👑یک ستاره در هفت آسمان👑
1.12K subscribers
2.29K photos
598 videos
73 files
5.28K links
وبلاگ تخصصی نجوم و اخترفیزیک که از سال ۲۰۱۰ تاکنون بی‌وقفه به کار ترجمه‌ی مطالب متنوع و گوناگونِ این حوزه‌ی دانش، از معتبرترین سایت‌های بین‌المللی می‌پردازد:
http://www.1star7sky.com/
فیسبوک: https://www.facebook.com/1star7sky/
Download Telegram
👑یک ستاره در هفت آسمان👑
«هم‌زیستی پرالتهاب دو ستاره» —------------------------— اخترشناسان از چند دهه پیش از وجود برون‌ریزی‌های بی‌نظم از سامانه‌ی ستاره‌ای دوتایی "وی۷۴۵ کژدم" در فاصله‌ی ۲۵۰۰۰ سال نوری زمین (در #صورت_فلکی_کژدم) آگاه بوده‌اند. آنها به هنگام برون‌ریزی‌های پیشین که…
ادامه‌ی پست پیشین 👆🏽👆🏽👆🏽👆🏽👆🏽

... با آن که این رویدادِ ستاره‌ای بسیار چشمگیر بود، ولی جرم مواد پرتاب شده بسیار کمتر از برآورد دانشمندان از چیزیست که برای به راه انداختن چنین انفجاری نیازست. این بدان معناست که با وجود انفجارهای چندین باره، مقدار چشمگیری از مواد بر سطح کوتوله‌ی سفید به جا مانده و انباشته می‌شود؛ این مواد اگر به اندازه‌ی کافی برسد، خود کوتوله‌ی سفید می‌تواند دستخوش انفجار گرماهسته‌ای شده و به کلی نابود شود، انفجاری که به نام #ابرنواختر گونه‌ی Ia شناخته می‌شود. اخترشناسان این گونه ابرنواخترها را به عنوان خط‌کش‌هایی کیهانی به کار گرفته و روند گسترش (انبساط) کیهان را می‌سنجند.

دانشمندان همچنین توانستند همنهش (ترکیب) شیمایی مواد پرتاب شده در این نواختر را هم شناسایی کنند. بررسی این داده‌ها نشان می‌دهد که این ستاره‌ی کوتوله به طور عمده از کربن و اکسیژن تشکیل شده است.
#سامانه_دوتایی

[ویدیوی شبیه‌سازی را هم می‌توانید در ادامه ببینید]
https://goo.gl/ui5xGd
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/09/V745Sco.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
👑یک ستاره در هفت آسمان👑
«کشف یک "ستاره زامبی" که چندین بار مرده و زنده شده!» —---------------------------------------------------- * اخترشناسان یک "ستاره‌ی زامبی" یافته‌اند که با انفجارهای سهمگینی که به طور معمول هر ستاره‌ای را از پا در می‌آورد نیز جان نداده. این ستاره که با فاصله‌ی…
ادامه‌ی پست پیشین 👆🏽👆🏽👆🏽👆🏽👆🏽

... بر پایه‌ی مقاله‌‌ای که در نیچر منتشر شده، رصدهای تازه‌ترِ این ستاره نشان می‌دهد که انفجار ۲۰۱۴ احتمالا آخرین انفجارش بوده. اخترشناسان برای رصد کم‌نور شدنش به سراغ تلسکوپ‌های دیگر رفته‌اند و به زودی تلسکوپ فضایی هابل را نیز به کار خواهند گرفت. به زودی، مرکز ابرنواختر -جایی که اکنون یک سیاهچاله پنهان شده- را باید بشود دید. ار کاوی می‌گوید: «ما تصمیم قاطع داریم که از این یکی چشم بر نداریم.»

استن ووزلی، مدیر مرکز پژوهش ابرنواخترها در دانشگاه کالیفرنیا، سانتا کروز می‌گوید شناخت این #ابرنواختر می‌تواند به شناخت ما از فرگشت پرجرم‌ترین ستارگان کیهان، و پیدایش گونه‌های ویژه‌ای از سیاهچاله‌ها کمک کند. وی می‌گوید: «در این زمان، این ابرنواختر بزرگ‌ترین دلهره‌ی اخترشناسان شده: چیزیست که نمی‌دانند چیست.»

* توضیح تصویر:
نمودار زرد: ابرنواختر iPTF14hls - نمودار آبی: یک ابرنواختر معمولی. نور iPTF14hls دستکم پنج بار در مدت دو سال کاهش و افزایش یافت
https://goo.gl/BzjeSv
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/11/iPTF14hls.html
—-------------------------------------------------
کانال یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
«هابل گسترش "پژواک" نور یک انفجار را به تصویر کشید»
—---------------------------------------------------—
https://goo.gl/JiTUqg
* ستاره‌ای که در رویدادی ابرنواختری منفجر شده بود، پژواکی از نور از خود به یادگار گذاشت که #تلسکوپ_فضایی_هابل گسترش آن را در فضا به تصویر کشیده.

دانشمندان با بهره از عکس‌هایی پی در پی که تلسکوپ فضایی هابل در درازنای دو سال گرفته بود توانستند گسترش حلقه‌ای از نور در فضا را به تصویر بکشند. به گزارش تارنمای هابل در بنیاد علوم تلسکوپ فضایی، این نور از انفجار یک ستاره گسیلیده شده که نخستین بار سه سال پیش دیده شد و ما اکنون داریم بازتاب نورش را در ابرهای گازی نزدیک آن ستاره می‌بینیم.

در این گزارش آمده: «بازتاب صدا از کوه‌ها و دیوارها نمونه‌هایی از پژواک (اکو) هستند. فضا هم پژواک ویژه‌ی خود را دارد. پژواک آن از جنس صدا (موج صوتی) نیست، بلکه از جنس نورست و زمانی پدید می‌آید که نور از روی ابرهای غبار بازتابیده شود.»

انفجار آغازین، یک ابرنواختر به نام اس‌ان ۲۰۱۴جی بود که روز ۲۱ ژانویه‌ی ۲۰۱۴ در کهکشانی ستاره‌فشان به نام ام۸۲ (کهکشان سیگار)، در فاصله‌ی ۱۱.۴ میلیون سال نوری زمین دیده شده بود [خبرش را خواندید: * سیگار کیهانی به دست ستاره‌ای پیر روشن شد (https://goo.gl/wyWYD5)].

این "پژواک" نور مانند موجی دیده می‌شود که پس از افتادن سنگی، در آبگیر گسترده می‌شود.

ستارگانی که از حدی از بزرگ‌ترند پس از پایان یافتن سوختشان به #ابرنواختر تبدیل می‌شوند، رویدادی که به واکنش‌های هسته‌ای پرانرژی و سهمگین، از جمله انفجار مواد می‌انجامد.

پژواک به این دلیل رخ می‌دهد که نور ابرنواختر فاصله‌های گوناگونی را در فضا می‌پیماید تا به زمین برسد. بخشی از این نور یکراست از خود ابرنواختر به زمین می‌رسد، ولی بخش‌های دیگر نور با درنگ (تاخیر) به چشم ما می‌رسند زیرا یکراست از انفجار نیامده‌ و از مسیری نامستقیم می‌آیند.

در مورد این ابرنواختر، نور آن از روی ابر غول‌پیکری از غبار بازتابیده که ۳۰۰ تا ۱۶۰۰ سال نوری به گرد آن گسترده شده، و پس از بازتاب به زمین رسیده است.

در ادامه‌ی گزارش آمده: «اخترشناسان تاکنون تنها ۱۵ پژواک نور پیرامون ابرنواخترهای بیرون از کهکشان راه شیری را دیده‌اند. #پژواک نور ابرنواخترها بسیار کم دیده می‌شود زیرا باید به ما نزدیک باشند تا تلسکوپ‌ها توان آشکارسازی‌شان را پیدا کنند.»

این مورد را هم داشتیم: * ویدیویی از پژواک‌های نور یک ستاره (https://goo.gl/pCiMXQ)

—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/11/echo.html
—-------------------------------------------------
کانال یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
«حباب‌ها و شاخک‌های رتیل»
—------------------------

#ابر_ماژلانی_بزرگ (ال‌ام‌سی) با فاصله‌ی تنها ۱۶۰ هزار سال نوری از ما، یکی از نزدیک‌ترین همدم‌های کهکشان راه شیریست. این ابر [در واقع کهکشان] جایگاه یکی از بزرگ‌ترین و پرانرژی‌ترین مناطق فعال #ستاره‌زایی است که تاکنون در گروه محلی شناخته شده: سحابی رتیل یا "۳۰ زرین‌ماهی".

در این تصویر که #تلسکوپ_فضایی_هابل ناسا گرفته، هم رشته‌های تار عنکبوتی از گاز و غبار که نام این منطقه از روی آنها گرفته شده را می‌بینیم، و هم دسته‌ای از "حباب‌ها" که به نام "سحابی کندو" (یا سحابی لانه زنبوری) شناخته می‌شوند (پایین، سمت چپ).

سحابی کندو به طور شانسی توسط ستاره‌شناسانی یافته شد که با "تلسکوپ فناوری نوین" (ان‌تی‌تی) در رصدخانه‌ی جنوبی اروپا، سرگرم تصویربرداری از #ابرنواختر اس‌ان۱۹۸۷ای، نزدیک‌ترین ابرنواخترِ دیده شده به زمین در ۴۰۰ سال گذشته بودند. ساختار حباب‌گونه و شگفت‌انگیز این سحابی از زمان یافته شدن آن در دهه‌ی ۱۹۹۰ تاکنون، یرای اخترشناسان یک راز بوده. نظریه‌های گوناگونی برای توضیح ساختار یگانه‌ی پیشنهاد شده که برخی آنها نسبت به دیگران بسیار شگفت‌انگیز بوده‌اند.

در سال ۲۰۱۰، گروهی از اخترشناسان این سحابی را بررسی کردند و با بهره از روش‌ها و مدل‌سازی‌های پیشرفته، به این نتیجه رسیدند که به احتمال بسیار، نمای ویژه‌ی این سحابی دستاورد تاثیر ترکیبی دو ابرنواختر است- یک انفجار تازه‌تر، پوسته‌ی رو به گسترشی که در یک انفجار کهن‌تر پدید آمده بود را شکافت. گمان می‌رود اکنون زاویه‌ی دید ما باعث شده این پوسته‌های دایره‌ای چنین نمای خیره‌کننده‌ی داشته باشند- احتمالا اگر از زاویه‌ی دیگری آنها را ببینیم ساختار آن را لانه زنبوری نخواهیم دید.
https://goo.gl/MtzEvJ
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/11/LMC.html
—-------------------------------------------------
کانال یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
«همزاد ناهمسان کهکشان راه شیری»
—------------------------------—

در این تصویرِ تلسکوپ فضایی هابل ناسا یک #کهکشان_مارپیچی به نام ان‌جی‌سی ۷۳۳۱ را می‌بینیم. ان‌جی‌سی ۷۳۳۱ که نخستین بار توسط شکارچی پرتلاش کهکشان‌ها، ویلیام هرشل در ۱۷۸۴ یافته شد، حدود ۴۵ میلیون سال نوری از زمین دور است و در صورت فلکی #اسب_بالدار دیده می‌شود. این کهکشان تا اندازه‌ای لبه‌نما است ولی توانسته بازوان زیبایش که مانند گردابی دور منطقه‌ی مرکزی درخشانش پیچیده شده‌اند را هم به ما نشان دهد.

اخترشناسان این عکس را به کمک دوربین میدان‌گسترده‌ی شماره‌ ۳ی #تلسکوپ_هابل (WFC3) و در برنامه‌ای برای رصد یک ستاره‌ی منفجر شده (یک ابرنواختر) در این کهکشان گرفتند که هنوز هم مانند نقطه‌ی سرخ کوچک و کم‌نوری نزدیک هسته‌ی زردفام کهکشان دیده می‌شود [تصویر دوم را ببینید].

این #ابرنواختر که اس‌ان ۲۰۱۴سی نام گرفته، به سرعت و تنها در یک سال، از ابرنواختری با هیدروژن بسیار کم به ابرنواختری پُرهیدروژن تبدیل شد. این دگردیسی کم‌سابقه با درخششی پرانرژی همراه بود و آگاهی‌های ویژه و بی‌مانندی از گام پایانی زندگی ستارگان بزرگ -گامی که کمترشناخته شده- برای اخترشناسان به امغان آورد.

ان‌جی‌سی ۷۳۳۱ از نظر بزرگی، ساختار و جرم همتای کهکشان خودمان، راه شیری است. شمار ستارگان و نرخ ستاره‌زایی این کهکشان نیز برابر با راه شیریست، مانند آن ابرسیاهچاله‌ای در مرکز دارد، و بازوان مارپیچی‌اش نیز همسان با آنست.

تفاوت اصلی میان این دو کهکشان اینست که ان‌جی‌سی ۷۳۳۱ یک مارپیچی بدون میله است، یعنی بر خلاف راه شیری، "میله‌ای" از ستاره و گاز و غبار که از هسته‌اش گذشته باشد ندارد. کوژی مرکزی آن هم یک الگوی چرخش دمدمی و نامعمول دارد که در جهتی مخالف خود قرص کهکشان می‌چرخد.

ما با بررسی چنین کهکشان‌هایی آینه‌ای جلوی کهکشان خودمان می‌گیریم و می‌توانیم درباره‌ی محیط کهکشانمان، و رفتار و دگرگونی‌های آن شناخت بهتری به دست بیاوریم.
https://goo.gl/sZiUEa
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/01/NGC7331.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«خصوصی‌ترین نمایش آتش‌بازی!»
—------------------------------

حدود ۵۰ میلیون سال نوری دورتر از زمین، کهکشان کوچکی به نام ان‌جی‌سی ۱۵۵۹ به تنهایی روزگار می‌گذراند. در این تصویر که توسط تلسکوپ فضایی هابل گرفته شده این #کهکشان_مارپیچی میله‌ای را می‌بینیم که در صورت فلکی جنوبی و کمتر رصدشده‌ی تاربست (تور) جای دارد.

ان‌جی‌سی ۱۵۵۹ بازوهایی پرجرم دارد که مالامال از مناطق ستاره‌زایی‌اند، و خودش دارد با سرعتی حدود ۱۳۰۰ کیلومتر بر ثانیه از زمین دور می‌شود. این کهکشان جرمی حدود ۱۰ میلیارد برابر خورشید را در خود جای داده- این شاید مقدار هنگفتی به نظر بیاید ولی تقریبا ۱۰۰ بار کمتر از جرم کهکشان راه شیری است.

اگرچه ان‌جی‌سی ۱۵۵۹ در آسمان نزدیک به یکی از نزدیک‌ترین همسایه‌های راه شیری (ابر ماژلانی بزرگ) دیده می‌شود، ولی این تنها خطای چشم‌انداز است- این کهکشان نه تنها از دید فیزیکی هیچ پیوندی با ابرماژلانی بزرگ ندارد، بلکه در واقع یک تارک دنیای کیهانیست، هیچ همسایه‌ای ندارد و عضو هیچ خوشه‌ی کهکشانی‌ای نیست.

ان‌جی‌سی ۱۵۵۹ اگرچه هیچ همدمی ندارد، ولی اگر یک تلسکوپ رو به آن بگیریم نمایشی چشمگیر از آن خواهیم دید! این کهکشان مارپیچی در بردارنده‌ی انواع ستارگان انفجاری یا همان #ابرنواختر است که تاکنون چهار تایشان دیده شده: ابرنواختر اس‌ان ۱۹۸۴جی در سال ۱۹۸۴، ابرنواختر ۱۹۸۶ال در سال ۱۹۸۶، ابرنواختر ۲۰۰۵دی‌اف از گونه‌ی Ia در سال ۲۰۰۵، و ابرنواختر ۲۰۰۹آی‌بی که یک ابرنواختر گونه‌ی II-P با تختالی بیش از حد بلند بود [تختال یا plateau، بخشی از نمودار کاهش نور ابرنواختر که شیب بسیار کمی دارد- م].

ان‌جی‌سی ۱۵۵۹ شاید در فضا تنها باشد، ولی ما آن را و آتش‌بازی‌هایش از راه دور تماشا می‌کنیم و می‌ستاییم.

