Ва ўкраінскім Мікалеве знеслі помнік заснавальніку горада графу Рыгору Пацёмкіну. Пацёмкін заклаў у 1788 годзе верф у вусці ракі Інгул, вакол якой пачаў будавацца горад. Цяпер на месцы бюста вазон.

#Украіна #вайна #помнікі

На тэрыторыі гістарычнага цэнтра Адэсы, які з'яўляецца Сусветнай спадчынай ЮНЕСКА, уначы пашкоджаны шэраг помнікаў архітэктуры. Гэта прынамсі
* Дом Саламос 1905 года пабудовы па Праабражэнскай вуліцы, 4. Тут знішчаны цэлы паверх, страчаны вітражы
* Асабняк графа Талстога 1830 года пабудовы на Сабанеевым мосце, у якім цяпер размяшчаецца музей Дома навукоўцаў.
* Моцна пашкоджаны Спаса-Праабражэнскі сабор, адноўленыя ў часы незалежнасці як рэпліка сабора XIX стагоддзя, знішчанага бальшавікамі.
І іншыя будынкі, якія не паддаюцца ідэнтыфікацыі.

#вайна

На першым фота добра бачна (левы верхні вугал), што сабор аднаўлялі "сучаснымі сродкамі". Замест выкарыстання гістарычных прыёмаў і матэрыялаў вымуравалі асноўныя сцены, а ўсё астатняе зрабілі фактычна з вентфасада, які тоўстым слоем аддзелалі і абляпілі дэкорам. Танна, амаль ніхто не адрозніць ад звычайнай сцяны, але вось адзін удар - і ўжо няма што аднаўляць, трэба ўсё рабіць наноў.

#вайна

Леанід Лаўрэш у сваёй публікацыі «Яшчэ раз пра Ліду Тэадора Нарбута» апублікаваў схему, зробленую на аэрафотаздымку горада 1944 года. Не ведаю як хто, а я раней не бачыў нармальных аэрафотаздымкаў Ліды. Дык вось хачу паказаць, як выглядаў гістарычны цэнтр у той час - абсалютна зачышчаны ў нуль, нават абгарэлыя каробкі не прасочваюцца.

Нічога з таго (акрамя аднаго будынка), што ёсць на фотаздымках пачатку XX стагоддзя не перажыло вайну.

#вайна #Ліда #знішчэнне #гістарычнаязабудова

У Таганрогу ракета патрапіла каля будынка Дзяржаўнага банка, помніка класіцызму XIX стагоддзя на Аляксандраўскай плошчы. У 1859 годзе гэты пляц быў выкуплены купцом Дзмітрыем Неграпонтэ (так, вакол Азова жыло шмат грэкаў, да таго як іх выселілі), які і пабудаваў сабе асабняк на высокім цокалі з порцікам на галоўным фасадзе. У 1895 годзе тут адкрылася аддзяленне банка.

#вайна

У выніку ізраільскага ўдару па горадзе Газа разбурана царква Святога Парфірыя, якая належыць да Іерусалімскай Праваслаўнай Царквы і прысвечана былому епіскапу Газы, які жыў у V стагоддзі. Храм быў пабудаваны яшчэ ў 1150-1160 гады ў часы крыжовых паходаў.

Разбурэнне культурных каштоўнасцей у час ваенных канфліктаў з'яўляецца ваенным злачынствам.

#Палесціна #вайна #цэрквы #разбурэнне

Асабняк купца Германа Гельферыха ў Харкаве пасля начнога абстрэлу горада. Помнік архітэктуры па вул. Пушкінскай, 70 быў пабудаваны ў 1896 годзе па праекце архітэктара Сяргея Загоскіна.

#вайна

Касцёл у харвацкім Вочыне быў пабудаваны ў 1464 годзе францысканцамі. У 1991 годзе ў час вайны за незалежнасць Харватыі сербскае фарміраванне «Белыя арлы» арганізавала ў мястэчку разню, у выніку якой былі забітыя дзясяткі мясцовых жыхароў, а таксама знішчыла каталіцкі храм. Аднаўляць яго пачалі толькі ў 2011 годзе. Два гады таму адноўленая святыня атрымала ганаровы тытул малой базілікі.

#вайна #замежжа #Харватыя

На 46-й сесіі Камісіі сусветнай спадчыны ЮНЕСКА, якая зараз праходзіць у Нью-Дэлі, было ў экстраным парадку разгледжана пытанне аб уключэнні ў Спіс сусветнай спадчыны руін манастыра Святога Іларыёна.

Прычынай спешкі сталі невыбіральныя ўдары Ізраіля па грамадзянскіх і культурных аб'ектах у сектары Газа, дзе знаходзіцца і гэты манастыр IV стагоддзя.

Манастыр быў узяты ЮНЕСКА пад часовую ахову яшчэ ў снежні 2023 года. Аднак гэта не зберагло яго ад частковага пашкоджання. Цяпер ён афіцыйна прызнаны сусветнай спадчынай пад пагрозай знішчэння. Гэта 6 аб'ект Спісу ў Палесціне і трэці, якому пагражае знічшэнне праз палітыку Ізраіля. Нават само наданне высокага статусу аб'ектам у Палесціне выклікае ў Ізраілі бурлівую рэакцыю і абвінавачванне ЮНЕСКА ва ўсіх смяротных грахах.

За час уварвання ў сектар Газа быццам бы для канчатковай ліквідацыі ХАМАС былі разбураны 195 аб'ектаў культурнай спадчыны Палесціны, у тым ліку бібліятэкі з каштоўнымі зборамі кніг і рукапісаў, музеі з калекцыямі старажытнасцей, старажытныя мячэці і цэрквы, месцы археалагічных раскопак.

Разбурэнне культурных аб'ектаў у час ваенных канфліктаў з'яўляецца ваенным злачынствам. Аднак Ізраіль не прызнае над сабой ніякіх юрысдыкцый і не лічыць патрэбным прытрымлівацца міжнародных нормаў.

19 чэрвеня Міжнародны суд ААН прызнаў анексію пасля 1967 года Ізраілем палесцінскіх земляў незаконнай, як і палітыку прымусовага высялення палесцінцаў, паўсюднага зносу іхніх дамоў, абмяжаванняў на перасоўванне і пражыванне, засяленне ізраільскімі пасляленцамі Усходняга Ерусаліма і Заходняга берага, ігнараванне гвалту з боку гэтых пасяленцаў да мясцовага насельніцтва, эксплуатацыю прыродных рэсурсаў рэгіёна і абмежаванне доступу палесцінцаў да крыніц пітной вады, а таксама прымяненне ізральскага заканадаўства на тэрыторыі дзяржавы Палесціна.

Але ізраільскім уладам пляваць на гэтае рэшэнне, а тым больш пляваць на статус аб'екта спадчыны ЮНЕСКА ў помніка на тэрыторыі Палесціны.

#Палесціна #вайна #ахова

Вось так выглядае Вялікая мячэць Газы, якая з'явілася ў VII стагоддзі на месцы ранейшай хрысіянскай царквы V стагоддзя, пасля авіяўдару Ізраіля 7 снежня 2023 года.

#вайна #Палесціна

Нягледзячы на тое, што ва Украіне ідзе вайна і сістэма аховы помнікаў мякка кажучы не вельмі добрая, мірнай і прававой Беларусі ёсць чаму павучыцца.

Паказальны прыклад адбыўся ў Львове. Летась арандатар выдавецтва "Вільна Україна" збіў мазаічнае пано "Інфармацыйная прастора", створанае мясцовым мастаком Багданам Сойкам у 1981 годзе для інтэр'ера тагачаснага Саюздрука.

Гэта была пейзажная кампазіцыя з фігурамі пяці жанчын, які сімвалізавалі пяць кантынентаў і абмен інфармацыяй у свеце.

У кастрычніку 2023 года арандатар памяшкання знішчыў мазаіку, аргументуючы гэта неабазнанасцю і нізкай функцыянальнасцю сцяны. Тады на месцы манументальнага твора застаўся толькі аўтарскі падмалёвак.

І тут аказалася, што наўмыснае знішчэнне, разбурэнне і пашкоджанне любой культурнай спадчынай з'яўляецца ва Украіне крымінальным злачынствам (роўна як і ў Беларусі), за якое пагражае да трох гадоў зняволення.

Мазаіка не была ўнесена ў Дзяржаўны рэестр помнікаў Украіны, але ўласнік, каб не сесці ў турму сёння за ўласны кошт аднаўляе мазаіку. Гарадскія ўлады не сталі закрываць вочы на знішчэнне савецкага твора мастацтва, як кожны раз робяць гарадскія ўлады ў Беларусі.

Гэты выпадак падштурхнуў гарадскія ўлады неяк абазначыць каштоўныя творы. Тут трохі дапамагла вайна - мазаікі пачалі маркіраваць знакам "Блакітны шчыт", які з'яўляецца ахоўнай эмблемай Гаагскай канвенцыі аб абароне культурных каштоўнасцей у выпадку ўзброенага канфлікту.

Таксама да 1 кастрычніка 2024 года група спецыялістаў мусіць прааналізаваць мазаічныя творы ў горадзе ды падрыхтаваць рэкамендацыі па іх захаванні і ўнясенні ў Дзяржаўны рэгістр нерухомых помнікаў Украіны.

У Беларусі дзейнічае заканадаўства, якое ахоўвае творы манументальнага мастацтва незалежна ад таго ўнесены яны ў Дзяржаўны спіс ці не. Але яно абсалютна ігнаруецца ўсімі, а ўласніка і выканама да міністэрства культуры і пракуратуры, бо за знішчэннем мазаік у нас стаяць бюджэтныя ўстановы - школы, бальніцы, спартыўныя ўстановы.

#замежжа #Украіна #мазаікі #ахова #вайна

Ракетным ударам па Львове пашкоджаны прынамсі 7 помнікаў архітэктуры мясцовага значэння па вуліцах Канавальца і Какарудза.

Усе дамы знаходзяцца ў гістарычным арэале і буфернай зоне аб'екта Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА. Яны таксама ўключаны ў Дзяржаўны рэестр нерухомых помнікаў Украіны.

Нанясенне шкоды культурным каштоўнасцям у час ваенных канфліктаў з'яўляецца ваенным злачынствам.

#вайна