Forwarded from گيلکي خبران
چندچی ای تنفسی جدید ٚ ناخۊشی خبری که همه خأن بۊدؤنیم ؤ رعایت بؤکۊنیم:

ای ناخۊشی هکی هیسه. اۊشانی که سند جؤر هیسه احتمال ویشتر هیسه مبتلا وکن. بیرۊن شؤؤنی ماسک بزنیم. بیرۊن ٚ غذائانء نۊخؤریم. کسن ٚ همرأ گب زأ دریم خۊ دیمانء کسن ٚ وراور ندأریم. دس ؤ بالء تترج بؤشۊریم. ویتامین C زیاد بۊخؤریم.

ای ناخۊشی خۊب‌آبؤن ٚ نسبت تا اۊنی مرگ ؤ میر ویشتر هیسه. تاایسه چین ٚ مئن ۷۵ هیزار ای ناخۊشیء بگیتهٰ‌ن گه اۊشانِ مئنأ ۱۶ هیزار خۊب‌آبؤن ؤ ۲ هیزار بؤمۊردهٰ‌ن.

@GlkNews
گیلکی زوان ٚ آمۊجش
امسالِ بهارء بپیرأ وشنه بهاره ولگ زأ دننه امسال أمی مئندامانِ دارء عیدِ دمِ هفسین أمره سفره وی سین دأشت شب شبچره دامان کۊنۊس آ تۊرشِ أناره مأر کؤهنه لچک خؤشته کیجایه هده عیدی پئر عیدی هده‌بۊ خۊ وچهء یک به هزاره امسال ونی بپأی تی لحاب پاره نبأشه هرکس وی لحاب…
⚡️ عبارت «إشتی درن» در مصراع آخر به فارسی "دارن آشتی می‌کنن" برگردانده می‌شود. این صورتِ فعل را در گویشِ چابکسری می‌توان به شکل "إشتی کؤرده درن" نیز بیان کرد.

برای بیانِ نمودِ استمراری/ناقصِ فعل در گیلکی (گیلکیِ گیلان) از ساختِ مصدر + دبؤن (صرف‌شده برای شخص و شمارهای مختلف) استفاده می‌شود. مصدر می‌تواند به شکلِ کوتاه‌شده نیز در این ساخت بیاید:
- گۊفتان درم. گۊته درم. گۊت درم.
- نیویشتان درم. نویشته درم. نویشت درم.
- درس خاندن درم. درس خانده درم. درس خان درم.


اما در فعل‌های مرکبی که جزء فعلی در آنها کردن یعنی «کۊدن/گۊدن/کؤردن» است، ساخت می‌تواند چندین صورتِ دیگر نیز داشته باشد.

۱. همیشه می‌توان جزءِ فعلی را حذف کرد.
- شۊخی درم.
- فکر درم.
- صحبت درم.
- خالی درم.
- نااۊمید درم (می پئرأ نااۊمید درم: دارم پدرم را ناامید می‌کنم).

۲. در برخی گویش‌ها در صورتِ حذفِ جزءِ فعلی در پایانِ جزءِ غیرفعلی آوایی مشابهِ نشانۀ مفعولی می‌آید:
- شۊخیأ درم.
- فکرأ درم.
- صحبتأ درم.
- نااۊمیدأ درم.

۳. گاهی نیز در برخی گویش‌ها می‌توان به جای مصدرِ کردن «کأ» آورد.
مثلاً در گیلکیِ پاشاکی و لاهیجان:
- شۊخی کأ درم
- فکر کأ درم

۴. صورتِ دیگری از این ساخت نیز ممکن است و آن اینکه به جای مصدرِ فعلِ مرکب حاصل‌ِمصدر یعنی جزءِ غیرفعلی + بن‌مضارع + ی بیاید:
- شام‌خؤریأ درم.
- شام‌چاکۊنیه درم.
- داستان‌نویسی درم.

(مائده 🙏)
#dastur
@gilaki_learning
أمی حق هیسه گیلکی بیامۊجیم، گیلکی بۊخؤنیم، گیلکی بنویسیم.

عکس ٚ سربس: @republic_of_gilan
@gilaki_learning
گیلکی زوان ٚ آمۊجش
Photo
شۊمۊ هنده تۊنین، أخر مایل ببین، دئسال ٚ مۊسان أمی وأسه وؤیس برسین ؤ خۊ مأری زوان ٚ جی گب بزنین. آمۊ شیمی صدایه ایندر اشتراک ننیم.
Forwarded from گیلکی زوان ٚ آمۊجش (farhang kj gdt)
هر روز برای ما رۊز زبان مادریست!
⚡️ما نژادپرست نیستیم و خؤد را برتر از مردمان دیگر نمی‌دانیم، بلکه می گۊییم «ما هم یک زبان و هویت» در این دنیای پر از تنوع و یکی از زیباییهای آنیم! اما از طرف دیگر تمامیت‌خواهانی وجۊد دارند که حضور مؤثر زبان و فرهنگی غیر از زبان ؤ فرهنگ مؤرد نظر خؤد را تهدید می‌دانند و با حربه‌های مختلف جلی ؤ خفی سعی در تضعیف یا نابۊد کردن آنها دارند! شواهد مختلف نشان می‌دهد مانند مناطق دیگر دنیا حداقل از دوران هخامنشیان (و بلکه قرنها پیشتر از آن) در منطقه ما هم همواره خلقها، زبانها و فرهنگهای مختلف حضور داشته‌اند و هرکدام در حدۊد خود هویت خود را دارا بودند. آثار تاریخی بدست آمده از محدۊده امرۊزی گیلکی زبانان هم که در سه منطقه کلی تاریخی گیلان، دیلمستان و تبرستان قابل تعریف است حکایت از پیوستگی تاریخی-فرهنگی مردم گذشته و امرۊزی حاضر در منطقه دارد. البته اطلاعات کنۊنی ما از زبان گیلکی مربۊط به قرۊن بعد از اسلام است اما شواهد زبانی می‌گویند که این زبان سابقه ای به درازای تاریخ دارد و در دؤره های گذشته نیای مشترکی با زبانهای تالشی (تاتی) ، و زبانهای استان سمنان داشته است... شواهد مختلف نشان می‌دهد زبان گیلکی در ابعاد مختلف زندگی گیلکی زبانان حضوری تمام عیار داشته که اصطلاحات مختلف حکۊمت داری، نظامی، دینی،ادبی و اجتماعی به جا مانده از زبان گیلکی مؤيد این مؤضۊع است؛ تمامیت خواهان هرچه میخواهند ادعا کنند اما ما از یاد نبرده‌ایم که تا همین یکی دو دهه پیش افراد زیادی زندگی می‌کردند که اصلا فارسی نمی‌دانستند و فقط به زبان گیلکی صحبت می کردند! حتی پیوستگی آثار متعدد زبان گیلکی در حؤزه دین، با وجود گۊیشهای مختلف، نشان می دهد تا قبل از اشغال سرزمینهای گیلکی زبان توسط سلسله جنایتکار صفویه، تدریس سیستماتیک به این زبان در مدارس و مکاتب وجود داشته که سابقه مهمی برای گیلکی محسۊب می‌شود... باری بسیاری از گیلکی زبانان در قرن اخیر با اطلاعاتی که با هدف ترور فرهنگی خلقهای غیر فارسی‌زبان و ایجاد یک دولت-ملت در اختیارشان قرار می‌گرفت از هویت اصلی خود فاصله گرفته‌اند؛ اما در سالهای اخیر با گسترش شبکه‌های اجتماعی و گردش راحتتر اطلاعات اقشاری از آنها در پی جبران مافات و بازگشت به هویت اصلی خود برآمده‌اند. قطعا این راه آسان نبۊده و پر از چالشهای مختلف است؛ بنابراین ما تلاشمان را می‌کنیم و هر رۊز برای ما روز زبان مادریست. امیدواریم گیلکی زبانان با همت و کمک به هم و با همدلی همه انسانهای آزاده ایران و دنیا دوباره بتوانند زبان و هویت خود را به جایگاه اصلی و به رۊزهای اوج خود برگردانند.
@gilaki_learning
گیلکی زوان ٚ آمۊجش
هر روز برای ما رۊز زبان مادریست! ⚡️ما نژادپرست نیستیم و خؤد را برتر از مردمان دیگر نمی‌دانیم، بلکه می گۊییم «ما هم یک زبان و هویت» در این دنیای پر از تنوع و یکی از زیباییهای آنیم! اما از طرف دیگر تمامیت‌خواهانی وجۊد دارند که حضور مؤثر زبان و فرهنگی غیر از…
⚡️مصداقی امرۊزی از تمامیت‌خواهان فارسگرا که در این مؤرد به فراخوانی برای خط گیلکی معترض هستند و به طؤر کلی حضۊر مؤثر زبانهای غیرفارسی صاحبخانه را در کشور ایران تحمل نمی‌کنند!
(پس‌نویس: نگارش به زبان گیلکی که اینطؤر تمامیت‌خواهان را مشوش میکند پدیده جدیدی نیست و قرنهاست گیلکی زبانان، زبان خؤد را مکتۊب کرده‌اند)
#racism
@gilaki_learning
⚡️ گیلکی فقط «یک گونه» نیست...
@gilaki_learning
⚡️ از میان زبان‌های ایرانی شمالغربی نؤ، زبان‌های استان سمنان (مانند سمنی، سورجانی، سنگسری، افتری و ...) و زبان تالشی به گیلکی نزیکترینند.
@gilaki_learning
💫 گیلکی اصطلاح
⚪️ «خۊناوه خؤردن»
🏷 معنی: غۊصه خؤردن؛ حرص ؤ جۊش خؤردن

🔻 جۊمله مئن:
🔵 وچه‌ئه بد ٚ ناخۊشی بیأرد، مأرئه خیلی خۊناوه بۊخؤرد. (=پسره سرطان گرفت، مادره خیلی خۊنِ دل خؤرد.)
#estelahan
@gilaki_learning
گیلکی زوان ٚ آمۊجش
💫 گیلکی اصطلاح ⚪️ «خۊناوه خؤردن» 🏷 معنی: غۊصه خؤردن؛ حرص ؤ جۊش خؤردن 🔻 جۊمله مئن: 🔵 وچه‌ئه بد ٚ ناخۊشی بیأرد، مأرئه خیلی خۊناوه بۊخؤرد. (=پسره سرطان گرفت، مادره خیلی خۊنِ دل خؤرد.) #estelahan @gilaki_learning
شوتور
شول گیلانی
⚡️ یه‌تکاس #شۊل_گیلانی شعر ٚ جی:

شۊتۊرء گۊتن چره تی کۊهان کجه
جواب ایشتؤوسن می چیچی رچه
آمۊ ایسه عینی شۊتۊریم شۊتۊر
ای صحرا بمۊج ؤ اۊ صحرا بجۊر
خۊناوه خؤریم ؤ هیسیم دربه‌در
زنیم آو ؤ آتش، ببیم زنده‌ سر

