‍ ‍ ‍ ‍ 🔹 توهم سیاسی چگونه ایجاد می شود؟

@solati_mehran

✍ مهران صولتی


باربارا تاکمن در کتاب؛" تاریخ بی خردی! از تروا تا ویتنام" درباره نسبت میان قدرت و بی‌خردی می‌نویسد؛ " ...بی‌خردی زاده قدرت است. از تکرار مکرر گفتار لرد اکتن همه می‌دانیم که قدرت فساد می‌آورد. اما کمتر توجه داریم که قدرت بی‌خردی نیز می‌آورد، و قدرت آمرانه باعث نقض تفکر می‌شود و هر چه  اعمال قدرت افزایش یابد، احساس مسئولیت در قبال آن بیشتر رنگ می‌بازد." پس از این فراز حالا بهتر می‌توان به این پرسش پاسخ داد که توهم سیاسی چگونه ایجاد می‌شود؟ برخی از عوامل این بی‌خردی را می‌توان به شرح زیر فهرست کرد:

✅ ایدئولوژی: اگر چه امروزه ناقدان ایدئولوژی هم پذیرفته اند که فرارسیدن عصر پایان ایدئولوژی یک سراب بوده و اکنون هیچ جامعه‌ای از حضور این سازه ذهنی خالی نیست ولی نقد عوارض ایدئولوژی‌های تمامیت خواه همواره یک ضرورت محسوب می‌شود. به ویژه ایدئولوژی‌هایی که با قدرت گره خورده و داعیه تغییر جهان و سودای تعیین مدیریت جدیدی برای آن را در سر می‌پرورانند. ایدئولوژی‌هایی از این جنس به  جای شناخت واقعیت‌های موجود و هماهنگ کردن ذهنیت با عینیت می‌کوشند تا با اصالت دادن به یک توهم خیالی بر توسن واقعیت مهار زده و آن را رام خود سازند. داستان فرو افتادن بسیاری از حکومت‌های ایدئولوژیک بلوک شرق گواهی بر این ناکامی است.

✅ جامعه بسته: بی‌خردی ناشی از یک توهم سیاسی زمانی می‌تواند خطرناک باشد که در یک جامعه بسته عرضه شده و بدون نقادی کافی پذیرفته شود. اگر چه در جوامع دموکراتیک نیز با شواهدی از این افکار غیر طبیعی مواجه هستیم ولی وجود رسانه‌های آزاد و قدرت افکار عمومی می‌تواند از تبدیل شدن این توهمات به یک دکترین در سیاست خارجی اجتناب کند. در یک جامعه دموکراتیک اندیشه های افراطی نیز به رسمیت شناخته می‌شوند اگر چه همواره این مراقبت وجود دارد که در لایه ای از قدسیت پیچیده نشده و غیر قابل نقد نشوند. از سوی دیگر معیاری به عنوان انتخابات آزاد نیز همواره برای سنجش میزان مقبولیت این توهمات وجود دارد.

✅ آشفتگی اجتماعی: یک تجربه جهانی به ما می‌گوید که در روزگار بی‌قدرتی سیاسی، بی‌هنجاری عمومی و ناامیدی اجتماعی فرصت برای بروز و ظهور توهمات سیاسی از همیشه فراهم‌تر است. تجربه جمهوری وایمار که به صدارت هیتلر انجامید به مثابه تابلویی پیش‌روی ماست. در چنین شرایطی یک جامعه ذره‌ای به کمک یک اراده گرایی متوهمانه بسیج می‌شود تا یک آینده خیالی را در آغوش بگیرد. شهروندان بی‌پناه و عاجز شده از ایجاد کوچک‌ترین تغییرات معنادار به کمک یک ایدئولوژی تمامیت خواه به یکدیگر می‌پیوندند تا بتوانند به اندک آرامشی کاذب در سایه یک پناهگاه ذهنی دست یابند.

🔹 نکته پایانی: در ایران کنونی که به شدت از فقدان افق های رهایی‌بخش رنج می‌برد می‌توان شواهدی از ظهور  توهمات سیاسی مبتنی بر توطئه‌اندیشی، منجی‌گرایی، خیال‌پردازی، و آینده‌فروشی را مشاهده کرد. بازاری که در ایام تبلیغات ریاست جمهوری از رونق بیشتری نیز برخوردار می‌شود. تلاش برای تقویت و تحکیم جامعه مدنی با هدف افزایش سرمایه اجتماعی می‌تواند پادزهر چنین توهمات مسمومی باشد.

سعید جلیلی نامزد ریاست جمهوری در برنامه تبلیغاتی خود می‌گوید؛ یک جهان فرصت پیش روی ماست تا عقب‌ماندگی‌های چند‌صد ساله را در چند سال جبران کنیم!

@solati_mehran

#توهمات_سیاسی
#سعید_جلیلی

💢 گروه جامعه شناسی حقوق انجمن جامعه‌شناسی ایران برگزار می کند:


⭕️ سمپوزیوم ملی «علیه خشونت»
| بررسی ابعاد خشونت در ایران امروز
| چهارشنبه ۲۳ خرداد ۱۴۰۳ _ آفلاین

با حضور
پژوهشگران جامعه‌شناسی،‌ حقوق، علوم سیاسی، فلسفه و روانشناسی



➖پادکست و چکیده مکتوب سخنرانی ها در لینک های زیر:
📍کانال جامعه شناسی حقوق
📍کانال انجمن جامعه‌شناسی ایران
📍پایگاه اینترنتی انجمن جامعه‌شناسی ایران
📍پایگاه خبری تحلیلی انصاف نیوز

@abbasnaeemi

💢 گروه جامعه شناسی حقوق انجمن جامعه‌شناسی ایران برگزار می کند:

⭕️ سمپوزیوم ملی «علیه خشونت»
| بررسی ابعاد خشونت در ایران امروز
| چهارشنبه ۲۳ خرداد ۱۴۰۳ _ آفلاین



➖ با حضور و سخنرانی:


🔻سخن آغازین
مدیر علمی و اجرایی سمپوزیوم
لینک دانلود پادکست

🔻سعید معیدفر
عنوان: مسأله اجتماعی خشونت
لینک دانلود پادکست

🔻محمدمهدی مجاهدی
عنوان: بر صدر نشاندن خشونت
لینک دانلود پادکست

🔻اسمعیل خلیلی
عنوان: تکوین تاریخی خشونت در ایران معاصر، تصویری شماتیک
لینک دانلود پادکست

🔻فهیمه نظری
عنوان: خشونت و وضعیت های تروماتیک در ایران
لینک دانلود پادکست

🔻شروین وکیلی
عنوان: خشونت در سیاست ایرانشهری
لینک دانلود پادکست

🔻فاطمه گوارایی
عنوان: سعید مدنی؛ خشونت و خشونت پرهیزی
لینک دانلود پادکست

🔻عباسقلی انصاری
عنوان: تبعیض و رواداری خشونت به اتکا‌‌ی قانون
لینک دانلود پادکست

🔻امین رضا نوشین
عنوان: خشونت پرهیزی و میراث سقراطی
لینک دانلود پادکست

🔻پرنیا رضی پور
عنوان: بررسی خشونت خانگی و ابعاد آن درجامعه ایرانی
لینک دانلود پادکست

🔻آیدین ابراهیمی
عنوان: اسطوره‌زدایی از خشم در زمینه و زمانه‌ی اکنون
لینک دانلود پادکست

🔻مهران صولتی
عنوان: رمز گشایی از ابعاد خشونت حکومت و جامعه علیه یکدیگر
لینک دانلود پادکست

🔻حسین حجت پناه
عنوان: سرکوب،  من کوب و خشونت در ایران معاصر
لینک دانلود پادکست

🔻امیر زوار جلالی
عنوان: خشونت و توسل به زور در مدیریت تجمعات و تظاهرات در پرتو اسناد بین المللی
لینک دانلود پادکست

🔻ویدا یاقوتی
عنوان: تبیین رخدادهای اجتماعی-سیاسی و تاثیر آن بر خشونت در ایران
لینک دانلود پادکست

🔻منوچهر ثابتی
عنوان: خشونت
لینک دانلود پادکست

🔻سمانه سادات سرکشیکیان
عنوان: خشونت علیه کودکان
لینک دانلود پادکست

🔻فریبا نظری
عنوان: گروه‌های در معرض خشونت در ایران امروز
لینک دانلود پادکست

🔻رحیم محمدی
عنوان: تجدد و خشونت
لینک دانلود پادکست

🔻شقایق داداشی
عنوان: خشونت و تروما، وجوه رواني-اجتماعی
لینک دانلود پادکست


➖مدیر علمی و اجرایی سمپوزیوم
🔻عباس نعیمی جورشری
عنوان: حمله به آگورا؛ تأملی بر خشونت ساختاری و ساختار خشونت علیه حوزه عمومی
لینک دانلود پادکست


➖پادکست و چکیده مکتوب سخنرانی ها در لینک های زیر:
📍کانال جامعه شناسی حقوق
📍کانال انجمن جامعه‌شناسی ایران
📍پایگاه اینترنتی انجمن جامعه‌شناسی ایران
📍پایگاه خبری تحلیلی انصاف نیوز

@abbasnaeemi

⭕️ سمپوزیوم ملی «علیه خشونت»
بررسی ابعاد خشونت در ایران امروز

▫️گروه جامعه شناسی حقوق انجمن جامعه‌شناسی ایران | خرداد ۱۴۰۳


➖️عنوان سخنرانی:
رمزگشایی از ابعاد خشونت حکومت و جامعه علیه یکدیگر

➖️سخنران:
مهران صولتی
دکترای جامعه شناسی سیاسی


🔻کانال رسمی گروه جامعه‌شناسی حقوق انجمن جامعه‌شناسی ایران
🆔️@sociologyoflaw

🔹 دلایل موافقان و مخالفان شرکت در انتخابات!

@solati_mehran

✍ مهران صولتی


انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری جامعه ایران را دوشقه کرده و گفت‌و‌گوهای فراوانی را موجب شده است. فارغ از افرادی که با رویکردی مناسکی به انتخابات می‌نگرند و همواره در آن شرکت می‌کنند این رویداد بیشتر به اختلاف نظر میان شهروندانی دامن زده است که سال ۹۶ برای آخرین بار در انتخابات شرکت کرده‌اند. اما تایید صلاحیت مسعود پزشکیان به شقاقی مجال بروز داده که در سه انتخابات پیشین پنهان مانده بود بیشتر از آن‌رو‌ که برای بسیاری عدم شرکت در آن‌ها بدیهی به نظر می‌رسید. تا این‌جای کار اما شاید بتوان دلایل موافقان و مخالفان شرکت در انتخابات آینده را به شرح زیر فهرست کرد:


✅ چرا در انتخابات شرکت می‌کنم؟

🔺 شرکت در انتخابات به معنای باز کردن فضایی برای تنفس جامعه مدنی است.

🔺 شرکت گسترده و پیروزی متعاقب آن موجب تزریق امید و انگیزه برای تداوم فعالیت‌های سیاسی، مدنی و توسعه‌ای می‌شود.

🔺 مشارکت در انتخابات به معنای پایان دادن به احساس تحقیرشدگی ذیل حکمرانی نابلدان است.

🔺 شرکت مانع از به قدرت رسیدن توهم‌فروشان، خیال پردازان، و فرصت سوزان می‌شود.

🔺 مشارکت و پیروزی نامزد اصلاح طلبان موجب ورود متخصصان به بدنه بوروکراسی می‌شود.

🔺 شرکت در انتخابات و پیروزی پزشکیان موجب کند شدن روند پرشتاب مهاجرت نخبگان می‌شود.

🔺 مشارکت و پیروزی نامزد اصلاح‌طلبان موجب تغییر فضای سنگین جهانی منجر به تحریم علیه ایران می‌شود.

🔺  شرکت و‌ پیروزی موجب تقویت هم‌افزایی جامعه و حکومت در مسیر توسعه می‌شود.

🔺 هرگونه تحول در شیوه حکمرانی منوط به ایجاد شکاف در ساخت قدرت و حضور میانه‌روها در آن می‌باشد.

🔺 رای ندادن کنشی سلبی، انفعالی و فاقد افق‌گشایی برای آینده است و در پنج سال گذشته دستاورد ملموسی در پی نداشته است.


✅ چرا در انتخابات شرکت نمی‌کنم؟

🔺 شرکت در انتخابات موجب مشروعیت بخشی به حکومت می‌شود.

🔺 حکومت مشارکت در انتخابات را مصادره به‌ مطلوب در راستای منافع خود می‌کند.

🔺 شرکت موجب تجدید حس فریب‌خوردگی در رای دهندگان می‌شود.

🔺 رئیس جمهور قدرت انجام تغییرات معنادار را ندارد.

🔺 سیاست‌گذاری کلان کشور در حیطه اختیارات رئیس جمهور نیست.

🔺 شرکت کردن موجب هدر رفتن خون معترضان جنبش زن، زندگی، آزادی می‌شود.

🔺 پیروزی پزشکیان موجب طولانی شدن عمر جمهوری اسلامی می‌شود.

🔺 پیروزی نامزد اصلاح طلبان موجب کاهش فشارهای جهانی بر جمهوری اسلامی می‌شود.

@solati_mehran

#انتخابات
#موافقان
#مخالفان

🔹 شریعتی چه چیزهایی را دید و چه چیزهایی را ندید؟

@solati_mehran

✍ مهران صولتی


علی شریعتی را می‌توان تاثیرگذارترین روشنفکر ایران معاصر نامید. برخی او را دردمندی می‌دانند که با هنرمندی توانست خوانشی از اسلام ارائه کند که تفاوتی آشکار با قرائت روحانیان داشت، و گروهی دیگر او را انسان ناصادقی می‌انگارند که توانست با زبان سحار و نبوغ ادبی خویش مذهب را آرایش و آن‌را در یک بسته‌بندی جذاب و فریبنده به مخاطبان عمدتا جوان خود ارائه کند. کارنامه پرمناقشه شریعتی اما مشحون از نقاط قوت و ضعف است و ما در این یادداشت برآنیم که نگاهی بیفکنیم بر چیزهایی که شریعتی دید و چیزهایی که ندید:

✅ عاملیت را دید ولی ساختار را ندید: شریعتی اراده‌گرا بود و عزم ساختن جان و جهانی نو را داشت. او از انسان‌سازی آغاز کرد تا بعد از آن جامعه ساخته شود. تاکید بر عاملیت در آموزه‌های او پررنگ و فربه است. او اگر چه آدمیان را بندی چهار زندان طبیعت، تاریخ، جامعه و خویشتن می‌دید ولی افق رهایی را به کمک اراده و ایمان روشن می‌یافت. شریعتی اما در عمل ساختارهای محدود کننده را ناچیز می‌دید و تصوری از این‌که محدودیت‌ها چگونه می‌توانند بر اراده‌ها قید و بند گذاشته و سکون و جمود را باز تولید کنند نداشت.

✅ انقلاب را دید ولی بعد از انقلاب را ندید: شریعتی شیفته انقلاب بود و برای تحقق آن اهتمام فراوان داشت. او اگر چه انقلاب را پیش از آگاهی فاجعه می‌دانست و نوعی تحول ژرف در فکر و فرهنگ مسلمانان را مدنظر داشت ولی از آن.جا که نه یک آکادمیسین دانشگاهی بلکه یک روشنفکر انقلابی بود آموزه های‌اش آشکارا دلالت های سیاسی یافت. به رغم ارجمندی انقلاب نزد شریعتی اما او کمتر به دوران بعد از انقلاب می‌اندیشید. این که با فروکش کردن امواج اولیه نیروها چگونه بر اساس پیشینه، سازماندهی و جایگاه خود در توازن قوای سیاسی به تقسیم سهم خواهند پرداخت.

✅ هویت را دید ولی حقیقت را ندید: شریعتی مارکسیسم را رقیب اسلام می‌دانست و توفیق اش در جذب جوانان را نگران کننده می‌یافت. به باور شریعتی خوانش‌های سیاه از تشیع، سکون و رکود را بر شیعیان تحمیل کرده بودند و او بر آن بود که با معرفی تشیع سرخ، تحول آفرین و دگرگون ساز باشد. شریعتی کوشید تا مصالح جذاب مارکسیسم را در معماری اسلام سیاسی به کار گرفته و به جوانان مسلمان هویت انقلابی ببخشد. بنابراین در رقابت با مکتب قدرتمند رقیب دغدغه شریعتی بیشتر هویت بود تا حقیقت. خوانش گزینشی از تاریخ اسلام و شخصیت‌های آن نیز در همین راستا انجام شد.

✅ امت را دید ولی ملت را ندید: شریعتی با پیروی از سید جمال به دنبال دردهای امت اسلام بود نه ملت ایران. همین بود که در آموزه های او مسائل ایران از جمله توسعه نامتوازن، پیامدهای اصلاحات ارضی، فرمایشی شدن انتخابات، و شخصی شدن قدرت سیاسی هرگز به اندازه دغدغه‌های امت اسلام مانند اوضاع فلسطین، هجوم دین‌ستیزانه مارکسیسم، حاکمیت تشیع صفوی و از خودبیگانگی مسلمانان در قبال فرهنگ غرب پررنگ و پرتعداد نبود‌. بنابراین بیراه نیست اگر بگوییم که شریعتی بیش از ملت ایران به امت اسلام می‌اندیشید.

✅ روحانی را دید ولی روحانیت را ندید: شریعتی ارتباط نزدیکی با برخی از روحانیان انقلابی داشت و به آینده آن‌ها خوش بین بود. هم‌چنین او با تمایز نهادن میان تاریخ اروپا و اسلام روحانیت به مثابه یک طبقه را به رسمیت نمی‌شناخت و برای آن‌ها امکانی برای رهبری آینده ایران نمی‌دید. بیژن جزنی تئوریسین چریک‌ها اما بر خلاف او دیدگاهی واقع‌ بینانه نسبت به روحانیت داشت و برای آن‌ها در آینده پساانقلابی شانس رهبری می‌دید. شریعتی اما نماند تا دوران بعد از انقلاب را ببیند که چگونه روحانیت به مثابه منسجم‌ترین گروه اجتماعی به قدرت رسید و سرنوشت ایرانیان را از سر نوشت.

@solati_mehran

#شریعتی
#روحانیت
#انقلاب

🔹 مهران صولتی در این سخنرانی دلایل خود برای شرکت در انتخابات و رای به دکتر پزشکیان را به شرح زیر فهرست می‌کند:

✅ اهمیت بازاندیشی درباره گذشته

✅ هم‌آیندی بحران‌های متعدد

✅ بحران مهاجرت نخبگان

✅ فقدان حکم‌رانی حزبی

✅ شکاف فزاینده ملت - دولت

✅ سونامی آسیب‌های اجتماعی

✅ خارج شدن کشور از مدار توسعه

✅ پایان بخشیدن به احساس تحقیر

زمان فایل: ۲۲ دقیقه
۲۹ خرداد ۱۴۰۳

@solati_mehran

🔹 توطئه اندیشی ایرانیان از کجا آمده است؟

@solati_mehran

✍ مهران صولتی


نظریه توطئه در میان ایرانیان همواره طرفدار داشته است. اگر روزگاری کاراکتر دایی جان ناپلئون نمایش طنزآمیز هراس از نقشه های پنهان  انگلیسی ها محسوب می شد اما این روزها  نیروهای سیاسی داخلی نیز در مظان اتهام قرار گرفته اند؛ اصلاح طلبانی که قرار است عامل تداوم وضع موجود و سوپاپ اطمینان نظام باشند، عدالت خواهانی که می خواهند اذهان را از واقعیت های جامعه پرت کنند، و معترضانی که وابسته به دلارهای بیگانگان هستند. حال اما جای این پرسش خالی است که توطئه اندیشی ایرانیان از کجا آمده است؟

✅ رقابت های استعماری بلندمدت: ایران برای مدت های طولانی صحنه رقابت استعماری روسیه و انگلیس بوده است. پدیده استعمار اگر چه در کنار غارت منابع توانست به نضج گیری حاکمیت قانون و بوروکراسی کارآمد در برخی از مستعمرات (هند و کره) کمک نماید ولی ایران بیشتر به گوشت قربانی نزاع میان دو قدرت تبدیل شده بود. روسیه و انگلیس نه تنها تصمیم گیری مستقل را از حاکمان کشور ستانده بودند بلکه مسیر هر گونه حرکت اصلاحی از جنس امیر کبیر را با موانع جدی روبرو ساخته بودند.

✅ خیال پردازی درباره قدرت لویاتان: توماس هابز دولت را ضرورتی برای وضعیت طبیعی می داند که در آن انسان ها گرگ یکدیگر بوده و تهدیدی برای هم به شمار می روند. در چنین شرایطی آدمیان می پذیرند که بخشی از حقوق و آزادی های خود را به دولتی واگذارند که در قامت هیولایی اسطوره ای به نام لویاتان تجلی یافته است. در ایران اما اگر چه از زمانه های دور دولت به معنای امروزین آن وجود نداشته و بیشتر مناسبات قبیله ای رایج بوده است ولی ایرانیان همواره آن را پرهیمنه، اسرار آمیز و توطئه آفرین می پنداشته اند.

✅ سیکل معیوب قدرت مندی و بی قدرتی: سیر تاریخ ایران معاصر برای ایرانیان دیالکتیکی میان احساس قدرت و بی قدرتی بوده است. مردمی که از یک سو با آفرینش دو انقلاب تمام عیار قدرت بسیج و سازماندهی خود را به رخ کشیده اند و از سوی دیگر بعد از پیروزی با اعتماد تام به رهبران، زمام تصمیم گیری را به نظام جدید واگذار کرده اند. فرآیندی که در آن دولت شیئیت یافته و به پدیده ای مستقل تبدیل شده است. به بیان دیگر در فقدان تشکل یافتگی جامعه، و تقدس یافتگی رهبران، مردم بی قدرت و ناتوان در مواجهه ای پارادوکسیکال از یک طرف همه چیز را از دولت طلب می کنند و از طرف دیگر انواع توطئه ها را به آن نسبت می دهند.

✅ شکاف فزاینده دولت - ملت: انقلاب ها در ایران معاصر اگر چه موجبات نزدیکی و همدلی موقت میان حکومت و جامعه را فراهم آورده اند ولی به دلیل فقدان زیر ساخت های مشارکت آفرین بعد از مدت کوتاهی و بر خلاف انتظار پیشین باعث افزایش شکاف دولت - ملت شده اند. تجربه جمهوری اسلامی هم نشان داده است که کاهش تدریجی نقش آفرینی ملت در سیاست گذاری ها موجب سقوط سرمایه اجتماعی و افول اعتماد عمومی شده و زمینه های ایجاد بدبینی مردم نسبت به کارنامه حکومت و پررنگ شدن نظریه توطئه را فراهم می آورد.

@solati_mehran

#نظریه_توطئه
#جمهوری_اسلامی

🔹️ به خاطر جامعه!

@solati_mehran


✍  محمود اسماعیل‌نیا: جامعه شناس


همین اول حرف آخرم را بزنم. قصد دارم به پزشکیان رأی بدهم فقط به خاطر جامعه، منظورم از جامعه هم، به توضیحی که خواهم آورد، چیزی بیش از مردم است. رأی من البته اهمیتی ندارد ولی فکر کردم که مسیر رسیدن به تصمیمم را بازگو کنم، آن هم نه برای مجاب کردن دیگران به همراهی با خودم، بلکه صرفاً از باب هم‌اندیشی در مورد دغدغۀ مشترک این روزها.

✅ سیطرۀ تردید: ویژگی بارز این انتخابات تردید بسیاری از رأی‌دهندگان در اصل سودمندی شرکت در انتخابات است. تردیدی که ریشه در تجربۀ دوره های قبلی انتخابات دارد و نیز آرایش صحنه رقابت در این دوره که وجود سناریویی پنهان را محتمل می‌سازد. رفع این تردید آسان نیست، خصوصاً که جنگ روانی گروه‌های ذی‌نفع و فوران اخبار و تحلیل های درست و نادرست هم مزید بر علت شده و سنجش عقلانی جوانب موضوع را دشوارتر کرده است. گسترش جدال بین عقل و عاطفه و استمرار نزاع میان آرزواندیشی و واقع‌گرایی در فضای واقعی و مجازی، ذهن بسیاری از رأی‌دهندگان را خسته و ناتوان از تصمیم‌گیری نموده است. برای بسیاری از افراد وزن دلایل موافقان و مخالفان تقریباً مساوی‌ست که با هر گفتار یا رویداد جدیدی کفّه به سود یک طرف تکانی می‌خورد ولی غالباً نه تا بدان حدّ که کسی را مصمم به شرکت یا عدم شرکت کند. این وضعیت بی‌سابقۀ تردیدآمیز البته فرع بر کاستی‌های اصل فرایند انتخابات است.  

✅ بازی نامنصفانه: بسیاری از رأی‌دهندگان بر این باورند که فرایند انتخابات از آغاز تا به انجام، از قانون تا اجرا، نامتوازن و نامنصفانه است. به همین دلیل، بسیاری از انتخابات قطع امید کرده و عطایش را به لقایش بخشیده‌اند. کسانی هم که به‌رغم ناخشنودی از این فرایند، هنوز بازی انتخابات را ترک نگفته‌اند یک راهبرد بیشتر ندارند: بازی قوی با مهره‌های ضعیف، راهبردی که ریسک‌اش قطعی است و نتیجه‌بخشی‌اش محتمل. مثل تماشاگری که دخالتی در تعیین قوانین مسابقه و انتخاب بازیکنان دو تیم و فرایند داوری ندارد وتنها یک راه برایش باقی مانده، تشویق بازیکن محبوب تیمش به امید کسب پیروزی، البته اگر چنین بازیکنی در زمین حاضر باشد. 

✅ پنج به اضافۀ یک: انصاف آن است که هیچ یک از شش نامزد این دورۀ انتخابات، حتی با معیارهای داخلی، جزو کارآمدترین افراد برای تصدی پست ریاست جمهوری نیستند. امّا دغدغۀ من بیشتر معطوف به جامعه است. پنج تن از این نامزدها متعلق به یک جریان فکری اند که نگاهی کمابیش یکسان به جامعه داشته و مرادشان از مردم بیشتر افراد و گروه‌های همفکر و حامی خودشان است. ولی پزشکیان بر اساس گفتار و رفتاری که بوی صداقت می‌دهد، ظاهراً چنین رویکردی نداشته و تکثر و تنوع موجود در جامعه را به رسمیت می شناسد. از نگاه او دیگری و دیگران، غیرخودی نبوده و استیفای حقوق همه ایرانیان وظیفۀ رئیس‌جمهور است. این دقیقاً همان نقطۀ امیدی است که ریسک شرکت در انتخابات و رأی به پزشکیان را برای کسانی که، فارغ از غوغاهای سیاسی و جناحی، نگران فرسایش تدریجی جامعۀ ایرانی هستند، توجیه‌پذیر می‌کند. امّا پرسش این است که آیا کاری از او ساخته است؟

✅ تقویت جامعه: تجربه نشان داده که نفی تکثر و تنوع موجود در جامعه ایران و تلاش بی‌حاصل برای گنجاندن همگان در یک قالب فکری و زیستی، جدای از هزینه‌های مادی و انسانی فراوان، تعارضاتی اجتناب پذیر بین جامعه و حکومت پدید آورده، و مهم‌تر از آن، به تضعیف پیوندهای اجتماعی و سستی تار و پود جامعه انجامیده است. در حالی‌که، در غیاب یک جامعه قوی داشتن یک حکمرانی مؤثر با هزاران دشواری روبرو خواهد شد. قدرت جامعه نیز در گروی ارتباط و تشکّل افراد در گروه‌ها و نهادها و اجتماعات گوناگون و فعالیت در فضایی آزاد و قانونمند است. در واقع، به‌جای تقسیم افراد به خودی و غیرخودی و مقابل همدیگر قرار دادن مردم، باید گوناگونی فکری و رفتاری آن‌ها را به رسمیت شناخت و به تحکیم پیوندهای اجتماعی میان‌شان اهتمام ورزید. گفتار و رفتار آن پنج نامزد دیگر، با تفاوت‌هایی جزئی، نشان از آن دارد که برای هیچ‌کدام‌شان پذیرفتن واقعیت تنوع و تکثر اجتماعی و نیز مخالفت با سیاست-های معطوف به یکسان‌سازی سبک فکری و زیستی مردم اولویت ندارد. در نتیجه این نگرانی وجود دارد که در صورت روی کار آمدن‌شان شاهد استمرار رویه‌های ناصوابی باشیم که بنیان‌های جامعه را تضعیف کرده و به مخاطراتی مثل فروپاشی اجتماعی دامن می‌زند. مواضع فکری پزشکیان و پیشینۀ او البته از این جنس نیست و همین مایۀ امیدواری است که با روی کار آمدن‌اش فضا و فرصتی برای ترمیم زخم‌های اجتماعی و تقویت جامعه مدنی فراهم آید. امّا خام‌اندیشی است که تصور شود سیاست‌ها و رویه‌های نادرست جاری به آسانی تغییر کنند. بلکه به عکس باید منتظر دوره‌ای از کشمکش و تنش میان ارکان مختلف قدرت باشیم که معلوم هم نیست نتیجۀ مطلوبی به بار آورد. در هر حال، جامعه برای قدرتمندشدن ناگزیر از عبور از همین مسیر سنگلاخ و ناهموار است، ولی رأی به پزشکیان هم جز کورسویی از امید به تغییر اوضاع پیش چشم نمی‌آورد

✅ واقعیت و ریسک: جامعه و حکومت دو سر یک طیف‌اند و مناسبات مطلوب میان‌شان در گروی رعایت متقابل حقوق و حرمت یکدیگرست، هرچند که جامعه میزبان است و حکومت میهمان و مراعات احوال صاحبخانه در هر حال اولویت دارد. برای تقویت جامعه، نمی‌توان به‌کلّی به حکومت بی‌اعتنا و بی‌اعتماد بود، بلکه باید برای تغییر نگاه اصحاب قدرت به جامعه از راه‌های مختلف تلاش کرد. از سوی دیگر، روندهای اجتماعی تا حدّی وضعیت آینده جامعه را مشخص می کنند، ولی آینده عرصۀ امکان‌های ناشناخته و محاسبه ناپذیر هم هست. انتخابات یکی از همین فرصت‌ها و رخدادهاست که پس از تکوین و بسط در بستر زمان و در تفاعل و تعامل با دیگر عوامل اجتماعی می‌تواند به نتایجی نامنتظر، اعم از مثبت یا منفی، برسد. بر همین اساس و با اتکاء به همین کورسوی امید است که تصمیم دارم برای ترمیم و تقویت جامعۀ زخم‌خوردۀ ایرانی، به پزشکیان رأی بدهم. تصمیمی تردیدآلود که تضمینی برای نتیجه‌بخشی‌اش نمی‌یابم. بعید نیست که رأی‌ها مصادره گردد و یا پزشکیان نتواند و یا نگذارند که به تقویت جامعه بپردازد. در همۀ این حالت‌ها البته از رأی‌دادن به او متأسف خواهم شد ولی پشیمان نه، و برای تسکین خودم سخن لویی پاستور را به یاد خواهم آورد که من آنچه را که در توانم بود، انجام دادم.

@solati_mehran

#پزشکیان
#انتخابات
#اسماعیل‌نیا

🔹 نوار شوربختی ایرانیان چه زمانی قطع خواهد شد؟

🎤 مهران صولتی در دوازدهمین اپیزود از مجموعه پادکست‌های توسعه ایران به مسائل زیر پرداخته است:

🔺 فهرستی از شوربختی ایرانیان از حمله مغول تا ایران معاصر

🔺 نقش استبداد دیرپا در بداقبالی ایرانیان

🔺 تاثیرات زیستن در منطقه خاورمیانه

🔺 تجربه استثناگرایی در جمهوری اسلامی

🔺 راه‌کارهای برون رفت از شوربختی

زمان فایل: ۲۷ دقیقه

@solati_mehran

#شوربختی
#پادکست
#توسعه_ایران

🔴 کلامی مخلصانه با مردم عزیز میهنم

متن پیام ویدیویی دکتر همایون کاتوزیان (استاد دانشگاه آکسفورد و پژوهشکر برجستهٔ تاریخ اجتماعی ایران) در دعوت از هم‌وطنان برای رأی به مسعود پزشکیان:

هموطنان عزیزم سلام

من همایون کاتوزیان هشتاد و یک ساله و از امنیت شهر آکسفورد انگلستان با شما گفتگو می‌کنم. گرچه دوریم ولی از تو سخن می‌گوییم. من یک تن ضعیفم و به هیچ جریان سیاسی و غیرسیاسی متصل و متعهد نیستم و اصلا فعال سیاسی نیستم. اما برای خود یک رشته وظایف وجدانی قائلم.

خطاب من به همه شما عزیزان ولی به ویژه به طبقات متوسط اعم از مذهبی و غیرمذهبی، به روشنفکران و استادان و معلمان و دانشجویان ارجمند، به همه زنان اعم از بی‌حجاب و محجبه، به جوانان بی‌کار، به مردم داغدار، به فقیران و به گرسنگان است.

عزیزان من! در انتخابات جمعه آینده هرکه برنده شود تقریبا کوچکترین تاثیری در زندگی شخص من نخواهد داشت جز اینکه اگر وضع شما بدتر شود مثل شصت سال گذشته دلم خواهد سوخت و غصه خواهم خورد -شصت سالی که به تحقیق و مطالعه و مشاهده و تجربه گذشت و غالبا با نفی و وهن و انکار و ناکامی قرین بود.

اینکه بعضی می‌گویند وضع همیشه همین‌طور بوده و همین‌طور هم خواهد بود خلاف واقع است. فقط دوران خاتمی را با احمدی‌نژاد قیاس کنید که بر اثر قهر کردن مردم از خودشان به حکومت رسید. و دوران اورا با دوران روحانی قیاس کنید که به رغم تمام فشارها قرارداد برجام را بست پیش از آنکه ترامپ آن را پاره کند و بلای بزرگی بر سر ما بیاورد.

حال از گذشته بگذریم. اگر پزشکیان انتخاب شود دستکم وضع بدتر نمی‌شود بلکه امیدواریم بهتر شود. ولی اگر انتخاب نشود وضع بسیار بدتر خواهد شد چون از آنچه گفته و شنیده شده و از سوابقی که در دست است حتی ممکن است ایران عزیز در خطر افتد.

من هم مثل شما داغدار مهسا و نیکا و عزیزان دیگرم ولی از صرف کینه‌کشی اگر نتیجه منفی نگیرم، نتیجه مثبت نمیگیرم.
اجازه بدهید به آینده بنگریم. اجازه بدهید:
امیدوار باشیم که زنان مورد آزار و توهین و تحقیر قرار نگیرند.
امیدوار باشیم که استادان و معلمان و دانشجویان آزاداندیش از کار خود بی‌کار نشوند.
امیدوار باشیم که با رفع تحریم‌ها و حصول سرمایه‌گذاری خارجی و سیاست‌های درست اقتصادی هیچ کودکی سر گرسنه به زمین نگذارد یا به امید یافتن یک لقمه قوت لایموت از پیت زباله بالا نرود و تا کمر در آن خم نگردد.
امیدوار باشیم که کارتن پوشها سر پناه مناسبی پیدا کنند.
امیدوار باشیم که جوانان کار پیدا کنند و به قول یکیشان آماده فرار از مملکت نباشند.
امیدوار باشیم که از محرومیت مردم محروم سیستان بلوچستان، کهگیلویه،لرستان و سایر نقاط کاسته گردد.
میًگویم امیدوار باشیم. نمی‌گویم همه یا بیشتر این امیدها به دست می‌آید ولی اگر همت کنیم بعضی از آنها ممکن است.
اما در هر حال و دستکم و بالاتر از همه کاری نکنیم که وضع بسیار بدترشود.

@jalaeipour

🔹️ مهران صولتی در این سخنرانی با استناد به سخنان سعید جلیلی توضیح می‌دهد که؛ چرا او رئیس جمهور مناسبی برای ایران امروز نیست؟

🔺 فهرستی از بحران‌های ایران امروز

🔺 نگاه فانتزی و غیر واقعی جلیلی به پیشرفت کشور

🔺 چرا ایده‌های جلیلی توهم آمیز، شعارزده، و غیر کارشناسی هستند؟

🔺 چرا جلیلی قادر به نمایندگی همه ایرانیان به عنوان رئیس جمهور نیست؟


زمان فایل: ۲۲ دقیقه
دهم تیرماه ۱۴۰۳

@solati_mehran

#انتخابات
#سعید_جلیلی

‍ از ویران شدن ایران جلوگیری کنیم!


🔹 بیانیه انجمن اسلامی معلمان سبزوار در آستانه مرحله دوم انتخابات

هم‌میهنان گرامی، فرهنگیان ارجمند

ایران و ایرانیان در یک بزنگاه تاریخی ایستاده‌اند. تا کمتر از یک هفته دیگر باید میان امید به توسعه، دلگرمی به ساختن آینده و تلاش برای پر کردن شکاف‌ها از یک‌‌سو و افزایش مهاجرت نخبگان، ناامیدی نسبت به آینده و انزوای هر چه بیشتر کشور از سوی دیگر دست به انتخابی سرنوشت‌ساز بزنند. بنیادگرایان اکنون در آستانه‌اند و صدای پای تفکر شبه طالبانی‌شان واضح‌تر از هر زمانی به گوش می‌رسد. آنان که با نفی تنوع و کثرت‌گرایی حتی از کاربرد خشونت برای یکسان‌سازی جامعه پرهیز نمی‌کنند اینک بیش از هر زمانی به ما نزدیک شده‌اند.

جماعتی که از مدت‌ها پیش برای این فرصت لحظه‌شماری می‌کردند برای آینده ایران خواب‌ها دیده و توهماتی پرورانده‌اند. این‌که قرار است به‌جای شهرها توسعه را از روستاها آغاز کنند، ایران کم‌آب را به قطب صادرات صیفی‌جات تبدیل کنند و عقب ماندگی‌های چندصد ساله را در چند سال جبران کنند. تخیلاتی که مشابه آن در دوران احمدی‌نژاد زندگی ایرانیان را برای دهه‌ها خاکستر کرد. اکنون ما برای نجات ایران دست یاری به سوی همه شهروندان دراز می‌کنیم.

از معترضانی که به دنبال کاهش مشارکت انتخاباتی در مرحله اول بوده اند تا مرددانی که هنوز نتوانسته اند بر تردیدهای خود فائق آیند، از دغدغه‌مندانی که فرصت توسعه ایران را کوتاه می‌یابند تا دین‌دارانی که حاکمیت تندروان را به مثابه افروختن آتش در خرمن باورهای مذهبی و اخلاقی شهروندان می‌پندارند همگی در زمره مخاطبان دعوت ما هستند.

اینک میهن‌مان خسته از یک‌جهان مهمل‌بافی‌ و رویافروشی، و یک ایران فرصت سوزی و انزوا طلبی به یاری ما نیازمند است. ما برای دستیابی به توسعه کمتر از ربع قرن زمان داریم. اگر این فرصت نادر را با انتقام گرفتن از گذشتگان از دست دهیم چگونه می‌توانیم در چشم آیندگان بنگریم؟ بدون تردید مسئولیت پذیری، دغدغه‌مندی و آینده‌نگری ما در این برهه تاریخی می‌تواند سرنوشتی متفاوت را برای ایران عزیز رقم زند. جمعه را در خانه نمانیم تا میهن سربلند بماند.

دریغ است ایران که ویران شود


یکشنبه؛ نهم تیرماه
انجمن اسلامی معلمان سبزوار

Telegram.me/aemsabzevar

به مسعود پزشکیان رای می‌دهیم اما تا آخر مطالبه‌گر می مانیم


🔹 اعلام حمایت مطالبه‌گرانه‌ی جمعی از فرهنگیان فعال در عرصه‌های آموزش، رسانه و خواسته‌های صنفی از دکتر مسعود پزشکیان



« شما مطالبه گرید. مطالبه گری یعنی آدمی بیاید و شما پشت او بایستید و بتواند مطالبات شما را پیگیری کند »


« آموزش حق همه مردم و وظیفه دولت تامین عدالت و کیفیت آموزشی است »
مسعود پزشکیان


توجه به سخنان  و تمرکز  بر مواضع و مهم تر از همه پیشینه دو نامزد راه یافته به دور دوم چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری نشان می دهد که دو دیدگاه قابل تامل و بسیار  متفاوت از یکدیگر، قصد به دست گرفتن سکان اجرایی کشور را دارند .

سخنان ایراد شده به ویژه در مناظره‌ها توسط سعید جلیلی به وضوح مخاطبان را به دوره ریاست جمهوری معجزه ی هزاره سوم برده است. همان که دائما با ادبیات پوپولیستی تکرار می کرد :
« ما می توانیم »

جلیلی جز کلی‌گویی و رویافروشی سخن تازه ای برای مردم نداشته  و به صراحت بیان کرد که ما راه دولت سیزدهم را ادامه خواهیم داد در حالی که جامعه‌ی پویای ایران نیاز به حرف‌های تازه و دیدگاه به روز و کارآمد متناسب با اقتضائات دنیای امروز را دارد.

هشت سال دوران محمود احمدی نژاد  و سه سال دوره رئیسی برای معلمان دست آورد قابل ذکری جز سوق دادن معلمان به زیر خط فقر و مهم‌تر از آن تنگ‌تر شدن فضای آزادی بیان و امنیت فرهنگی به دنبال نداشت.

در این دوران صدها معلم بازداشت، اخراج و به صورت اجباری بازنشسته شدند. فعالان صنفی و کنش‌گران منتقد به هیات‌های تخلفات  اداری معرفی و با مجازات‌های سنگین رو به رو شدند.

متاسفانه در این دوره دیوان عدالت اداری هم در غالب پرونده‌ها احکام اولیه و سنگین هیات‌ها را تایید و درخواست تجدید‌نظر همکاران‌ محکوم‌شده را با ناکامی مواجه ساخت و پیش‌بینی می‌شود که در صورت پیروزی جلیلی این روند بیش از پیش تشدید شود.

به عنوان مشتی نمونه خروار مناسب است فقط به دو مورد در حوزه فرهنگیان اشاره نماییم :

اصول‌گرایان بزرگ‌ترین دست آورد دولت سیزدهم را اجرای قانون رتبه بندی دانسته و مدام آن‌را بزرگ‌نمایی می‌کنند اما با اجرای سلیقه‌ای آن بسیاری از معلمان منتقد و کنش‌گران صنفی را از به صورت غیرقانونی از مزایای آن محروم کرده‌اند!

صندوق ذخیره نیز  در آستانه سی‌سالگی همچنان حیات خلوت گروه های رانت خوار به‌شمار رفته، ارزش مالکانه آن مشمول مرور زمان شده و هشتاد درصد بدهی دولت به آن هنوز پرداخت نشده است.  هم‌چنین اساسنامه مصوب ۱۴۰۰ و انتخابات هیات امناء در دولت رئیسی عملا کنار گذاشته شد و به مطالبه گران این حوزه توهین گردید.

در پایان ما مطالبه گران حوزه آموزش و پرورش اعلام می‌کنیم که پانزدهم تیرماه همراه با بیم و امید به دکتر مسعود پزشکیان رای داده و از همه فرهنگیان ایران نیز دعوت می کنیم تا در این امر مشارکت نمایند.

اسامی امضاء کنندگان :

#محمود_باقری
#عادل_برکم
#علی_پورسلیمان
#رضا_جباری_نامور
#شهرام_جمالی
#مزبان_حبیبی
#رضا_قاسم_پور
#محمد_داوری
#محمد_تقی_سبزواری
#جلیل_شمس
#محمود_صفدری
#مهران_صولتی
#مجید_علیپور
#نرگس_ملک_زاده
#مرتضی_نظری
#طاهره_نقی_ئی
#علیرضا_هاشمی_سنجانی
#شیرین_یوسفی

🔹 گذار به دموکراسی در رژیم های غیر دموکراتیک چگونه امکان پذیر است؟

@solati_mehran

✍ مهران صولتی


☘ انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری در ایران به گفت‌و‌گوها بر سر موثر بودن یا نبودن مشارکت در انتخابات دامن زد. در این میان داوری در مورد ماهیت جمهوری اسلامی به عنوان نظام سیاسی مستقر هم در کانون توجهات قرار داشت. از همین رو یادداشت حاضر شاید بتواند به شناخت بیشتر ما در این زمینه کمک نماید. جامعه شناسان سیاسی در گونه شناسی رژیم های غیر دموکراتیک آن ها را به اقتدارگرایی، توتالیتاریانیسم و سلطانیسم تقسیم می کنند.

✅ اقتدارگرایی: در این نوع از نظام های سیاسی با تکثر سیاسی محدود و غیر پاسخگو و در عوض با تکثر اجتماعی و اقتصادی گسترده مواجه هستیم. اغلب فضایی برای مخالفت در حد متوسط وجود دارد. ایدئولوژی راهنما همراه با جزئیات ندارند اما کارگزاران دارای ذهنیت خاصی هستند. بسیج سیاسی به جز همان برهه پیدایش شان ندارند. در این نظام ها معمولا رهبری در دست یک شخص یا گروه است که در محدوده ای مبهم اما کاملا پیش بینی پذیر اعمال قدرت می کند. چین امروز نمونه یک رژیم اقتدارگراست.

✅ توتالیتاریانیسم: در این نوع از رژیم های سیاسی هیچ گونه تکثر سیاسی، اقتصادی و اجتماعی قابل توجهی وجود ندارد و معمولا یک حزب فراگیر اداره کشور را در دست دارد. توده مردم به یک ایدئولوژی راهنما و دارای جزییات که نوید یک آرمانشهر قابل دسترس را می دهد متعهد هستند. نوعی بسیج گسترده سیاسی به تناسب موقعیت های مختلف انجام می شود و رهبران اغلب کاریزماتیک مدیریت جامعه را در دست دارند. کره شمالی نمونه یک رژیم  توتالیتر است.

✅ سلطانیسم: در این نوع از نظام های سیاسی تکثر اقتصادی و اجتماعی کاملا از بین نمی رود اما در معرض مداخلات پیش بینی ناپذیر و مستبدانه است. حاکمیت قانون وجود ندارد و شواهد زیادی از مداخله در حوزه خصوصی وجود دارد. تصمیمات شدیدا شخصی و خودسرانه اتخاذ می شود. کارگزاران رهبر از نزدیکان او، و موقعیت شان به درجه اطاعت پذیری شان بستگی دارد. اغلب نهادهای سیاسی صوری و تشریفاتی بوده و بیش از تابعیت نسبت به یک ایدئولوژی همراه با جزئیات، پیرو منویات شخص رهبر هستند. روسیه دوران پوتین نمونه آشکار این رژیم است.


🔹 گذار به دموکراسی چگونه انجام می شود؟


🔺 اقتدارگرایی: در گونه هایی از این رژیم سیاسی اگر ساخت قدرت شکاف خورده و تندروها و میانه روها همزمان در آن حضور داشته باشند می توان با شرایطی نسبت به گذار به دموکراسی امیدوار بود؛ نخست این که میانه روهای حاضر در قدرت از استقلال کافی برای مذاکره با اپوزیسیون برخوردار باشند و دوم آن که میانه روهای اپوزیسیون هم از قدرت سازمانی و مقبولیت کافی در میان مخالفان بهره مند باشند.

🔺 توتالیتاریانیسم: در این رژیم سیاسی نه تنها در ساخت قدرت میانه رویی حضور ندارد بلکه اپوزیسیون هم بسیار کوچک و زیر زمینی می باشد بنابراین گذار به دموکراسی از مسیر مذاکره بین میانه روهای حاضر در حکومت و اپوزیسیون منتفی است. به نظر می رسد در این حکومت ها تنها شکست در یک جنگ آن هم از سوی یک دولت دموکراتیک بتواند زمینه برگزاری یک انتخابات آزاد و گذار به دموکراسی را فراهم آورد، مانند شکست آلمان نازی در جنگ جهانی دوم

🔺 سلطانیسم: در این رژیم سیاسی از آن جا که قدرت به شدت شخصی شده است فرصت هایی برای گذار به دموکراسی ایجاد می شود، به این ترتیب که اگر سلطان سرنگون شود به احتمال زیاد رژیم سقوط می کند‌. همچنین از آن جایی که ماهیت این نوع از نظام ها مجالی برای سازماندهی اپوزیسیون دموکراتیک فراهم نمی آورد، به جز مرگ سلطان در اثر عوامل طبیعی، جنبش های توده ای و سریع جامعه مدنی هم می توانند در تغییر رژیم موثر باشند.

@solati_mehran

#اقتدار_گرایی
#توتالیتاریانیسم
#سلطانیسم

🔹 جامعه شناسی انتخابات ریاست جمهوری!

@solati_mehran

✍ مهران صولتی


☘ مسعود پزشکیان در مرحله دوم انتخابات ریاست جمهوری به پیروزی رسید. انتخاباتی که اگرچه از نظر حاشیه‌های پیرامون آن پررونق و از حیث تعداد مشارکت کنندگان کم‌رمق بود ولی به دلیل برخورداری از شماری تفاوت‌های بدیع با تجربه‌های پیشین شایسته تحلیل‌های عمیق‌تری می‌باشد. در این یادداشت می‌کوشم تا از منظر جامعه شناختی نگاهی اولیه به برخی از ویژگی‌های این انتخابات بیفکنم:

✅ کلیدواژه انتخابات اخیر نه توسعه سیاسی یا اصلاحات اقتصادی بلکه تلاش برای یک زندگی معمولی بود. پیامی که کمپین پزشکیان از جنبش زن، زندگی، آزادی وام گرفت و به فصل مشترک مردم و تنها نامزد اصلاح‌طلب حاضر در رقابت‌ها تبدیل شد. عبارتی که هیچ توضیحی برای معرفی نیاز نداشت و صرفا از یک فقدان چنددهه‌ای در کشاکش  آرمان‌های پرطمطراق سیاسی مانند انقلاب، بسط عدالت، و مبارزه با استکبار جهانی حکایت داشت.

✅ این انتخابات از همان آغاز با قوی‌ترین و منسجم‌ترین موج تحریمی که تاکنون ظهور یافته است روبرو شد که ناشی از شکل‌گیری نوعی خودآگاهی ملی در طی پنج سال اخیر بود. پدیده‌ای که به مجموعه‌ای از گفت‌و‌گوهای صریح و رادیکال میان قائلین به تحریم از یک‌سو و مشارکت جویان از طرف دیگر دامن زد. از همان ابتدا هم شمار خیرخواهان و دغدغه‌مندان در هر دو اردوگاه قابل توجه به نظر می‌رسید، امری که بیش از پیش بر غنا و ژرفای گفت‌و‌گوها می‌افزود.

✅ انتخابات اخیر واجد هیچ گونه خیال‌بافی یا رویا فروشی از سوی پزشکیان یا هواداران او نبود. هر دو نسبت به ظرفیت‌های جایگاه ریاست جمهوری کاملا اشراف داشتند و بر خلاف کمپین رقیب به یک جهان فرصت و یک ایران جهش قائل نبودند. موافقان پزشکیان پیش از هر چیز او را به مثابه روزنه‌ای برای ورود عقلانیت به عرصه اجرایی کشور می‌نگریستند تا بتواند از تحمیل‌ زیان‌های بیشتر بر ایران و ایرانیان جلوگیری به عمل آورد.

✅ بیشتر مشارکت کنندگان در انتخابات از چیزباختگان چند ساله اخیر بودند که به دلیل هراس از سقوط در سیاه‌چاله توهمات جلیلی به صندوق آراء روی خوش نشان دادند. همان کسانی که مدت‌ها در برزخ میان رای دادن یا ندادن سرگردان بودند و بالاخره از بیم ویرانی ایران به پزشکیان رای دادند. رویدادی که پیشاپیش بر صحت این عبارت مهر تایید می‌زد که؛ رئیس جمهور آینده امکان محدودی برای اصلاح ولی امکان نامحدودی برای تخریب در اختیار دارد.

✅ انتخابات اخیر همچنین فرصتی برای اعتماد دوباره به سیاست‌مداران در ایران فراهم آورد. امری که بعد از پایان دوره محمد خاتمی کمتر سابقه داشت. پزشکیان موفق شد تا خود را به عنوان فردی صادق و سالم معرفی کند که عزم بهبود وضعیت کنونی را دارد. نتیجه انتخابات هم نشان داد که اقبال مردمی که این بازنمایی را پذیرفته‌اند می‌تواند آغازی بر ترمیم سرمایه اجتماعی و احیای اعتماد از دست رفته نسبت به مسئولان در کشور محسوب شود.

🔹 نکته پایانی: انتخابات اخیر اما نشان داد که ایرانیان راه بلندی برای توسعه‌یافتگی پیش‌روی خود دارند. از یک‌سو نامزدها جز کلی گویی هیچ نقشه‌راهی به مخاطبان خود معرفی نکردند و از سوی دیگر مشارکت‌جویان و تحریم‌کنندگان نقطه مشترکی برای مفاهمه نیافتند. از همین رو به نظر می‌رسد این حجم از تفرق و بی‌افقی در ایران امروز تا مدت‌ها سرمایه‌های فکری این سرزمین را اتلاف و مردمان‌اش را سرگردان خواهد ساخت!

@solati_mehran

#انتخابات
#پزشکیان
#جامعه_شناسی

🔹 از جنبش دانشجویی ۱۳۷۸ تا جنبش مهسایی ۱۴۰۱

@solati_mehran

✍ مهران صولتی


#اپیزود_اول: در هجدهم تیر ۱۳۷۸، اعتراض دانشجویان خوابگاه کوی دانشگاه تهران، با سرکوب بی‌سابقه از سوی نیروی انتظامی مواجه و به ناآرامی دانشجویی وسیعی در تهران منجر شد. جنبش دانشجویی متعاقب آن بعد از پنج روز دچار افول شد و داستان مطالبه‌گری دانشجویان با محکوم شدن سرباز وظیفه اروجعلی ببرزاده به جرم سرقت یک دستگاه ماشین ریش تراشی خاتمه یافت!!

#اپیزود_دوم: در بیست و پنجم شهریور ۱۴۰۱ و به دنبال مرگ تراژیک مهسا امینی در پلیس امنیت اخلاقی تهران، جنبشی فراگیر در کشور شکل گرفت که در آن جوانان و به ویژه زنان نقش اصلی را بر عهده داشتند. جنبشی که در طی چهارماه در خیابان‌ها و رسانه‌ها ادامه یافته و در آن رادیکال‌ترین کنش‌ها در تقابل با نظام سیاسی ظهور یافتند.


جامعه ایران در میانه این دو جنبش چه راهی را پیمود؟

✅ جنبش دانشجویی در دوران حاکمیت امید به وقوع پیوست. دوم خرداد ۷۶ آغاز فتح سنگرهای مردم سالاری در یک حکومت اقتدارگرا تلقی می‌شد که قرار بود زنجیره آن با پیروزی در انتخابات مجلس ششم تکمیل شود از همین‌رو این جنبش هنوز در پارادایم اصلاح طلبی جای می‌گرفت ولی جنبش مهسایی در روزگار حاکمیت ناامیدی به وقوع پیوست. تلاش‌های اصلاح طلبانه به ماله کشی تعبیر می‌شدند و حاملان رسمی آن نیز به طور کامل از حاکمیت اخراج شده بودند. در حقیقت این جنبش پایان رسمی پارادایم اصلاح طلبی محسوب می‌شد.

✅ جنبش دانشجویی یک تحرک صرفا سیاسی بود که نتوانست دلالت‌های اجتماعی به دنبال داشته باشد، اما جنبش مهسایی توانست با گسترش پهنه امکان بسیاری از نیندیشیدنی.ها را اندیشیدنی کند. این جنبش از این نظر بسیار شبیه به جنبش می 1968 فرانسه بود که توانست تغییرات جدی در باورهای مخاطبان جوان خود ایجاد کند. جنبش مهسایی به سوژه‌گی نوین زنان دامن زد و پیامدهایی همچون نافرمانی از پذیرش حجاب اجباری را به همراه آورد.

✅ جنبش دانشجویی نتوانست به خروج از حصار دانشگاه منجر شود و رویدادهای آن اگر چه بازتاب گسترده ای در مطبوعات یافت ولی به همراهی سایر اقشار با مطالبات آن ختم نشد. ولی جنبش مهسایی با شعار محوری زن، زندگی، آزادی به خانه همه ایرانیان سر زد و باب گفت‌و‌گو را در خانواده‌ها گشود. ایرانیان خارج از کشور نسبت به آن واکنش‌های قابل توجه نشان دادند و بسیاری از مردان و زنان تا اقوام و اقشار مختلف در داخل کشور نسبت به آن دغدغه یافتند.

🔹 نکته پایانی: از جنبش دانشجویی تا جنبش مهسایی اگر چه کمتر از ۲۵ سال طول کشید ولی جامعه ایران در این مدت راه بلندی را پیمود. ناامیدی از اصلاح سیستم، قهر انتخاباتی، بی‌اعتباری جناح‌های سیاسی، جایگزینی صندوق رای با خیابان، و دومینوی جنبش های فراگیر از ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۱ همگی از تغییرات ژرف و دگرگونی‌های شگرفی در باور و عمل ایرانیان حکایت داشتند که البته هرگز از سوی نظام سیاسی به رسمیت شناخته نشدند!



@solati_mehran

#هجده_تیر
#سوم_می
#بازنشر