👑یک ستاره در هفت آسمان👑
1.16K subscribers
2.29K photos
598 videos
73 files
5.28K links
وبلاگ تخصصی نجوم و اخترفیزیک که از سال ۲۰۱۰ تاکنون بی‌وقفه به کار ترجمه‌ی مطالب متنوع و گوناگونِ این حوزه‌ی دانش، از معتبرترین سایت‌های بین‌المللی می‌پردازد:
http://www.1star7sky.com/
فیسبوک: https://www.facebook.com/1star7sky/
Download Telegram
«راز ستارگانی که پس از مرگشان هم سیاره می‌سازند»
—----------------------------------------------—

به نظر می‌رسد اخترشناسان دکتر جین گریوز از دانشگاه کاردیف، و دکتر وین هولند از مرکز فناوری اخترشناسی بریتانیا در ادینبرو پاسخ راز ۲۵ ساله‌ی چگونگی شکل‌گیری سیاره‌ها در پسمانده‌های به جا مانده از انفجارهای ابرنواختری را یافته‌اند. این دانشمندان یافته‌های خود را در روز پنجشنبه، ۶ ژوییه در نشست ملی اخترشناسی که در دانشگاه هال برگزار می‌شود ارایه کرده، و گزارش پژوهش خود را نیز در ماهنامه‌ی انجمن سلطنتی اخترشناسی منتشر خواهند کرد.

نخستین سیاره‌های فراخورشیدی ۲۵ سال پیش یافته شدند- آن هم نه پیرامون ستاره‌ای معمولی مانند خورشید، بلکه پیرامون یک "ستاره‌ی نوترونی" کوچک و اَبَرچگال. این اجرام پس از انفجار سهمگینِ ستارگانی با جرم چندین برابر خورشید از آنها به جا می‌مانند.

دانشمندان پی برده‌اند که این گونه "سیاره‌های در تاریکی" به گونه‌ای باورنکردنی کمیابند، و چگونگی پیدایش آنها تاکنون اخترشناسان را سردرگم کرده بود. انفجارهای ابرنواختری می‌توانند هر سیاره‌ای که پیش از انفجار پیرامون ستاره‌ی منفجر شده وجود داشته را از میان ببرند، بنابراین ستارگان نوترونی سفید برای ساختن سیاره‌های تازه می‌بایست مواد خام را از جایی به دست بیاورند. این سیاره‌های پسامرگی (پس از مرگی) می‌توانند به این دلیل دیده شوند که نیروی گرانششان زمان رسیدن تپ‌های رادیویی از ستاره‌ی نوترونی (در واقع تپ‌اختر) که به طور معمول بسیار منظم است را تغییر می‌دهد.

گریوز و هولند بر این باورند که توضیحی برای این رویداد را یافته اند. گریوز می‌گوید: «ما اندکی پس از یافته شدن سیاره‌های تپ‌اختری به جستجوی مواد خام پرداختیم. هدف ما تپ‌اختر جمینگا بود که با فاصله‌ی ۸۰۰ سال نوری از زمین، در صورت فلکی دوپیکر (جوزا) جای دارد. اخترشناسان در سال ۱۹۹۷ فکر کردند سیاره‌ای را در آنجا یافته‌اند، ولی سپس آن را نقصی در زمان‌بندی دانستند. زمان بسیاری پس از آن بود که من به سراغ داده‌های اندک و پراکنده‌مان رفتم و کوشیدم تصویری بسازم.»

این دو دانشمند جمینگا را به کمک تلسکوپ جیمز کلارک ماکسول ( جی‌سی‌ام‌تی) در هاوایی که در طول موج‌های زیرمیلیمتری کار می‌کند رصد کردند. نوری که آنها دیدند طول موجی حدود نیم میلیمتر داشت، کمتر از توان دید انسان که به سختی می‌تواند از هوای زمین بگذرد.