@gilaki_learning
#تاتایی #گیلان
🍱 سۊمأسرا یکشمبه بازار (۹۸/۱۲/۴)
(🙏 مۊجتبا)
@gilaki_learning
گاگلف امی مذهب ٚمئن مستی حلاله
وختی تی یؤ می بازۊ یؤ گردن دار ؤ تاله
مۊفتی که گۊنه پیلا ونائه آدمی کۊشتن
یاد ئاگۊدئه که ثواب دره جبهه قتال'؟
ملا امۊ خؤ مردۊم ٚ خۊن' وانخؤردیم
انگۋر ٚشی بؤ جیر شۊن اۊ دیمکۊل ٚنواله
شرم أجی اۊگا که دیم ٚچاک خۊن فترکس
چی کم بؤبؤ گۊلجار' بچئم چندته آلاله
بسگۊره بؤبؤن دجه می اۊ داغ ٚمۊچهٓ‌کان
هرچی بؤشۊری پاک ئانبۊن خۊشان ٚماله
رؤحانی بؤبؤ حالت ؤ اسرار' بدیم فاش
سۊختۊمی مؤسؤن ذکر امی‌شی یاهۊ یه ناله
یاقۊت' هیته سربکشئم دۊنیا تاو ئاگیت
خمر اۊنی مره چر نگۊتي که کؤهنه ساله؟
چندته فۊدۊش أجی بدأری بؤبؤم سیامست
چند درصده اۊ می که دره تی دیم ٚچال'؟
بؤگذر می خۊسیر قدغن ٚچی' اخر واخؤردم
تشنایی بؤ یؤ قبل‌اسدی گرم ٚزواله
هۊشیاری گب' می دیم نؤگین سۊرم ؤ مستم
تا پيکه می‌شي آهۊ‌مؤنا چۊشمی پیاله
دل می فۊسسئه اۊستا نیئم هنده دچینم
فایده نکۊنه هرچه زنم تۊک ؤ دۊخاله
@gilaki_learning
#طنز «کرونا»
تؤف به رۊ یه این کرؤنا، ریک‌ئچی دندۊن بِمۊ
صد تا درد دَیّه اما جه درد ٚبی‌درمۊن بِمۊ
اۊنجه کافر خئل بیئه، دین ناشتنه دَکّل وشۊن
اینوری خاسّه بیئه، چه مِلک ٚ مِلّائۊن بمۊ
چَن تا چینی شئخ کِتِه، دَینه اِمۊنه اینوَری
این کِرؤنا هم وشون ٚپه، قؤم ٚمهمون بمۊ
شیخ ٚخۊ بَییه چَکۊ خۊچِک نَزننه رۊز آ شۊ
مَهر دره اۊسّی دله، گَل دانّه شه تنبۊن بمۊ
نسخه‌ یه رفع ٚبلا دیّه وشۊن ٚدس همش
این بلا اۊن رۊز امۊ، چارقؤل نخۊنّس‌بۊن بمۊ
اتتا گب دارمه سؤال کممه مره بوّین جواب
راسی این شۊپرپری، افتاب ٚکِل بیرۊن بمۊ
کۊر بئی چش انتخابات ٚ گِدِر وسسه بیئه
یا که رأی خاسسه بئیره یکدفه میدۊن بمۊ
جان ٚمن جان ٚخدا، کننی اماره امتحان
چه بلا هسسه سر ٚمه دین ؤ مه ایمۊن بمۊ
هی گرۊنی هی گرۊنی، ارزۊنی ارمۊن ٚدل
چه کرؤنا یکدفه مه مملکت ارزۊن بمۊ
مرگ ٚته مه کِر ره نَئی، بل مه نَفِس بیئه بۊره
درد ٚلبنان ٚجا قبلا دل‌دهۊن جا خۊن بمۊ

#کاظم_صداقتی_سوادکوهی (بورخانی)
@savadkohmp
@gilaki_learning
حیوانان ٚ نامان گیلکی مئن:
@gilaki_animals

🐗🐴🐺🐅🐎🐖🦔🦡🦨🐃🦝🐀🐈🦎🐂🐕🦮🦌🐐🐢🐑🐁🐆🐍
أمی همرأ دبین.
#گیلکی_کانالان
@gilaki_learning
🥀 ناجه‌داغی واخؤو ئابئیم اؤستاد #ابؤالحسن_خؤشرۊ یه چندگا بد ٚ ناخۊشی دوارانئه پسی دۊنیا أجی بؤشؤن...
اؤستاد خۊ آثار ٚهمرا همیشک امی واسر زنده هیسن 🖤
@gilaki_learning
_نواجش_آواز_استاد_ابولحسن_خوشرو
<unknown>
خامبه ته سبز ٚدس جا پر بئیرم
کهۊ آسمۊن جا خور بئیرم
دنیا یه غم ؤ غصه ره بشندم
هرچی خشحالی ره شه ور بئیرم
نم نم ٚوارش
نرم ٚنواجش
بهار ٚوارش
بهار ٚهوا ره کمبه سفارش
پیغۊم برسیمه را دره مه چش
لله دارمه ونه وا گۊم بهیه
ونه طالب طالبا گۊم بهیه
همۊن گدر که با آدینه بۊردی
د تا چش ٚتماشا گۊم بهیه
نرم ٚنواجش
بهار ٚوارش
بهار ٚهوا ره کمبه سفارش
پیغۊم برسیمه را دره مه چش
اؤستاد #ابؤالحسن_خؤشرۊ
@gilaki_learning
📜خاصّه ترا بحلال کُردیم که چونکه یکی زن، خویشی نفسا ترا بدهی اوی‌ولی اُ اوی‌گواه اُ اوی‌مهر تو هاپیری.
(💡هاپیرستن گیلکی متۊن ٚمئن «قبۊل گۊدن» ٚ مفهۊم ٚواسر بۊمئه)
#debari_motun
@gilaki_learning