پارادایم جدید بازار نفت

آقای دکتر محمد مروتی، دانش‌آموخته پسا دکترای اقتصاد انرژی دانشگاه استنفورد، در شماره امروز دنیای اقتصاد مطلب خوبی منتشر کرده‌اند. بخش‌هایی از آن را انتخاب کرده‌ام که در ادامه می‌خوانید:

✅ توافق اخیر اوپک از طرق مختلف تضعیف شده و کم‌اثر خواهد بود و از این رو موفقیت دیپلماسی نفتی ایران در این است که از اثرات جهش قیمتی کوتاه‌مدت این توافق منتفع می‌شود و از سوی دیگر با افزایش تولید می‌تواند سهم بازار خود را بازیابد. این توافق عمدتا بلااثر خواهد بود، زیرا با جهش ۱۰ دلاری قیمت نفت در هفته‌های پس از توافق، کشورهای تولیدکننده نفت که به شدت تحت فشارهای بودجه‌ای هستند، بیش از پیش انگیزه دارند که از سهمیه مورد توافق تخطی کنند تا درآمد بیشتری حاصل کنند، کما اینکه روسیه نیز در اکثر موارد توافق با اوپک در دو دهه اخیر به آن پایبند نبوده است.

✅ در قرن بیستم تولید نفت از چاه‌های متعارف مستلزم صرف هزینه اولیه هنگفت و در عین حال هزینه جاری ناچیزی بوده است و همین افزایش عرضه را در کوتاه‌مدت دشوار می‌کرد. پارادایم جدیدی که برای درک بازار نفت باید به آن توجه داشت این است که تولیدکنندگان حاشیه‌ای بازار نفت امروز عرضه‌کنندگان شیل هستند که با هزینه ثابت کمتر و با سرعت زیاد می‌توانند تولید را بیفزایند و به علاوه با افت تولید بسیار بالایی، بعضا تا ۹۰ درصد طی سه سال اول تولید، مواجه هستند که خودبه‌خود باعث کاهش عرضه می‌شود مگر آنکه سرمایه‌گذاری‌های جدیدی صورت گیرد.

✅ شرکت‌های آمریکایی که در چاه‌های شیل کار می‌کرده‌اند، تعداد زیادی چاه حفاری‌شده دارند که به خاطر قیمت پایین، دست نگه داشته‌اند و هنوز مراحل نهایی تکمیل را روی آنها انجام نداده‌اند و در صورت جان گرفتن قیمت‌ها،‌ استخراج از این چاه‌ها به صرفه شده و عرضه نفت شیل آمریکا ظرف چند ماه مجددا قوت خواهد گرفت.

✅ تولید نفت شیل آمریکا بنا به گزارش دو ماه پیش EIA در دو سال اخیر حدود ۱۸ درصد افت داشته است و به گزارش بلومبرگ در ۲ سال اخیر بیش از ۱۳۰ شرکت نفتی آمریکایی با بیش از ۶۰ میلیارد دلار بدهی اعلام ورشکستگی کرده‌اند. این موج ورشکستگی را بعضا از ترکیدن حباب دات کام در ۲۰۰۲ شدیدتر دانسته‌اند. فریز نفتی و افزایش قیمت، جان تازه‌ای به این شرکت‌ها خواهد بخشید و با اندکی تاخیر کاهش تولید اوپک را پر خواهند کرد.

✅ بنا به گزارش چندماه پیش بلومبرگ تعداد زیادی از این چاه‌ها در شرایط فعلی با هزینه‌های کمی سر به سر می‌شوند چون هزینه حفاری آنها قبلا انجام شده است. در همان گزارش نموداری از هزینه سربه سر برخی مناطق کم‌هزینه‌تر تولید نفت شیل در آمریکا را برای چاه‌های جدید و نیز چاه‌های DUC مشاهده می‌کنید. این مناطق تولیدی حدود 500هزار بشکه در روز دارند و افزایش قیمت باعث حفاری چاه‌های جدید در نواحی کم‌هزینه‌تر و به جریان افتادن چاه‌های نیمه کاره در نواحی پرهزینه‌تر می‌شود.

✅ کاهش تولید نفت و افزایش قیمت‌های فعلی گذرا بوده و نتیجه توافق اخیر به دو ذی‌نفع که در تقابل هم هستند می‌رسد: یکی تولیدکنندگان نفت شیل آمریکا و دیگر ایران که با افزایش تولید خود سهم بازار از دست رفته را باز می‌یابد.

متن کامل: http://donya-e-eqtesad.com/news/1083118

🔴 منبع: @EconomicsandOil

#DEN
#Oil #Shale #OPEC #Iran #DUC

«دنیای اقتصاد» معرفی مختصر و مفیدی از 29 شرکت خارجی تاییدصلاحیت‌شده برای فعالیت در قالب IPC منتشر کرده است.

متن کامل گزارش: https://goo.gl/pfamYv

🔴 منبع: @EconomicsandOil

#DEN #Company #IPC #Iran

دو گفت‌وگوی مهم

پیشنهاد می‌کنم این دو گفت‌وگو را کامل بخوانید.

✅ آقای جواد یارجانی
گفت‌وگو توسط خانم نسیم علایی (روزنامه دنیای اقتصاد) انجام شده است
http://donya-e-eqtesad.com/news/1109455

✅ آقای بیژن زنگنه
گفت‌وگو توسط خانم عطیه لباف (روزنامه ایران) انجام شده است
http://www.iran-newspaper.com/newspaper/BlockPrint/193138

🔴 منبع: @EconomicsandOil

#DEN #MOP

براساس گزارش مرکز آمار ایران، در فصل بهار، رشد اقتصادی بدون نفت از رشد اقتصادی کل (با نفت) پیشی گرفت

🔴 منبع: @EconomicsandOil

#DEN #Economics

کلید توسعه نفت و مقابله با تحریم
درسی از صحبت آقای فشارکی

✅ آقای دکتر فریدون فشارکی، تحلیلگر برجسته حوزه انرژی، اخیراً در گفت‌وگو با روزنامه «دنیای اقتصاد» درباره قراردادهای جدید نفتی صحبت‌های جالبی داشته‌اند: «می‌توان گفت قراردادهای جدید چندان جذاب نیستند اما بد هم نیستند. یعنی از آن چیزی که قبلا بود، بهتر است. ما در ایران این مشکل را داریم که اگر یک الگوی قراردادی خوب تنظیم شود که بتواند شرکت‌های زیادی را جذب کند، همه اعتراض می‌کنند. یعنی متخصصان ما نمی‌توانند قراردادی را ارائه دهند که انگیزه سرمایه‌گذاران را افزایش دهد. با این حال نظر آقای زنگنه این بوده است که قرارداد ما باید از قراردادهای عراق بهتر باشد که بهتر نیزهست. حتی از قراردادهایی که در امارات یا مکزیک وجود دارد نیز بهتر است اما اگر در شرایطی قرار داشتیم که نگرانی‌ها و مشکلاتی در کشور وجود نداشت، این امکان وجود داشت قراردادهایی تنظیم شود که براساس آن سرمایه‌گذاران در تعداد زیاد وارد کشور شوند و آن وقت بود که آنها هم با آقای ترامپ سر موضوع تحریم‌ها وارد دعوا می‌شدند و می‌جنگیدند. اما قراردادهای فعلی آنقدرها هم خوب نیستند که شرکت‌های خارجی بخواهند برای آن با آمریکا مقابله کنند. البته تا همین جای کار هم که برخی شرکت‌ها با حساب و کتاب زیاد وارد ایران شده‌اند شاهد بودیم که چه مخالفت‌هایی شد. اکثر نقدهایی هم که می‌شد، به نظر من از سر بی‌اطلاعی و بعضا مغرضانه بوده است. در هر صورت واقعیت این است که اگر ما این قراردادها را امضا نکنیم تولیداتمان کاهش پیدا می‌کند و سهم بازارمان را از دست می‌دهیم. به هر حال قراردادهای جدید در دنیای امروز برای برخی شرکت‌ها قابل قبول است و برای برخی خیر.»
متن کامل صحبت‌ها: https://goo.gl/UDiKgK

✅ چندین دهه است که به دلیل تفسیر برخی مسوولان از قوانین موجود، ایران از قراردادهای جذابی مثل مشارکت در تولید محروم مانده است؛ درحالی که کشورهای همسایه (مثل عمان، قطر و آذربایجان) توانسته‌اند از مزایای این قراردادها بهره‌مند شوند. این قراردادها، ضمن فراهم آوردن شرایطی برای مدیریت بهینه مخزن (که در ایران به «تولید صیانتی» معروف است) و انتقال فناوری، موجب می‌شود شرکت‌ها مسائل ایران (ریسک تجاری، مشکلات محیط کسب‌وکار، ریسک تحریم و ...) را بیشتر و آسان‌تر بپذیرند.

✅ در شرایط محرومیت از قراردادهای مشارکت در تولید، نوعی از قراردادها (موسوم به IPC) معرفی شد که توانسته گامی به جلو باشد؛ اما همین نیز مخالفت‌های فراوان به همراه داشته است. سوال مهم: چه زمانی واقعیت‌های صنعت نفت دنیا و ایران را باور می‌کنیم و لزوم بهره‌گیری از قراردادهای مترقی و جذاب را می‌پذیریم؟ خوب است صحبت‌های آقای فشارکی را دوباره بخوانیم.

🔴 منبع: @EconomicsandOil

#DEN #NIOC #Legal #IPC #Note #MOP

دوازده نکته از آقایان میرمعزی و منوچهری

امروز «دنیای اقتصاد» حرف‌های نسبتاً کم‌سابقه‌ای از آقایان منوچهری و میرمعزی منتشر کرده است. به نظر من در این صحبت‌ها به خوبی مشکلات و راهکارهای صنعت نفت بیان شده‌اند. در ادامه 12 نکته جالب را از زبان این دو مدیر باسابقه نفت آورده‌ام؛ اگرچه به نظرم خواندن کل صحبت‌ها برای آنها که به ناکارامدی «پارادایم موجود» باور دارند، ضروری است.

✅ آقای منوچهری:
1️⃣ درحالی که شعار حفظ منافع ملی را سر می‌دهیم، منافع ملی خود را زیر پا می‎گذاریم. از این‌رو اگر بخواهیم تحول جدی ایجاد کنیم به بازسازی (restacturing) در کل صنعت نفت و همچنین در بدنه شرکت ملی نفت نیاز است. خیلی سخت خواهد بود که شرکت ملی نفت موجود را به سمت یک بنگاه اقتصادی ببریم.

2️⃣ شرکت ملی نفت الان قادر به سرمایه‌گذاری در پروژه‌‌ها نیست و تبدیل به زمینی شده است که از یک طرف در آن کشت نکرده‌ایم و از طرفی به دنبال نهایت بهره‌برداری از آن هستیم. مشکل دیگری که وجود دارد این است که قوانین و مقررات داخلی شرکت ملی نفت سخت‌تر از هر شرکت دولتی دیگر است.

3️⃣ از آنجا که تعداد استعدادهای متوسط به پایین در شرکت ملی نفت ایران گسترش پیدا کرده، قدرت آنها نیز زیاد شده است و به نوعی مانع ورود افراد با استعدادهای بالا نیز خواهند شد. بنابراین ما نه تنها بنگاه اقتصادی نیستیم بلکه یک شرکت دولتی بسیار بوروکراتیک وسیع با نیروی انسانی بیش از اندازه زیاد و غیرمتخصص هستیم.

4️⃣ دیدگاه سنتی می‌خواهد همین وضعیت موجود را حفظ کند که قابل حفظ کردن هم نیست و دیدگاه تحول خواه به دنبال اصلاح ساختارها متناسب با مقتضیات زمان است. دیدگاه سنتی باید توجه داشته باشد زمانی ریکاوری طبیعی یک مخزن ۱۵ درصد بوده و حالا ما ۱۲ درصد آن را تخلیه کرده‌ایم و میزان کمی از آن باقی مانده است.

5️⃣ در قانون اساسی حکم نفت و معادن یکی است؛ یعنی از لحاظ قانون هیچ تفاوتی بین نفت و مس وجود ندارد. اما نفت به دلیل ارقام تعیین‌کننده‎ای که داشته و حجم بالای درآمدهای آن طبیعتا همیشه با حساسیت بیشتری همراه بوده است.

✅ آقای میرمعزی:
1️⃣ زمانی که بنده در شرکت ملی نفت بودم مجامع عمومی که تشکیل می‌شد، میزان تولید و اینکه درآمد چقدر بوده از مهم‌ترین مواردی بودند که دولت به‌عنوان سهامدار اصلی برای آنها گزارش می‌خواست. هیچ‌وقت مشاهده نمی‌شد که مانند شرکت‌های خصوصی یا شرکت‌های بین‌المللی، مطالبه سهامداران، سود، افزایش درآمد، کاهش هزینه و مانند اینها باشد.

2️⃣ در حال حاضر با ۷۰۰ میلیارد بشکه نفت و مایعات گازی درجای کشور، اگر یک درصد ضریب بازیافت بالا برود به معنای برداشت ۷ میلیارد بشکه نفت بیشتر است. حالا اگر این میزان را در قیمت ۵۰ دلار ضرب کنیم، می‌شود ۳۵۰ میلیارد دلار. یعنی ۳۵۰میلیارد دلار به ثروت‌های ملی اضافه می‌شود.

3️⃣ در کشورهای دیگر بعضا این کار را کرده‌اند که درصدی از سهام شرکت‌های ملی نفت را به بورس برده‌اند و به مردم عرضه کرده‌اند. این اتفاق باعث شده است که شرکت‌های ملی نفت درباره با اینکه چقدر سود ساخته‌اند بیشتر مورد سوال قرار بگیرند. مثلا در هند و برزیل بخشی از سهام شرکت‌های ملی نفت این کشور یا در کشوری مانند نروژ که پیشرفته‌تر است، بخش قابل توجهی از سهام استات اویل در بورس این کشور عرضه شده است.

4️⃣ سال ۸۲ یا ۸۳ بود که از طرف وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران به مجلس پیشنهاد کردیم که دولت بهره مالکانه و مالیات و سود سهام از شرکت ملی نفت ایران دریافت کند. اگر سیستم را به این شکل تغییر می‌دادیم دو اتفاق روی می‌داد. هم بهره مالکانه به‌عنوان ارزش نفت زیر زمین به دولت تعلق می‌گرفت و حساب آن از ارزش افزوده اکتشاف و تولید جدا می‌شد و هم دولت می‌توانست از سودی که شرکت ملی نفت به دست می‌آورد، مالیات و سهم سود قابل توجهی دریافت کند.

5️⃣در حال حاضر به وزارت نفت و شرکت ملی نفت مانند دیگر ادارات و وزارتخانه‌های کشور نگاه می‌شود و حساسیت لازمی که باید نسبت به نفت به‌عنوان ثروت ملی وجود داشته باشد، وجود ندارد. ۵ درصد افزایش ضریب بازیافت برابر با ۱۵۰۰ میلیارد دلار ثروت برای کشور است، این رقم بسیار قابل توجه است و دور از دسترس نیست.

6️⃣ همه زیر مجموعه‌های شرکت ملی نفت به شکل وظیفه‌ای (functional) کار انجام ‌می‌دهند، در حالی که همه دنیا ۳۰ الی ۴۰ سال است که به شکل دارایی محور کار انجام می‌دهند. بنابراین ما نیز باید سازمان‌مان را برای تغییر و رسیدن به آن جهت (دارایی محور) تغییر دهیم که کار بسیار سختی نیز است.

متن کامل مطلب: https://goo.gl/nPqu1C

⭕️ @EconomicsandOil

#DEN
#Strategy #Management #NIOC

چشم‌انداز توسعه بخش بالادستی نفت ایران پس از تحریم آمریکا

(منتشره در روزنامه دنیای اقتصاد امروز شنبه 5 خرداد)

✅ در شرایطی که خروج آمریکا از برجام به‌صورت عملی صورت گیرد ولی اروپا کماکان به واردات نفت از ایران و حمایت در چارچوب‌های متعارف ادامه دهد، تعداد شرکت‌های اروپایی که در بالادستی نفتی ایران حاضر خواهند شد انگشت‌شمار و شاید نزدیک به صفر باشد که شرکت OMV اتریش براساس اعلام اخیر می‌تواند یکی از آنها باشد.

✅ بازگشت به دوران تحریم همه‌جانبه، تبعاتی دشوارتر از سال‌های ابتدایی دهه ۱۳۹۰ را رقم خواهد زد؛ چراکه این بار صنعت نفت تجربه سال‌های طولانی کاهش سرمایه‌گذاری را پشت سر گذاشته و آسیب‌پذیرتر از پیش خواهد بود.

✅ حضور شرکت‌های نفتی در پروژه‌های اکتشافی دورافتاده‌ترین نقاط کشورهای آفریقایی، یا پذیرش نرخ بازگشت داخلی سرمایه پایین‌تر از ایران در برخی پروژه‌های منطقه خاورمیانه، نشان می‌دهد که اگر از قراردادهای جذاب‌‌تر (مشارکت در تولید یا امتیازی) استفاده می‌شد یا با همین قراردادها بازگشت بهتری برای سرمایه پیمانکاران خارجی فراهم می‌آمد، اکنون قطار سرمایه‌گذاری خارجی در بالادستی نفت (و شاید حتی قطار سیاست خارجی) به مسیر نسبتا متفاوتی می‌رفت.

✅ متن کامل مطلب: https://goo.gl/yHmRzT

⭕️ @EconomicsandOil

#Note #DEN
#Iran #Sanction #NIOC #TOTAL #EnP #IPC #EPC

بودجه خوش‌بینانه


به نظر می‌رسد ارقام بودجه دولت (با فرض صحت تخمین‌های این جدول) درباره صادرات نفت خوش‌بینانه‌اند و حدود ۲۰ تا ۵۰ درصد بالاتر از آنچه انتظار ماست برآورد شده‌اند. انتظار می‌رود این ارقام مورد بازنگری قرار گیرند. به ویژه آنکه قیمت نفت نیز خوش‌بینانه یا لااقل متعادل برآورد شده است.


براساس گزارش رویترز، صادرات نفت ایران به مقاصد آسیایی در نوامبر کمتر از ۷۰۰هزار بشکه در روز بوده که با احتساب صادرات به ترکیه و دیگر مقاصد اروپایی، تصویری در محدوده یک میلیون بشکه در روز به دست می‌آید. آمار نوامبر افت شدیدی که داشته که انتظار نمی‌رود در دسامبر و ماه‌های پس از آن ادامه یابد. ولی ارقام مندرج در بودجه کماکان خوش‌بینانه به نظر می‌آیند.


⭕️ @EconomicsandOil

#DEN #OilPrice #Iran #Budget

ارقام جدید از بدهکاری شرکت نفت


✅ براساس این جدول "دنیای اقتصاد" به نقل از سازمان برنامه و بودجه، جمع چهار قلم عمده بدهی شرکت نفت حدود ۱۵۰هزار میلیارد تومان است.


✅ با برآوردهای فعلی این شرکت احتمالاً هرگز نمی‌تواند بدهی خود را بپردازد. البته اصولاً قرار نیست شرکت‌ها بدهکار نباشند و اساساً خلق بدهی می‌تواند منشاء خلق ارزش به شمار رود. اما شرکت نفت اکنون گرفتار این حجم بدهی است، درآمد کافی برای بازپرداخت آن ندارد و در نتیجه حتی نمی‌تواند بودجه حفظ و نگهداشت تولید نفت را تامین کند.


✅ ریشه این بدهی، به قراردادهای نفتی بازمی‌گردد. برای جلوگیری از تشدید مشکلات باید از قراردادهای امتیازی و مشارکت در تولید بهره گرفت که اینجا نوشته‌ام:
t.me/EconomicsandOil/2827


✅ پست‌های قدیمی در این رابطه:
t.me/EconomicsandOil/850
t.me/EconomicsandOil/1585


⭕️ @EconomicsandOil

#DEN #NIOC #Legal #Debt #PSA #Concession #Note

جدول: جزئیات یارانه پنهان مستقیم در گزارش سازمان برنامه و بودجه


مجموع یارانه پرداختی سال ۱۳۹۸ حدود ۸۹۰هزارمیلیارد تومان شامل:
1⃣ ۱۰۰هزار بودجه‌ای
2⃣ ۱۴۰هزار فرابودجه‌ای
3⃣ ۶۵۰هزار پنهان (شامل ۲۵۰هزار به صورت مستقیم که در جدول بالا از روزنامه دنیای اقتصاد آمده است)


⭕️ @EconomicsandOil

#DEN #Subsidy

تحلیلی از هفت عامل موثر بر تمدید معافیت‌های نفتی ایران:

https://www.donya-e-eqtesad.com/fa/tiny/news-3516822


⭕️ @EconomicsandOil

#DEN #Sanction #Iran