش علمی و دقیق دارد.
مروری بر پژوهش‌ها و مطالعات متعدد در رشته‌ها و حوزه‌های علوم اجتماعی و سیاسی، این تأثیر‌گذاری و ارتباط دوسویه میان سرمایه اجتماعی و انسجام ملی را تایید می‌کند، گرچه به اعتقاد نگارنده در این موضوع و شرایط خاص، پیشنهاد می‌شود دانشجویان تحصیلات تکمیلی ارشد و دکتری و نیز اساتید و محققان، با انجام پژوهش یا پژوهش ‌هایی موشکافانه به بررسی دقیق آن بپردازند.


فریبا نظری
۴ آذر ۱۴۰۱


#مهسا‌امینی
#جام‌جهانی
#انسجام‌ملی
#دوم‌خرداد
#اعتراضات۱۴۰۱
#تیم‌ملی
#سرکوب
#دموکراسی‌خواهی
#سرمایه‌اجتماعی

https://t.me/Sociologyofsocialgroups
📝
@f_nazari
👈" #شانزدهم‌آذر ۱۳۳۲ تا ۱۴۰۱؛ اعتراض‌دانشجویی یا حضور گروه فشار "


در ایران #شانزدهم‌آذر روز دانشجو نام‌گذاری شده است. این روز، به یاد سه دانشجو به نام‌های مصطفی بزرگ‌نیا، احمد قندچی و مهدی شریعت‌رضوی که هنگام اعتراض به دیدار رسمی #ریچاردنیکسون‌ معاون رئیس‌جمهور وقت آمریکا و همچنین از سرگیری روابط ایران با بریتانیا، در تاریخ #۱۶آذر ۱۳۳۲ و در‌پی دخالت و حضور نیروهای نظامی در دانشگاه تهران کشته شدند، گرامی داشته می‌شود.

هر‌ساله این روز توسط دانشجویان به‌عنوان روزی برای اعتراضات مسالمت آمیز به مشکلات خود و همچنین مشکلات اجتماعی و سیاسی کشور و نیز طرح مطالبات مهم؛ برگزار می‌شود و غالبا بیشتر این اعتراضات به دلیل حضور نیروهای امنیتی در دانشگاه‌ها به خشونت کشیده می‌شود. 

#شانزدهم‌آذر ۱۴۰۱ به‌دنبال اعتراضات اخیر اجتماعی، سیاسی و اقتصادی پس از حادثه‌ی جان‌باختن #مهسا‌امینی، در بیشتر دانشگاه‌های تهران و سایر استان‌ها از این روز پیروی کرده و شاهد اعتراضات دانشجویی به اشکال مختلف هستیم.

در‌جریان حضور و پرسش و پاسخ شهردار تهران در دانشگاه‌ صنعتی‌ شریف به مناسبت روز دانشجو، وی دانشجویان معترض و مخالف با سخنانش را گروه فشار خطاب کرد و تأکید نمود با شعار و با گروه فشار، کسی به جایی نمی‌رسد.


🔵 پرسش مهم:

🟥 اگر اعتراضات دانشجویی با ابزار شعار و تجمع و تحصن در مخالفت با مقامات کشوری و رویه‌های اجتماعی و سیاسی و اقتصادی حاکمیت، فعالیت گروه فشار تلقی می‌شود؛ چگونه همچنان در
#۱۶‌آذر هر‌سال، روز دانشجو با حضور و سخنرانی مدیران عالی نظام در دانشگاه‌ها؛ گرامی داشته می‌شود؟ درحالی‌که اصل واقعه‌ی #۱۶‌آذر ۱۳۳۲ در دانشکده‌ی فنی دانشگاه تهران نيز اعتراضی دانشجویی با ابزار شعار، تجمع و تحصن در مخالفت با ارکان وقت نظام و سیاست داخلی و خارجی وقت بوده است؟
این پارادوکس و تناقض را چگونه باید توضیح داد؟



فریبا نظری
۱۶ آذر ۱۴۰۱


#مهسا‌امینی
#شانزدهم‌آذر
#گروه‌فشار
#دانشگاه‌صنعتی‌شریف
#اعتراضات۱۴۰۱
#دانشگاه‌تهران
#اعتراض‌دانشجویی
#روز‌دانشجو


https://t.me/Sociologyofsocialgroups
📝
@f_nazari
👈" ظهور تغییر در زیست روزمره‌ی زنان و مردان پس‌از اعتراضات اخیر سال ۱۴۰۱"


🟢بخش دوم:


2️⃣ تغییرات در سطح نگرش

🔸️افزایش توجه زنان به مطالبات عمومی جامعه
🔸️افزایش احترام و نقش حمایتی مردان نسبت به زنان در زیست اجتماعی
🔸️تسری مفاهیم مردانه‌ی پهلوانی و رشادت به زنان از‌سوی مردان با کاهش تعصبات و نگرش‌های جنسیتی در تعامل میان آنان
🔸️نگرش مثبت مردان به آزادی انتخاب سبک زندگی زنان و اصلاح نگاه آنان به ایشان از توصیفاتی مثل مادی‌گری، تجمل‌گرایی، و وابستگی
🔸️قطبی شدن نگرش افراد حتی در حوزه‌ی خصوصی و مناسبات خانوادگی
🔸️فشار و نظارت اجتماعی بر افراد مقابله‌کننده با اعتراضات مردم
🔸️تشدید دیدگاه منفی به حاکمیت در جامعه
🔸️نگرش کلان به مطالبات معترضین فراتر از مسئله‌ی حجاب (فقر، تبعیض، بی‌عدالتی، نقص قوانین، نبود آزادی،  مدیریت افراد نالایق)
🔸️ افزایش تغییر هنجارهای نسل جدید
🔸️افزایش تغییر نگرش به باور‌های دینی با انتقاد و هجو باور‌های اسلام سیاسی و حکومتی
🔸️افزایش نگرش مثبت به نهادها و تشکل‌های غیر‌دولتی

3️⃣ تغییرات در سطح احساس

🔸️احساس قدرت، شجاعت، اعتماد به‌نفس، باور و امنیت بیشتر زنان در زیست فردی و اجتماعی
🔸️احساس یگانگی و اتحاد زنان در‌عین متفاوت بودن اعتقادات و باورها با دیگران
🔸️احساس دلهره و اضطراب افراد برای حضور آزادانه‌ی زنان بدون روسری با احتمال برخورد‌های امنیتی و انتظامی
🔸️احساس ترس، نگرانی و بلاتکلیفی افراد در فضای دو‌دستگی و رویارویی با‌‌هم و نیز نسبت‌به ابراز دیدگاه و کنش آزادانه‌‌ به‌دلیل ازدیاد کنترل‌های رسمی و امنیتی
🔸️احساس رضایت و راحتی زنان و مردان در انتخاب آزادانه‌ی پوشش
🔸️احساس تردید و دو‌دلی در تصمیمات کاری و عاطفی به‌دلیل پیش‌بینی ناپذیری وضعیت جامعه
🔸️احساس خشم و دلهره‌ی فردی و جمعی همراه‌‌ با یأس و آزردگی و ناراحتی
🔸️احساس عدم‌امنیت مردم به‌علت وجود فضای امنیتی جامعه
🔸️افزایش احساس ناکارآمدی مسوولان از‌سوی مردم 
🔸️ایجاد و افزایش احساس دو‌گانه‌ی بیم و امید نسبت‌به تغییر ساختار سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و دینی آینده
🔸️ایجاد احساس توقع و انتظار در نوجوانان و جوانان برای کسب حقوق و مطالبات بیشتر و ایجاد تغییرات اساسی‌تر

👈 جمع‌بندی :

