👑یک ستاره در هفت آسمان👑
1.12K subscribers
2.29K photos
598 videos
73 files
5.28K links
وبلاگ تخصصی نجوم و اخترفیزیک که از سال ۲۰۱۰ تاکنون بی‌وقفه به کار ترجمه‌ی مطالب متنوع و گوناگونِ این حوزه‌ی دانش، از معتبرترین سایت‌های بین‌المللی می‌پردازد:
http://www.1star7sky.com/
فیسبوک: https://www.facebook.com/1star7sky/
Download Telegram
«تکه سنگ عجیبی که خودروی کنجکاوی روی سیاره سرخ یافته»
—---------------------------------------------------------------
https://goo.gl/1fsqtZ
* خودروی #کنجکاوی ناسا یک جسم گِرد با اندازه‌ی یک توپ گلف روی سیاره‌ی #بهرام (مریخ) یافته و با بررسی لیزری آن نشان داده یک شهابسنگ آهنی-نیکلی است که از آسمان بر سطح سیاره‌ی سرخ افتاده.

شهابسنگ‌های آهنی-نیکلی (آلیاژ آهن و نیکل) که تنها به نام #شهاب‌سنگ_آهنی هم شناخته می‌شوند، در میان شهابسنگ‌های یافته شده روی زمین فراوانند و پیش‌تر هم نمونه‌های دیگری از آن روی سطح بهرام هم دیده شده بود ولی این یکی، که "اِگ راک" (Egg Rock) نام گرفته، نخستین موردی از آنها روی بهرام است که با یک طیف‌سنج لیزری بررسی شده است. برای انجام این کار، دانشمندان ماموریت کنجکاوی از دستگاه "شیمی و دوربین" خودرو (شمکم، ChemCam) بهره گرفتند.

دانشمندان نخست متوجه یک سنگ متفاوت و نامعمول در عکس‌هایی که با دوربینِ روی دکل کنجکاوی (ماستکم، Mastcam) گرفته شده بود شدند. این عکس در جایی گرفته شده بود که کنجکاوی روز ۲۷ اکتبر به آن رسیده بود. [این عکس را در پست بعدی می‌بینید]

هنگامی که این عکس‌ها روی زمین دریافت شدند، نمای تیره و صاف براق این جسم، و شکلِ تا اندازه‌ای کروی آن توجه دانشمندان را جلب کرد.

دستگاه شمکم پس از شلیک ده‌ها تَپ لیزری به نُه نقطه‌ی این جسم توانست #آهن، #نیکل، #فسفر، و اندکی از مواد دیگر را در آن شناسایی کند. دانشمندان هنوز سرگرم بررسی انباشتگی (غلظت) این مواد از راه بررسی طیف نوری که پس از لیزرافکنی تولید شد هستند. وجود همزمان فسفر و نیکل و آهن در برخی جاهای این سنگ نشانگر کانی‌ #فسفید دوفلزی (فسفید نیکل-آهن) است، ترکیبی که به جز در شهابسنگ‌های آهنی-نیکلی، یک ترکیب کمیاب است.

شهابسنگ‌های آهنی به طور معمول زمانی پدید می‌آیند که یک #سیارک در زمان گداختگی‌ (مذاب بودن)، مواد فلزی‌اش پایین می‌روند و با ته‌نشین شدن در مرکز آن، تشکیل یک هسته‌ی فلزی می‌دهند.

به گفته‌ی هورتن نیوسام از گروه شمکم، شهابسنگ‌های آهنی پیشینه‌ی بسیاری از سیارک‌های گوناگون را در خود ثبت کرده‌اند که شکسته شده‌اند و تکه‌هایی از هسته‌شان سر از زمین و بهرام در آورده‌ است. امکان دارد بهرام نمونه‌های مربوط به جمعیت دیگری از سیارک‌‌ها را هم داشته باشد.

همچنین از آنجایی که اِگ راک احتمالا میلیون‌ها سال پیش بر سطح بهرام افتاده بوده، بررسی شهابسنگ‌های آهنی یافته شده روی بهرام -از جمله آنهایی که توسط خودروهای دیگر یافته شده- می‌تواند آگاهی‌هایی درباره‌ی چگونگی تاثیر بلندمدت آب و هوای بهرام روی آنها در مقایسه با تاثیر آب و هوای زمین به ما بدهد. پژوهشگران داده‌های مربوط به نخستین شلیک‌‌های لیزر به هر نقطه از این سنگ را بررسی می‌کنند، سپس با داده‌های مربوط به شلیک‌های بعدی از همان نقطه می‌سنجند، بدین ترتیب می‌توانند ساختار شیمیایی سطح شهابسنگ را با ساختار شیمیایی درون آن مقایسه کنند. [نقطه‌های سفید روی سنگ، جای شلیک لیزر است]

اِگ راک در مسیر کنجکاوی روی لایه‌ای از پایه‌ی کوه شارپ به نام "#سازند_موری" یافته شد. در این ناحیه، سنگ‌های ته‌نشستی (رسوبی) نشانه‌های بستر یک دریاچه‌ی خشکیده‌ی باستانی را در خود حفظ کرده‌اند. هدف علمی اصلی کنجکاوی در بخش دوم ماموریتش -که ماه گذشته آغاز شد- بررسی چگونگی تغییر شرایط محیطی بهرام در گذر زمان است. کنجکاوی تاکنون نشان داده که این منطقه در گذشته شرایط مناسب برای زیست میکروبی را داشته، گرچه بود یا نبودِ خود زندگی در گذشته‌ی سیاره‌ی سرخ هنوز روشن نشده.
#Mastcam #ChemCam #Egg_Rock
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2016/11/blog-post_10.html
—-------------------------------------------------
به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«شهابسنگ‌ها از خشکی میلیون‌ها ساله سیاره بهرام می‌گویند»
—---------------------------------------------------------—
https://goo.gl/tff8ZA
* یک گروه بین‌المللی از دانشمندانِ سیاره‌ای با بررسی شهابسنگ‌های روی سطح بهرام (مریخ) به شواهد تازه‌ای از خشکی سطح امروز این سیاره دست یافته‌اند.

این گروه بین‌المللی در پژوهشی که به رهبری دانشگاه استرلینگ انجام شد، دریافته‌اند که نبودِ زنگ‌زدگی در این شهابسنگ‌ها نشان می‌دهد که بهرام میلیون‌ها سال است به گونه‌ای باورنکردنی خشک شده.

این یافته که پژوهشنامه‌اش در نشریه‌ی نیچر کامیونیکیشنز منتشر شده، بینش‌هایی کلیدی از شرایط کنونی سیاره‌ی سرخ برای ما فراهم می‌کند و نشان می‌دهد که امروزه چقدر شرایط برای وجود زندگی روی این سیاره دشوار است.

بهرام هدف اصلی در جستجوی زندگی فرازمینی است، و آب مایع هم مهم‌ترین پیش‌نیاز برای زندگی [از گونه‌ی زندگی زمینی] دانسته می‌شود.

دکتر کریستین شرودر، مدرس دانش محیط زیست و کاوش‌های سیاره‌ای در دانشگاه استرلینگ و همکار گروه علمی ماموریت خودروی کاوشگرِ بهرامِ آپورچونیتی (فرصت) می‌گوید: «شواهد نشان می‌دهند که بهرام بیش از ۳ میلیارد سال پیش آبناک و زیست‌پذیر بوده. با این حال، پژوهش تازه‌ی ما تاکید دوباره‌ای بر خشکی بی‌اندازه‌ی "امروز" این سیاره دارد. زندگی اگر بخواهد در مناطقی که ما بررسی کردیم وجود داشته باشد، نیاز به این دارد که فضایی در زیر سطح، بسیار دورتر از خشکی و پرتوهای سطح سیاره برای خود پیدا کند.»

پژوهشی که سال گذشته با بهره از داده‌های خودروی کنجکاوی در دهانه‌ی گیل بهرام انجام شد، نشان می‌داد که احتمالا آب مایعِ بسیار شور می‌تواند شب‌هنگام در لایه‌های بالایی خاک این سیاره پدید آید [خواندید: * در سیاره بهرام هر صبح می توان از خاک، "آب" برداشت کرد (https://goo.gl/FoOcB0)]

دکتر شرودر می‌گوید: «ولی چنان چه داده‌های ما نشان می‌دهند، این نمناکی حتی از نمناکیِ خشک‌ترین جاهای زمین هم بسیار کمتر است.»

این دانشمندان با بهره از داده‌های خودروی آپورچونیتی، یک دسته از شهابسنگ‌های درون فلاته‌ی نیمروز (Meridiani Planum) را بررسی کردند؛ این فلات درست جنوب خط استوای بهرام، و در همان عرض جغرافیایی دهانه‌ی گیل است.

دکتر شرودر و گروهش برای نخستین بار یک نرخ هوازدگی شیمیایی را برای بهرام تعیین کرده‌اند که در آن، مدت زمانی که نیازست تا فلز آهنی که در شهابسنگ‌ها[ی روی سطح بهرام] است زنگ بزند محاسبه شده.

این فرآیند هوازدگی شیمیایی به وجود آب بستگی دارد و زمانی که برای چنین فرآیندی روی بهرام نیازست دستکم ۱۰ و شاید تا ۱۰ هزار برابر زمان موردنیاز برای همین مقدار زنگ‌زدگی در خشک‌ترین بیابان‌های زمین است. و بنابراین می‌توانیم بگوییم که خشکی بی‌اندازه‌ی امروزی بهرام میلیون‌ها سالست که ادامه دارد.

🔴 عکسی که می‌بینید یک شهابسنگ با نام "بلاک آیلند" را نشان می‌دهد که خودروی آپورچونیتی ناسا در سال ۲۰۰۹ آن را با طیف‌سنج پرتو X ذرات آلفای خود بررسی کرد و نشان داد که یک شهابسنگ آهنی-نیکلی است.

#بهرام #مریخ #آب #شهاب‌سنگ #فلاته_نیمروز #فرصت #آپورچونیتی #زنگ‌زدگی
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2016/11/blog-post_15.html
—-------------------------------------------------
به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:
telegram: @onestar_in_sevenskies
👑یک ستاره در هفت آسمان👑
«آیا انفجار یک ستاره کم‌جرم آغازگر پیدایش منظومه خورشیدی بوده؟» —--------------------------------------------------------------------- https://goo.gl/5KZ5xG * یک گروه پژوهشی به رهبری یونگ-ژون کیان، استاد دانشکده‌ی فیزیک و اخترشناسی دانشگاه مینه‌سوتا، به کمک…
ادامه ی پست قبل
... کیان می‌گوید: «یافته‌های ما مسیر پژوهشمان را به کلی تغییر داد. این مدل ابرنواختر کم‌جرم افزون بر این که فراوانی بریلیم-۱۰ را توضیح می‌دهد، هسته‌ی کوتاه-عمر کلسیم-۴۲، پالادیم-۱۰۷، و چند عنصر دیگر که در شهابسنگ‌ها یافته شده را هم توضیح می‌دهد. چیزهایی که این مدل نمی‌تواند توضیح دهد را باید به چشمه‌های دیگری نسبت داد که نیاز به بررسی بیشتر دارند.»

به گفته‌ی کیان، گروهش می‌خواهند رازهای باقی مانده درباره‌ی هسته‌های کوتاه-عمری که در شهابسنگ‌ها یافته شده را بررسی کنند. ولی نخستین گام، تقویت نظریه‌شان با جستجوی لیتیم-۷ و بور-۱۱ است که به همراه بریلیم-۱۰ در پی اسپالاسیون نوترینو در ابرنواخترها پدید می‌آیند. کیان می‌گوید گروهش شاید این جستجو را در پژوهش بعدی انجام دهند و به پژوهشگرانی که شهابسنگ‌ها را بررسی می‌کنند انگیزه‌ بدهند تا با سنجش‌های دقیق، پیوندهای میان این سه هسته را پیدا کنند.

* توضیح تصویر: ابر زاینده‌ی سامانه‌ی خورشیدی احتمالا همانند برخی مناطق در این مجموعه‌ی بسیار بزرگ گاز و غبار که ۴۵۰۰ سال نوری از زمین فاصله دارد و در صورت فلکی ماکیان دیده می‌شود بوده. این عکس را تلسکوپ اسپیتزر ناسا گرفته.

#ابرنواختر #سامانه_خورشیدی #بریلیم_۱۰ #اسپالاسیون #تریشش #فرآورده_واپاشی #محصول_واپاشی #هسته_اتم #شهاب‌سنگ #رمبش_گرانشی
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2016/12/supernova.html
—-------------------------------------------------
به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«جدول زمانی تازه برای شکل‌گیری منظومه خورشیدی»
—-------------------------------------------------

* اخترشناسان یک جدول زمانی تازه برای سامانه‌ی خورشیدی پدید آورده‌اند که می‌تواند برای تعیین تاریخ تولد غول‌های گازی مشتری و کیوان به ما کمک کند.

حدود ۴.۶ میلیارد سال پیش، ابر چرخانی از گاز هیدروژن و غبار به نام "سحابی خورشیدی" در خود فرورُمبید و آغازگر پیدایش خورشید شد. سپس مواد باقیمانده از این رویداد بزرگ گرد هم آمدند و در فرآیندی به نام برافزایش هسته‌* سیاره‌ها را ساختند.

بر پایه‌ی یک پژوهش تازه، مشتری و کیوان به احتمال بسیار در ۴ میلیون سالِ نخستِ پیدایش #سامانه‌_خورشیدی پدید آمدند. بنجامین وایس، استاد علوم سیاره‌ای در ام‌آی‌تی و یکی از نویسندگان این پژوهش می‌گوید: «این یافته تایید دیگری برای نظریه‌ی #برافزایش_هسته‌ است.»

یکی از راه‌ها برای آگاهی از آن دوران، بررسی شهابسنگ‌هاییست که آن زمان ساخته شدند. هنگامی که یک سنگ مغناطیسی داغ در یک #میدان_مغناطیسی قرار می‌گیرد، الکترون‌های درون آن سنگ مانند قطب‌نماهایی کوچک هم‌تراز می‌شوند. با سرد شدن سنگ، جهت‌گیری الکترون‌هایش در آن حفظ می‌شود.

وایس و نویسنده‌ی اصلی پژوهش، هائوپی وانگ دانشجوی پسادکترای ام‌آی‌تی، جهت‌گیری‌های مغناطیسی در چهار #شهاب‌سنگ به نام انگریت را بررسی کردند. این شهابسنگ‌ها که امروزه کمیابند، در زمان‌های گوناگون بر زمین افتاده بوده و در برزیل، آرژانتین، جنوبگان، و صحرای بزرگ آفریقا یافته شده‌اند. این گونه از سنگ‌های آسمانی مانند یک نشانگر خوب برای شناخت محیط کیهانی در زمان پیدایش سامانه‌ی خورشیدی رفتار می‌کنند.

وایس می‌گوید #سحابی_خورشیدی در زمان خودش یک میدان مغناطیسی چشمگیر و اساسی پدید آورد که به نوبه‌ی خود در شهابسنگ‌هایی که آن زمان ساخته شدند ثبت شده. با این حال به گفته‌ی وی، گرچه این چهار انگریت در ۳.۸ میلیون سال پس از پیدایش سامانه‌ی خورشیدی پدید آمدند، ولی پژوهشگران تنها اندکی یا شاید بشود گفت هیچ مغناطیدگی باقی‌مانده‌ای در کهن‌ترین آنها نیافته‌اند. نبودِ مغناطش (مغناطیدگی) نشان می‌دهد که گازها و پسماندهای سحابی خورشیدی تا آن زمان دیگر پخش و پراکنده شده بوده‌اند؛ و بنابراین ساختار بزرگ-مقیاس سامانه‌ی خورشیدی، از جمله مشتری و کیوان می‌بایست تا آن هنگام بنیان گذاشته باشند.

وایس به اسپیس دات کام گفت: «سامانه‌های ستاره‌ای از رمبش و چگالش یک سحابی گازی پدید می‌آیند. ما برآورد درست و دقیقی از دوره‌ی زندگی سحابی باستانی خورشیدی و میدان مغناطیسی آن انجام داده‌ایم. ما دریافته‌ایم که سحابی خورشیدی و میدان مغناطیسی آن ۳.۸ میلیون سال پس از پیدایش سامانه‌ی خورشیدی پخش و پراکنده شده بوده‌اند.»

به گفته‌ی این پژوهشگران، یافته‌های آنها برآورد دقیق‌تری از طول عمر سحابی خورشیدی انجام می‌دهد و بنابراین به دانشمندان در تعیین زمان و چگونگی شکل‌گیری دیگر سیاره‌ها در سامانه‌ی خورشیدی کمک می‌کند. این پژوهش در شماره‌ی ۹ فوریه‌ی نشریه‌ی ساینس منتشر شده.

وانگ در بیانیه‌ای از سوی ام‌آی‌تی گفت: «از آنجایی که طول عمر سحابی خورشیدی تاثیری کلیدی بر جایگاه پایانی کیوان و مشتری داشته، پس در پیدایش زمین در زمان‌های بعد، و همچنین بر پیدایش دیگر سیاره‌های سنگی نیز اثر گذاشته.»

این پژوهشگران می‌خواهند دیگر نمونه‌های سیارکی باستانی که توسط فضاپیماهای هایابوسا-۲ و اوسیریس-رکس ناسا گردآوری و در اوایل دهه‌ی ۲۰۲۰ به زمین آورده خواهد شد را نیز بررسی کنند.

وایس به اسپیس دات کام گفت: «برنامه‌ی من سنجش مواد که در این دو ماموریت به زمین آورده خواهد شد است؛ این مواد احتمالا پیشینه‌هایی از سحابی خورشیدی در زمان‌ها و جاهایی را در خود دارند که با آنچه تاکنون در شهابسنگ‌ها دیده‌ایم تفاوت دارد.»
—------------------------------------------
یادداشت:
* دو نظریه برای شکل‌گیری #کیوان و #مشتری وجود دارد: ۱) برافزایش هسته که یک فرآیند دو-مرحله‌ای است و در آن، تکه‌های سنگ با چسبیدن به یکدیگر یک هسته‌ی سنگی برای این دو سیاره ساختند و سپس با برافزایش انبوه گاز، آنها را تبدیل به غول گازی کردند. ۲) نظریه‌ی دیگر که به نام رُمبش گرانشی نامیده می‌شود می‌گوید این غول‌های گازی همزمان با خورشید و به روشی همانند خورشید پدید آمدند.

—------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/02/SolarNebula.html
—-------------------------------------------------
به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«آیا این مادر بسیاری از شهابسنگ‌هاست؟»
—----------------------------

فضای میان بهرام (مریخ) و مشتری انباشته از تخته سنگ‌هاییست که به نام سیارک شناخته می‌شوند. برآورد می‌شود این کمربند سیارکی میلیون‌ها جرم سنگی کوچک و ۱.۱ تا ۱.۹ میلیون جرم سنگی بزرگ‌تر، به اندازه‌ی بیش از یک کیلومتر را در بر داشته باشد. تکه‌های کوچک‌تر هر از گاهی روی سطح زمین می‌افتند که در آن صورت نامشان نه #سیارک، بلکه "#شهاب‌سنگ" می‌شود.

جالب اینجاست که ۳۴ درصد همه‌ی شهابسنگ‌هایی که تاکنون روی زمین یافته شده‌ از یک گونه‌ی ویژه بوده‌اند: "کندریت اچ" (H-chondrite). گمان می‌رود مادر همه‌ی این شهابسنگ‌ها یک جرم یگانه بوده- و یک احتمال برای این جرم، سیارک "هیبی ۶" است که اینجا نشان داده شده.

هیبی ۶ که حدود ۱۸۶ کیلومتر پهنا دارد و نامش را از ایزدبانوی جوانی در افسانه‌های یونان باستان گرفته، ششمین سیارکی بود که یافته شد. این عکس‌ها در جریان پژوهشی گرفته شده‌اند که با بهره از دستگاه SPHERE در تلسکوپ بسیار بزرگ (وی‌ال‌تی) در رصدخانه‌ی جنوبی اروپا انجام شد. هدف این پژوهش، بررسی همین نظریه بود که آیا هیبی ۶ سرچشمه‌ی کندریت‌های اچ هست یا نه.

ستاره‌شناسان با بهره از این عکس‌ها، مدلی از چرخش و ساختار سه‌بعدی هیبی ۶ پدید آوردند و به کمک این شبیه‌سازی، حجم گسترده‌ترین گودال روی آن را اندازه گرفتند. این گودال به احتمال بسیار یک دهانه‌ی برخوردی، و شاید یادگار همان برخوردی باشد که به پیدایش بی‌شمار شهابسنگ کندریت اچ انجامید. ولی بر پایه‌ی اندازه‌گیری‌ها، حجم این گودال پنج برابر کمتر از حجم کل سیارک‌های نزدیک است که دارای همنهش #کندریت اچ هستند. این نشان می‌دهد که هیبی ۶ را دیگر نمی‌توان محتمل‌ترین خاستگاه کندریت‌های اچ‌ دانست.

🔴 در این تصویر، ردیف پایین عکس‌های واقعی است و ردیف بالا، شبیه‌سازی.
https://goo.gl/zF1r4P
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/06/6Hebe.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«شاید سیارک‌ها در آغاز گلوله‌هایی از گل و لای بوده‌اند»
—-------------------------------------------------

* بر پایه‌ی پژوهشی تازه، گویا پیش از سیارک‌ها، این گلوله‌های گِلی بودند که در سامانه‌ی خورشیدی جولان می‌دادند.

رایج‌ترین گونه‌ی سیارک‌ها، به نام سیارک‌های کربنی (سیارک‌های گونه‌ی سی) احتمالا آب و مولکول‌های آلی را به زمین آوردند و حتی می‌توانسته‌اند پیش‌سازهای سیاره‌های سنگی نیز باشند. باور بر اینست که این اجرام از یخ، غبار و دانه‌های کانی به نام کاندرول (مغاک سنگ کیهانیِ) موجود در قرصی چگال از گاز و غبار که سامانه‌ی خورشیدی ما را ساخت تشکیل شده‌اند.

ولی چیز چندانی درباره‌ی تاریخ آنها نمی‌دانیم و هنوز برای برخی از ویژگی‌های آنها توضیحی نیافته‌ایم. چندین مدل در این زمینه پیشنهاد شده. یک مدل می‌گوید درون سیارک‌ها جریان‌های آب در گردش بوده، بنابراین آنها می‌توانسته‌اند گرما از دست بدهند- این توضیح می‌دهد که چرا به نظر می‌رسد دگرگونی سیارک‌ها در دماهای به نسبت پایین و یکنواخت رخ داده بوده. ولی اگر فرض کنیم آب بسیاری درونشان بوده، می‌توانسته دمایشان را به آرامی پایین آورد ولی همچنین می‌توانسته عنصرهای حل‌شدنی (انحلال‌پذیر) را هم از سنگ‌ها جدا کند و بنابراین می‌بایست همنهش شیمیایی شهابسنگ‌هایی که از آنها جدا شده و دیده‌ایم بسیار متفاوت با آنچه هست باشد [که مشاهدات خلاف این را نشان می‌دهند].

به گفته‌ی فیلیپ بلند، دانشمند سیاره‌ای در دانشگاه صنعتی کرتین، پرت استرالیا و همکارش برایان ترویس در بنیاد دانش سیاره‌ای توسان آریزونا، پنداشتن این که سیارک‌ها در آغاز توده‌های گل و لای بوده‌اند منطقی‌تر می‌نماید.

مخلوط گلی
بلند می‌گوید هنگامی که یخ، غبار و کاندرول‌ها به هم پیوستند، فشار در همان آغاز آنها را سنگ نکرد، بلکه یخ درونشان در اثر واپاشی اتم‌های پرتوزا (رادیواکتیو) گرم و آب شد و آمیزه‌ی آنها را تبدیل به توده‌ای گل و لای کرد.

این مدل می‌گوید که این سیارک‌های گِلی به احتمال بسیار از مواد غباری که از پیدایش خورشید به جا ماند درست شده بودند، و همرفت اجازه داد تا درونشان به آسانی گرما از دست بدهد. عنصرهای حل‌شدنی و و حل‌ناشدنی با هم آمیختند و همنهش شیمیایی آغازین #سیارک را حفظ کردند. بلند می‌گوید: «به نظر می‌رسد این مدل پرسش‌های بیشتری را پاسخ می‌دهد تا مدل سنگی.»

این توده‌ی گلی بعدها تبدیل به سنگ شد، شاید به کمک فشار گرانشی هنگامی که به اندازه‌ی کافی بزرگ‌تر شده بود، و شاید هم در اثر برخورد با اجرام دیگر.

تام دیویسون از کالج سلطنتی لندن می‌گوید: «من فکر می‌کنم این مدلی بسیار هیجان‌انگیز است. بر پایه‌ی آن، رخ دادن چنین چیزی برای دستکم برخی از اجرام تقریبا اجتناب‌ناپذیر است.»

همخوانی با شهابسنگ‌ها
سارا راسل از موزه‌ی تاریخ طبیعی لندن می‌گوید مدل گلوله‌ی گلی به خوبی با آنچه در #شهاب‌سنگ‌ ها دیده‌ایم همخوانی دارد: «مجموعه شهابسنگ‌های ما نشان می‌دهند که کاندرول‌های درون یک نمونه‌ی ساده با یکدیگر هم‌اندازه‌اند.» توجیه چنین چیزی بدون این مدل دشوار است.

اکنون دو فضاپیما در راه رسیدن به سیارک‌هایی هستند که در آغاز تاریخ سامانه‌ی خورشیدی پدید آمده بوده و می‌توانند گلوله گلی‌های گذشته باشند: فضاپیمای اوسیریس-رکس ناسا و فضاپیمای ژاپنی هایابوسا ۲. هر دوی این کاوشگرها به دقت از این سیارک‌ها نقشه برداشته و نمونه‌ای از خاک آنها را به زمین بر خواهند گرداند، که می‌تواند آزمودن این نظریه را برای ما امکان‌پذیر کند.

به گفته‌ی بلند، شناخت فرآیند پیدایش سیارک‌ها به ما در توضیح دگرگونی‌های شیمی آلی در سامانه‌ی خورشیدی، وحتی چه بسا جستجوی زندگی فرازمینی کمک خواهد کرد. وی می‌گوید: «این به ما کمک خواهد کرد تا مدل‌های پیچیده‌تری را برای جاهایی که می‌توانیم در آنها سیاره‌های زیست‌پذیر فرازمینی بیابیم پدید آوریم.»

توضیح تصویر:
* برداشت هنری از فضاپیمای هایابوسا ۲.
https://goo.gl/amdTqQ
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/07/mudball.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«الماس‌های آسمانی یادگار سیاره‌های مُرده‌اند»
—---------------------------------------

* الماس‌هایی که در برخی از شهابسنگ‌ها یافته شده یادگار سیاره‌ای به اندازه‌ی تیر یا بهرامند که دیرزمانیست نابود شده، و بنابراین می‌توانند نخستین بازمانده‌های شناخته شده از این دنیاهای از دست رفته باشند.

دانشمندان یک اوریلیت (ureilite)، گونه‌ای از شهابسنگ‌هایی که سرشار از کربنند و حتی گاهی دربردارنده‌ی الماس نیز هستند را بررسی کردند. به گفته‌ی فرهنگ نبیئی، نویسنده‌ی اصلی این پژوهش و دانشمند ایرانی بنیاد فناوری فدرال سوییس در لوزان، تاکنون بیش از ۴۸۰ اوریلیت یافته شده.

🔹الماس‌های شهابی
این پژوهشگران به طور ویژه اوریلیتی به نام "المحطه سته" (Almahata Sitta، ایستگاه شش) را بررسی کردند که سال ۲۰۰۸ در بیابان نوبه‌ی سودان بر زمین افتاد. اندازه‌ی الماس‌های درون این #شهاب‌سنگ چند ده تا چند صد میکرون بود (میانگین قطر موی انسان حدود ۱۰۰ میکرون است).

در گذشته یکی از توضیح‌های احتمالی برای الماس‌های درون اوریلیت‌ها برخوردهای پرانرژی، مانند برخوردهای میان سیارک‌ها بود. فشار چنین برخوردهایی می‌تواند گرافیت -گونه‌ای از کربن که برای مغز مدادها به کار می‌رود- را به جواهرات تبدیل کند. ولی بزرگی برخی از الماس‌های یافته شده در اوریلیت‌ها نشانگر اینست که فشاری بیش از فشار یک برخورد کیهانی برای ساخته شدنشان نیاز بوده.

اکنون نبیئی و همکارانش با گذراندن باریکه‌های الکترون، ذرات بلوری ساخته شده از آهن و گوگرد را در الماس‌های درون اوریلیت المحطه سته شناسایی کردند. این ذرات که به عنوان "آخال" شناخته می‌شوند تنها در الماس‌هایی یافته شده‌‌اند که زیر فشارهای پایدارِ بیشتر از ۲۰ گیگاپاسکال پدید آمده‌اند. وجود این آخال‌ها نشان می‌دهد که این الماس‌ها زیر فشار خردکننده‌ای که در دل سیاره‌ها یافته می‌شود ساخته شده‌اند.

نبیئی می‌گوید: «ما هرگز انتظار دیدن این آخال‌ها را نداشتیم.»

🔹سیاره‌ای که مدت‌ها از مرگش گذشته
به گفته‌ی این پژوهشگران، این اوریلیت‌ها در دل یک پیش‌سیاره با اندازه‌ای میان تیر و بهرام (مریخ) ساخته شده‌اند، جرمی که در حدود ۱۰ میلیون سال نخستِ تاریخ سامانه‌ی خورشیدی ده‌ها نمونه از آن وجود داشته. این جنین‌های سیاره‌ای بلوک‌های ساختمانی سیاره‌های سنگی‌ای که امروزه در بخش درونی سامانه‌ی خورشیدی می‌بینیم بوده‌اند. اوریلیت‌ها می‌توانند واپسین بازمانده‌های این اجرام کیهانی که دیرزمانیست نابود شده‌اند، و نخستین یادگارهای شناخته شده شده‌ی پیش‌سیاره‌های گمشده باشند.

نبیئی می‌گوید: «برای من جالب است که آخال‌هایی به اندازه‌ی تنها چند ده نانومتر (چند میلیاردم متر) می‌توانند چیزهایی درباره‌ی پیش‌سیاره‌هایی به قطر حدود ۶۰۰۰ کیلومتر به ما بگویند.»

به گفته‌ی نبیئی، اوریلیت‌های دیگر را هم می‌توان برای جستجوی آخال در الماس‌هایشان بررسی کرد و آگاهی‌های بیشتری درباره‌ی دنیاهای نابودشده‌ای که از آنها آمده‌اند به دست آورد. این دانشمندان گزارش پژوهش خود را روز ۱۷ آوریل در نگارش برخطِ نشریه‌ی نیچر کامیونیکیشنز منتشر کردند.
***********

توضیح تصویر:
🔴تصویر رنگی‌شده‌ی برشی از الماس درون شهابسنگ المحطه سته زیر تلسکوپ الکرونی. الماس به رنگ آبی و آخال‌ها به رنگ زرد نشان داده شده‌اند، به همراه یک منطقه‌ی گرافیتی
https://goo.gl/1mitiZ
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/04/AlmahatSitta.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«چگونه یک شهابسنگ را از سنگ‌های معمولی بازشناسیم؟»
--------------------------------------------------------

* یک سنگ جالب پیدا کرده‌اید و می‌خواهید بدانید از بیرون از زمین آمده یا نه. اینجا ۷ ویژگی‌ را که یک #شهاب‌سنگ می‌تواند داشته باشد و به تعیین بیگانه بودن یا نبودن آن به شما کمک کند را می‌خوانیم:

۱) فلزی بودن
بیشتر شهابسنگ‌ها دستکم مقداری فلز دارند. آیا برق فلز را روی سطح شکسته‌ی سنگ می‌بینید؟ اگر می‌بینید پس احتمالا یک شهابسنگ پیدا کرده‌اید.

۲) چگالی
شهاب سنگ‌هایی که فلز بسیاری دارند می‌توانند در مقایسه با سنگ‌های معمولی چگالی بسیار بیشتری داشته باشند. آیا چیزی با چگالی بسیار بالا پیدا کرده‌اید؟ خوب این می‌تواند یک شهابسنگ باشد، ولی به یاد داشته باشید که همه‌ی شهابسنگ‌ها چگال نیستند.

۳) ویژگی‌های مغناطیسی
بسیاری از شهابسنگ‌ها دانه‌های براق فلز آهن-نیکل دارند یا شاید بخش عمده‌شان آهن-نیکل باشد. آهن فلزیست که جذب آهنربا می‌شود. آیا آهنربا به سوی سنگ شما هم کشیده می‌شود؟ اگر آری، پس شاید یک شهابسنگ پیدا کرده باشید. ولی باز یادتان باشد که بسیاری از سنگ‌های معمولی روی زمین هم مغناطیسی هستند. پس تنها داشتن این ویژگی نمی‌تواند شهابسنگ بودن سنگ شما را ثابت کند.

۴) کُندرول
برخی از شهابسنگ‌های آغازین تکه‌های گرد کوچکی از مواد سنگی دارند. این تکه‌های کوچک گرد به نام کُندرول شناخته می‌شوند. [ولی] برخی از سنگ‌های ته‌نشستی (رسوبی) و آذرین (آتشفشانی) هم می‌توانند تکه‌های گرد کوچکی که مانند کندرول به نظر می‌رسد داشته باشد. آیا سنگ شما هم کندرول دارد؟ اگر دارد پس ممکن است یک شهابسنگ باشد.

) پوسته‌ی گدازش
هنگامی که یک شهاب دارد در جو پایین می‌آید، به دلیل فشرده شدن بی‌اندازه‌ی هوا داغ و داغ‌تر می‌شود. تا جایی که سطح بیرونی‌اش گداخته و آب شده و یک پوشش نازک سیاه/قهوه‌ای به نام پوسته‌ی گدازش روی سطحش شکل می‌گیرد. شهابسنگ‌های آهنی می‌توانند نشانه‌هایی از آب شدن فلز روی سطح خود داشته باشند، ولی این کمتر رایج است. پوسته‌های گدازش روی سطح شهاب‌سنگی که تازه افتاده دیده می‌شود. این پوسته‌ها شکننده‌اند و در شهابسنگ‌هایی که مدت بسیاری از افتادنشان می‌گذرد می‌توانند دچار هوازدگی شده و از سطح آن جدا شده باشند. گاهی بخش‌های کوچکی از پوسته‌ی گدازش در حفره‌های سنگ باقی می‌ماند. آیا سنگی که شما یافته‌اید هم پوسته‌ی گدازش دارد؟ اگر آری، پس یک شهابسنگ پیدا کرده‌اید.

۶) رِگماگلیپت (چالوک)
هنگامی که سطح شهابسنگ با ورود آن به جو زمین آغاز به آب شدن می‌کند، برخی از بخش‌های آن نسبت به جاهای دیگرش بیشتر آب شده و چاله‌هایی روی آن پدید می‌آورند که مانند جای فشار انگشت روی گِل است (انگار با یک قاشق کوچک یک گودی در چیزی درست کرده باشیم). سطح بیشتر شهابسنگ‌های یافته شده از این چالوک‌ها (رگماگلیپت‌ها) دارد که بزرگی‌شان در شهابسنگ‌های گوناگون از کمتر از ۱ سانتیمتر تا ۱۰ سانتیمتر است. اگر سنگ شما هم بافت چالوکی دارد پس یک شهابسنگ پیدا کرده‌اید.

۷) رنگ خاکه
بیشتر شهابسنگ‌ها با کشیده شدن روی سطح ویژه (مانند چینی بی‌لعاب) رگه‌ای که رنگ خاکه نام دارد به جا "نمی‌گذارند"؛ ولی اگر اکسیده شده (زنگ زده) باشند، می‌توانند رگه‌ای سرخ به جا بگذارند. اگر سنگ شما یک رگه‌ی سرخ/نارنجی پدید بیاورد، این احتمال نیز هست که یک کانی معمولی زمینی به نام هماتیت (به فارسی کهن: شادنه) باشد. اگر سنگی که یافته‌اید مغناطیسی است و رگه‌ای سیاه یا خاکستری به جا می‌گذارد، می‌تواند یک کانی اکسید-آهنی زمینی به نام مگنتیت باشد. ولی اگر سنگ شما هیچ رگه‌ای به جا نمی‌گذارد، می‌تواند یک شهابسنگ باشد.

---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/12/meteorite.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«تکه سنگی که از مریخ آمده»
----------------------------

در روز ۲۷ دسامبر ۱۹۸۴ شهابسنگ پرآوازه‌ای که از سیاره‌ی بهرام (مریخ) آمده بود در قطب جنوب یافته شد [دو روز پیش سالگرد این کشف بود].

این #شهاب‌سنگ که به نام "آلن هیلز ۸۴۰۰۱" (ای‌ال‌اچ۸۴۰۰۱) شناخته می‌شود در تپه‌های آلن (آلن هیلز) که دسته‌ای از تپه‌ها در جنوبگانست، و توسط یک گروه آمریکاییِ جویندگان شهابسنگ از برنامه‌ی ANSMET در بنیاد ملی دانش یافته شد.

این سنگ آسمانی ۱.۸ کیلوگرمی یکی از کهن‌ترین شهاب‌های مریخی* است که تاکنون روی زمین یافته شده. دانشمندان برآورد می‌کنند این سنگ بیش از ۴ میلیارد سال پیش از سخت شدن گدازه‌ها پدید آمده، زمانی که هنوز آب مایع روی سطح بهرام روان بود. این سنگ همچنین آغازگر جنجال‌ها درباره‌ی جستجوی زندگی‌ای که شاید هنوز در بهرام جریان داشته باشد بوده.

دانشمندان بر این باورند که این شهابسنگ احتمالا از منطقه‌ای از سیاره‌ی سرخ به نام دره‌وار مارینر آمده. آنها برای تعیین این موضوع داده‌های فضاپیماها از همنهش شیمیایی بهرام را با همنهش شیمیایی شهابسنگ مقایسه کردند. به گمان پژوهشگران، این سنگ حدود ۱۷ میلیون سال پیش، در پی برخورد یک شهاب به سطح #بهرام از آن جدا شده و پس از یک سرگردانی درازمدت در فضا، سرانجام حدود ۱۳ هزار سال پیش سر از زمین در آورده بوده.

--------------------------------------------
یادداشت:
*همنهش‌های عنصری و ایزوتوپی این شهابسنگ‌ها همسان با سنگ‌ها و گازهای جَوی‌ایست که توسط فضاپیماها در بهرام بررسی شده‌اند، از همین رو خاستگاه آنها را سیاره‌ی بهرام می‌دانند. [ویکیپدیای انگلیسی]

---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/12/ALH84001.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky