👑یک ستاره در هفت آسمان👑
1.11K subscribers
2.29K photos
598 videos
73 files
5.28K links
وبلاگ تخصصی نجوم و اخترفیزیک که از سال ۲۰۱۰ تاکنون بی‌وقفه به کار ترجمه‌ی مطالب متنوع و گوناگونِ این حوزه‌ی دانش، از معتبرترین سایت‌های بین‌المللی می‌پردازد:
http://www.1star7sky.com/
فیسبوک: https://www.facebook.com/1star7sky/
Download Telegram
«نقاشی کیهانی به سبک نقطه‌چینی»
—----------------------------------
https://goo.gl/k3iRVt
در یکی از شب‌های صاف و بی‌ابر آوریل ۱۷۸۹، ستاره‌شناس نامدار، ویلیام هرشل کاوش‌های بی‌امان و هر شب خود از آسمان شب، و شکار اجرام کیهانی تازه را آغاز کرد و این بار هم دلیلی برای شادی یافت! وی با یافتن این کهکشان مارپیچی درخشان در #صورت_فلکی_تازی‌ها، سیاهه‌ی یافته‌های کیهانی خود را باز هم بلندتر کرد. این کهکشان امروزه به نام ان‌جی‌سی ۴۷۰۷ شناخته شده و حدود ۲۲ میلیون سال نوری از زمین فاصله دارد.

اکنون با گذشت بیش از دو سده، تلسکوپ فضایی هابل ناسا می‌تواند همین کهکشان را با جزییاتی بسیار بیشتر از هرشل ببیند و به ما امکان دهد تا از ویژگی‌ها و ظرافت‌های پیچیده‌اش بیش از همیشه لذت ببریم. این تصویر خیره‌کننده از همگذاری داده‌هایی درست شده که هابل به کمک دوربین پیمایشی پیشرفته‌ی خود (ACS) گرد آورده. ACS یکی از چند دستگاه پُروضوحی است که اکنون روی این تلسکوپ فضایی نصب است.

گویا خود #ویلیام_هرشل ان‌جی‌سی ۴۷۰۷ را به عنوان یک جرم "کوچک، ستاره‌ای" (small, stellar) توصیف کرده بود، ولی امروزه می‌دانیم که این جرم یک #کهکشان_مارپیچی از رده‌ی #Sm است که پیکره‌ی کلی، مرکز، و بازوان مارپیچی‌اش بسیار شل و آزاد و ناواضحند، و کوژی مرکزی‌اش هم یا بسیار کوچک است یا اصلا وجود ندارد. این کهکشان بیشتر مانند نقطه‌های درخشان کوچک و لکه‌های روشن آبی‌رنگی به نظر می‌رسد که یک نقاش سبک #نقطه‌چینی (pointillism) بر بوم سیاه کیهان کشیده.

لکه‌های آبی‌فامی که در تصویر دیده می‌شوند مناطقی هستند که به تازگی فرآیند #ستاره‌زایی در آنها رخ داده یا دارد رخ می‌دهد؛ چنین مناطقی پر از ستارگان نوزادی هستند که به شدت در رنگ‌های آبی دریایی و فیروزه‌ای می‌درخشند.

#تلسکوپ_هابل #NGC_4707

—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2016/12/NGC4707.html
—-------------------------------------------------
به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«ستاره زایی با احتمال وزش باد»
—---------------------------------
https://goo.gl/3XN9Zt
صورت فلکی کمتر شناخته شده‌ی تازیها جایگاه اجرام گوناگون و دوردست بسیاریست- از جمله این کهکشان زیبا که به نام ان‌جی‌سی ۴۸۶۱ شناخته شده و حدود ۳۰ میلیون سال نوری از زمین فاصله دارد.

اخترشناسان هنوز برای رده‌بندی این کهکشان به توافق نرسیده‌اند: با آن که ویژگی‌های فیزیکی‌اش (مانند جرم، اندازه، و سرعت چرخش) نشانگر یک کهکشان مارپیچی است ولی نمای ظاهری‌اش بیشتر به یک دنباله‌دار می‌ماند که یک "سر" درخشان و فشرده و یک "دِم" کم‌نورتر پشت سرش دارد، ویژگی‌هایی که بیشتر با یک کهکشان کوتوله‌ی نامنظم همخوانی دارد.

با این حال کهکشان‌های کوچک و به هم ریخته‌ای مانند ان‌جی‌سی ۴۸۶۱ به اخترشناسان فرصتی جالب برای پژوهش می‌دهند. کهکشان‌های کوچک پتانسیل گرانشی کمتری دارند؛ معنای ساده‌اش اینست که اجرام درون آن برای حرکت به انرژی کمتری نیاز دارند تا در کهکشان‌های دیگر. در نتیجه رفتن به این سو و آن سو در چنین کهکشان کوچکی بسیار آسان است و شانس این که جریان‌ها و برون‌ریزی‌هایی از ذرات پرسرعت باردار در آنها به راه افتد بسیار بیشتر می‌شود. این جریان‌ها که به نام #باد_کهکشانی خوانده می‌شوند، می‌توانند با کمی تلاش از این کهکشان‌ها بیرون بزنند.

در ان‌جی‌سی ۴۸۶۱ هم بادهای کهکشانی [یا بادهای کیهانی] می‌توانند در پی فرآیندهای #ستاره‌زایی به راه بیفتند. دانشمندان می‌دانند که ستاره‌زایی‌هایی که دارد در "سر" رنگین و درخشان این کهکشان رخ می‌دهد، باید با آزاد کردن انرژی‌های هنگفت، جریان‌هایی از ذرات پرسرعت تولید کنند که از سر کهکشان بیرون زده و به بادهای گسترده‌تر کهکشانی بپیوندند. با این که بر پایه‌ی این نظریه، ان‌جی‌سی ۴۸۶۱ می‌بایست نامزدی عالی برای بررسی چنین بادهایی باشد، ولی در پژوهش‌هایی که به تازگی انجام گرفته هیچ اثری از باد کهکشانی در آن یافته نشده است.

#NGC_4861 #صورت_فلکی_تازی‌ها #کهکشان_کوتوله #کهکشان_نامنظم

—------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/01/NGC4861.html
—-------------------------------------------------
به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:
telegram: @onestar_in_sevenskie
«گل آفتابگردان زیبای کیهانی»
—------------------------—

مسیه ۶۳، "کهکشان مارپیچی" درخشان در آسمان نیم‌کره‌ی شمالی است که حدود ۲۵ میلیون سال نوری از ما فاصله داشته و در صورت فلکی باوفای سگ‌های تازی جای دارد. این کهکشان با عنوان ان‌جی‌سی ۵۰۵۵ نیز رده‌بندی شده. [فاصله‌ی این کهکشان هنوز به طور دقیق برآورد نشده و در جاهای گوناگون میان ۲۰ تا ۴۰ میلیون سال نوری گفته شده است-م]

مسیه ۶۳ (یا ام۶۳) یک جزیره‌ی باشکوه کیهانی با پهنای نزدیک به ۱۰۰۰۰۰ سال نوری است، تقریبا هم‌اندازه‌ی کهکشان راه شیری خودمان، که با نام رایج "کهکشان گل آفتابگردان" نیز شناخته می‌شود.

در این تصویر پُروضوح که از پیوند عکس‌های تلسکوپ‌های زمینی و فضایی درست شده، هسته‌ی زرد و پرنور ام۶۳ را می‌بینیم، با بازوهای مارپیچی آبی پهنی که رگه‌های تیره‌ی غبار و پولک‌های صورتی‌رنگ از مناطق ستاره‌زایی آنها را آراسته‌اند.

این تصویر ژرف همچنین یک کمان بزرگ ولی تیره را نیز نشان می‌دهد که تا درون هاله‌ی کهکشان، بالای صفحه‌ی روشنِ آن کشیده شده. اخترشناسان حرفه‌ای و آماتور با همکاری یکدیگر نشان داده‌اند که این کمان، یک جریان ستاره‌ای است که در پی از برخورد کهکشان‌های ماهواره‌ای کوچک‌تر با ام۶۳ و از هم‌گسیختگی کشندی از آنها جدا شده است؛ روندی که از ۵ میلیارد سال پیش آغاز شده.

ام۶۳ عضو برجسته‌ی یک گروه شناخته شده‌ی کهکشانی به نام ام۱۰۱ است. این کهکشان در سرتاسر طبف الکترومغناطیسیمی‌درخشد و گمان می‌رود فرآیندهای آتشین ستاره‌زایی (ستاره‌فشانی) در آن جریان داشته.

#صورت_فلکی_تازی‌ها #apod
https://goo.gl/WqUmrH
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/07/M63.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«نمای نزدیک از یک جزیره کوچک کیهانی»
—---------------------------------------
https://goo.gl/YCbciK

کهکشان‌های مارپیچی اغلب با شکوه و جلال تمام دیده می‌شوند. خوشه‌های ستارگان جوان و آبی‌فام و مناطق صورتی‌رنگ ستاره‌زاییِ آنها در بازوهای گسترده‌ی مارپیچی‌شان چشم‌ها را خیره می‌کند.

ولی کهکشان‌های نامنظم و کوچک مانند ان‌جی‌سی ۴۴۴۹ در فاصله‌ی ۱۲ میلیون سال نوری زمین هم به سهم خود ستاره می‌سازند. این کهکشان با پهنای کمتر از ۲۰ هزار سال نوری، یک جزیره‌ی کوچک کیهانی تقریبا هم‌اندازه‌ی کهکشان ماهواره‌ای راه شیری خودمان، ابر ماژلانی بزرگ (ال‌ام‌سی) است و اغلب نیز با آن مقایسه می‌شود.

این تصویر چشمگیر توسط #تلسکوپ_فضایی_هابل از این کهکشانِ به خوبی بررسی شده گرفته شده و با پردازش آن، تابش سرخ‌فامی که نماینده‌ی گاز هیدروژن است در آن پدیدار شود. این تابش سرخ‌فام، مناطق گسترده‌ی #ستاره‌زایی در ان‌جی‌سی ۴۴۴۹ را نشان می‌دهد که برخی از آنها حتی از مناطق ستاره‌زایی در ابر ماژلانی بزرگ هم گسترده‌ترند، با کمان‌های بزرگ میان‌ستاره‌ای و حباب‌هایی که توسط ستارگان بزرگ و کوتاه‌عمر به فضا دمیده‌اند.

ان‌جی‌سی ۴۴۴۹ عضو یک گروه کهکشانی در #صورت_فلکی_تازی‌ها است. هنچنین این کهکشان نخستین #کهکشان_کوتوله‌ ی شناخته شده‌ایست که یک جریان کشندی از ستارگان دارد. [در این باره خوانده بودید: یک کهکشان"کوچک" چگونه "بزرگ" می‌شود؟ (https://goo.gl/4tTkDa)]

#apod
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/07/NGC4449.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«بخشی از "دسته" کهکشان "چوب هاکی"»
—------------------------------------

در این عکس تلسکوپ فضایی هابل کهکشانی با فاصله‌ی ۳۰ میلیون سال نوری از زمین، در #صورت_فلکی_تازی‌ها را می‌بینیم که به نام رسمی‌ ان‌جی‌سی ۴۶۵۶ شناخته می‌شود ولی نام فریبنده‌تر و جالب‌تری هم دارد: کهکشان چوب هاکی!

ولی این عکس تنها از بخش درونی و درخشان کهکشان گرفته شده و نمی‌تواند دلیل این نامگذاری را نشان دهد- این کهکشان به راستی پیکره‌ای باریک و کشیده دارد که در یک سرش تاب خورده و نمایی درست مانند یک چوب هاکی پیدا کرده است.

گمان می‌رود این ساختار شگفت‌انگیز دستاورد برهمکنش ان‌جی‌سی ۴۶۵۶ با دو همسایه‌ی نزدیکش، ان‌جی‌سی ۴۶۳۱ (کهکشان نهنگ) و ان‌جی‌سی ۴۶۲۷ (یک کهکشان بیضیگون کوچک) باشد. [تصویر دوم را ببینید]

برهم‌کنش‌های کهکشانی می‌توانند ساختار یک جرم کیهانی را به کلی دگرگون کرده، محتوای گاز و غبار و ستاره‌ی آن را به هم زده و در هم بپیچانند ونه و تاب داده و در هم بپیچانند و پیکره‌ای شگرف و زیبا به آن بدهند.

تلسکوپ فضایی هابل در درازنای حضورش در فضا شمار فراوانی از کهکشان‌های برهمکنش‌گر را دیده و به تصویر کشیده، از گل رز کیهانی (آرپ ۲۷۳) گرفته تا جفت "پنگوئن و تخمش" (آرپ ۱۴۲) و چرخ‌های آرپ ۲۴۰.
در پست‌های بعدی نمایی از این کهکشان‌ها را خواهید دید.

#مارپیچی #برخورد_کهکشانی
https://goo.gl/kxN8yQ
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/08/NGC4656.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«کهکشانی کوچک اسیر گرداب»
—----------------------------

دسته‌ی ملاقه‌* در صورت فلکی خرس بزرگ (دب اکبر) را ادامه دهید تا به آخرین ستاره‌ی درخشان آن برسید. سپس کمی سر تلسکوپ را رو به جنوب و باختر بگردانید تا این جفت کهکشان برخوردی خیره‌کننده وارد میدان دیدتان شود- زوجی که با هم، ۵۱مین ورودی در فهرست پرآوازه‌ی شارل مسیه بوده‌اند [ام۵۱].

کهکشان اصلی این گروه، همان کهکشان بزرگیست که با ساختار مارپیچی خوش‌ریختش خود را از روبرو به ما نشان می‌دهد. این کهکشان زیبا که ان‌جی‌سی ۵۱۹۴ نام دارد، به نام "کهکشان گرداب" نیز شناخته می‌شود. بازوان مارپیچی این کهکشان و رگه‌های غبار درونشان با هم به گرد همدمش (کهکشان ان‌جی‌سی ۵۱۹۵) و در برابر آن حلقه زده‌اند. مسیه در آغاز این کهکشان را یک "سحابی مارپیچی" شناسایی کرده بود.

این زوج حدود ۳۱ میلیون سال نوری از زمین فاصله دارند و با آن که برای یافتنشان از صورت فلکی خرس بزرگ راهنمایی می‌گیریم، ولی به طور رسمی درون مرزهای زاویه‌ای صورت فلکی کوچک تازیها (سگان شکاری) جای دارند.

اگرچه ام۵۱ از چشم ما کم‌نور و افشان دیده می‌شود، ولی عکس‌هایی که مانند این عکس با نوردهی بلندمدت گرفته می‌شوند می‌توانند رنگ‌های خیره‌کننده و دنباله‌های کشندی کم‌نور پیرامون کهکشان کوچک‌تر را آشکار کنند.

#صورت_فلکی_تازی‌ها #برخورد_کهکشانی #apod

—---------------------------------------—
یادداشت:
*) این ملاقه از هفت ستاره تشکیل شده که با هم به نام "هفت برادران" هم شناخته می‌شوند.
https://goo.gl/JXyd1y
—---------------------------------------—
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/10/M51.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
«شمال، جنوب، شرق، غرب: چهره‌های یک خوشه کهکشانی»
—---------------------------------------------------—

این #خوشه‌_کهکشانی زیبا که نمایی مانند انبوه کرم‌های شب‌تاب بر پهنه‌ی تاریک کیهان دارد، به همراه بی‌شمار ستاره و کهکشانِ مارپیچی پیش‌زمینه در آسمان می‌درخشد. این خوشه که ای۱۷۵۸ان (A1758N) نام دارد، خودش زیرخوشه‌ی آبل ۱۷۵۸ است، یک خوشه‌ی غول‌پیکر از صدها کهکشان در فاصله‌ی ۳.۲ میلیارد سال نوری زمین و در #صورت_فلکی_تازی‌ها. شاید در این عکس که توسط تلسکوپ فضایی هابل گرفته شده همه چیز آرام به نظر برسد، ولی واقعیت اینست که این زیرخوشه از دو ساختار کوچک‌تر تشکیل شده که دارند در روندی پرآشوب به هم می‌پیوندند.

اگرچه ای۱۷۵۸ اغلب زیر سایه‌ی همتایان پرآوازه‌ترش بوده (مانند خوشه‌های کوره و پاندورا)، ولی شگفتی‌هایی بیشتر از سهم خود دارد. این خوشه نخستین بار در سال ۱۹۵۸ شناسایی شد و در آغاز آن را یک خوشه‌ی یگانه‌ی بزرگ پنداشتند. ولی حدود ۴۰ سال بعد، اخترشناسان یک بار دیگر به سراغش رفته و با تلسکوپ پرتو X ماهواره‌ی ROSAT بررسی‌اش کردند، و این بار چیزی شگفت‌انگیز یافتند: این خوشه یک توده‌ی یگانه از کهکشان ها نیست، بلکه دو تاست!

از آن زمان تاکنون آبل ۱۷۵۸ بارها توسط رصدخانه‌های گوناگون رصد شده -هابل، رصدخانه‌ی پرتو X چاندرای ناسا، ایکس‌ام‌ام-نیوتن اِسا، و چندین تلسکوپ دیگر- و اکنون دیگر می‌دانیم که این خوشه نه تنها ساختاری دوگانه دارد، بلکه تاریخ پیچیده‌ای هم داشته. این خوشه از دو زیرخوشه‌ی بزرگ تشکیل شده که حدود ۲.۵ میلیون سال نوری از هم فاصله دارند. این دو زیرخوشه که به نام‌های ای۱۷۵۶ان (شمالی) و ای۱۷۵۸اس (جنوبی) شناخته می‌شوند، در قید گرانش یکدیگرند ولی برخورد و برهم‌کنشی میانشان دیده نمی‌شود.

در این عکسِ هابل تنها ساختار شمالی این خوشه را می‌بینیم، ای۱۷۵۸ان. خود ای۱۷۵۸ان هم از دو زیرساختار باختری (ای۱۷۵۸ان‌دبلیو) و خاوری (ای۱۷۵۸ان‌ئی) تشکیل شده. آشفتگی‌هایی درون هر یک از این زیرساختارها دیده می‌شود- گواه نیرومندی که نشان می‌دهد آنها دستاورد برخورد و ادغام دو خوشه‌ی کوچک‌تر هستند.

بررسی‌ها همچنین یک هاله‌ی رادیویی و دو "یادگاره‌ی رادیویی" (radio relics) در آبل ۱۷۵۸ را آشکار کرده‌اند. این ساختارهای رادیویی از چشم هابل پنهانند ولی تلسکوپ‌های رادیویی هاله‌ای با پیکره‌ی عجیب پیرامون خوشه یافته‌اند. هاله‌های رادیویی چشمه‌های گسترده‌ای از پرتوهای رادیویی افشان (نامتمرکز) هستند که به طور معمول گرداگرد مرکز خوشه‌های کهکشانی دیده می‌شوند. به باور دانشمندان این ساختارها زمانی پدید می‌آیند که خوشه‌ها با هم برخورد می‌کنند و ذرات پرسرعت را بیش از پیش شتاب می‌دهند و به سرعت‌های بسیار بالاتری می‌رسانند، و بنابراین وجود هاله‌های رادیویی نشانگر این خواهد بود که خوشه هنوز در فرآیند شکل‌گیری و ادغام به سر می‌برد.

برخوردهایی مانند آنچه برای ای۱۷۵۸ان در جریانست پرانرژی‌ترین رویدادهای کیهانند- تنها خود مهبانگ از آنها نیرومندتر بود. شناخت چگونگی ادغام‌های خوشه‌ها به اخترشناسان در شناخت چگونگی رشد و فرگشت ساختارها در کیهان کمک می‌کند. همچنین در بررسی ماده‌ی تاریک، محیط درون‌خوشه‌ای، و کهکشان‌ها، و چگونگی برهم‌کنش این سه جزء با هم -به ویژه در زمان ادغام- نیز اخترشناسان را یاری خواهد داد.

#تلسکوپ_فضایی_هابل این عکس را به کمک دوربین پیمایشی پیشرفته‌ (ACS) و دوربین میدان‌گسترده‌ی شماره ۳ی خود (WFC3) و به عنوان بخشی از یک برنامه‌ی رصدی گسترده به نام RELICS گرفته. در این برنامه از ۴۱ خوشه‌ی بزرگ کهکشانی تصویربرداری می‌شود تا با بهره از آنها به عنوان عدسی‌های گرانشی، به جستجوی کهکشان‌های درخشان دوردست بپردازند. این کهکشان‌ها سپس به کمک تلسکوپ‌های کنونی و همچنین در آینده با تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST) با جزییات بیشتری بررسی خواهند شد.
https://goo.gl/mx1zgg
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/01/A1758N.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky