👑یک ستاره در هفت آسمان👑
1.14K subscribers
2.29K photos
598 videos
73 files
5.28K links
وبلاگ تخصصی نجوم و اخترفیزیک که از سال ۲۰۱۰ تاکنون بی‌وقفه به کار ترجمه‌ی مطالب متنوع و گوناگونِ این حوزه‌ی دانش، از معتبرترین سایت‌های بین‌المللی می‌پردازد:
http://www.1star7sky.com/
فیسبوک: https://www.facebook.com/1star7sky/
Download Telegram
👑یک ستاره در هفت آسمان👑
«آیا انفجار یک ستاره کم‌جرم آغازگر پیدایش منظومه خورشیدی بوده؟» —--------------------------------------------------------------------- https://goo.gl/5KZ5xG * یک گروه پژوهشی به رهبری یونگ-ژون کیان، استاد دانشکده‌ی فیزیک و اخترشناسی دانشگاه مینه‌سوتا، به کمک…
ادامه ی پست قبل
... کیان می‌گوید: «یافته‌های ما مسیر پژوهشمان را به کلی تغییر داد. این مدل ابرنواختر کم‌جرم افزون بر این که فراوانی بریلیم-۱۰ را توضیح می‌دهد، هسته‌ی کوتاه-عمر کلسیم-۴۲، پالادیم-۱۰۷، و چند عنصر دیگر که در شهاب‌سنگ‌ها یافته شده را هم توضیح می‌دهد. چیزهایی که این مدل نمی‌تواند توضیح دهد را باید به چشمه‌های دیگری نسبت داد که نیاز به بررسی بیشتر دارند.»

به گفته‌ی کیان، گروهش می‌خواهند رازهای باقی مانده درباره‌ی هسته‌های کوتاه-عمری که در شهاب‌سنگ‌ها یافته شده را بررسی کنند. ولی نخستین گام، تقویت نظریه‌شان با جستجوی لیتیم-۷ و بور-۱۱ است که به همراه بریلیم-۱۰ در پی اسپالاسیون نوترینو در ابرنواخترها پدید می‌آیند. کیان می‌گوید گروهش شاید این جستجو را در پژوهش بعدی انجام دهند و به پژوهشگرانی که شهاب‌سنگ‌ها را بررسی می‌کنند انگیزه‌ بدهند تا با سنجش‌های دقیق، پیوندهای میان این سه هسته را پیدا کنند.

* توضیح تصویر: ابر زاینده‌ی سامانه‌ی خورشیدی احتمالا همانند برخی مناطق در این مجموعه‌ی بسیار بزرگ گاز و غبار که ۴۵۰۰ سال نوری از زمین فاصله دارد و در صورت فلکی ماکیان دیده می‌شود بوده. این عکس را تلسکوپ اسپیتزر ناسا گرفته.

#ابرنواختر #سامانه_خورشیدی #بریلیم_۱۰ #اسپالاسیون #تریشش #فرآورده_واپاشی #محصول_واپاشی #هسته_اتم #شهاب‌سنگ #رمبش_گرانشی
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2016/12/supernova.html
—-------------------------------------------------
به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«والنتاین ۱۹۹۰ - عکس خانوادگی خورشید و فرزندانش»
—----------------------------------
https://goo.gl/Ad5wFM
در روز والنتاین ۱۹۹۰، فضاپیمای وویجر ۱ که شش میلیارد کیلومتر از خورشید دور شده بود، برای آخرین بار نگاهی به پشت سر انداخت و این عکس را به عنوان نخستین پرتره‌ی خانوادگی خورشید و خانواده‌اش ثبت نمود:

پس از گرفته شدن این عکس، دوربین #وویجر برای حفظ توان الکتریکی و حافظه‌ی آن خاموش شد.

این تصویر در نگارش (ورژن) کاملش، از ۶۰ تکه‌ی موزاییکی تشکیل شده که وویجر از فاصله‌ی ۳۲ درجه بالای صفحه‌ی برجگاهی (دایره‌البروجی) ثبت کرده بود. آنچه دوربین زاویه گسترده‌ی وویجر در این تصویر ثبت کرده از سمت چپ، سیاره‌های درونی #سامانه‌_خورشیدی هستند و رو به سمت راست به بیرونی‌ترین سیاره‌ی سامانه‌ی خورشیدی، یعنی غول گازی نپتون می‌رسد.

جایگاه ناهید، زمین، مشتری، کیوان (زحل)، اورانوس و نپتون با حروف الفبا نمایانده شده، و خود خورشید هم همان نقطه‌ی روشن نزدیک مرکز دایره‌ایست که از قاب‌ها درست شده. تصاویر پیوستی که هر یک از سیاره‌ها را نشان می‌دهد توسط دوربین میدان بسته‌ی وویجر ثبت شده‌اند.

[توجه داشته باشید که این تصویر زمین، همان تصویر پرآوازه‌ایست که کارل سیگن آن را 'Pale Blue Dot' یا "#نقطه‌_آبی_کمرنگ" نامیده بود.]

در این عکس خانوادگی سیاره‌ی تیر و بهرام (عطارد و مریخ) دیده نمی‌شوند زیرا تیر بسیار به خورشید نزدیک بود و بهرام هم از شانس بدش در اثر پراش نور خورشید در سامانه‌ی نوری وویجر پنهان شده بود. پلوتوی کوچک و کم نور هم اصلا در پوشش میدان دید این تصویر جای نداشت.

—-------------------------------------------------------------
۱) یک ستاره در هفت آسمان: دو سال پیش از آن، فضاپیمای مسنجر وارونه‌ی این تصویر را ثبت کرد که در همین وبلاگ دیده بودید: * خورشید، خانواده‌اش را اینگونه می‌بیند (https://goo.gl/JdRKxu)

—------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2013/02/blog-post_6319.html
—-------------------------------------------------
به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«جدول زمانی تازه برای شکل‌گیری منظومه خورشیدی»
—-------------------------------------------------

* اخترشناسان یک جدول زمانی تازه برای سامانه‌ی خورشیدی پدید آورده‌اند که می‌تواند برای تعیین تاریخ تولد غول‌های گازی مشتری و کیوان به ما کمک کند.

حدود ۴.۶ میلیارد سال پیش، ابر چرخانی از گاز هیدروژن و غبار به نام "سحابی خورشیدی" در خود فرورُمبید و آغازگر پیدایش خورشید شد. سپس مواد باقیمانده از این رویداد بزرگ گرد هم آمدند و در فرآیندی به نام برافزایش هسته‌* سیاره‌ها را ساختند.

بر پایه‌ی یک پژوهش تازه، مشتری و کیوان به احتمال بسیار در ۴ میلیون سالِ نخستِ پیدایش #سامانه‌_خورشیدی پدید آمدند. بنجامین وایس، استاد علوم سیاره‌ای در ام‌آی‌تی و یکی از نویسندگان این پژوهش می‌گوید: «این یافته تایید دیگری برای نظریه‌ی #برافزایش_هسته‌ است.»

یکی از راه‌ها برای آگاهی از آن دوران، بررسی شهاب‌سنگ‌هاییست که آن زمان ساخته شدند. هنگامی که یک سنگ مغناطیسی داغ در یک #میدان_مغناطیسی قرار می‌گیرد، الکترون‌های درون آن سنگ مانند قطب‌نماهایی کوچک هم‌تراز می‌شوند. با سرد شدن سنگ، جهت‌گیری الکترون‌هایش در آن حفظ می‌شود.

وایس و نویسنده‌ی اصلی پژوهش، هائوپی وانگ دانشجوی پسادکترای ام‌آی‌تی، جهت‌گیری‌های مغناطیسی در چهار #شهاب‌سنگ به نام انگریت را بررسی کردند. این شهاب‌سنگ‌ها که امروزه کمیابند، در زمان‌های گوناگون بر زمین افتاده بوده و در برزیل، آرژانتین، جنوبگان، و صحرای بزرگ آفریقا یافته شده‌اند. این گونه از سنگ‌های آسمانی مانند یک نشانگر خوب برای شناخت محیط کیهانی در زمان پیدایش سامانه‌ی خورشیدی رفتار می‌کنند.

وایس می‌گوید #سحابی_خورشیدی در زمان خودش یک میدان مغناطیسی چشمگیر و اساسی پدید آورد که به نوبه‌ی خود در شهاب‌سنگ‌هایی که آن زمان ساخته شدند ثبت شده. با این حال به گفته‌ی وی، گرچه این چهار انگریت در ۳.۸ میلیون سال پس از پیدایش سامانه‌ی خورشیدی پدید آمدند، ولی پژوهشگران تنها اندکی یا شاید بشود گفت هیچ مغناطیدگی باقی‌مانده‌ای در کهن‌ترین آنها نیافته‌اند. نبودِ مغناطش (مغناطیدگی) نشان می‌دهد که گازها و پسماندهای سحابی خورشیدی تا آن زمان دیگر پخش و پراکنده شده بوده‌اند؛ و بنابراین ساختار بزرگ-مقیاس سامانه‌ی خورشیدی، از جمله مشتری و کیوان می‌بایست تا آن هنگام بنیان گذاشته باشند.

وایس به اسپیس دات کام گفت: «سامانه‌های ستاره‌ای از رمبش و چگالش یک سحابی گازی پدید می‌آیند. ما برآورد درست و دقیقی از دوره‌ی زندگی سحابی باستانی خورشیدی و میدان مغناطیسی آن انجام داده‌ایم. ما دریافته‌ایم که سحابی خورشیدی و میدان مغناطیسی آن ۳.۸ میلیون سال پس از پیدایش سامانه‌ی خورشیدی پخش و پراکنده شده بوده‌اند.»

به گفته‌ی این پژوهشگران، یافته‌های آنها برآورد دقیق‌تری از طول عمر سحابی خورشیدی انجام می‌دهد و بنابراین به دانشمندان در تعیین زمان و چگونگی شکل‌گیری دیگر سیاره‌ها در سامانه‌ی خورشیدی کمک می‌کند. این پژوهش در شماره‌ی ۹ فوریه‌ی نشریه‌ی ساینس منتشر شده.

وانگ در بیانیه‌ای از سوی ام‌آی‌تی گفت: «از آنجایی که طول عمر سحابی خورشیدی تاثیری کلیدی بر جایگاه پایانی کیوان و مشتری داشته، پس در پیدایش زمین در زمان‌های بعد، و همچنین بر پیدایش دیگر سیاره‌های سنگی نیز اثر گذاشته.»

این پژوهشگران می‌خواهند دیگر نمونه‌های سیارکی باستانی که توسط فضاپیماهای هایابوسا-۲ و اوسیریس-رکس ناسا گردآوری و در اوایل دهه‌ی ۲۰۲۰ به زمین آورده خواهد شد را نیز بررسی کنند.

وایس به اسپیس دات کام گفت: «برنامه‌ی من سنجش مواد که در این دو ماموریت به زمین آورده خواهد شد است؛ این مواد احتمالا پیشینه‌هایی از سحابی خورشیدی در زمان‌ها و جاهایی را در خود دارند که با آنچه تاکنون در شهاب‌سنگ‌ها دیده‌ایم تفاوت دارد.»
—------------------------------------------
یادداشت:
* دو نظریه برای شکل‌گیری #کیوان و #مشتری وجود دارد: ۱) برافزایش هسته که یک فرآیند دو-مرحله‌ای است و در آن، تکه‌های سنگ با چسبیدن به یکدیگر یک هسته‌ی سنگی برای این دو سیاره ساختند و سپس با برافزایش انبوه گاز، آنها را تبدیل به غول گازی کردند. ۲) نظریه‌ی دیگر که به نام رُمبش گرانشی نامیده می‌شود می‌گوید این غول‌های گازی همزمان با خورشید و به روشی همانند خورشید پدید آمدند.

—------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/02/SolarNebula.html
—-------------------------------------------------
به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«آیا خورشید ما "سیاره ۹ " را از جایی دزدیده؟»
—------------------------------------------
https://goo.gl/7ty5mm
* سیاره‌ی ۹ شاید از بیرون از سامانه‌ی خورشیدی نیامده باشد. این سیاره‌ی غول‌پیکر اسرارآمیز که اخترشناسان احتمال داده‌اند در مداری بسیار دورتر از پلوتو به گرد خورشید می‌چرخد، شاید به همراه بقیه‌ی سیاره‌های سامانه‌ی خورشیدی پدید آمده باشد نه این که از ستاره‌ای دیگر دزدیده شده و یا از فضای میان‌ستاره‌ای ربوده شده باشد.

ما هنوز #سیاره‌_۹ را به طور مستقیم ندیده‌ایم که بتوانیم وجودش را تایید کنیم، و اگر به راستی در لبه‌ی سامانه‌ی خورشیدی پنهان شده باشد، نمی‌دانیم چگونه سر از آنجا در آورده. پژوهشگران از روی حرکت‌های نامعمول شماری از اجرام دوردست کمربند کویپر احتمال داده‌اند که سیاره‌ای با جرم نزدیک به ۱۰ برابر زمین آن دور و بر است. [خوانده بودید * کشف نشانه‌هایی از وجود سیاره شماره‌ی ۹ در سامانه‌ی خورشیدی (https://goo.gl/fckT9B)]

بعید است که این سیاره در همان جایی که اکنون هست به دنیا آمده باشد، زیرا برای ساخته شدن سیاره‌ای با این جرم، ماده‌ی کافی در این فاصله از ستاره‌اش وجود ندارد- این مواد هر چه از ستاره دورتر شویم کمتر می‌شوند. پس دو گزینه به جا می‌ماند: یا سیاره در جایی نزدیک به خورشید به دنیا آمده و سپس به آنجا کوچیده، یا از ستاره‌ای دیگر دزدیده شده.

اکنون برای پی بردن به میزان احتمال این که خورشید در روزگار نوجوانی، سیاره‌ی ۹ را ربوده است یا نه، ریچارد پارکر از دانشگاه شفیلد بریتانیا و همکارانش یک شبیه‌سازی رایانه‌ای برای یک خوشه‌ی ستاره‌ای فرضی انجام داده‌اند.

امروزه ستاره‌ی چندانی نزدیک ما نیست ولی بیشتر ستارگان -از جمله احتمالا خورشید خودمان- در مناطق ستاره‌زایی پرجمعیت به دنیا می‌آیند. پارکر و گروهش یک چنین منطقه‌ای را شبیه سازی کردند، ولی آن را به گونه‌ای تنظیم کردند که تا جای ممکن، هر ستاره بتواند یک سیاره به دست آورد.
@onestar_in_sevenskies
پژوهشگران دریافتند که حتی در مناطقی که ستارگان به آسانی می‌توانستند یک سیاره‌ی آزاد را به دام بیاندازند (جاهایی که یک سیاره برای هر ستاره هست و همه چیز با سرعت یکسان حرکت می‌کند)، تنها کمتر از ۶ درصد این سیاره‌ها به دام ستاره‌ای می‌افتادند.

شبیه‌سازی از خوشه‌هایی که در آنها همنهش شیمیایی ستارگان کمی بیشتر مانند خورشید بود نشان داد که سیاره‌ای مانند سیاره‌ی ۹ به احتمال بسیار درون فضای سامانه ساخته شده، و تنها سه ستاره از ۱۰ هزار ستاره توانستند سیاره‌ای را در مداری همسان با مدار سیاره‌ی ۹ به دام بیاندازند. پارکر می‌گوید: «خورشید حتی اگر در محیطی خصمانه، بسیار پرحرکت، و بسیار خشن در یکی از چنین خوشه‌های شلوغی به دنیا آمده بوده، باز هم بعید است که سیاره‌ی ۹ را از بیرون به دست آورده باشد.»
@onestar_in_sevenskies
با این وجود احتمال هست که سیاره‌ی ۹ در دورانی که غول‌های گازی مدارشان را جابجا می‌کردند، از بخش میانی #سامانه‌_خورشیدی به بیرون پرتاب شده باشد. متیو پین از دانشگاه هاروارد می‌گوید: «[سیاره‌ی ۹] می‌توانسته جایی درونی‌تر، شاید نزدیک اورانوس و نپتون به دنیا آمده، و سپس به بیرون پرتاب شده باشد ولی نه به طور کامل بیرون [از سامانه‌ی خورشیدی]. ولی در کل انتظار می‌رود که چنین سیاره‌ای به کلی بیرون برود نه این که یک جایی در سامانه باقی بماند.»

ولی کت فولک از دانشگاه آریزونا می‌گوید سخت است که هرگونه سازوکار سیاره‌زایی در این نقطه را کنار بگذاریم، به ویژه از این رو که حتی از وجود سیاره‌ی ۹ مطمئن نیستیم. وی می‌گوید: «برای این که از پاسخ مطمئن باشیم باید چیزی با احتمال بسیار در کار باشد، ولی سه سیاره مانند سیاره‌ی ۹ از میان ۱۰ هزار سیاره هم باز نشانگر احتمال وجود آنست. این احتمال بالایی نیست ولی به معنای ین نیست که سایانه‌ی خورشیدی چنین مسیری را [در تاریخش] نپیموده است.»

اخترشناسان به محض این که وجود سیاره‌ی ۹ را ثابت کنند می‌توانند برررسی چگونگی پیدایش آن را آغاز نمایند. فولک می‌گوید: «اگر به راستی آنجا و در این مدار شگفت‌انگیز باشد، باید فکرمان را به کار بیاندازیم تا بفهمیم چگونه سر از آنجا در آورده. و چیزی که این سیاره درباره‌ی سامانه‌ی خورشیدی به ما می‌گوید بستگی به سازوکاری که برای تولدش شناسایی خواهیم کرد دارد.»

—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/09/PlanetNine.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«آگهی: یک تکه سنگ ۳۰۰ کیلومتری گم شده!»
—------------------------------------------
https://goo.gl/STmD8u
* اگر برای سنگ‌های آسمانی هم می‌شد مانند افرادِ ناپدیدشده گزارش فرستاد، در گزارش "۱۹۹۵ اس‌ان۵۵" هم چنین چیزی می‌آمد: «نخستین بار در ۲۰ سپتامبر ۱۹۹۵ دیده شد که بر پس‌زمینه‌ای از ستارگان به پیش می‌رفت. آخرین بار چند هفته بعد دیده شد و از آن هنگام دیگر کسی آن را ندیده.»

ساده بگوییم... گم شده! ما بر پایه‌ی حرکت آن در بخش کوتاهی از مسیرش می‌دانیم که احتمالا از نقطه‌ای درون مدار کیوان گذشته و سپس تا نزدیکی مدار پلوتو رفته بوده. این را هم می‌دانیم که چنین مداری حدود صد سال زمان می‌برد.

از روی میزان روشنایی‌اش می‌توان گفت بزرگ بوده- شاید به پهنای ۳۰۰ کیلومتر. بنابراین ۱۹۹۵ اس‌ان۵۵ را می‌توان یکی از بزرگ‌ترین، یا چه بسا بزرگ‌ترین #ریزسیاره‌ ی رده‌ی سانتور دانست. سانتورها اجرام شگفت‌انگیزی‌اند که در منطقه‌ی ناپایداری از سامانه‌ی خورشیدی، زیر نفوذ گرانش سهمگین غول‌های گازی در گردشند.

ولی درباره‌ی این جرم گمشده چیزی بیش از این نمی‌دانیم. ۱۹۹۵ اس‌ان۵۵ نخستین بار توسط نیکول دنزل و آریانا گلیسون از پشت تلسکوپ پروژه‌ی دیده‌بان فضا در کیت پیک آریزونا دیده شد. ولی در پایان اکتبر ۱۹۹۵، رد این جرم در عکس‌هایی که گروه دیده‌بان فضا گرفت ناپدید شد- و از آن هنگام دیگر اثری از آن یافته نشده.

چنین چیزی در اخترشناسی نوین با این همه دقت و توانمندی‌ها تکان‌دهنده به نظر می‌رسد. جرمی بزرگ‌ترین از نوع خود باشد و ما نتوانیم پیدایش کنیم؟

واقعیت اینست که گم شدن اجرام سامانه‌ی خورشیدی همیشه رخ می‌دهد.

بیایید چند صد سال به گذشته برگردیم. گالیله در سال‌های ۱۶۱۲ و ۱۶۱۳ چیزی که فکر می‌کرد یک ستاره است را دید. ولی آن چیز یک ستاره نبود- نپتون بود، سیاره‌ای که پس از یک قایم‌باشکِ بیش از دو سده‌ای با بشر، به طور رسمی در ۲۴ سپتامبر ۱۸۴۶ شناسایی شد. [در این باره خواندید: * واکاوی تاریخ: چه کسی واقعا نپتون را کشف کرد؟ (https://goo.gl/Nq87Cy)]

یا مورد دنباله‌دار ۴۱پی/تاتل-جاکوبینی-کرساک را در نظر بگیرید که هر ۵.۴ سال یک بار خورشید را دور می‌زند. این جرم نخستین بار سال ۱۸۵۸ یافته، و سپس گم شد. در سال ۱۹۰۷ دوباره آن را یافتند و دوباره غیبش زد تا سال ۱۹۵۱ که دوباره و برای آخرین بار پیدا شد. امروزه این دنباله‌دار به نام هر سه "یابنده‌اش" شناخته می‌شود.

به گفته‌ی ملیسا بروکر، عضو گروه دیده‌بان فضا از دانشگاه آریزونا در توسان، این مشکل هنوز هم رایج است. وی می‌گوید به زبان اخترشناسی نوین، "گمشده" به این معناست که ستاره‌شناسان شانس بهتری دارند تا این اجرام را بر پایه‌ی مدارشان، در پیمایش‌های دیگری که مربوط به آن هم نیست شناسایی کنند.

هم‌اکنون صدها جرم سراغ داریم که در کمربند کویپر (کمربندی از تکه‌های یخ‌زده در بخش بیرونی #سامانه‌_خورشیدی) ناپدید شده‌اند.

هشداردهنده‌تر این که، در همین لحظه ۱۳۵ سیارک نزدیک زمین را گم کرده‌ایم که نامشان در رده‌ای به عنوان "برخوردگرهای مجازی" ثبت شده. این بدان معناست که تا جایی که از مدارهای این اجرام می‌دانیم، شانسی -گرچه بسیار کم ولی بالاتر از صفر- وجود دارد که روزی به زمین برخورد کنند.

بستن پرونده
الکس پارکر از بنیاد پژوهشی جنوب باختر در سن آنتونیوی تگزاس می‌گوید برای ۱۹۵۵ اس‌ان۵۵ دو چیز می‌توانسته رخ داده باشد. یکی این که نقص‌ها و خطاهایی در عکس‌های دیده‌بان فضا باعث شده مسیر آن به اشتباه شناسایی شود که این هم باعث شده جستجوهای بعدی در جاهای نادرستی از آسمان انجام شوند.

دیگری این که این جرم غول‌پیکر آسمانی شاید اصلا وجود نداشته. می‌توانسته جرمی کوچک‌تر باشد که در اثر فوران یا فروپاشی به طور موقت پرنور شده؛ یا دو جرم کوچک‌تر به هم کوبیده و زمان کوتاهی روشن شده بوده‌اند، و به این ترتیب، دانشمندان سیاره‌ای را فریب داده و "پی نخود سیاه" فرستاده باشند!

—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
www.1star7sky.com/2017/11/SN55.html
—-------------------------------------------------
کانال یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies