⚡️«هپیرا = ظاهرا»
شعر ع.بهرۊز ٚشی هیسه.
#gilaki_vaje
@gilaki_learning

«أچه‌مچي خاب»
رۊ به تئيران کي خۊسم گيلان ٚ خاب-أ دينمه
فۊچينم مي چۊم-أ اۊ کؤگا عذاب-أ دينمه
مي زناى به خاب أيه مرأ، گئه أ غريبه جا
کله پيش آخر اي رۊز تي مرگ ٚ خاب-أ دينمه
أمي همساده چاکۊد عأمارت ٚ سه‌مرتبه
مردۊم ٚ خانه ولي من تي غۊراب-أ دينمه
تي کۊلا پشٚم نأره، خنده دأره تي مشتگي
کرتأکرت هأچين تي اۊ کفش ٚ بخاب-أ دينمه
دأنمه مۊرام بزئه سک ٚ سرأم ني وأنوينه
هأچينئه سنگان ٚ سر تي چاقۊ ساب-أ دينمه
بۊشؤيي کاغذ فأگيفتي، نۊکۊدي بار واکۊني
تا بگم بازار من‌م تي چل ٚ چاب-أ دينمه
اۊن-أ گم آخر زنأى! خاب‌م مرأ دس نکشي؟!
مي مأده بهم خۊره تۊ لاکيتاب-أ دينمه
ترسمه سفياني‌ئه بم، أجۊر کي شب خاب ٚ ميان
تي مأنستأن آدم ٚ کلله‌خراب-أ دينمه
همه خۊ مرد ٚ مرأ گۊل گيدي گۊل ايشتاويدي
من تي اۊ نمک‌يار ٚ بساب بساب-أ دينمه
نيشتئي مي قبر ٚ سر کرأ مره أرده يأري
مۊرده‌شۊرخانه تي اۊ دس‌آسياب-أ دينمه
مي ديل-أ غؤرصه کۊنه هأچين ايتا سمان‌پالان
وقتي کي سۊلاخ‌سۊلاخ مي پا جۊراب-أ دينمه
دراز ٚ رۊز-أ دري صحرا، مرأ محل نني
جه تۊ ويشتر مي کنأر تي عکس ٚ قاب-أ دينمه
ايتا رۊز خانه‌تکاني، ايتا رۊز تي گؤه‌شۊرأ
ذله‌يم بس کي همش تي تۊند ٚ تاب-أ دينمه
مي چؤغا چلک ٚ چلانه، دۊدئک ٚ بۊ-يأ ديهه
تي گۊلاب‌شيشه ولي مککه گۊلاب-أ دينمه!
من کرأ سيلي مرأ مي ديمئک-أ سۊرخأدرم
در عوض بۊجۊش‌بأمؤک تي زرد ٚ آب-أ دينمه
رۊزي صدبار نيشينم عيزراييل‌ئه نامه فأدم
فاندرم را-يأ أکئه اۊن ٚ جواب-أ دينمه
گرم ٚ خابم، دۊخانه مرأ مۊسافرخانه‌چي
ويريزم چف ٚ عرق مي رخت ٚ خاب-أ دينمه
دم به دم شيطان-أ لعنت کۊنمه خۊدا-يأ گم
أکئه پس مي نازنين أحمدگۊراب-أ دينمه؟
من کي ماشين نأرمه، مؤتۊرچين-أ ورأگيرم
فۊرانيد گشت ٚ جاده، شکارگۊراب-أ دينمه
جه هۊرام واگردمه، شم فتاحي ورجا کلرم
گمج ٚ مئن، رف ٚ جؤر، أربادۊشاب-أ دينمه
فردايي بپا ايسم پاکؤرسي جؤر تلار ٚ سر
دسته‌دسته به چرا دشتگي گاب-أ دينمه
وار ٚ جير، چارودار ٚ پيش، کر ٚ مهتاب بۊشؤ پس
ماسۊله قاطران ٚ دهن‌ألاب-أ دينمه
گردأنم مي فانۊس-أ شب قلاکؤل ٚ صحرايي
اۊن ٚ کاهۊ باغ ٚ مئن کاپيش ؤ راب-أ دينمه
رغايب رۊز ٚ ره شم چارباغ ٚ قبرستاني پۊشت
نان ٚ حلوا تؤخس کۊنم اۊن ٚ ثواب-أ دينمه
من کي باور نۊکۊنم، عؤمٚر أگر بفا بدأشت
فؤمن ٚ آغۊزکله آشئخ‌تۊراب-أ دينمه
وقتي شيد هواخۊشي شهر ٚ بجار حصيرشؤرا
ماصي ؤ مارؤخ ؤ مؤمتاز ؤ رۊباب-أ دينمه
دم‌به‌تۊ أبر ٚ مأنستأن مي ديل-أ گريه دره
دم به دم مي پا جيري رۊبار ٚ آب-أ دينمه
يعني بئه؟ زاکي هوا دبه مي کلله ايتا رۊز؟
فؤمن ٚ سه‌شمبه‌أن ٚ ألبألۊ آب-أ دينمه؟
يعني بئه کتل بنم خؤرشيدي قهوه‌خانه پيش؟
شيخعلي تاوستان ٚ ورف ٚ دۊشاب-أ دينمه؟
اي شکم تا بۊخۊرم، أسأ ترأ نوأستني!
فؤمن ٚ حلواکۊچيل، مي ديل ٚ باب-أ دينمه؟
پاگۊشا، سۊنت‌کۊني، هفت‌شؤو ؤ گاز ٚ فۊرۊشان
آخ! ايوارده ديهات ٚ عرۊسي داب-أ دينمه؟
تئيران ٚ خۊشک ٚ نان-أ چيليک زنم درجک ٚ پۊشت
خيابان کۊلؤخ‌کۊلؤخ دۊد ٚ کباب-أ دينمه
شيونى من کي شبان شؤکر ٚ خۊدا گۊشنه خۊسم
پس چي وأستي گيلان ٚ أچه‌مچي خاب-أ دينمه؟
شعر ؤ صدا: استاد #شیون_فؤمنی
متن ٚنیویشتن: کۊرؤش 🙏
@gilaki_learning