هولند که یکی از اعضای گروه سازنده‌ی دوربین تلسکوپ جی‌سی‌ام‌تی به نام اسکوبا است می‌گوید: «چیزی که ما دیدیم بسیار کم‌نور بود. برای این که مطمئن شویم، در سال ۲۰۱۳ به کمک دوربین تازه‌ای که گروهمان در ادینبورو برای تلسکوپ جی‌سی‌ام‌تی ساخته شده بود به نام اسکوبا-۲، دوباره این #تپ‌اختر را بررسی کردیم. آمیزه‌ی هر دو دسته داده مطمئنمان کرد که آنچه دیده‌ایم تنها یک نقص ناچیز [در دستگاه] نبوده.»

هر دو تصویر سیگنالی را در جای تپ‌اختر و همچنین از کمانی پیرامون آن نشان می‌دادند. گریوز می‌افزاید: «این به نظر مانند یک موج کمانی می‌آید- جمینگا دارد با سرعتی باورنکردنی، بسیار سریع‌تر از صوت، در گاز میان‌ستاره‌ای کهکشان به پیش می‌رود. به نظر ما مواد در موج کمانی گیر افتادند و سپس ذرات جامد به آرامی به سوی تپ‌اختر کشیده شدند.»

محاسبه‌های وی نشان می‌دهد که این "گره‌های" میان‌ستاره‌ایِ به دام افتاده به هم افزوده شده و جرمشان دستکم چند برابر جرم زمین شد. بنابراین مواد خام می‌توانسته به اندازه‌ی کافی برای ساختن سیاره‌های آینده انباشته شده باشد.

گریوز یادآور می‌شود که هنوز داده‌های بیشتری برای گشودن این راز ربع‌سده‌ای نیاز است: «تصویر ما بسیار افشان و کم‌وضوح است، از همین رو برای بررسی آن با آرایه‌ی بزرگ میلیمتری آتاکاما (آلما) درخواست داده‌ایم تا جزییات بیشتری را از آن ببینیم. ما امیدواریم به جای آن که یک توده‌ی دوردست در پس‌زمینه‌ی کهکشانی ببینیم، با اطمینان این گره فضایی را ببینیم که به زیبایی به گرد تپ‌اختر می‌چرخد!»

اگر داده‌ه‌ی آلما این مدل تازه را برای جمینگا تایید کنند، این دانشمندان امید خواهند داشت که سامانه‌های تپ‌اختری دیگری از این دست را نیز بررسی کنند و با دیدن روند پیدایش سیاره‌ها در محیط‌های شگفت‌آور و نامعمول، سهمی در آزمایش نظریه‌های #سیاره‌زایی داشته باشند. این می‌تواند اندیشه‌ی تولد سیاره‌ها در هر جایی از کیهان را نیرو ببخشد.

#ستاره_نوترونی #سیاه_فراخورشیدی #ابرنواختر

—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/07/after-death-planet.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«کشف کوتوله سفیدی که از یک انفجار ابرنواختری جان به در برده»
—------------------------------------------------------------
https://goo.gl/PYnNw6
* یک ابرنواختر همیشه هم نابود نمی‌کند. یک کوتوله‌ی سفید که دارد در کهکشان به پیش می‌رود، به احتمال بسیار نخستین بازمانده‌ای از یک گونه‌ ابرنواختر کمیاب و ضعیف است که تاکنون دیده شده.

ابرنواخترهای گونه‌ی Iax که نخستین بار در سال ۲۰۱۳ یافته شدند کم‌نورتر و کم‌انرژی‌تر از خویشاوندشان، گونه‌ی Ia که درخششی اعتمادپذیر داشته و می‌توانند به عنوان "شمع‌های استاندارد" برای اندازه‌گیری فاصله‌های کیهانی به کار روند هستند. هر دو در سامانه‌هایی رخ می‌دهند که در آن، دو ستاره به گرد یکدیگر می‌چرخند و به نام سامانه‌های ستاره‌ای #دوتایی شناخته می‌شوند. اگر در این سامانه، یک کوتوله‌ی سفید مواد لایه‌های بیرونی ستاره‌ی همدم بزرگ‌تر از خودش را بمکد و بر جرم خود بیفزاید، سرانجام به جرمی بحرانی می‌رسد که به انفجارش می‌انجامد.

[خبر کشف آن را اینجا خواندید: * کشف رده‌ای تازه از ابرنواخترها (https://goo.gl/hQkoGd)]

ابرنواخترهای گونه‌ی Ia هیچ چیز سالمی به جا نمی‌گذارند، ولی بر پایه‌ی بررسی‌های تازه، ابرنواخترهای Iax می‌توانند به اندازه‌ی کافی ضعیف باشند که کوتوله‌ی سفید جان به در ببرد. مدل‌ها نشان می‌دهند که این ابرنواخترها لگدی پرسرعت پدید می‌آورند که ستاره را به پرواز در می‌آورد.

تاکنون شواهد سرراستی از این بازماندگان یافته نشده، ولی استفانه ون از بنیاد اخترفیزیک آکادمی علوم چک و همکارانش بر این باورند که یکی از چنین بازماندگانی را شناسایی کرده‌اند: ستاره‌ای به نام ال‌پی ۳۶۵-۴۰.

ترکیب در هم آمیخته‌ی این #کوتوله‌_سفید و چرخش سریعش نشان می‌دهد که احتمالا زمانی یک همدم داشته است. و سرعت بسیار و مسیر آن هم در راستا و جهتی‌ست که برای لگد یک #ابرنواختر گونه‌ی Iax انتظار می‌رود.

سریع و آتشین
به طور معمول، ستارگان تنها و پرسرعت از دوتایی‌هایی می‌آیند که مدارشان آنها را بیش از اندازه به مرکز کهکشان نزدیک کرده و این باعث شده بوده یکی از آنها به بیرون پرتاب شود.

ولی با دنبال کردن مدار ال‌پی ۳۶۵-۴۰ به زمان گذشته، روشن شد که این ستاره هرگز نزدیک مرکز کهکشان نبوده.

ون و گروهش با ترکیب همنهش و برآورد سن به این نتیجه رسیدند که به احتمال بسیار، ال‌پی ۳۶۵-۴۰ بازمانده‌ی ابرنواختری از گونه‌ی Iax است که ۵ تا ۵۰ میلیون سال پیش، در فاصله‌ی ده‌ها هزار سال نوری زمین رخ داده بوده.

اشلی پانیوتا از کالج چارلستون در کارولینای جنوبی می‌گوید: «ابرنواخترهای گونه‌ی Iax بسیار کم شناخته شده‌اند و شمار ابرنواخترهای شناخته شده از این گونه هم هم چندان نیست، بنابراین هر اطلاعات تازه‌ای درباره‌ی آنها اطلاعات سودمندیست.»

از آنجایی که ابرنواخترها در چند ثانیه رخ می‌دهند و ما نیز زمان دقیق رخ دادنشان را نمی‌توانیم پیش‌بینی کنیم، هر چه درباره‌شان می‌دانیم با بررسی پیامدهای آنها به دست آمده. کوتوله‌های سفید نجات‌یافته‌ای مانند ال‌پی ۳۶۵-۴۰ می‌توانند به ما در شناسایی دقیق‌ترِ چیزی که به رخ دادن ابرنواخترهای Iax می‌انجامد کمک کنند، و چه بسا آگاهی‌هایی درباره‌ی پسرعموهایشان، ابرنواخترهای Ia که برای شناخت نرخ گسترش کیهان کلیدی هستند نیز به ما بدهند.

پژوهشنامه‌ی این دانشمندان در نشریه‌ی ساینس منتشر شده است.

—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/08/LP40-365.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«پسمانده‌های آبی و سرخ یک ستاره مرده»
—------------------------------------

پَسماند ابرنواختر "کشتی ‌دُم آ" (Puppis A) که در پی انفجار یک ستاره‌ی بزرگ به جا مانده، در فاصله‌ی ۷۰۰۰ سال نوری از ما در حال گستردن و پخش شدن در محیط میان ستاره‌ای است.

در این فاصله، پهنای این چشم‌انداز تلسکوپی رنگین که از همگذاری داده‌های تصویری پهن-باند و باریک-باند درست شده، به حدود ۶۰ سال نوری می رسد.

این #پسماند_ابرنواختر با گسترش یافتن در محیط انبوه و نایکنواخت پیرامونش و برخورد موج انفجارش به توده‌های گازی، اتم‌های محیط را برانگیخته و به تابش در رنگ‌های گوناگون واداشته. رشته‌های برافروخته‌ی سبز-آبی که در این چشم‌انداز می‌بینید، اتم‌های اکسیژن را نشان می‌دهند و توده‌های سرخ‌فام هم نشانگر هیدروژن و نیتروژن‌اند.

نور خود ابرنواختر کشتی‌دم آ که در اثر رُمبش هسته‌ی یک ستاره‌ی بزرگ و پرجرم رخ داده بود، در حدود ۳۷۰۰ سال پیش به زمین رسید ولی پَسماندش هنوز در سرتاسر طیف الکترومغناطیسی می‌درخشد و اکنون یکی از نیرومندترین چشمه‌های #پرتو_X در آسمان است.

ما در واقع پسماند ابرنواختر کشتی‌دم آ رادر #صورت#فلکی# کشتی‌دم، از پشت پرتوهای یک پَسماند نزدیک‌تر ولی کهن‌تر می‌بینیم: پسماند #ابرنواختر بادبان که نزدیک صفحه‌ی شلوغ کهکشان راه شیری جای دارد.

#apod ##عکاسی_نجومی
https://goo.gl/caEmjq
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/09/PuppisA.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
👑یک ستاره در هفت آسمان👑
«هم‌زیستی پرالتهاب دو ستاره» —------------------------— اخترشناسان از چند دهه پیش از وجود برون‌ریزی‌های بی‌نظم از سامانه‌ی ستاره‌ای دوتایی "وی۷۴۵ کژدم" در فاصله‌ی ۲۵۰۰۰ سال نوری زمین (در #صورت_فلکی_کژدم) آگاه بوده‌اند. آنها به هنگام برون‌ریزی‌های پیشین که…
ادامه‌ی پست پیشین 👆🏽👆🏽👆🏽👆🏽👆🏽

... با آن که این رویدادِ ستاره‌ای بسیار چشمگیر بود، ولی جرم مواد پرتاب شده بسیار کمتر از برآورد دانشمندان از چیزیست که برای به راه انداختن چنین انفجاری نیازست. این بدان معناست که با وجود انفجارهای چندین باره، مقدار چشمگیری از مواد بر سطح کوتوله‌ی سفید به جا مانده و انباشته می‌شود؛ این مواد اگر به اندازه‌ی کافی برسد، خود کوتوله‌ی سفید می‌تواند دستخوش انفجار گرماهسته‌ای شده و به کلی نابود شود، انفجاری که به نام #ابرنواختر گونه‌ی Ia شناخته می‌شود. اخترشناسان این گونه ابرنواخترها را به عنوان خط‌کش‌هایی کیهانی به کار گرفته و روند گسترش (انبساط) کیهان را می‌سنجند.

دانشمندان همچنین توانستند همنهش (ترکیب) شیمایی مواد پرتاب شده در این نواختر را هم شناسایی کنند. بررسی این داده‌ها نشان می‌دهد که این ستاره‌ی کوتوله به طور عمده از کربن و اکسیژن تشکیل شده است.
#سامانه_دوتایی

[ویدیوی شبیه‌سازی را هم می‌توانید در ادامه ببینید]
https://goo.gl/ui5xGd
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/09/V745Sco.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
👑یک ستاره در هفت آسمان👑
«کشف یک "ستاره زامبی" که چندین بار مرده و زنده شده!» —---------------------------------------------------- * اخترشناسان یک "ستاره‌ی زامبی" یافته‌اند که با انفجارهای سهمگینی که به طور معمول هر ستاره‌ای را از پا در می‌آورد نیز جان نداده. این ستاره که با فاصله‌ی…
ادامه‌ی پست پیشین 👆🏽👆🏽👆🏽👆🏽👆🏽

... بر پایه‌ی مقاله‌‌ای که در نیچر منتشر شده، رصدهای تازه‌ترِ این ستاره نشان می‌دهد که انفجار ۲۰۱۴ احتمالا آخرین انفجارش بوده. اخترشناسان برای رصد کم‌نور شدنش به سراغ تلسکوپ‌های دیگر رفته‌اند و به زودی تلسکوپ فضایی هابل را نیز به کار خواهند گرفت. به زودی، مرکز ابرنواختر -جایی که اکنون یک سیاهچاله پنهان شده- را باید بشود دید. ار کاوی می‌گوید: «ما تصمیم قاطع داریم که از این یکی چشم بر نداریم.»

استن ووزلی، مدیر مرکز پژوهش ابرنواخترها در دانشگاه کالیفرنیا، سانتا کروز می‌گوید شناخت این #ابرنواختر می‌تواند به شناخت ما از فرگشت پرجرم‌ترین ستارگان کیهان، و پیدایش گونه‌های ویژه‌ای از سیاهچاله‌ها کمک کند. وی می‌گوید: «در این زمان، این ابرنواختر بزرگ‌ترین دلهره‌ی اخترشناسان شده: چیزیست که نمی‌دانند چیست.»

* توضیح تصویر:
نمودار زرد: ابرنواختر iPTF14hls - نمودار آبی: یک ابرنواختر معمولی. نور iPTF14hls دستکم پنج بار در مدت دو سال کاهش و افزایش یافت
https://goo.gl/BzjeSv
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/11/iPTF14hls.html
—-------------------------------------------------
کانال یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
«هابل گسترش "پژواک" نور یک انفجار را به تصویر کشید»
—---------------------------------------------------—
https://goo.gl/JiTUqg
* ستاره‌ای که در رویدادی ابرنواختری منفجر شده بود، پژواکی از نور از خود به یادگار گذاشت که #تلسکوپ_فضایی_هابل گسترش آن را در فضا به تصویر کشیده.

دانشمندان با بهره از عکس‌هایی پی در پی که تلسکوپ فضایی هابل در درازنای دو سال گرفته بود توانستند گسترش حلقه‌ای از نور در فضا را به تصویر بکشند. به گزارش تارنمای هابل در بنیاد علوم تلسکوپ فضایی، این نور از انفجار یک ستاره گسیلیده شده که نخستین بار سه سال پیش دیده شد و ما اکنون داریم بازتاب نورش را در ابرهای گازی نزدیک آن ستاره می‌بینیم.

در این گزارش آمده: «بازتاب صدا از کوه‌ها و دیوارها نمونه‌هایی از پژواک (اکو) هستند. فضا هم پژواک ویژه‌ی خود را دارد. پژواک آن از جنس صدا (موج صوتی) نیست، بلکه از جنس نورست و زمانی پدید می‌آید که نور از روی ابرهای غبار بازتابیده شود.»

انفجار آغازین، یک ابرنواختر به نام اس‌ان ۲۰۱۴جی بود که روز ۲۱ ژانویه‌ی ۲۰۱۴ در کهکشانی ستاره‌فشان به نام ام۸۲ (کهکشان سیگار)، در فاصله‌ی ۱۱.۴ میلیون سال نوری زمین دیده شده بود [خبرش را خواندید: * سیگار کیهانی به دست ستاره‌ای پیر روشن شد (https://goo.gl/wyWYD5)].

این "پژواک" نور مانند موجی دیده می‌شود که پس از افتادن سنگی، در آبگیر گسترده می‌شود.

ستارگانی که از حدی از بزرگ‌ترند پس از پایان یافتن سوختشان به #ابرنواختر تبدیل می‌شوند، رویدادی که به واکنش‌های هسته‌ای پرانرژی و سهمگین، از جمله انفجار مواد می‌انجامد.

پژواک به این دلیل رخ می‌دهد که نور ابرنواختر فاصله‌های گوناگونی را در فضا می‌پیماید تا به زمین برسد. بخشی از این نور یکراست از خود ابرنواختر به زمین می‌رسد، ولی بخش‌های دیگر نور با درنگ (تاخیر) به چشم ما می‌رسند زیرا یکراست از انفجار نیامده‌ و از مسیری نامستقیم می‌آیند.

در مورد این ابرنواختر، نور آن از روی ابر غول‌پیکری از غبار بازتابیده که ۳۰۰ تا ۱۶۰۰ سال نوری به گرد آن گسترده شده، و پس از بازتاب به زمین رسیده است.

در ادامه‌ی گزارش آمده: «اخترشناسان تاکنون تنها ۱۵ پژواک نور پیرامون ابرنواخترهای بیرون از کهکشان راه شیری را دیده‌اند. #پژواک نور ابرنواخترها بسیار کم دیده می‌شود زیرا باید به ما نزدیک باشند تا تلسکوپ‌ها توان آشکارسازی‌شان را پیدا کنند.»

این مورد را هم داشتیم: * ویدیویی از پژواک‌های نور یک ستاره (https://goo.gl/pCiMXQ)

—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/11/echo.html
—-------------------------------------------------
کانال یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
«حباب‌ها و شاخک‌های رتیل»
—------------------------

#ابر_ماژلانی_بزرگ (ال‌ام‌سی) با فاصله‌ی تنها ۱۶۰ هزار سال نوری از ما، یکی از نزدیک‌ترین همدم‌های کهکشان راه شیریست. این ابر [در واقع کهکشان] جایگاه یکی از بزرگ‌ترین و پرانرژی‌ترین مناطق فعال #ستاره‌زایی است که تاکنون در گروه محلی شناخته شده: سحابی رتیل یا "۳۰ زرین‌ماهی".

در این تصویر که #تلسکوپ_فضایی_هابل ناسا گرفته، هم رشته‌های تار عنکبوتی از گاز و غبار که نام این منطقه از روی آنها گرفته شده را می‌بینیم، و هم دسته‌ای از "حباب‌ها" که به نام "سحابی کندو" (یا سحابی لانه زنبوری) شناخته می‌شوند (پایین، سمت چپ).

سحابی کندو به طور شانسی توسط ستاره‌شناسانی یافته شد که با "تلسکوپ فناوری نوین" (ان‌تی‌تی) در رصدخانه‌ی جنوبی اروپا، سرگرم تصویربرداری از #ابرنواختر اس‌ان۱۹۸۷ای، نزدیک‌ترین ابرنواخترِ دیده شده به زمین در ۴۰۰ سال گذشته بودند. ساختار حباب‌گونه و شگفت‌انگیز این سحابی از زمان یافته شدن آن در دهه‌ی ۱۹۹۰ تاکنون، یرای اخترشناسان یک راز بوده. نظریه‌های گوناگونی برای توضیح ساختار یگانه‌ی پیشنهاد شده که برخی آنها نسبت به دیگران بسیار شگفت‌انگیز بوده‌اند.

در سال ۲۰۱۰، گروهی از اخترشناسان این سحابی را بررسی کردند و با بهره از روش‌ها و مدل‌سازی‌های پیشرفته، به این نتیجه رسیدند که به احتمال بسیار، نمای ویژه‌ی این سحابی دستاورد تاثیر ترکیبی دو ابرنواختر است- یک انفجار تازه‌تر، پوسته‌ی رو به گسترشی که در یک انفجار کهن‌تر پدید آمده بود را شکافت. گمان می‌رود اکنون زاویه‌ی دید ما باعث شده این پوسته‌های دایره‌ای چنین نمای خیره‌کننده‌ی داشته باشند- احتمالا اگر از زاویه‌ی دیگری آنها را ببینیم ساختار آن را لانه زنبوری نخواهیم دید.
https://goo.gl/MtzEvJ
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/11/LMC.html
—-------------------------------------------------
کانال یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
«همزاد ناهمسان کهکشان راه شیری»
—------------------------------—

در این تصویرِ تلسکوپ فضایی هابل ناسا یک #کهکشان_مارپیچی به نام ان‌جی‌سی ۷۳۳۱ را می‌بینیم. ان‌جی‌سی ۷۳۳۱ که نخستین بار توسط شکارچی پرتلاش کهکشان‌ها، ویلیام هرشل در ۱۷۸۴ یافته شد، حدود ۴۵ میلیون سال نوری از زمین دور است و در صورت فلکی #اسب_بالدار دیده می‌شود. این کهکشان تا اندازه‌ای لبه‌نما است ولی توانسته بازوان زیبایش که مانند گردابی دور منطقه‌ی مرکزی درخشانش پیچیده شده‌اند را هم به ما نشان دهد.

اخترشناسان این عکس را به کمک دوربین میدان‌گسترده‌ی شماره‌ ۳ی #تلسکوپ_هابل (WFC3) و در برنامه‌ای برای رصد یک ستاره‌ی منفجر شده (یک ابرنواختر) در این کهکشان گرفتند که هنوز هم مانند نقطه‌ی سرخ کوچک و کم‌نوری نزدیک هسته‌ی زردفام کهکشان دیده می‌شود [تصویر دوم را ببینید].

این #ابرنواختر که اس‌ان ۲۰۱۴سی نام گرفته، به سرعت و تنها در یک سال، از ابرنواختری با هیدروژن بسیار کم به ابرنواختری پُرهیدروژن تبدیل شد. این دگردیسی کم‌سابقه با درخششی پرانرژی همراه بود و آگاهی‌های ویژه و بی‌مانندی از گام پایانی زندگی ستارگان بزرگ -گامی که کمترشناخته شده- برای اخترشناسان به امغان آورد.

ان‌جی‌سی ۷۳۳۱ از نظر بزرگی، ساختار و جرم همتای کهکشان خودمان، راه شیری است. شمار ستارگان و نرخ ستاره‌زایی این کهکشان نیز برابر با راه شیریست، مانند آن ابرسیاهچاله‌ای در مرکز دارد، و بازوان مارپیچی‌اش نیز همسان با آنست.

تفاوت اصلی میان این دو کهکشان اینست که ان‌جی‌سی ۷۳۳۱ یک مارپیچی بدون میله است، یعنی بر خلاف راه شیری، "میله‌ای" از ستاره و گاز و غبار که از هسته‌اش گذشته باشد ندارد. کوژی مرکزی آن هم یک الگوی چرخش دمدمی و نامعمول دارد که در جهتی مخالف خود قرص کهکشان می‌چرخد.

ما با بررسی چنین کهکشان‌هایی آینه‌ای جلوی کهکشان خودمان می‌گیریم و می‌توانیم درباره‌ی محیط کهکشانمان، و رفتار و دگرگونی‌های آن شناخت بهتری به دست بیاوریم.
https://goo.gl/sZiUEa
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/01/NGC7331.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«خصوصی‌ترین نمایش آتش‌بازی!»
—------------------------------

حدود ۵۰ میلیون سال نوری دورتر از زمین، کهکشان کوچکی به نام ان‌جی‌سی ۱۵۵۹ به تنهایی روزگار می‌گذراند. در این تصویر که توسط تلسکوپ فضایی هابل گرفته شده این #کهکشان_مارپیچی میله‌ای را می‌بینیم که در صورت فلکی جنوبی و کمتر رصدشده‌ی تاربست (تور) جای دارد.

ان‌جی‌سی ۱۵۵۹ بازوهایی پرجرم دارد که مالامال از مناطق ستاره‌زایی‌اند، و خودش دارد با سرعتی حدود ۱۳۰۰ کیلومتر بر ثانیه از زمین دور می‌شود. این کهکشان جرمی حدود ۱۰ میلیارد برابر خورشید را در خود جای داده- این شاید مقدار هنگفتی به نظر بیاید ولی تقریبا ۱۰۰ بار کمتر از جرم کهکشان راه شیری است.

اگرچه ان‌جی‌سی ۱۵۵۹ در آسمان نزدیک به یکی از نزدیک‌ترین همسایه‌های راه شیری (ابر ماژلانی بزرگ) دیده می‌شود، ولی این تنها خطای چشم‌انداز است- این کهکشان نه تنها از دید فیزیکی هیچ پیوندی با ابرماژلانی بزرگ ندارد، بلکه در واقع یک تارک دنیای کیهانیست، هیچ همسایه‌ای ندارد و عضو هیچ خوشه‌ی کهکشانی‌ای نیست.

ان‌جی‌سی ۱۵۵۹ اگرچه هیچ همدمی ندارد، ولی اگر یک تلسکوپ رو به آن بگیریم نمایشی چشمگیر از آن خواهیم دید! این کهکشان مارپیچی در بردارنده‌ی انواع ستارگان انفجاری یا همان #ابرنواختر است که تاکنون چهار تایشان دیده شده: ابرنواختر اس‌ان ۱۹۸۴جی در سال ۱۹۸۴، ابرنواختر ۱۹۸۶ال در سال ۱۹۸۶، ابرنواختر ۲۰۰۵دی‌اف از گونه‌ی Ia در سال ۲۰۰۵، و ابرنواختر ۲۰۰۹آی‌بی که یک ابرنواختر گونه‌ی II-P با تختالی بیش از حد بلند بود [تختال یا plateau، بخشی از نمودار کاهش نور ابرنواختر که شیب بسیار کمی دارد- م].

ان‌جی‌سی ۱۵۵۹ شاید در فضا تنها باشد، ولی ما آن را و آتش‌بازی‌هایش از راه دور تماشا می‌کنیم و می‌ستاییم.

#صورت_فلکی_تاربست
https://goo.gl/uYA4fy
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/02/NGC1559.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«رویداد نامنتظره در یک کهکشان مارپیچی»
—---------------------------------------

این نقطه‌ی روشن از کجا آمد؟

این پرسشی بود که برای اخترشناس آماتور، ویکتور بوزو، هنگامی که در سال ۲۰۱۶ داشت یک دوربین تازه را روی تلسکوپش آزمایش می‌کرد پیش آمد. وی نقطه‌ی روشن شگفت‌انگیزی را دید که ناگهان پدیدار شد- و روشن سر جایش ماند.

وی این پدیده‌ی نامنتظره را گزارش داد و پس از آن بود که اخترشناسان آن را یک #ابرنواختر دانستند که درست همان لحظه داشته در طیف دیدنی (مریی) پدیدار می‌شده- تا پیش از آن هیچ ابرنواختری به این زودی در این گام رصد نشده بود.

در این تصویرِ پُروضوح که از پشت تلسکوپ فضایی #هابل گرفته شده، #کهکشان_مارپیچی ان‌جی‌سی ۶۱۳ که این ابرنواختر در آن رخ داد را می‌بینیم؛ در چارچوب‌های پیوست هم عکس‌هایی که به فاصله‌ی یک ساعت، پیش و پس از رویداد گرفته شده بودند دیده می‌شود.

رصدهایی که پس از آن انجام شد نشان دادند که این ابرنواختر با عنوان اس‌ان ۲۰۱۶جی‌کی‌جی (SN 2016gkg) به احتمال بسیار انفجار یک ستاره‌ی ابرغول بوده، و بوزو هم به احتمال بسیار گامی از انفجار را به تصویر کشیده که در آن، موج انفجار از هسته به سطح ستاره رسیده و آن را شکافته و از آن بیرون زده بوده. [ویدیوی پست بعد را ببینید]

از آن جایی که اخترشناسان سال‌هاست کهکشان‌ها را در جستجوی ابرنواخترها زیر نظر دارند و تاکنون یک چنین رویداد "بیرون زدن" را ندیده بودند، چیزی که بوزو دیده را می‌توان هم‌ارز برنده شدن در یک لاتاری دانست.

#apod
https://goo.gl/NHXorZ
—-------------------------------------------------
http://www.1star7sky.com/2018/02/ap180228.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky