«ارباب کیخسرو پس از تألیف و نشر کتاب «آیینه‌ی آیین مزدیسنی» که بدان اشاره شد و بیشتر به منظور تدریس در بستان‌ها نوشته شده بود، به زودی دریافت که احتیاج مبرمی به تألیف کتاب دیگری نیز هست تا نه فقط برای خود زرتشتیان مفید واقع شود، بلکه چشم دیگران را هم که در نتیجه‌ی تعصبات خشک و تلقینات بی‌مورد و نظرات ناروا و غلطی که نسبت به اصول و حقایق این دین باستانی پیدا کرده بودند، باز نماید. بنابراین، برای انجام این منظور دست به نگارش کتاب «فروغ مزدیسنی» زد که در سال ۱۲۸۹ شمسی به طبع رسید و در سراسر ایران و بین طبقات کشور توزیع گردید و مورد توجه فوق‌العاده واقع شد و در اندک مدتی تمام نسخ آن نایاب گردید؛ این کتاب از آن تاریخ تاکنون بارها چاپ و منتشر شده است.»

‏این سخنان ناشر کتاب «زرتشت: پیامبری که باید از نو شناخت» است؛ ناشر، یعنی انتشارات جامی، یادآوری می‌کند که این کتاب، همان «فروغ مزدیسنی»ست که تجدید چاپ می‌شود. انتشارات جام که یادداشت خود را با امضای «پاینده باد ایران» به پایان برده است، این کتاب قدیمی زنده‌یاد کیخسرو شاهرخ را در سال ۱۳۸۸ و برای هفمین بار تجدید چاپ کرده است. گفتنی‌ست که همکاران پژوهشی تیم گفت‌و‌شنود، به ویژه برای تدارک پادکست دیگری‌نامه از این کتاب و آثار دیگر زنده‌یاد کیخسرو شاهرخ، بهره‌ی بسیار گرفته است.

‏در فرگرد (فصل) سیزدهم از این کتاب که نام اصلی‌اش، «فروغ مزدیسنی» است، مولف به تعالیم اجتماعی آیین بهدینی (زرتشتی) می‌پردازد و از جمله به اتهاماتی پاسخ می‌دهد که مبتنی بر آن، ازدواج با محارم (خویشان درجه‌ی یک) میان زرتشتیان رایج و امری شرعی‌ست. شاهرخ زیر عنوان «اتهامات بی‌اساس» در همین بخش می‌نویسد:

‏«... افسوس که بی‌اطلاعان یا نادانسته یا از روی غرض به عمد نسبت‌های ناسزا به این کیش بِهین و بافرّهی داده، و آنچه از روی عناد، پیشه‌ی خود کرده‌اند این است که پناه بر خدا زرتشتیان مادر و خواهر و دختر هر یک از نزدیکان خود را که ممکن است، بدون ترس خدا و خلق، به عقد نکاح خود در‌می‌آورند. (خداوندا مرا از تکرار این ناسزا بیامرز. زیرا غرض از ذکر آن در اینجا رفع این ناسزای کذب محض است نه شرکت در اقرار) و شاهد قول خود را داستان هما و بهمن قرار می‌دهند. یعنی می‌گویند به قول شاهنامه چون بهمن دختر خود همای را به عقد مناکحت خویش درآورد که وارث تاج و تخت شده، محض آنکه بهمن زرتشتی بوده، البته این عمل را به قانون زرتشتی نموده! حالا باید درجه‌ی کژی اندیشه و عدم اطلاعات را دید! آیا عقلا و صاحبان انصاف و محققین، پیوسته جزء را دلیل کل قرار می‌دهند یا کل را دلیل جزء؟ و غیر از سند شاهنامه که سایرین از روی آن چیزی و چیزها نوشته‌اند این نسبت به بهمن را چه سند دیگری‌ست و نسبت به کدام یک از سلاطین و شیوخ و اکابر دیگر این طایفه می‌دهند؟»

‏در اپیزود شانزدهم از دیگری‌نامه با نام «آن دیگری هرزه»، با نقل بخش‌هایی از این کتاب و آثار پژوهشی دیگر در ادبیات زرتشتی، به طرح اتهامات جنسی و جنسیتی به دیگری‌های دینی خواهیم پرداخت. برای آنان که مایلند آشنایی مقدماتی با آیین بهدینی و معارف آن، از زبان یکی از مهم‌ترین کنشگران بهدین در تاریخ معاصر ایران به دست آورند، مطالعه‌ی کتاب «زرتشت: پیامبری که باید از نو شناخت» را توصیه می‌کنیم.

https://x.com/dialogue1402/status/1750940669311389768?s=46

‏⁧ #دیگری_نامه⁩ ⁧ #کیخسرو_شاهرخ⁩ ⁧ #زرتشتی⁩ ⁧ #بهدینی⁩ ⁧ #دیگری_دینی⁩ ⁧ #دگردینی⁩ ⁧ #ازدواج_محارم⁩ ⁧ #خوئیتک_دس⁩ ⁧ #خویدوده⁩ ⁧ #شاهنامه⁩ ⁧ #بهمن⁩ ⁧ #هما⁩

‏⁦ @Dialogue1402⁩

«آن دیگری هرزه»
‏دیگری‌نامه

‏هما با لقب چهرزاد، به تعبیر فردوسی دختری زیبارو و همین‌طور بادانش و نیک‌رای بود و به عقد پدرش درآمد چون «پدر درپذیرفتش از نیکویی.»

‏شش ماه پس از این وصلت، بهمن بیمار می‌شود و در بستر مرگ می‌افتد و وصیت می‌کند که دخترش هما، و هر آنکه از هما متولد شود، جانشینش باشد. ادامه‌ داستان به این شکل است که بهمن می‌میرد و هما به جانشینی پدر بر تخت می‌نشیند. اما فرزند پسری را که از او متولد می‌شود پنهان می‌کند تا بتواند تا انتهای عمرش، به‌عنوان شهبانو حکومت کند. منابعی که داستان‌های ملی را روایت می‌کنند می‌گویند که هما سی یا سی‌ودو سال به خوبی و خوشی سلطنت کرد.

‏آنچه در داستان هما برای ما جالب است و به آن در این اپیزود از دیگری‌نامه خواهیم پرداخت، اتهامات جنسی‌ست که ما به دیگری می‌زنیم؛ اتهام هرزگی جنسی که به دیگری‌های دینی می‌زنیم، تا چه حد در واقعیت ریشه دارد و تا چه حد در معنای دقیق کلمه، یک ناسزا و یا تهمت است؟

‏برای خواندن متن کامل این اپیزود رجوع کنید به صفحه‌ی گفت‌وشنود در:

‏⁦ dialog.tavaana.org/others-16/⁩

‏و برای شنیدن نسخه‌ی کامل در یوتیوب به:

https://youtu.be/nxv1vCY27tg?si=c2v8l0mTiuvMjsHa
‏⁦
‏و برای شنیدن نسخه‌ی کامل در کست‌باکس:

‏⁦ castbox.fm/vb/668114349⁩

‏و برای شنیدن نسخه‌ی کامل در ساند کلود:

‏⁦ on.soundcloud.com/zmQJE⁩

‏رجوع کنید.

‏⁧ #دیگری_نامه⁩ ⁧ #ارداویراف⁩ ⁧ #ارداویراف_نامه⁩ ⁧ #خوئیتک_دس⁩ ⁧ #خویدوده⁩ ⁧ #جنسی⁩ ⁧ #اتهام_جنسی⁩ ⁧ #دگردینی⁩ ⁧ #دگرباشی⁩ ⁧ #هما⁩ ⁧ #بهمن⁩ ⁧ #ساسانیان⁩

‏⁦ @Dialogue1402⁩

از «خدا مُرد» در جهان تا «انقلاب اسلامی» در ایران

۴۵ سال از انقلاب سال ۱۳۵۷ ایران گذشته است؛ انقلابی که «اسلامی» نامیده شد و موجب روی‌کار‌آمدن «جمهوری اسلامی» در کشور گشت. این رویداد، درست در همان زمانی به وقوع پیوست که موج خداناباوری و بی‌دینی در جهان به اوج خود رسیده بود و هم‌زمان بود با جاری‌شدن سیل انقلاب‌ها در سراسر جهان. زمانی که بیش‌تر دولت‌ها در جهان به سمت سکولاریسم و تجددگرایی و توسعه پیش رفتند یا در تلاش به رسیدن به آن بودند.

سوال ما این است که چه‌طور، در میان انقلاب همه‌ی خلق‌ها و توده‌ها، موج انقلاب وقتی به ایران رسید، شد انقلاب اسلامی؟

در این گفت‌وگو، پاسخ را از زبان آرش جودکی، پژوهشگر فلسفه و تورج اتابکی، استاد تاریخ اجتماعی خاورمیانه، می‌شنویم.
مصاحبه‌کننده: ماهمنیر رحیمی

این برنامه ۱۹ بهمن ۱۴۰۲ در صفحه اینستاگرام گفت‌وشنود برگزار شده است.

لینک وبسایت:
https://dialog.tavaana.org/islamic-revolution-1979/

لینک ساندکلاد:
https://on.soundcloud.com/ZJ6ed

لینک یوتیوب:
https://youtu.be/rROlrSVqtO8

#گفتگو_توانا #انقلاب_اسلامی #جمهوری_اسلامی #بهمن_۵۷ #فلسفه

@Dialogue1402

«اهمیت اشتباهات دینی برای این بیش‌تر و خطرناک‌تر است که عمق و بعد گسترده‌تری دارد، به این واسطه که این حقایق، مقدس تلقی می‌شود و به ساحت قدسی ارتباط داده می‌شود. به همین دلیل تلاش برای تغییردادن آن‌ها به نوعی از محافظه‌کاری اجتماعی دچار می‌شود و زمان طولانی صرف می‌شود تا تغییر کند. این است که روشن‌فکری دینی سرعت پایینی دارد برای تغییر»

بخش از سخنان اشکان، شهروند خداناباور.

این برنامه قسمتی از بگو-بشنو، ۴۲ با عنوان «انقلاب اسلامی؛ نعل وارونه؟» است که ۱۱ بهمن ۱۴۰۲ در اتاق کلاب‌هاوس آموزشکده توانا برگزار شده است.

لینک ساندکلاد
https://on.soundcloud.com/LpprQ

#گفتگو_توانا #محافظه_کاری #انقلاب_اسلامی #بهمن_۵۷

@Dilogue1402

آن دیگری هرزه!
اپیزود شانزدهم
دیگری‌نامه

گفتنی‌ست که نوعی ازدواج در متون کهن زرتشتی طرح شده که به آن «خویتوک‌دس» می‌گفتند. این اصطلاح که امروزه حتی تلفظش هم برای ما هم دشوار است، در گذر زمان، به شیوه‌های مختلفی معنا شده و تا حدی مورد مناقشه میان پژوهشگران بوده است. اختلاف اینجاست که آیا خویتوک‌دس، که ازدواجی فوق‌العاده پسندیده و توصیه‌شده بوده، آیا ازدواج با دخترعمو یا پسرعمو، دخترخاله یا پسرخاله است، و یا ازدواج با نزدیکان درجه‌یک، یعنی ازدواج پسر با مادر، یا پدر با دختر!؟

به‌عبارت‌دیگر، کسانی معتقدند که احکم کهن زرتشتی، ازدواج با محارم را نه تنها ممنوع نکرده‌اند، بلکه حتی به‌عنوان بهترین نوع ازدواج، توصیه کرده‌اند.

آنچه مسلم است این است که در کهن‌ترین و اصیل‌ترین متون زرتشتی، یعنی گات‌ها و اوستا، چنین چیزی مطلقا وجود ندارد و زرتشتیان امروز هم ازدواج با محارم را، چنان‌که کیخسرو شاهرخ می‌گفت، قبول ندارند. ازدواج با محارم در برخی منابع جدیدتر زرتشتی، مانند دینکرد، و ارداویراف‌نامه مورد اشاره قرار گرفته است.

به‌عنوان مثال، ارداویراف، موبد موبدان که با نوشیدن می و منگ گشتاسپی، به خلسه‌ای عمیق فرورفت تا احکام دین را به یاد آورد، در ارداویراف‌نامه به‌عنوان مردی توصیف شده که هفت خواهر خود را به همسری داشته است! علیرضا شاپورشهبازی، پژوهشگر و نویسنده، در مورد شواهد چنین ازدواج‌هایی در افسانه‌های ایرانیان قدیم و زرتشتیان کهن می‌نویسد: 

یک دسته از شواهد کتبی ما درباره خویتوک‌دس عبارت است از مواردی که برای ازدواج با محارم در میان ایزدان و یا موجودات و افراد افسانه‌ای آورده‌اند و هدف از ذکر آن‌ها اثبات جایز بودن چنان ازدواج‌هایی در میان انسان‌ها بوده است. تعداد این گواهی‌ها …

برای خواندن ادامه متن اپیزود شانزدهم به صفحه گفت‌وشنود مراجعه کنید:

‏ https://dialog.tavaana.org/others-16/

و برای شنیدن این اپیزود در یوتیوب به:

‏ https://youtu.be/nxv1vCY27tg?si=XaUIrwsWG3jTEHgb

و برای شنیدن این اپیزود در کست‌باکس به:

‏ https://castbox.fm/vb/668114349

و برای شنیدن این اپیزود در ساوندکلود به:

‏ https://on.soundcloud.com/zmQJE

رجوع کنید.

#دیگری_نامه #دگراندیشی #دگردینی #ارداویراف #ارداویراف_نامه #خویتوک_دس #هرزگی_جنسی #بهمن #کیخسرو_شاهرخ #زرتشتیان #بهدینی

‏ @Dialogue1402