- جز اضطراری مواردِ سر خؤنه جی درگا نیشیم.
- بیرۊن شؤؤنی حتمن تۊکبند دبسیم.
- دس ؤ دیمء آو ؤ صابۊنِ جی بؤشۊریم.
- کسنِ همرأ دس ندیم.
- شلۊغ‌جا شؤؤنِ جی واپرهیزیم.

کرۊنا ویرۊسِ شؤنهء گل زنیم.

ایتا ریفئقان مره پیشنهاد بدأ کی ای چی بینویسیم مارس ٚهشتۊم ٚره. کانال ٚپارسالی مطلبم مره اۊسئه کۊد:

«... دۊنیا زناکان ٚکۊنۊش' که جنسیتی تبعیضان ٚرفع گۊدن ٚره انجام گیته دره احترام نیهیم ؤ ناجه دأریم...»

دۊنیا زناکان ٚکۊنۊش؟
خا، من تأنم ای چی بگم. تبعیض ٚمسأله اینسان ٚمسأله ایسه، نأ فقط زناکان ٚمسأله. أمان همه اینسانیم ؤ تبعیض' درک کۊدن تأنیم. تا وقتی کی مرداکان نتأنن أ وضعیت' معضل ؤ مسأله بدأنن، تبعیض ایدامه دأره. أ کالجار ٚمیان زناکان مرداکان ٚبرابر نئسأن، بلکه هر دۊ وا کس‌کس ٚور بئسن ؤ بشر ٚنادانی‌ ؤ حماقت ٚأمرأ بجنگن. بی‌تبعیض ٚجامعه، هم زناکان ٚره هم مرداکان ٚره، بهتر ٚجا ایسه زیوستن ٚره.
پس زن ؤ مرد وا کس‌کس ٚأمرأ کۊنۊش بۊکۊنن تا أ وضعیت' دگردانن.

#مارس_۸
@gilaki_learning

⚡️«کالجار» در زبان گیلکی به معنی جنگ است. این کلمه همریشه و معادل «کارزار» در زبان فارسیست.
عبارت عربی: فنهض الفتی نهوض البطل للبراز
عبارت گیلکی: هاهشت جون‌مرد هاهشتناسا شجاع مردی تن بتن کالجار کدنبا
(به فارسی: برخاست جوانمرد مانند برخاستن مرد شجاعی برای جنگ)
#debari_motun
@gilaki_learning

#موسیقی
🎶 کرؤنا
@mi_zoovan

واژگان گویش رودباری:

اشکمدار، شکمدار

@roudbarezeytoon
🍀

⚡️ گیلکی دل:
⚪️ شکم دأشتن= حامله بۊدن
⚪️ شکم‌أدأن= حامله کردن
⚪️ شکم‌أگیتن، شکم اۊسادن= حامله شدن

🔻 جۊمله مئن:
🔵 کئیتی پئری، آمریکایی سرشناس ٚ خؤندگر، پریزؤنان یته مۊزیک ویدیؤ دل اشکارآگۊد شکم دأره.
#tarkibi_felan
@gilaki_learning

⚡️اشکال مختلفی از کلمه «کالجار» در نام سرداران متعدی از گیلکی زبانان تبرستان، گیلان و دیلمستان در منابع تاریخی ثبت شده است. گاهی این نامها با «بۊ/ابۊ/ابا/با» آمده که در عربی به «ابوحرب» ترجمه شده است.
🔰چند نمۊنه از صورتهای ثبت شده از این نام در متون تاریخی: کالیجار، باکالیجار، کلنجار، کالنجار، ابوکالیجار، بوکالیجار
@gilaki_learning

✌️ قدیمی‌ترانِ مۊسان گیلکی‌تر گب بزنیم ؤ تا تۊنیم گیلکی دستۊرء نقض نؤکۊنیم:

✅ بیشئی علی ور بؤگۊ «مۊ بؤته'م» پۊلء هدی.
✅✅ بیشئی علی ور بؤگۊ «می خبری بؤته» پۊلء هدی.

❌ ایمرۊ «درمؤردِ حسن» بؤشنؤوسم خلی ناخۊشه!
✅ ایمرۊ «حسنِ خبری» بؤشنؤوسم خلی ناخۊشه!

❌ «راجع به مۊ» هیچ‌کسِ همرأ گب نزن.
✅ «می خبری» هیچ‌کسِ همرأ گب نزن.

❌ «به قؤل علی» همه‌چی دپیت وأپیت بۊبؤی.
✅ «علی قؤلی» همه‌چی دپیت وأپیت بۊبؤی.

❌ «درباره‌ی علی» چی دأنی؟
✅ «علی باره» چی دأنی؟

❌‌ «در مؤردِ اۊ مسأله» «بعدا» گب زنیم.
✅ «اۊ مسأله سر» «دۊمبالتر» گب زنیم.

❌ من «عاشقِ تی کاران ایسم».
✅ من «تی کاران‌أ دۊس دأرم».
#dastur
@gilaki_learning

⚡️بئینین چندی راسیسم ایران ٚجامعه مئن عینی هیسه که دۊ نفر که طبیعی حالت ٚمئن وأس خؤر گیلکی گب بزنن، اندی خۊ هویت ٚهمرا غریبه بؤبؤن فارسی گب زنن هیچی، خۊ پیلاپیئر ٚسرامال پیرمرکه' مزاغ ئاگیرن که چره یته واجه' دۊرۊست گیلکی تلفظ کۊنه!
#racism
@gilaki_learning

⚡️ «ئه/ئی» پسوند گیلکی مئن ؤ اۊنی کاربردان:

۱. معرفه گۊدن ٚ ره
- دیرۊزؤن مهیار بۊمأ بؤ!
+ مهیار کمتانه؟
- مهیارئه د!
(مهیارئه/مهیارئی: مهیاری که آمۊ شنأسنیم)

۲. تحبیب
- آخ می جؤن ٚ دیلی مهیارئه... چندی تۊ خۊشمزه هیسی!
(مهیارئه: مهیاری که دۊس‌دأشتنی هیسه)

۳. تحقیر
- تۊ هرچی وکی هنده هۊ زکن مهیارئه هیسی.
(مهیارئه: مهیاری که کۊچ ٚ آدمئه هیسه)


ای پسوند وختی که کلمه مصوته مختۊم ببۊن، یه‌پاره گۊیشان ٚ دل «أی» ؤ «ؤی» شکلی نی واگؤئه بۊنه.
مثال پاشاکی گیلکی جی:
- خاله‌أی خؤنه ایسأ.
- لاکۊئی کلاس چنده؟
#dastur
@gilaki_learning

⚡️ چندته مثال مفعۊلی ؤ اسنادی حالات ٚ مئن:

🔰 مفعۊلی
فؤمن ٚ گیلکی:
- اميرأ بیدیش؟
+ کأ أمير؟
- «اميرکأ» گۊئم.

پاشاکی گیلکی:
- «لاکۊئکه» کلاس چند سرأدأی؟/
- «لاکۊؤی» کلاس چند سرأدأی؟

سیاکلرۊد ٚ گیلکی:
- أمی «کرکئه‌یه» ناخۊشی بئیته./
- أمی «کرکئکه» ناخۊشی بئیته.


🔰 اسنادی:
- حسنئکه د برأ، چیته نیشنأسنی!
(حسنئه هیسه » حسنئکه/ حسنئه ‌یه)

- این هۊ کرکئکه.
(کرکئه هیسه » کرکئکه/ کرکئه ‌یه)


(ممکنه ای «ئک» اولیه صۊرت ببۊ که ای حالات ٚ مئن حفظ بؤبؤبۊن.)
@gilaki_learning

📚 دۊتته گیلکی لغت
۱. «پریزؤن» | «پؤرزن»
pərizon | porzən
معنی: پریرۊزؤن، دیرۊز ٚ جی یه رۊز قبلتر
جۊمله مئن:
- علی پریزؤن تی دۊمبال مۊت.
(=علی پریرۊز دنبالت می‌گشت.)
- پؤرزن یلاق ایسأبۊم.
(=پریرۊز یلاق بۊدم.)


۲. «پریزؤنان» | «پؤرزنؤن»
pərizonān | porzənon
معنی: دیرۊز ٚ جی قبل به قبل؛ قبلی رۊزان
مثال:
- پریزؤنان علی تی دۊمبال مۊت.
(=پریرۊزها* علی دنبالت می‌گشت.)
- پؤرزنؤن لاکۊئکء بیدئم.
(=پریرۊزها دختره رؤ دیدم.)

*فارسی بهتر وگردان: رۊزهای قبل از دیرۊز
#gilaki_vaje
@gilaki_learning

🔵 علی‌ئه پریزؤن تی دۊمبال مۊت.

علی‌ئه: علی‌یی که آشنا هیسه
پریزؤن: پریرۊزؤن

👤 پاشاکی گۊیشور

+ لاکۊؤی بیدئم پؤرزنؤن
- کۊ لاکۊئی؟

فارسی وگردان:
+ دختره رؤ دیدم چند رۊز پیش
- کدۊم دختره؟