@dusharge || همت شهبازی
287 subscribers
119 photos
2 videos
30 files
346 links
@dusharge
کانالدا کی یازی‌لاری کانالین لینکینی وئرمک شرطی ایله پایلاشماق اولار.
اشتراک‌گذاری مطالب کانال به شرط ارائه لینک آن مجاز است.
Download Telegram
#حئکایه، #حیکایه، #اؤیکو


#محمد_صبحدل جنابلاری #نثر ژانریندا تانینمیش، همی ده بو ساحه‌ده اؤزونه عاید اولان نظری تاپینتی‌لارین اوزمانی‌دیر. بو تاپینتی‌لار همی ده یئرلی تاپینتی اولدوغو اوچون اؤنملی‌دیر. اونا گؤره کی بو نظری تاپینتی‌لار دوغما تاپینتی‌لاردیر.

سایین #ایواز_طاها، اؤزونون شخصی کانالیندا منیم «#حکایه یوخسا #اؤیکو» باشلیقلی یازیما بیر یادداش یازدی و سونرا دا سیلدی. یادداشدا بو موضوعا گئنیش یئر آییراجاغینی سؤز وئرمیشدی. یادداشدا منیم یازیمین خلاصه‌سینی گتیرمیشدیر. آنجاق منیم آدیما اشاره ائتمک یئرینه #دوستلارین_بیری کیمی ایفاده‌سیندن استفاده ائتمکله سانکی قارشی طرفله کوسولو اولدوغونو گؤسترمیشدیر. بلکه ده منیم ناراحات اولاجاغیمی گومان ائتدییی اوچون آدیمی یازمامیشدی. آنجاق بورادا ناراحات اولاسی بیر شئی یوخدور. فیکیر مبادله‌سی وار. طبیعی کی بو حاقدا اونو و باشقا اوزمانلاری دینله‌مک مسئله‌یه آیدینلیق گتیرمکده یاردیمچی اولا بیلر.

ایللر اؤنجه سئویملی #صبحدل جنابلاری سایین #رضا_کاظمی ایله ادبیاتیمیز حاقدا بیر دانیشیق آپاردی.بو دانیشیغین بوتونونو هر بیر ادبیاتچی اوچون اوخوماسینی فایدالی بیلیرم.( #لینکینی وئرمیشم) همان دانیشیقدا موضوعا عاید بیر سورغویا دا جاواب وئریر #صبحدل جنابلاری.اونو سیزلرله پایلاشماق ایستیرم. خاطیرلادیرام یازی‌نین #عنوانی بیزیم طرفدن‌دیر:

سایغی ایله- #همت_شهبازی

##

#سوال:
بو دانيشيقدا، «داستان کوتاه» آنلاميندا «اؤيکو» دئديييمده، سيز کسکين­ليک­له «حيکايه» سؤزونو ايشلَتدينيز... يازي شکلينده گئتمه­‌دييي دارتيشمالاريميز قيراقدا قالسين، آنجاق سيزه اورَکدن سايغي بَسله ­ديييمدن، بورادا بوتونلوک­له «حيکايه» سؤزوندن يارارلانديم.  بو وورغولامانين سببي­ نه­‌دير؟ نييه «حيکايه»؟!

#جاواب:

#تحكييه ژانرلاري آراسيندا اولان حودود چوخدا موعيين جيزگي­لرله آيريلمير و اوصولن تركيب ائتمه­ نين بوتون صنعت ژانرلاريندا اساس رول اويناديغينا دوشونرسك، هئچ بير بؤيوك اثري موطلق ايدديعا ائتديي ژانرين سينيرلاريندا گؤره بيلمه­‌يه­‌جه‌ييك. آمما بو حودودو تعيين ائتمه ادبي تنقيدين اساس لوازيماتيني الده ائتمك دئمكدير.ان اسكي دؤورلردن ياشايان تحكيه­‌چيليك، موختليف زامانلاردا و شراييطده موختليف اؤزللييه داياناراق فرقلي ژانرلارين يارانماسينا سبب اولموشدور. #كلاسيك فضادان #مودئرن فضايا گيرديكده هر ژانر اؤزونو يئني شراييطله تطبيق ائديب، اؤز مودئرن ادبي نؤوعونو ياراتميشدير. مثلن «رومان»، «رومانس»ـين مودئرنلشمه­ سي­ دير و « #حيكايه» ده؛ « #ناغيل»، « #تمثيل» و « #حيكايت»ـين يئريني توتوبدور. مودئرن تحكييه نؤوعو، كلاسيك نؤوعلري­له، اثرين داخيلي ديالئكتيكاسينا اساسلانمادا فرقله‌نير. بورادا اينسان پسيخولوگيياسي و حاديثه‌لرين داخيلي نه­‌دن­‌لرينه ديققت واردير.بو فلسفه­ سي دييشميش ژانرلارين، اسكي فورمالاريلا آددا دا  فرقلريني نظرده توتماميز گركدير. يعني تئرمينلري عئلمي و ديلين طبيعي آخاريني نظرده توتاركن ياراتمالي­ ييق. مودئرن تحكييه ­نين اساس قايناغي غرب اولان يئرده اورادا گئدن تئرمينلرين قبولا آلينما پروسه­ سي بوتون دونيا ادبيياتلاريندا اؤرنك كيمي گؤتورولموشدور. بعضن تئرمين ائله اورادان گلميشدير. ميثال اولاراق هئچ كيم «رومان» سؤزجويونه يئرلي بير قارشيليق تاپما سيخينيسيندا دئييل. ائله همين مئتودا اساسلانساق كلاسيك نؤوعلريميزي «ناغيل» عونواني آلتدا يئكونلاشديرماق اولار. «خالق ناغيللاري»، «تمثيل­لر»، «حيكايت­لر» و باشقالاري بوسيرادان­ديرلار. يعني هاميسي شيفاهي­لييه و ديالئكتيكانين ضعيف گئتمه­‌سي اؤنونده آچيق تخييوله دايانيرلار. «ناغيل» سؤزجويونون ده عربجه­ ده «نقل» سؤزجويوندن اولماسي بو مسله‌نين اينگلتره ­ده «Tale» سؤزجويونون نه درجه ­ده يئرينه اوتورا بيلمه قابيليتيني گؤستره بيلر. تحكييه­ سؤزجويو ايسه «Fiction» يئرينده اوتورمالي­ دير. مودئرن تحكييه ژانرلاري اؤز آدلاريلا تانيليرلار. « #رومان»، « #پووئست»، « #اوچرئك»، « #فئليئتون» و ان چوخ موناقيشه­ لي و ايمكاناتلي ژانر اولان « #حيكايه» ژانري. بونلار هاميسي مودئرن تحكييه ژانرلاري­ ديرلار. آمما «حيكايه» ژانري حاقدا نئچه ايضاحي گركلي سانيرام.بو ژانري «حيكايت» نؤوعونون مودئرنلشميشي كيمي ده قلمه وئرمك اولار. «رومان» سؤزجويونون ده «رومانس» سؤزجويونه بنزريشي همين فلسفه اساسيندا اولموشدور. يعني «حيكايت»، «حيكايه»­يه چئوريلينجه مودئرنلشمه پروسه­ سيندن كئچمه­ لي­ دير. ايلك مودئرن تحكييه ­چي­ لر بو يازديقلاري و غربده «Short story» آدلانان ژانري «حيكايه» آدلانديرميشلار. هئچ بير كلاسيك متنده «حيكايه» محض بو فورمادا ايشله ­نيلمه­ ميشدير. البتته ايلك يازارلار او زامانين عرب اليفباسيندا يازديقلاري متنلرده فونونتيك قايدالاري نظرده توتولماديقلاري اوچون بو سؤزجويو «حكايه» فورموندا يازميشلار.

@dusharde
#آردی وار👇👇
#الف_نورانلی
#قیزیل_آتیم_و_باشقا_اؤیکولر
حاضیرلایان #رضا_کاظمی
ساوالان ایگیدلری نشریاتی، ۱۳۹۲.

@dusharge
@dusharge || همت شهبازی
#الف_نورانلی #قیزیل_آتیم_و_باشقا_اؤیکولر حاضیرلایان #رضا_کاظمی ساوالان ایگیدلری نشریاتی، ۱۳۹۲. @dusharge
دیلین یئتکین‌لییی
( #الف_نورانلی‌ و #حکایه‌لری )

یازان: #همت_شهبازی


#الف_نورانلی‌نین « #قیزیل_آتیم» (۱۳۹۲) حکایه‌لرینده دیلیمیزین ساده‌لیینی، شیرین‌لیینی، درین‌لیینی، آخارلیغینی، یئتکین‌لیینی، اختصاص‌لیغینی و ایضاح ائدیجی‌لیینی مکمل بیر بیچیمده گؤرمک اولور. بو اؤزللیک‌لری ائله‌ بئله‌سینه سیرالامادیم. بوتون بو اؤزللیک‌لری عکس ائدن بو توپلونون یالنیز «قیزیل آتیم» #حکایه‌سینی اوخوماق کیفایت ائدر.
عمومیتله الف نورانلی‌نین حکایه فضالاری کند محیطینده اولای‌لاشیر. «قیزیل آتیم» حکایه‌سینده « #آت‌چیلیق» فضاسینی قابارتماق، اونون اطرافیندا #غیرصنعی بیچیمده ایفاده‌لشن کلمه‌ و آنلاییشلار هر بیر اوخوجونو شاشیردیر. اثر بلکه ده َهرلشمه پروسئسینه قوشولان بو گونکو انسانین ذوقونو اوخشامادی. اونا گؤره کی اورادا آت‌چیلیق‌دا ایشله‌نن ایفاده‌لر بو گونکو انسانا تانیش گلمه‌دی. اونا گؤره کی بو گون کندلرده «آت»ین استفاده بازاسی آرادان گؤتوروله‌رک یئرینی باشقا وسیله‌لر او جومله‌دن تراختور و ماشین عوض ائتمیشدی. اؤرنک اوچون کئچمیشده آت‌لا یئر اَکیردیلر، خارمان دؤیوردولر، یوک داشییردیلار و...

بو گون بونلاری باشقا وسایط‌لرله ائدیرلر. بونا گؤره کی حکایه‌ده ایشله‌نن بو ایفاده‌لری حتتا کندلرده یاشایان نئجه‌دئیرلر «تزه عمله گلن»لر ده باشا دوشمه‌یه جکدیر. حکایه‌ده گلن بو کیمی ایفاده‌لرین بعضی‌لرینه اشاره ائدیرم:

وریان، یوگن، نوخدا، خامیت، مایدان، قولان، قامچی، دایچا، بوخؤو، چیدا، قَشوو، چول (çul)، اوغان، اوزَنگی، خَشه، وئدره، سییه‌زی و...

بونلار اون صحیفه‌لیک حکایه‌ده قصدن یوخ، حکایه و نثر آخاری، یئرلی یئرینده ایشله‌نن و بو گون بیزیم بیر چوخلاریمیزا تانیش اولمایان، آنجاق یازیچی‌نین یازدیغی زاماندا بول بول استفاده اولونان سؤزلر و ایفاده‌لردیر. ماراقلی‌ بودور کی، #یازیچی بو فضایا #یئنی چالارلار قاتاراق، هئچ ده بیزی کند فضاسیندا ساخلامیر. اؤرنک‌لر:

«گونش پول تکین ساجا چئوریلیب گلیب دیک قونموشدو آلنینا، شیرپاناقلی گؤزلرینی قوجاقلایان ایرینلر، پؤهره وئرن میلچک‌لره گَل‌گَل دئییردی... » (ص 84).

« آلت‌دوداغی اختیارسیز بوراخیلیب ساللاندی، اوزون ساری دیش‌لری گؤروندو. آغزیندان آخان شیره‌جه سو دوداغیندان سوزولوب قیریلمادان یئره چاتیردی. گؤرکملی، یئلکنه اوخشار بوینو ایلدیریم وورموش پالید تک ییخیلیب قینیندان آسیلمیشدی. قیچ‌لاری جانا گلدی. ایلک دفعه ساغ قیچی دؤزومدن دوشوب بوکولدو. شوملایان دیوار کیمی اؤزونو بوراخیب یئره سَره‌لندی. خامیت دایاندی خیرخیراسینا، ناراکی قویروغونو دا قاهاریب شاققیلتییلا ائندیردی...» (ص6-85).

سوندا آرتیریم کی بیر زامانلار انقلابین اول‌لرینده « #ادبی_یارپاقلار» و « #گونش» آدلی درگیده «الف نورانلی»نین حکایه‌لرینی اوخوموشدوم. اوره‌ییمدن کئچیردی کی اونون حکایه‌لرینی #توپلاییب چاپ ائتدیرم. بونو #سعید_موغانلی‌یا دئدیم. سعید، بیرخوش خبرله منی فیکریمدن داشیندیردی. او دئدی کی: اونون حکایه‌لرینی « #رضا_کاظمی» جنابلاری حاضیرلاییب چاپ ائتدیرمک فیکرینده‌دیر. خیالیم راحات اولدو. اونا گؤره کی ایش، ایش بیلن آدامین الینه دوشموشدو. سئویندیریجی حال بو ایدی کی اونا بو ایشده، داها باجاریقلی یازار یعنی #صالح_عطایی جنابلاری دا یاردیمچی اولموشدو. بو گون نثریمیزین ایلکین یازارلاریندان اولان «الف نورانلی»نین حکایه‌لرینی اوره‌ک سئوینجی ایله « #قیزیل_آتیم و باشقا اؤیکولر» باشلیقلی کیتابدا اوخوماق اولار.

#نورانلی، الف (1392)، #قیزیل_آتیم_و_باشقا_اؤیکولر، ساوالان ایگیدلری نشریاتی

https://telegram.me/dusharge