🟦 حدود ۹۰ روز از حادثه‌ی جان‌باختن #مهسا‌امینی می‌گذرد، در مدت اعتراضات پس‌از این حادثه با هر عنوانی که بر آن بگذاریم و هر تعریفی که داشته باشد- خیزش، شورش، جنبش و یا انقلاب- ایجاد تغییر در فضای جامعه؛ مشهود و آشکار است. آشکارترین شکل بروز این تغییرات، کنار رفتن غبار سنگین و ویران‌گر سکون و انفعال فردی و اجتماعی ایرانیان برای نمایش و خروج گدازه‌های ملتهب زیر خاکستر این انفعال و سکوت در قالب اعتراض و مطالبه است.

فرد‌گرایی مفرط، بی‌تفاوتی نسبت‌به یکدیگر، بی‌اعتنایی و قهر عمومی توأم با یأس نسبت‌به هر‌نوع تغییر روال سیاسی و اقتصادی و اجتماعی حاکم بر جامعه، سکوت و سکون جنبش دانشجویی، تسلط ابر‌بحران اقتصادی، نزول فزاینده‌ی معیشت و رفاه مردم، فقر گسترده، رشد آسیب‌های فردی و اجتماعی، به‌ویژه پس‌از دوره‌ی طولانی زیست همراه با محدودیت‌های عجیب و تجربه نشده‌ی دوران #کووید۱۹؛ فضایی ساکن و منجمد البته با التها‌باتی گدازه‌وار و زخم‌هایی کهنه و چرکین و ترمیم‌نشده در زیر این لایه‌ی منجمد، توصیف وضعیت جامعه در طی حداقل یک دهه‌ی گذشته است که بارها و بارها توسط متخصصان علوم انسانی و اجتماعی، کنش‌گران مدنی و منتقدان به این وضعیت؛ بیان و تذکر داده شده و حتی بروز این اعتراضات و تغییرات بر‌آمده از آن نیز، پیش‌بینی و گوشزد شد.

اکنون که حدود ۹۰ روز به مشاهدات خود از جامعه‌ی اطراف در فضای فیزیکی و رسانه‌های اجتماعی و نیز تحلیل‌ها و اظهارنظر توده‌ی مردم و نخبگان و به‌طور خاص به پاسخ‌های موشکافانه و دقیق ۴۰ نفری که در یک هفته‌ی گذشته با آن‌ها صحبت کرده و شنونده‌ی نظراتشان بوده‌ام دقت می‌کنم؛ جامعه‌ی ایران را بیش‌از هر زمان دیگر به توصیف و تذکرات و پیش‌بینی متخصصان که به برخی از آن‌ها اشاره کردم، نزدیک می‌بینم.

ایران در این ۹۰ روز، تغییر کرده و رو به‌سوی تغییرات و تحولات بیشتری نیز دارد، حتی اگر مجددا سکون و رخوت و انفعال بر آن حاکم شود.
البته بدیهی‌است این تغییر و تحول در مناطق مختلف شهری و روستایی، سنتی و مدرن، دارای تنوع قومیتی و مذهبی؛ متفاوت است.
التهابات اجتماعی خودبخود درمان نمی‌شود و ازبين هم نمی‌رود بلکه شدت و گسترش یافته و صورت‌های جدیدی نیز بخود می‌گیرد و درنهایت راه بروز خود را از لایه‌های منجمد
#نادیده‌انگاری و #طرد و #سرکوب؛ خواهد یافت و آن‌زمان دیگر شاید برای توجه و درمان، بسیار دیر باشد.


فریبا نظری
۲۳ آذر ۱۴۰۱


#التهابات‌اجتماعی
#حجاب‌اجباری
#اعتراضات۱۴۰۱
#تبعیض
#برابری‌خواهی
#احساس‌امنیت
#انسجام‌اجتماعی



https://t.me/Sociologyofsocialgroups
📝
@f_nazari