#صورت_فلکی_تاربست
https://goo.gl/uYA4fy
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/02/NGC1559.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«رویداد نامنتظره در یک کهکشان مارپیچی»
—---------------------------------------

این نقطه‌ی روشن از کجا آمد؟

این پرسشی بود که برای اخترشناس آماتور، ویکتور بوزو، هنگامی که در سال ۲۰۱۶ داشت یک دوربین تازه را روی تلسکوپش آزمایش می‌کرد پیش آمد. وی نقطه‌ی روشن شگفت‌انگیزی را دید که ناگهان پدیدار شد- و روشن سر جایش ماند.

وی این پدیده‌ی نامنتظره را گزارش داد و پس از آن بود که اخترشناسان آن را یک #ابرنواختر دانستند که درست همان لحظه داشته در طیف دیدنی (مریی) پدیدار می‌شده- تا پیش از آن هیچ ابرنواختری به این زودی در این گام رصد نشده بود.

در این تصویرِ پُروضوح که از پشت تلسکوپ فضایی #هابل گرفته شده، #کهکشان_مارپیچی ان‌جی‌سی ۶۱۳ که این ابرنواختر در آن رخ داد را می‌بینیم؛ در چارچوب‌های پیوست هم عکس‌هایی که به فاصله‌ی یک ساعت، پیش و پس از رویداد گرفته شده بودند دیده می‌شود.

رصدهایی که پس از آن انجام شد نشان دادند که این ابرنواختر با عنوان اس‌ان ۲۰۱۶جی‌کی‌جی (SN 2016gkg) به احتمال بسیار انفجار یک ستاره‌ی ابرغول بوده، و بوزو هم به احتمال بسیار گامی از انفجار را به تصویر کشیده که در آن، موج انفجار از هسته به سطح ستاره رسیده و آن را شکافته و از آن بیرون زده بوده. [ویدیوی پست بعد را ببینید]

از آن جایی که اخترشناسان سال‌هاست کهکشان‌ها را در جستجوی ابرنواخترها زیر نظر دارند و تاکنون یک چنین رویداد "بیرون زدن" را ندیده بودند، چیزی که بوزو دیده را می‌توان هم‌ارز برنده شدن در یک لاتاری دانست.

#apod
https://goo.gl/NHXorZ
—-------------------------------------------------
http://www.1star7sky.com/2018/02/ap180228.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«نورافشانی "چرخ کاترین" در فضا»
—-------------------------------

در این تصویرِ تلسکوپ فضایی هابل کهکشانی شکوهمند به نام ان‌جی‌سی ۱۰۱۵ را می‌بینیم که ۱۱۸ میلیون سال نوری زمین از زمین فاصله دارد و در راستای صورت فلکی #نهنگ دیده می‌شود. قرص کامل این کهکشانِ رونما، به همراه بازوان مارپیچی متقارنش، و کوژی (برآمدگی) مرکزش، همگی با هم نمایی مانند آتش‌بازی "چرخ کاترین" را پدید آورده‌اند.

ان جی‌سی ۱۰۱۵ بازوهایی درخشان، مرکزی به نسبت بزرگ، بازوان مارپیچی ساده و تنگ، و یک "میله‌ی" مرکزی پر از گاز و ستاره دارد. همین باعث شده این کهکشان به عنوان یک #کهکشان_مارپیچی میله‌ای شناخته شود- درست مانند خانه‌ی خودمان، کهکشان راه شیری.

حدود دو-سوم کهکشان‌های مارپیچی دارای میله‌ای هستند و بازوان‌شان از یک حلقه‌ی زرد کمرنگ که خود میله را در بر گرفته بیرون زده‌اند. به باور دانشمندان، سیاهچاله‌های گرسنه‌ی مرکز کهکشان‌های مارپیچی میله‌ای از راه همین میله‌های برافروخته، گاز و غبار را از بخش‌های بیرونی بازوها به درون می‌کشند و در این فرآیند، نه تنها سیاهچاله تغذیه می‌شود، بلکه سوخت موردنیاز برای ستاره‌زایی در مرکز کهکشان و ساخت کوژی مرکز کهکشان نیز فراهم می‌شود.

در سال ۲۰۰۹، یک #ابرنواختر گونه‌ی یکم ای (Ia) به نام اس‌ان ۲۰۰۹آی‌جی در این کهکشان رخ داد (یکی از نقطه‌های درخشان بالا، سمت راست مرکز کهکشان).

این گونه ابرنواخترها بی‌اندازه در اخترشناسی مهم و باارزشند: آنها همگی در اثر انفجار کوتوله‌های سفیدی رخ می‌دهند که ستاره‌ی همدمی دارند، و اوج درخشندگی آنها نیز همیشه یکسان است: ۵ میلیارد برابر خورشید. دانستن درخشندگی ذاتی (قدر مطلق) این اجرام و مقایسه‌ی آن با درخشندگی ظاهری‌شان (قدر ظاهری) به اخترشناسان این امکان ویژه می‌دهد تا آنها را به عنوان پله‌هایی در نردبان کیهانی برای اندازه‌گیری فاصله‌های اجرام دور و نزدیک به کار ببرند.
https://goo.gl/8QirJW
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/03/NGC1015.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«کشف سریع‌ترین ابرنواختری که تاکنون دیده شده»
—------------------------------------------—

اخترشناسان سریع‌ترین ابرنواختری که تاکنون دیده شده را یافته‌اند؛ این ابرنواختر که تنها در ۲.۲ روز از ناپیدا بودن به درخششی باورنکردنی رسید، نخستین مورد از چنین انفجارهای ستاره‌ایِ سریعی‌ست که به طور کامل، به گونه‌ای که بتوان سازوکار دقیقشان را بررسی کرد دیده شده. [این پدیده‌ها به نام "گذرای تابان با فرگشت تند" یا فلت (FELT) شناخته می‌شوند-م]

ابرنواخترها انفجارهای سهمگینی هستند که در پایان زندگی یک ستاره‌ی بزرگ، با ته کشیدن سوخت آن رخ می‌دهند. این پدیده‌ها به طور معمول چند هفته یا چند ماه طول می‌کشد تا به بیشینه‌ی درخشش برسند، و سپس در مدتی از این هم بیشتر رو به خاموشی می‌روند.

آرمین رِست از بنیاد علمی تلسکوپ فضایی در بالتیمور مریلند به همراه همکارانش این پدیده را در میان داده‌های تلسکوپ فضایی کپلر یافتند که در کمتر از ۵۳ ساعت به اوج روشنایی رسید و سپس در عرض ۶.۸ روز، نورش نصف شد.

ابرنواخترهای سریع در اغلب موارد کم‌نورتر از همتایان ماندگارترِ خود هستند، از همین رو آنها را می‌توان به سازوکاری ضعیف‌تر نسبت داد،چیزی مانند ستاره‌ای که به طور کامل منفجر نشده. ولی این یکی که به عنوان کی‌اس‌ان ۲۰۱۵کی (KSN 2015K) نامیده شده، اوج روشنایی‌اش تقریبا به اندازه‌ی ابرنواخترهای معمولی بود، پس می‌بایست توضیح دیگری برای آن دست و پا کرد.

رست و همکارانش توانستند هر ۳۰ دقیقه یک بار از آن عکس بگیرند و کامل‌ترین رصدِ یک #ابرنواختر سریع را انجام دهند. وی می‌گوید: «به طور معمول در ۲.۲ روز تنها یک یا دو، و یا شاید ۳ بار برای یک ابرنواختر سنجش انجام می‌دهیم، ولی ما [برای کی‌اس‌ان ۲۰۱۵کی] یک رشته‌ی کامل از سنجش‌های بسیار دقیق انجام دادیم که به ما امکان می‌داد مدل‌های گوناگونی را بیازماییم.»

موج شوک
به گمان پژوهشگران، کی‌اس‌ان ۲۰۱۵کی احتمالا در آغاز کم نور بوده و سپس بی‌اندازه درخشان شده. احتمالا ستاره پیش از آن که یک ابرنواختر تمام عیار شود، واپسین نفس را کشیده و پوسته‌ی چگالی از گاز را آزاد کرده بوده. سپس حدود دو ماه بعد، ستاره از درون همین پوسته منفجر شده بوده.

انفجار آغازین از چشم ما ناپیدا بود، ولی پسماندهای پرتاب شده در انفجار به سرعت به پوسته‌ی گازی کوبیده شد و موج شوکی نیرومند پدید آورد. در این لحظه، انرژی جنبشی انفجار به همان درخششی که کپلر دیده بود تبدیل می‌شود.

رست می گوید: «زمانی که موج انفجار به پوسته کوبیده می‌شود زمانیست که همه‌ی این انرژی‌ای که دیدیم پدید می‌آید [تابش]. همه‌چیز در یک آن به هم ریخت»«این نور سریع‌تر از معمول رو به کاهش گذاشت زیرا بر خلاف بسیاری از ابرنواخترهای معمولی، واپاشی پرتوزای (رادیواکتیو) تدریجی‌ای آن را پشتیبانی نمی‌کرد.»

پس هنگامی که این ابرنواخترهای شگفت‌انگیز را می‌بینیم در حقیقت انفجار واقعی را نمی‌بینیم- این پیامد انفجار اصلی است که چنین می‌درخشد.

پژوهشنامه‌ی این دانشمندان در نشریه‌ی نیچر آسترونومی منتشر شده.
https://goo.gl/J5oQ9T
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/03/FELT.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«راز ابرنواخترهای کلسیم‌دار»
—------------------------—

در این تصویرِ تلسکوپ فضایی هابل #کهکشان_مارپیچی ان‌جی‌سی ۵۷۱۴ را می‌بینیم که با فاصله‌ی حدود ۱۳۰ میلیون سال نوری از زمین، در صورت فلکی گاوران جای دارد.

ان‌جی‌سی ۵۷۱۴ یک کهکشان مارپیچی رده‌ی اس‌سی (Sc) است، ولی بازوهای مارپیچی‌اش (ساختار اصلی کهکشان‌های مارپیچی) را به سختی می‌توان دید چرا که این کهکشان برای ما یک کهکشان لبه‌نما است، یعنی آن را تقریبا از لبه (پهلو) می‌بینیم.

ان‌جی‌سی ۵۷۱۴ که در سال ۱۷۸۷ توسط ویلیام هرشل یافته شد، در سال ۲۰۰۳ میزبان یک پدیده‌ی شگفت‌انگیز و کمیاب بود. در آن سال، یک ابرنواختر کم‌نور به فاصله‌ی ۸۰۰۰ سال نوری "زیر" کوژ مرکزی ان‌جی‌سی ۵۷۱۴ منفجر شد. ابرنواخترها انفجارهای سهمگین و خشن ستارگانِ رو به مرگند، و ابرنواختری که در ان‌جی‌سی ۵۷۱۴ رخ داد به عنوان ابرنواختری از گونه‌ی یکم بی/یکم سی (Ib/c) شناخته شد و اس‌ان ۲۰۰۳دی‌آر (SN 2003dr) نام گرفت. این ابرنواختر به گونه‌ی ویژه‌ای توجه اخترشناسان را جلب کرد زیرا در طیف آن شناسه‌ی نیرومند کلسیم دیده می‌شد.

ابرنواخترهای پُرکلسیم کمیابند و از همین رو بسیار مورد توجه اخترشناسانند. دانشمندان هنوز در پی یافتن توضیحی برای این گونه انفجارها هستند زیرا وجود آنها هم با مشاهدات و هم با نظریه‌ها در چالش است. از ویژگی‌های گیج‌کننده‌ی آنها می‌توان بیرون بودنشان از کهکشان، درخشندگی کم نسبت به دیگر ابرنواخترها، و دگرگونی سریعشان نام برد که هنوز پژوهشگران پاسخی برایشان نیافته‌اند.

#تلسکوپ_هابل این عکس را به کمک دوربین پیمایشی پیشرفته‌ی خود (ACS) گرفته. گفتنیست این عکس در زمانی بسیار دیرتر گرفته شده و از همین رو #ابرنواختر در آن دیده نمی‌شود.
https://goo.gl/gRT3Mw
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/04/NGC5714.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
👑یک ستاره در هفت آسمان👑
«دزدی که از یک انفجار سهمگین جان به در برد» —------------------------------------------— هفده سال پیش، ابرنواختری به فاصله‌ی ۴۰ میلیون سال نوری زمین در کهکشان ان‌جی‌سی ۷۴۲۴ در صورت فلکی جنوبی درنا رخ داد. اکنون تلسکوپ فضایی #هابل برای نخستین بار در میان پَس‌تاب‌های…
ادامه‌ی پست پیشین 👆🏽👆🏽👆🏽👆🏽👆🏽👆🏽
... این که ابرنواختران پوشش-جداشده چگونه پوشش آن بیرونی را از دست می‌دهند هنوز به خوبی شناخته نشده. این پوشش‌ها در آغاز برای تک‌ستارگانی تعریف شده بود که با بادهای بسیار پرسرعتشان پوشش بیرونی خود را پس می‌زنند. مساله اینجا بود که هنگامی که اخترشناسان جستجو برای ستارگانی که ابرنواختر شده‌اند را آغاز کردند، شمار چندانی از آنها را ابرنواخترِ پوشش-جداشده نیافتند.

اوری فاکس از بنیاد دانش تلسکوپ فضایی در بالتیمور می‌گوید: «این بسیار شگفت‌آور بود زیرا اخترشناسان انتظار داشتند این ستارگان درخشان‌ترین و بزرگ‌ترین ستارگان زادارِ ابرنواختر باشند. همچنین شمار کلی ابرنواخترهای پوشش-جداشده بیشتر از پیش‌بینی‌ها بود.» این واقعیت دانشمندان را به ارایه‌ی این نظریه واداشت که بسیاری از ابرنواخترهای پوشش-جداشده در سامانه‌های دوتاییِ کم جرم‌تری بوده‌اند، و بر آن شدند تا این نظریه را ثابت کنند.
@onestar_in_sevenskies
ولی یافتن همدمی در یک سامانه‌ی دوتایی پس از انفجار عضو دیگر کار ساده‌ای نیست. نخست این که چنین ستاره‌ی کم نوری باید نسبتا به زمین نزدیک باشد تا هابل بتواند آن را ببیند. اس‌ان ۲۰۰۱آی‌جی و همدمش در این محدوده بودند. درون این بُرد فاصله، ابرنواختر چندانی رخ نمی‌دهد. از این هم مهم‌تر این که اخترشناسان می‌بایست با سنجش‌های بسیار دقیق، جایگاه درست این ابرنواختر را شناساییی کنند.

در سال ۲۰۰۲، کمی پس از انفجار اس‌ان ۲۰۰۱آی‌جی، دانشمندان با بهره از تلسکوپ بسیار بزرگ (وی‌ال‌تی) جایگاه دقیق این ابرنواختر را پیدا کردند. سپس در سال ۲۰۰۴، با کمک رصدخانه‌ی جمنای جنوبی بررسی را پی گرفتند. این رصدها در آغاز نشانگر وجود یک همدمِ نجات یافته بود.

اکنون پس از ۱۲ سال، و به خاموشی رفتن نور ابرنواختر، رایدر و گروهش با در دست داشتن مختصات دقیق توانستند دوباره هابل را رو به آن تنظیم کنند. واگشود (وضوح) بالای هابل و توانمندی فرابنفش آن به دانشمندان کمک کرد تا همدم بازمانده را پیدا کرده و به تصویر بکشند- کاری که تنها از هابل برمی‌آمد.
@onestar_in_sevenskies
پیش از انفجار #ابرنواختر، مدار این دو ستاره به گرد هم حدود یک سال زمان می‌برد.

هنگامی که ستاره‌ی اصلی منفجر شد، تاثیری بسیار کمتر از آنچه گمان می‌رفت روی همدمش گذاشت. هسته‌ی یک آووکادو (به عنوان هسته‌ی چگال ستاره‌ی همدم) را در یک دسر ژله‌ای (به عنوان پوشش گازی ستاره) در نظر بگیرید. هنگامی که یک موج شوک (موج ضربه) به آنها می‌رسد، ژله احتمالا به طور موقت کش می‌آید و تکان می‌خورد، ولی هسته‌ی آووکادو دست نخورده می‌ماند.

در سال ۲۰۱۴، فاکس و گروهش به کمک هابل همدم یک ابرنواختر گونه‌ی IIb دیگر را هم شناسایی کردند، اس‌ان ۱۹۹۳جی؛ ولی طیفش را به دست آوردند، نه این که عکسش را بگیرند. مورد اس‌ان ۲۰۰۱آی‌جی نخستین موردیست که یک همدم بازمانده به تصویر کشیده می‌شود. فیلیپنکو می‌گوید: «ما سرانجام توانستیم این دزد ستاره‌ای را به دام بیندازیم، و گمانمان درباره‌ی این که چیزی باید آنجا باشد را تایید کنیم.»
@onestar_in_sevenskies
چه بسا نیمی از همه‌ی ابرنواخترهای پوشش-جداشده همدم‌هایی دارند- نیم دیگر، پوشش خود را در اثر بادهای ستاره‌ای از دست داده‌اند نه توسط یک همدم. هدف پایانی رایدر و گروهش تعیین دقیق اینست که چه تعداد از ابرنواخترهای پوشش-جداشده دارای همدمند.

تلاش بعدی آنها جستجوی ابرنواخترهایی با پوششِ "کاملا" جدا شده است، زیرا ابرنواخترهای اس‌ان ۲۰۰۱آیجی و اس‌ان ۱۹۹۳جی تنها حدود ۹۰ درصد پوشش خود را از دست داده بودند. ابرنواخترهای کاملا پوشش-جداشده چندان برهم‌کنش شوکی و ضربه‌ای به گاز و غبار محیط پیرامونشان وارد نمی‌کنند زیرا لایه‌های بیرونی‌شان دیرزمانی پیش از انفجار از آنها جدا شده بوده. برهم‌کنش شوک هم که در کار نباشد بسیار سریع‌تر ناپدید می‌شوند. بنابراین این دانشمندان برای بررسی همدم‌ها تنها باید دو یا سه سال انتظار بکشند.

آنها امیدوارند در آینده جستجویشان را به کمک تلسکوپ فضایی جیمز وب پی بگیرند.
https://goo.gl/mrhKhK
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/04/blog-post_30.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«یک کهکشان، سه ابرنواختر»
----------------------------

در اخترشناسی جزییات بسیار مهمند- مانند چیزی که این تصویرِ تلسکوپ فضایی هابل دیده می‌شود.

لکه‌های افشان و درخشان پرشماری که در این تصویر دیده می‌شوند با هم یک خوشه‌ی کهکشانی به نام RXC J0949.8+1707 را در صورت فلکی شیر ساخته‌اند. در گوشه‌ی بالا، سمت راست چارچوب یک کهکشان زیبای مارپیچی میله‌ای را می‌بینیم که قرص کاملش رو به ماست و از چشم ما، یک کهکشان به اصطلاح رونما است. در یک دهه‌ی گذشته، اخترشناسان در این کهکشان نه یکی، بلکه سه نمونه‌ی احتمالی از یک رویداد کیهانی به نام "ابرنواختر" را یافته‌اند، انفجار بی‌اندازه درخشان یک ستاره‌ی رو به مرگ.

تازه‌ترین مورد از این نامزدهای ابرنواختر به نام "اس‌ان آنتیکیثرا" شناخته شده و در این تصویر در پایین، سمت راست قرص این کهکشان دیده می‌شود. این ابرنواختر تا چند سال در طیف‌های فروسرخ و دیدنی (مریی) درخشید و سپس کم‌نور شد. دو ابرنواختر دیگر با نام‌های "اس‌ان الینورا" و "اس‌ان الکساندر" در داده‌های سال ۲۰۱۱ دیده می‌شوند ولی در این تصویر که چند سال بعد گرفته شده نه. همین گذرا (موقت) بودن آنها نظریه‌ی ابرنواختر بودنشان را به خوبی تایید می‌کند. اگر اس‌ان آنتیکیثرا هم در عکس‌های آینده ناپدید شود می‌توانیم آن را با احتمال بسیار بالا یک ابرنواختر بدانیم.

تلسکوپ فضایی هابل این عکس را به کمک دوربین پیمایشی پیشرفته‌ (ACS) و دوربین میدان‌گسترده‌ی شماره ۳ی خود (WFC3) و به عنوان بخشی از یک برنامه‌ی رصدی گسترده به نام RELICS گرفته. در این برنامه از ۴۱ خوشه‌ی بزرگ کهکشانی تصویربرداری می‌شود تا با بهره از آنها به عنوان عدسی‌های گرانشی، به جستجوی کهکشان‌های درخشان دوردست بپردازند. این کهکشان‌ها سپس به کمک تلسکوپ‌های کنونی و همچنین در آینده با تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST) با جزییات بیشتری بررسی خواهند شد.
#کهکشان_مارپیچی #ابرنواختر #خوشه_کهکشانی

---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/07/SNAntikythera.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«میزبان یک ابرنواختر ناکام»
---------------------------

در این عکسِ تلسکوپ فضایی #هابل ناسا یک کهکشان نامنظم به نام یوجی‌سی ۱۲۶۸۲ را می‌بینیم. این کهکشان با فاصله‌ی ۷۰ میلیون سال نوری از زمین، در راستای صورت فلکی #اسب_بالدار دیده می‌شود و پیکره‌ای به هم ریخته با مناطق درخشان ستاره‌زایی دارد.

در نوامبر سال ۲۰۰۸، کارولین مور، نوچوان ۱۴ ساله‌ی نیویورکی یک ابرنواختر را در یوجی‌سی ۱۲۶۸۲ کشف کرد و جوان‌ترین شخصی تا آن زمان شد که یک ابرنواختر را می‌یابد. رصدهای بعدی توسط اخترشناسان حرفه‌ای نشان داد که این ابرنواختر (با نام رسمی اس‌ان ۲۰۰۸اچ‌ای) به چند دلیل گوناگون ابرنواختر شگفت‌انگیز و جالبیست: کهکشان میزبان یوجی‌سی ۱۲۶۸۲ بسیار کم ابرنواختر تولید می‌کند. خود این #ابرنواختر هم یکی از کم‌نورترین ابرنواخترهاییست که تاکنون دیده شده و پس از انفجار هم بسیار کُند گسترش یافت، که این نشان می‌داد انفجار نتوانسته انرژی فراوانی را که به طور معمول از ابرنواخترها انتظار می‌رود آزاد کند.

اخترشناسان اکنون اس‌ان ۲۰۰۸اچ‌ای را یک زیر-رده از ابرنواخترهای گونه‌ی "یکم-ای" (Ia) رده‌بندی کرده‌اند، انفجار کوتوله‌ی سفیدی که حریصانه انبوهی از مواد را از ستاره‌ی همدم خود کشیده و به خود برمی‌افزاید. اس‌ان ۲۰۰۸ای‌اچ می‌توانسته دستاورد یک ابرنواخترِ تا اندازه‌ای ناکام باشد، انفجاری که نتوانسته پیکره‌ی ستاره را به کلی از هم بپاشاند.

--------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/07/UGC12682.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«مشاهده پدیده‌ای تازه پس از مرگ یک ستاره»
------------------------------------------
انفجارهای ابرنواختری به اندازه‌ای درخشانند که نورشان از کل کهکشان میزبانشان بیشتر می‌شود. ماه‌ها یا سال‌ها زمان می‌برد تا نور یک #ابرنواختر خاموش شود، و گاهی، گازهای پسمانده از انفجار به گازهای هیدروژن محیط پیرامون برخورد کرده و دوباره به طور موقت روشن می‌شود- ولی آیا این اجرام بدون دخالت بیرونی هم می‌توانند درخشان بمانند؟

این چیزیست که دن میلیساوجویک، استادیار فیزیک و اخترشناس دانشگاه پردو می‌گوید شش سال پس از انفجار ابرنواختر اس‌ان ۲۰۱۲ای‌یو دیده. او می گوید: «ما [تاکنون] چنین انفجاری ندیده‌ایم که تا این اندازه روشن بماند مگر این که برهمکنشی با گازهای هیدروژنی که ستاره پیش از انفجارش پس داده بوده انجام داده باشد. ولی اینجا درخششی در طیف هیدروژن دیده نشد- [پس] چیزی دیگر باعث این برافروختگی شده.»

در انفجار ستارگان بزرگ، بخش درونی‌شان می‌رمبد، تا جایی که همه‌ی ذرات درونش تبدیل به نوترون شوند. اگر این ستاره‌ی نوترونی یک میدان مغناطیسی داشته باشد و به اندازه‌ی کافی سریع بچرخد، می‌تواند یک "سحابی باد تپ‌اختر" پدید آورد.
@onestar_in_sevenskies
در گزارش این پژوهشگران که در آستروفیزیکال لترز منتشر شده آمده که به احتمال بسیار این همان چیزی بوده که برای اس‌ان ۲۰۱۲ای‌یو رخ داده. میلیساوجویک می‌گوید: «ما می‌دانیم که انفجارهای ابرنواختری چنین ستارگان نوترونی سریع-چرخانی تولید می‌کنند، ولی هرگز شواهد سرراست و مستقیمی از آن در چنین بازه‌ی زمانی‌ای ندیده بودیم.این یک لحظه‌ی کلیدی بود که در آن، سحابی باد تپ‌اختر به اندازه‌ی کافی روشن شد تا مانند یک چراغ، پرتابه‌های بیرونی انفجار را روشن کند.»

اس‌ان ۲۰۱۲ای‌یو پیش از این هم به چند دلیل خارق‌العاده -و شگفت‌انگیز- بود. اگرچه انفجارش آنقدر روشن نبود که به عنوان یک ابرنواختر فراتابناک یا فرانواختر شناخته شود، ولی بی اندازه پرانرژی و دیرپا بود، و کاهش نورش هم به همین اندازه آهسته بود.

میلیساوجویک پیش‌بینی می‌کند که اگر پژوهشگران به رصد جاهایی که ابرنواخترهای بی‌اندازه درخشان در آنها رخ داده ادامه دهند، شاید ترادیسی‌هایی از این دست را ببینند.
@onestar_in_sevenskies
وی می‌گوید: «اگر به راستی یک سحابی باد تپ‌اختر یا مگنتار در مرکز ستاره‌ی منفجر شده باشد، می‌تواند از درون به بیرون فشار آورده و حتی گازهای بیرونی را شتاب دهد. اگر چند سال بعد به سراغ برخی از این رویدادها برویم و به دقت آن را بررسی کنیم و بسنجیم، شاید گازهای پر-اکسیژنی را ببینیم که دارد با سرعتی از این هم بیشتر از نقطه‌ی انفجار دور می‌شود.»

فرانواخترها موضوع‌هایی داغ در اخترشناسیِ اجرام گذرا هستند. آنها می‌توانند سرچشمه‌های امواج گرانشی و سیاهچاله‌ها باشند، و به نظر اخترشناسان آنها می‌توانند با گونه‌های دیگری از انفجار مرتبط باشند، مانند انفجار پرتو گاما و فوران‌های رادیویی زودگذر. پژوهشگران در پی یافتن فیزیک بنیادیِ پشت این پدیده‌ها هستند، ولی دیدن آنها دشوار است زیرا به نسبت کمیابند و بسیار دور از زمین رخ می‌دهند.

تنها نسل بعدی تلسکوپ‌ها که نامشان را "تلسکوپ‌های بی‌اندازه بزرگ" گذاشته‌اند توانایی دیدن این رویدادها با چنین جزییاتی را خواهند داشت.

میلیساوجویک می‌گوید: «این فرآیندی بنیادین در طبیعت است. اگر آنها نبودند ما هم وجود نمی‌داشتیم. بسیاری از عنصرهای پایه‌ی زندگی از انفجارهای ابرنواختری می‌آیند -کلسیم درون استخوان‌هایمان، اکسیژن که تنفس می‌کنیم، آهن که در خونمان است- من فکر می‌کنم شناخت این فرآیندها برای ما به عنوان شهروندان کیهان اهمیتی کلیدی دارد.»

--------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/09/SN2012au.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«ستاره‌ای که پیش از انفجار، توسط همدمش لخت شده بود!»
------------------------------------------------------

* پژوهش‌ها نشان می‌دهند که یک همدم پنهان در یک سامانه‌ی دوتایی، موادی که همسایه‌اش در پایان زندگی به بیرون پس زده بود را پیش از انفجار آن مکیده بوده.

هنگامی که همجوشی هسته‌ای یک ستاره‌ی بزرگ به پایان می‌رسد، در خود می‌رُمبد و در انفجاری به نام #ابرنواختر از هم می‌پاشد. این انفجار باعث می‌شود مواد لایه‌های بیرونی ستاره به بیرون پرتاب شوند و تنها یک هسته‌ی رمبیده به نام ستاره‌ی نوترونی از آن بماند. این موادِ پس زده شده به طور معمول جرمی تا چند برابر خورشید دارند.

ولی رصدهای انجام شده از یک ابرنواختر بسیار کم‌نور به نام "آی‌پی‌تی‌اف ۱۴جی‌کیوآر" (iPTF 14gqr) که در لبه‌های یک کهکشان مارپیچی در فاصله‌ی ۹۲۰ میلیون سال نوری زمین منفجر شده نشان می‌دهد که این انفجارِ ستاره‌ای به سرعت نورش خاموش شد. موادی که در این ابرنواختر پس زده شده بود تنها یک پنجم جرم خورشید بود.

مانسی کاسلیوال، استادیار در بنیاد فناوری کالیفرنیا (کلتک) می‌گوید: «ما رمبش این هسته‌ی پرجرم را دیدیم، ولی پرتابه‌های بسیار اندکی را در انفجار مشاهده کردیم. ما این را یک ابرنواختر با پوشش فرا-لخت می‌نامیم، پدیده‌ای که وجوش مدت‌هاست که پیش‌بینی شده. این نخستین بارست که ما به طور قانع‌کننده‌ای رمبش هسته‌ی یک ستاره‌ی بزرگ را می‌بینیم که اینقدر موادش کم است.»

یک ستاره برای این که به شکل یک ابرنواختر منفجر شود باید جرم کافی داشته باشد. بنابراین iPTF 14gqr هم می‌بایست در گذشته پوششی انبوه از مواد می‌داشته.

رصدهای رصدخانه‌ی پالومار در جنوب کالیفرنیا نشان می‌دهد که این ستاره‌ی نوترونی دارای همدمی پنهان است که پیش از انفجار، مواد را از آن دزدیده بوده. این می‌تواند کمبود جرمِ ستاره‌ی منفجر شده را توضیح دهد.

افزون بر این، همدم دزد -که می‌تواند یک کوتوله‌ی سفید، ستاره‌ی نوترونی، و یا سیاهچاله باشد- احتمالا به اندازه‌ی کافی به این ستاره‌ی نوترونی نزدیک هست که توانسته مواد آن را پیش از انفجارش بمکد. پس به باور اخترشناسان، ستاره‌ی نوترونی و همدمش عضو یک سامانه‌ی دوتاییِ نزدیک به همِ نوترونی-ستاره هستند.

اخترشناسان به کمک پیمایشگر میانجی اجرام گذرا (iPTF) در رصدخانه‌ی پالومار توانستند ابرنواختر را در نخستین ساعت‌های پس از انفجار ببینند.

کیشالای دی از کلتک، نویسنده‌ی اصلی پژوهش می‌گوید: «برای دیدن نخستین گام در یک ابرنواختر نیاز به پیمایش سریع اجرام گذرا و شبکه‌ای هماهنگ از اخترشناسان در سراسر دنیا داریم. ما بدون این اده‌های زودهنگام نمی‌توانستیم نتیجه بگیریم که این انفجارِ رمبش هسته‌ایِ یک ستاره‌ی بزرگ با پوششی به شعاع تقریبا ۵۰۰ برابر خورشید بوده.»

باور دانشمندان بر اینست که این ستاره‌ی نوترونی و همدمش سرانجام با هم یکی خواهند شد. اخترشناسان امیدوارند با "تاسیسات اجرام گذرای زوییکی" که جانشین iPTF در رصدخانه‌ی پالومار خواهد شد شمار بیشتری از این رویدادهای ابرنواختریِ کمیاب را بیابند.

************************
توضیح تصویر:
🔴 عکس‌های رصدخانه‌ی پالومار از پیش از انفجار ابرنواختر iPTF14gqr، به هنگام رویداد، و پس از آن

--------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/10/iPTF14gqr.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«مرگ اسرارآمیز ابرغول‌های آبی»
---------------------------------

بزرگترین ستارگان کیهان در زمان مرگ می‌توانند حالت‌هایی شگفت‌انگیز از ماده را پدید بیاورند که از نخستین جزء ثانیه‌ی پس از مهبانگ به بعد، دیگر به طور معمول در کیهان دیده نشده. رویداد مرگ این ستارگان می‌تواند انرژی کافی برای انفجارهای سهمگین را تولید کند.

یک #ابرنواختر انفجاریست که می‌تواند یک ستاره را برای زمان کوتاهی از کل ستارگان کهکشانش پرنورتر کند. این برون‌ریزی‌ها زمانی رخ می‌دهند که یک ستاره‌ی غول پیکر با جرم ۱۰ برابر خورشید یا بیشتر، سوخت هسته‌ایش به پایان می‌رسد. در این هنگام هسته‌ی آنها زیر گرانش باورنکردنی خودش می‌رُمبد، و سرانجام به یک سیاهچاله یا یک ستاره‌ی نوترونی تبدیل می‌شود.

پژوهشی در گذشته نشان داده بود که در زمان رُمبش هسته‌ی یک ستاره، فورانی از نوترینوها پدید می‌آید که بیشتر انرژی ناشی از این رمبش را به بیرون پس می‌زند. با برخورد این نوترینوها به پوسته‌ی مواد پیرامون هسته، این پوسته داغ می‌شود و به گونه‌ای انفجاری به بیرون پرتاب شده و یک ابرنواختر رخ می‌دهد.
@onestar_in_sevenskies
ولی این پژوهش نمی‌توانست رخ دادن ابرنواختر در ستارگان بسیار بزرگِ "ابرغول آبی" که جرمی بیش از ۵۰ برابر خورشید دارند را توضیح بدهد، هر چند که انفجار ابرنواختری این گونه ستارگان در گذشته دیده شده. بر پایه‌ی شبیه‌سازی‌های بسیار پیشرفته‌ی کنونی، رمبش هسته‌ی این ستارگان می‌تواند به "ابرنواخترهای ناکام" بیانجامد. در این ابرنواخترها یک سیاهچاله پدید می‌آید ولی این که نوترینوها پوسته‌ی بیرونی را به اندازه‌ی کافی داغ کنند که در انفجاری ابرنواختری به بیرون پرتاب شود رخ نمی‌دهد.

اکنون، پژوهشگران می‌گویند ابرغول‌های آبی هم می‌تواند دستخوش انفجار ابرنواختری شوند، زیرا آنها می‌توانند با از هم پاشاندن نوترون‌ها و پروتون‌ها، حالت‌های بیگانه‌ای از ماده را تولید کنند. سوپی از ذرات که در این فرآیند پدید می‌آید چیزیست که از پس از نخستین دم مهبانگ، دیگر به طور معمول در جهان هستی دیده نشده.

انفجار ستاره‌ی کوارکی
هسته‌ی اتم از ذراتی به نام نوکلئون تشکیل شده که شامل نوترون‌ها و پروتون‌ها می‌شوند. نوکلئون‌ها هم به نوبه‌ی خود، هر یک از سه ذره به نام کوارک تشکیل شده‌اند. این سه کوارک با ذراتی به نام گلوئون، درون پروتون‌ها و نوترون‌ها به هم چسبیده‌اند.
@onestar_in_sevenskies
نوکلئون‌ها در فشار و دمای بی‌اندازه بالا می‌توانند از هم بپاشند و حالت شگفت‌انگیزی از ماده به نام "پلاسمای کوارک-گلوئون" را پدید بیاورند. به گفته‌ی نویسنده‌ی اصلی این پژوهش، توبیاس فیشر از دانشگاه برسلاو لهستان، این فرآیند واپاشی که به نام "وا-پربَست کوارک" (quark deconfinement) شناخته می‌شود، می‌تواند "مقدار فراوانی گرما" تولید کند که به یک ابرنواختر بیانجامد.

این دانشمندان یک شبیه‌سازی رایانه‌ای برای رویداد ابرنواختر در یک #ابرغول آبی به جرم ۵۰ برابر خورشید انجام دادند. آنها پی بردند که واپربست کوارک‌ها می‌تواند طیف گسترده‌ای از ابرنواخترهای گوناگون را توضیح دهد. آنها همچنین دریافتند که پس از انفجار ابرنواختری در ابرغول‌های آبی، پسماند آنها می‌تواند یک "ستاره‌ی دورگه" پدید بیاورد- ستارگان نوترونی‌ای به جرم حدود دو برابر خورشید، با هسته‌های ساخته شده از سوپ کوارک‌های آزاد.

یک سرنخ تازه؟
یک راه برای پی بردن به این که آیا واقعا وا-پربست کوارک‌ها واقعا در دل ابرغول‌های آبیِ رو به مرگ رخ می‌‌دهد یا نه، کمک گرفتن از نوترینوهاست.

رمبش هسته‌ی ...

ادامه در پست بعدی 👇👇👇👇👇
«کهکشان‌های نهنگ و یک ابرنواختر»
-----------------------------------

در این چشم‌انداز کیهانی دو کهکشان مارپیچی بزرگ در صورت فلکی #نهنگ را می‌بینیم: ان‌جی‌سی ۱۰۵۵ در بالا، سمت چپ تصویر و مسیه ۷۷ (ام۷۷) در پایین، سمت راست.

ان‌جی‌سی ۱۰۵۵ برای ما یک کهکشان لبه‌نماست، یعنی آن را از پهلو و با نمایی باریک و پرغبار می‌بینیم. ولی ام۷۷ که برای ما یک کهکشان رونماست، بازوهای مارپیچی و هسته‌ی درخشان در مرکز قرصش را به زیبایی به ما نشان می‌دهد.

قطر هر دوی آنها بیش از ۱۰۰ هزار سال نوریست و هر دو اعضای اصلی یک گروه کهکشانی کوچک در فاصله‌ی ۶۰ میلیون سال نوری زمینند.

در چنین فاصله‌ای، ام۷۷ یکی از دورترین اجرام فهرست شارل مسیه شده، و فاصله‌ی آن از ان‌جی‌سی ۱۰۵۵ هم دستکم به ۵۰۰ هزار سال نوری می‌رسد.
پهنای زاویه‌ای چارچوب این تصویر تقریبا به اندازه‌ی پهنای زاویه‌ای ماه است. در پیش‌زمینه‌ی آن ستارگان رنگارنگ کهکشان خودمان، و در پس‌زمینه هم شماری از کهکشان‌های دورتر دیده می‌شوند.

این تصویر باکیفیت در روز ۲۸ نوامبر گرفته شده و #ابرنواختر نویافته‌ی اس‌ان۲۰۱۸آی‌وی‌سی که در بازوهای ام۷۷ رخ داده هم در آن نشان داده شده. این ابرنواختر در اثر انفجار یکی از ستارگان بزرگ ام۷۷ رخ داد و نورش در ۲۴ نوامبر با تلسکوپ‌های روی زمین دریافت شد.
#apod
---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/12/ap181206.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
قارچ پفی غول‌پیکری که از مرگ یک ستاره به جا مانده»
-----------------------------------------------------

کدام ستاره این قارچ پفی غول‌پیکر را درست کرده؟

آنچه در این تصویر می‌بینید ابرِ رو به گسترشی از پسماندهای ابرنواختر تیکو (اس‌ان ۱۵۷۲) است، مرگ انفجاری یک ستاره‌ که بیش از ۴۰۰ سال پیش نورش به زمین رسید و ستاره‌شناس پرآوازه، تیکو براهه آن را ثبت کرد. این عکس از پیوند دو تصویرِ پرتو X که تلسکوپ فضایی پرتو X چاندرا گرفته بود درست شده.

گازهای درون این سحابی بی‌اندازه داغند و از آنجایی که سرعت گسترش بخش‌های گوناگونش با هم تفاوت دارد، نمایی پف‌آلود پیدا کرده است.

اگرچه ستاره‌ای که ابرنواختر اس‌ان ۱۵۷۲ را پدید آورد به احتمال بسیار کاملا نابود شده، ولی گمان می‌رود ستاره‌ی دیگری به نام تیکو-جی (Tycho G) که به دلیل کم‌نوری در این عکس‌ها دیده نمی‌شود همدم آن بوده و از انفجار جان به در برده است.

یافتن پسماندهای ستاره‌ی آفریننده‌ی #ابرنواختر تیکو به ویژه از آن رو مهم است که این ابرنواختر از رده‌ی یکم ای (Ia) بوده، یک پله‌ی مهم از نردبان فاصله‌های کیهانی. این نردبان فرضی برای واسنجی اندازه‌ی کیهانِ دیدارپذیر به کار می‌رود. بیشینه‌ی درخشش ابرنواخترهای رده‌‎ی یکم ای به خوبی شناخته شده زیرا همه‌ی آنها در زمان اوج درخشش به یک اندازه نور می‌افشانند، و از همین به عنوان شمع‌های استاندارد، برای سنجش رابطه میان دوری (فاصله) و درخشش اجرام در کیهان دوردست بی‌اندازه سودمندند.

پسماند ابرنواختر تیکو حدود ۸۰۰۰ تا ۹۰۰۰ سال نوری از زمین فاصله دارد و در راستای صورت فلکی خداوند اورنگ (ذات‌الکرسی) دیده می‌شود.
#apod
---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2019/01/ap190113.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
👑یک ستاره در هفت آسمان👑
«پژواک‌های نور انفجار ابرنواختر ۱۹۸۷ای» @onestar_in_sevenskies
«پژواک‌های نور انفجاری که ۳۲ سال پیش رخ داد»
-----------------------------------------------

می‌توانید اینجا ابرنواختر ۱۹۸۷ای را پیدا کنید؟ کار سختی نیست- این ابرنواختر در مرکز این ساختارِ رو به گسترش که مانند یک نشان تیراندازی است رخ داده بود.

با این که این انفجارِ ستاره‌ای نخستین بار در سال ۱۹۸۷ دیده شد، ولی نورش تا چند سال پس از انفجار هم از روی توده‌های غبار میان‌ستاره‌ای پژواک می‌یافت و به ما می‌رسید.

این ویدیوی زمان‌گریز که به کمک تلسکوپ ای‌ای‌تی در استرالیا و میان سال‌های ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۲ ثبت شده، پژواک‌هایی از نور این #ابرنواختر را نشان می‌دهد که دارند از نقطه‌ی مرکزی (همان جایگاه ابرنواختر) رو به بیرون گسترده می‌شوند.

برای پدید آوردن این تصاویر، عکسی از ابر ماژلانی بزرگ (ال‌ام‌سی) که پیش از رسیدن نور ابرنواختر گرفته شده بود را از عکس‌هایی که پس از انفجار از ال‌ام‌سی گرفته شده بود و ابرنواختر هم در آنها بود کم کرده‌اند.

ویدیوهای چشمگیر دیگری هم از این پژواک‌های نور ثبت شده از جمله ویدیوهایی که در برنامه‌های دیده‌بانی آسمان به نام EROS2 و SuperMACHO گرفته شده بودند.

بررسی حلقه‌های گسترنده‌ی پژواک نور به گرد ابرنواخترها به دانشمندان امکان داده تا با دقت بیشتری جایگاه، تاریخ، و تقارن این انفجارهای سهمگین ستاره‌ای را تعیین کنند.

دیروز ۳۲مین سالگرد رخداد اس‌ان ۱۹۸۷ای بود- آخرین ابرنواختری که پیرامون کهکشان راه شیری ثبت شد و نیز آخرین ابرنواختری که با چشم نامسلح دیده شد.
#apod #SN_1987A
---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2019/02/ap190224.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«"سازوکار دورگه" برای مرگ ستارگان بزرگ»
---------------------------------------------

ستارگانی با جرم بیش از هشت برابر خورشید زندگی خود را با انفجار ابرنواختری به پایان می‌برند. همنهش (ترکیب) ستاره بر آنچه به هنگام این انفجار رخ می‌دهد اثر می‌گذارد.

شمار چشمگیری از ستارگان بزرگ دارای یک همدم ستاره‌ایِ نزدیک هستند. یک گروه بین‌المللی از پژوهشگران به رهبری دانشمندان دانشگاه کیوتو مشاهده کرده‌اند که برخی از ستارگان که می‌خواهند دچار انفجار ابرنواختری شوند، پیش از انفجار می‌توانند بخشی از لایه‌های هیدروژن خود را آزاد کرده و به همدمشان برسانند.

هانیندیو کونکارایاکتی از دانشگاه تورکوی فنلاند می‌گوید: «در یک سامانه‌ی دوستاره‌ای، ستاره می‌تواند در گامی از روند فرگشت و دگرگونی خود با همدمش برهم‌کنش انجام دهد. هنگامی که یک ستاره‌ی بزرگ پیر می‌شود، پف کرده و به یک ستاره‌ی ابرغول سرخ تبدیل می‌شود، و وجود یک ستاره‌ی همدم می‌تواند این لایه‌های بیرونی ابرغول سرخ که سرشار از هیدروژنند را به هم بزند و از آن جدا کند. بنابراین برهم‌کنش دو همدم می‌تواند بخشی یا یا همه‌ی لایه‌های هیدروژن ستاره‌ی پیر را از آن بگیرد.»

از آنجایی که این ستاره‌ی پیر بخش چشمگیری از لایه‌ی هیدروژنش را به دلیل وجود ستاره‌ی همدمِ نزدیک از دست داده، انفجارش می‌تواند به شکل #ابرنواختر گونه‌ی Ib یا IIb رخ دهد.

یک ستاره‌ی سنگین‌تر لایه‌ی هلیومش را هم از راه بادهای ستاره‌ای از دست می‌دهد و سپس به شکل ابرنواختر گونه‌ی Ic منفجر می‌شود. بادهای ستاره‌ای جریان‌های گسترده‌ای از ذرات پرانرژی‌اند که از سطح ستاره به بیرون می‌وزند و می‌توانند لایه‌ی هلیوم زیر لایه‌ی هیدروژن را از ستاره جدا کنند.

کونکارایاکتی می‌گوید: «ولی همنهش ستاره نقش مهمی در چیزی که برای لایه‌ی هلیوم این ستاره رخ می‌دهد ندارد. این بادهای ستاره‌ای هستند که نقشی کلیدی در این فرآیند دارند زیرا شدتشان بستگی به جرم آغازین ستاره دارد. بر پایه‌ی مدل‌های نظری و مشاهدات ما، بادهای ستاره‌ای تنها روی دسترفت جرمِ ستارگانِ منفجرشونده با جرمی بالاتر از یک حد ویژه اثر چشمگیر دارد.»

مشاهدات این پژوهشگران نشان می‌دهد که این به اصطلاح "سازوکار دورگه" یا پیوندی می‌تواند یک مدل کاربردی برای توصیف فرگشت ستارگان بزرگ باشد. سازوکار دورگه نشان می‌دهد که ستاره در درازنای زندگی‌اش می‌تواند کم کم بخشی از جرم خود را از دست بدهد، هم از راه بادهای خود، و هم در اثر برهمکنش با همدم و دادن جرمش به آن.

پرفسور سپو ماتیلا از دانشگاه تورکو می‌گوید: «با مشاهده‌ی ستارگانی که می‌خواهند دچار انفجار ابرنواختری شوند می‌توانیم شناختمان از روند فرگشت ستارگان بزرگ را بهبود بخشیم. هرچند که این شناخت اکنون بسیار ناقص است.»

پژوهشنامه‌ی این دانشمندان در نشریه‌ی نیچر آسترونومی منتشر شده.

—————————————
🔴 توضیح تصویر:
روند فرگشت یک ستاره‌ی بزرگ و تبدیل شدنش به ابرغول سرخ، ودر پایان انفجاری ابرنواختری. اگر این ستاره همدمی داشته باشد می‌تواند لایه‌ی هیدروژن خود را به آن بدهد و در پایان یک ابرنواختر گونه‌ی IIb/Ib پدید بیاورد. اگر ابرغول بزرگ‌تر از این باشد، بادهای ستاره‌ای لایه‌ی هلیوم باقی‌مانده‌اش را هم از آن جدا کرده و یک ابرنواختر گونه‌ی Ic پدید می‌آورد

---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2019/03/hybrid-mechanism.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky