«جدول زمانی تازه برای شکل‌گیری منظومه خورشیدی»
—-------------------------------------------------

* اخترشناسان یک جدول زمانی تازه برای سامانه‌ی خورشیدی پدید آورده‌اند که می‌تواند برای تعیین تاریخ تولد غول‌های گازی مشتری و کیوان به ما کمک کند.

حدود ۴.۶ میلیارد سال پیش، ابر چرخانی از گاز هیدروژن و غبار به نام "سحابی خورشیدی" در خود فرورُمبید و آغازگر پیدایش خورشید شد. سپس مواد باقیمانده از این رویداد بزرگ گرد هم آمدند و در فرآیندی به نام برافزایش هسته‌* سیاره‌ها را ساختند.

بر پایه‌ی یک پژوهش تازه، مشتری و کیوان به احتمال بسیار در ۴ میلیون سالِ نخستِ پیدایش #سامانه‌_خورشیدی پدید آمدند. بنجامین وایس، استاد علوم سیاره‌ای در ام‌آی‌تی و یکی از نویسندگان این پژوهش می‌گوید: «این یافته تایید دیگری برای نظریه‌ی #برافزایش_هسته‌ است.»

یکی از راه‌ها برای آگاهی از آن دوران، بررسی شهاب‌سنگ‌هاییست که آن زمان ساخته شدند. هنگامی که یک سنگ مغناطیسی داغ در یک #میدان_مغناطیسی قرار می‌گیرد، الکترون‌های درون آن سنگ مانند قطب‌نماهایی کوچک هم‌تراز می‌شوند. با سرد شدن سنگ، جهت‌گیری الکترون‌هایش در آن حفظ می‌شود.

وایس و نویسنده‌ی اصلی پژوهش، هائوپی وانگ دانشجوی پسادکترای ام‌آی‌تی، جهت‌گیری‌های مغناطیسی در چهار #شهاب‌سنگ به نام انگریت را بررسی کردند. این شهاب‌سنگ‌ها که امروزه کمیابند، در زمان‌های گوناگون بر زمین افتاده بوده و در برزیل، آرژانتین، جنوبگان، و صحرای بزرگ آفریقا یافته شده‌اند. این گونه از سنگ‌های آسمانی مانند یک نشانگر خوب برای شناخت محیط کیهانی در زمان پیدایش سامانه‌ی خورشیدی رفتار می‌کنند.

وایس می‌گوید #سحابی_خورشیدی در زمان خودش یک میدان مغناطیسی چشمگیر و اساسی پدید آورد که به نوبه‌ی خود در شهاب‌سنگ‌هایی که آن زمان ساخته شدند ثبت شده. با این حال به گفته‌ی وی، گرچه این چهار انگریت در ۳.۸ میلیون سال پس از پیدایش سامانه‌ی خورشیدی پدید آمدند، ولی پژوهشگران تنها اندکی یا شاید بشود گفت هیچ مغناطیدگی باقی‌مانده‌ای در کهن‌ترین آنها نیافته‌اند. نبودِ مغناطش (مغناطیدگی) نشان می‌دهد که گازها و پسماندهای سحابی خورشیدی تا آن زمان دیگر پخش و پراکنده شده بوده‌اند؛ و بنابراین ساختار بزرگ-مقیاس سامانه‌ی خورشیدی، از جمله مشتری و کیوان می‌بایست تا آن هنگام بنیان گذاشته باشند.

وایس به اسپیس دات کام گفت: «سامانه‌های ستاره‌ای از رمبش و چگالش یک سحابی گازی پدید می‌آیند. ما برآورد درست و دقیقی از دوره‌ی زندگی سحابی باستانی خورشیدی و میدان مغناطیسی آن انجام داده‌ایم. ما دریافته‌ایم که سحابی خورشیدی و میدان مغناطیسی آن ۳.۸ میلیون سال پس از پیدایش سامانه‌ی خورشیدی پخش و پراکنده شده بوده‌اند.»

به گفته‌ی این پژوهشگران، یافته‌های آنها برآورد دقیق‌تری از طول عمر سحابی خورشیدی انجام می‌دهد و بنابراین به دانشمندان در تعیین زمان و چگونگی شکل‌گیری دیگر سیاره‌ها در سامانه‌ی خورشیدی کمک می‌کند. این پژوهش در شماره‌ی ۹ فوریه‌ی نشریه‌ی ساینس منتشر شده.

وانگ در بیانیه‌ای از سوی ام‌آی‌تی گفت: «از آنجایی که طول عمر سحابی خورشیدی تاثیری کلیدی بر جایگاه پایانی کیوان و مشتری داشته، پس در پیدایش زمین در زمان‌های بعد، و همچنین بر پیدایش دیگر سیاره‌های سنگی نیز اثر گذاشته.»

این پژوهشگران می‌خواهند دیگر نمونه‌های سیارکی باستانی که توسط فضاپیماهای هایابوسا-۲ و اوسیریس-رکس ناسا گردآوری و در اوایل دهه‌ی ۲۰۲۰ به زمین آورده خواهد شد را نیز بررسی کنند.

وایس به اسپیس دات کام گفت: «برنامه‌ی من سنجش مواد که در این دو ماموریت به زمین آورده خواهد شد است؛ این مواد احتمالا پیشینه‌هایی از سحابی خورشیدی در زمان‌ها و جاهایی را در خود دارند که با آنچه تاکنون در شهاب‌سنگ‌ها دیده‌ایم تفاوت دارد.»
—------------------------------------------
یادداشت:
* دو نظریه برای شکل‌گیری #کیوان و #مشتری وجود دارد: ۱) برافزایش هسته که یک فرآیند دو-مرحله‌ای است و در آن، تکه‌های سنگ با چسبیدن به یکدیگر یک هسته‌ی سنگی برای این دو سیاره ساختند و سپس با برافزایش انبوه گاز، آنها را تبدیل به غول گازی کردند. ۲) نظریه‌ی دیگر که به نام رُمبش گرانشی نامیده می‌شود می‌گوید این غول‌های گازی همزمان با خورشید و به روشی همانند خورشید پدید آمدند.

—------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/02/SolarNebula.html
—-------------------------------------------------
به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:
telegram: @onestar_in_sevenskies