👑یک ستاره در هفت آسمان👑
1.16K subscribers
2.29K photos
598 videos
73 files
5.28K links
وبلاگ تخصصی نجوم و اخترفیزیک که از سال ۲۰۱۰ تاکنون بی‌وقفه به کار ترجمه‌ی مطالب متنوع و گوناگونِ این حوزه‌ی دانش، از معتبرترین سایت‌های بین‌المللی می‌پردازد:
http://www.1star7sky.com/
فیسبوک: https://www.facebook.com/1star7sky/
Download Telegram
«دزدی که از یک انفجار سهمگین جان به در برد»
—------------------------------------------—

هفده سال پیش، ابرنواختری به فاصله‌ی ۴۰ میلیون سال نوری زمین در کهکشان ان‌جی‌سی ۷۴۲۴ در صورت فلکی جنوبی درنا رخ داد. اکنون تلسکوپ فضایی #هابل برای نخستین بار در میان پَس‌تاب‌های رو به خاموشی آن، همدمِ جان به در برده‌ی ستاره‌ی مرده را دیده و به تصویر کشیده است. این تصویر قانع‌کننده‌ترین گواه از اینست که برخی از ابرنواخترها در سامانه‌های دوستاره‌ای رخ می‌دهند.
@onestar_in_sevenskies
استوارت رایدر از رصدخانه‌ی اخترشناسی استرالیا در سیدنی می‌گوید: «ما می‌دانیم که بیشتر ستارگان بزرگ دوتایی هستند. بسیاری از این دوتایی‌ها با هم برهمکنش کرده و با نزدیک شدن آنها به هم در مدارشان، گازها از یکی به دیگری کشیده می‌شوند.»

همدم این ستاره‌ی ابرنواخترشده هم تنها یک تماشاگر بیگناه در این انفجار نبوده. او تقریبا همه‌ی هیدروژن درون پوشش ستاره‌ی مُرده را فروکشیده بوده- این پوشش منطقه‌ایست که انرژی را از هسته‌ی ستاره به جو آن منتقل می‌کند. میلیون‌ها سال پیش از ابرنواختر شدن آن ستاره، دزدیِ همدمش یک ناپایداری در آن پدید آورده بود و باعث شده بود تا پیش از انفجار، هر از گاهی یک پیله و پوسته‌هایی از گاز هیدروژن پس بزند.
@onestar_in_sevenskies
این ابرنواختر که اس‌ان ۲۰۰۱آیجی (SN 2001ig) نام گرفت، ابرنواختری از گونه‌ی IIb "پوشش-جداشده" بود. اینها ابرنواخترهایی نامعمولند زیرا بیشتر هیدروژنشان، ولی نه همه‌ی آن، را تا پیش از انفجار از دست داده‌اند. این گونه ستارگان منفجرشونده نخستین بار در ۱۹۸۷ توسط الکس فیلیپنکو از دانشگاه برکلی کالیفرنیا شناسایی شد.

این که ابرنواختران پوشش-جداشده چگونه ...

ادامه‌ی مطلب را در پست بعدی بخوانید: 👇👇👇👇👇
« برای نخستین بار عنصر هلیوم در جو یک سیاره فراخورشیدی شناسایی شد»
—------------------------------------------------------------------—
https://goo.gl/grzXnL
اخترشناسان به کمک تلسکوپ فضایی #هابل توانسته‌اند عنصر هلیوم را در جو فراسیاره‌ی وسپ-۱۰۷بی (WASP-107b) شناسایی کنند. برای نخستین بارست که این عنصر در جو یک سیاره‌ی بیرون از سامانه‌‌ی خورشیدی یافته می‌شود. این کشف سودمندیِ طیف فروسرخ در بررسی جو گسترده‌ی فراسیاره‌ها را می‌نمایاند و همچنین نشان می‌دهد که کاوش هوای دستکم برخی از فراسیاره‌ها بدون یک تلسکوپ فضایی ویژه‌ی این کار نیز شدنی است.

جسیکا اسپیک، رهبر این پژوهش از دانشگاه اکستر بریتانیا می‌گوید: «هلیوم پس از هیدروژن، دومین عنصر فراوان در کیهان است. این عنصر همچنین یکی از اجزای اصلی سیاره‌های مشتری و کیوان در سامانه‌ی خودمانست. ولی تا به امروز، با وجود جستجوهای انجام شده برای آن، در هیچ فراسیاره‌ای دیده نشده بود.»

این کار با بررسی طیف #فروسرخ در جو وسپ-۱۰۷بی انجام شد [۱]. پژوهش‌های گذشته با بررسی طیف‌های فرابنفش و نور دیدنی (مریی) انجام شده بود؛ بنابراین مورد وسپ-۱۰۷بی نشان می‌دهد که جو فراسیاره‌ها را در طول موج‌های بلندتر هم می‌شود بررسی کرد.

اسپیک می‌گوید: «سیگنال نیرومند هلیومی که ما دیدیم نشان‌دهنده‌ی یک روش تازه برای بررسی لایه‌های بالایی جو فراسیاره‌ها و در طیف گسترده‌تری از سیاره‌هاست. روش‌های کنونی که در آنها از طول موج فرابنفش بهره گرفته می‌شود محدود به نزدیک‌ترین فراسیاره‌هاست. ما می‌دانیم که در لایه‌های بالای جو زمین هلیوم وجود دارد و این ترفند تازه می‌تواند به ما در شناخت جو فراسیاره‌های هم‌اندازه‌ی زمین -که با فناوری کنونی بسیار دشوار است- هم کمک کند.»

وسپ-۱۰۷بی یکی از کم‌چگالی‌ترین سیاره‌های شناخته شده است: با این که بزرگی‌اش به اندازه‌ی مشتریست، ولی جرمش تنها ۱۲ درصد آنست. این فراسیاره حدود ۲۰۰ سال نوری از زمین دور است و کمتر از ۶ روز زمان می‌برد تا به گرد ستاره‌ی میزبانش بجرخد.

مقدار هلیوم ردیابی شده در جو وسپ-۱۰۷بی به اندازه‌ای فراوانست که جو بالایی‌اش می‌بایست تا هزاران کیلومتر در فضا گسترده شده باشد. همچنین، این نخستین بارست که یک جو گسترده در طول موج‌های فروسرخ یافته می‌شود.

از آنجایی که جو این سیاره بسیار گسترده شده، دارد مقدار چشمگیری از گازهای جوَش را از دست می‌دهد و در فضا آزاد می‌کند- هر ۱ میلیارد سال، چیزی میان حدود ۰.۱ تا ۴ درصد از جرم کل هوایش [۲].

[گفتنی است چنین جوهای گسترده‌ای تاکنون تنها برای سه فراسیاره دیده شده؛ یکی از آنها، فراسیاره‌ی گلیزه ۴۳۶بی است که درباره‌اش خوانده بودید: * کشف یک سیاره بیگانه که جو خود را مانند دُم یک دنباله‌دار پشت سرش کشیده (https://goo.gl/eoYgxZ)- م]

از سال ۲۰۰۰ به این سو، پیش‌بینی شده بوده که هلیوم می‌بایست یکی از آسان‌ترین گازها برای شناسایی در سیاره‌های غول‌پیکر باشد، ولی جستجوها تا به امروز بی‌نتیجه بوده.

دیوید سینگ، یکی از نویسندگان این پژوهش در پایان می‌گوید: «روش تازه‌ی ما، و همچنین کمک تلسکوپ‌های آینده مانند تلسکوپ فضایی جیمز وب، به ما امکان خواهد داد تا جو فراسیاره‌ها را با دقتی بیش از همیشه بررسی کنیم.»

—------------------------------------------
یادداشت‌ها:
۱] سنجش جو یک #فراسیاره زمانی انجام می‌شود که سیاره از دیدگاه ما، از جلوی ستاره‌ی میزبانش بگذرد. درصد کوچکی از نور ستاره از درون جو سیاره می‌گذرد و یک اثر انگشتِ دیدارپذیر در طیف نور ستاره به جا می‌گذارد. هر چه مقدار یک عنصر در این جو بیشتر باشد، اثر انگشتش بهتر دیده می‌شود.

۲] پرتوهای ستاره تاثیری چشمگیر بر نرخ دسترفتِ جو سیاره‌اش می‌گذارد. ستاره‌ی وسپ-۱۰۷ ستاره‌ای از رده‌ی K و به شدت فعال است و به این دسترفت کمک می‌کند. جو سیاره با درآشامیدن (جذب) پرتوهای ستاره، گرم می‌شود و در نتیجه گسترده شده و با سرعت بیشتری به فضا می‌گریزد.

#سیاره_فراخورشیدی

—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/05/WASP-107b.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«یک مستطیل در ژرفای فضا»
—---------------------------

سحابی راستگوشه‌ی سرخ (یا مستطیل سرخ) چگونه پدید آمده است؟

در مرکز این سحابی یک سامانه‌ی ستاره‌ای دوتایی پیر وجود دارد که شکی نداریم نیروی سحابی از آن گرفته می‌شود، ولی هنوز نمی‌تواند دلیل رنگ‌های آن را برایمان توضیح دهد.

شکل نامعمول راستگوشه‌ی سرخ به احتمال بسیار به دلیل وجود یک چنبره‌ی غلیظ و فشرده‌ی غبار پدید آمده. این چنبره از میانه جلوی جریان‌ها و برون‌ریزی‌های دو ستاره را می‌گیرد و باعث می‌شود این برون‌ریزی‌ها به جای آن که کروی باشند، به گونه‌ی دو مخروط که از سر به هم پیوسته‌اند در آیند. از آن جایی که این چنبره از روی زمین، از لبه دیده می‌شود، ما این دو مخروط را به شکل دو مثلث، و در نتیجه لبه‌های دو مخروط را مانند یک ضربدر (X) می‌بینیم.

نمای آشکارا رگه‌رگه‌ی آن هم نشان می‌دهد که این برون‌ریزی‌ها یکنواخت رخ نداده‌اند بلکه در گام‌ها و زمان‌های گوناگون به بیرون "پاشیده‌اند".

ولی شناخت ما از رنگ‌های نامعمول سحابی کمتر از اینهاست، و گمانه‌ها بر اینست که بخشی از این رنگ‌ها دستاورد مولکول‌های هیدروکربنی‌ست که در واقع می‌توانند پایه‌های سازنده‌ی موجودات زنده باشند.

سحابی راستگوشه‌ی سرخ با فاصله‌ی نزدیک به ۲۳۰۰ سال نوری از زمین، در صورت فلکی #تکشاخ دیده می‌شود. این تصویر پرجزییات از بازپرداخت تازه‌ی یکی از عکس‌های تلسکوپ #هابل درست شده.

تا چند میلیون سال دیگر، زمانی که سوخت هسته‌ای یکی از این دو ستاره به پایان برسد، سحابی راستگوشه‌ی سرخ هم احتمالا تبدیل به یک سحابی سیاره‌نما خواهد شد.

#apod #سحابی_گسیلشی
https://goo.gl/4iiZqc
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
www.1star7sky.com/2018/05/ap180509.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«نگاه هابل به ازدحام کرم‌های شب‌تاب»
—----------------------------------

در دل تاریکی کیهان دوردست، این کهکشان‌ها مانند کرم‌های شب‌تاب، شمع‌هایی سوسوزن، اخگرهایی که از یک آتش‌سوزی بزرگ در هوا پراکنده شده‌اند، و لامپ‌هایی روشن با نور ملایم به نظر می‌آیند. این عکس که توسط تلسکوپ فضایی هابل گرفته شده یک دسته‌ی غول‌پیکر از کهکشان‌ها را نشان می‌دهد که نیروی گرانش آنها را گرد هم نگه داشته و با هم ساختاری به نام خوشه‌ی کهکشانی RXC J0032.1+1808 را ساخته‌اند.

تلسکوپ #هابل این عکس را به کمک دوربین پیمایشی پیشرفته‌ (ACS) و دوربین میدان‌گسترده‌ی شماره ۳ی خود (WFC3) و به عنوان بخشی از یک برنامه‌ی رصدی گسترده به نام RELICS گرفته. در این برنامه از ۴۱ خوشه‌ی بزرگ کهکشانی تصویربرداری شده تا با بهره از آنها به عنوان عدسی‌های گرانشی، به جستجوی کهکشان‌های درخشان دوردست بپردازند. این کهکشان‌ها سپس به کمک تلسکوپ‌های کنونی و همچنین در آینده با تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST) با جزییات بیشتری بررسی خواهند شد.

تلسکوپ وب که امید می‌رود در سال ۲۰۲۰ راهی فضا شود، رصدهایش را در طول موج‌های فروسرخ انجام خواهد داد، طیفی که برای پژوهش دوردست‌های کیهان کارآیی دارد. روند گسترش کیهان باعث شده اجرام بسیار دوردست دچار سرخگرایی شدید شوند، یعنی نورشان به سمت سرخِ طیف گراییده، و از همین رو برای بررسی آنها نیاز به تلسکوپ‌های فروسرخ است. هابل هم توان رصد فروسرخ دارد و این کار را برای کیهان دوردست (گذشته‌ی دور) و بررسی کهکشان‌های "نوپا" انجام می‌دهد، ولی توان تلسکوپ وب بیش از هابل است و خواهد توانست کهکشان‌های "نوزاد"، نخستین کهکشان‌های کیهان را هم بررسی کند.

#خوشه_کهکشانی
https://goo.gl/rYt3GQ
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/05/potw1819a.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«شهر کهکشانی»
—------------—

این دسته‌ی خیره‌کننده از کهکشان‌ها که بسیار از زمین دورند -چیزی حدود ۴۵۰ میلیون سال نوری، با هم یک #خوشه‌_کهکشانی به نام آبل اس۰۷۴۰ را ساخته‌اند.

تصویری که اینجا می‌بینید یک بازپردازش از عکس‌هاای تلسکوپ فضایی #هابل است که بیش از همه کهکشان بیضیگون غول‌پیکر ESO 325-G004 در آن خودنمایی می‌کند؛ در گوشه و کنار تصویر طیف چشمگیری از کهکشان‌ها در اندازه‌ها و شکل‌های گوناگون، و در پیش‌زمینه‌اش هم تک و توکی از ستارگان کهکشان خودمان به چشم می‌خورد.

ستارگان چون نزدیک‌ترند و تلسکوپ رویشان تنظیم نیست، تیزی‌های پراش در آنها پدید آمده است.

این کهکشان غول‌پیکر که سمت راست مرکز چارچوب دیده می‌شود، بیش از ۱۰۰ هزار سال نوری پهنا دارد و با داشتن حدود ۱۰۰ میلیارد ستاره، از نظر بزرگی با کهکشان مارپیچی خودمان هماوردی می‌کند.

داده‌های هابل جزییات بسیاری را در این کهکشان‌های بسیار دوردست آشکار کرده، از جمله بازوها، رگه‌های غبار، خوشه‌های ستاره‌ای، ساختارهای حلقه‌ای، و کمان‌های همگرایی گرانشی.
#apod
https://goo.gl/dWhusr
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/05/ap180525.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«دستاورد یک برخورد تمام عیار کیهانی»
--------------------------

در این تصویر پروضوح تلسکوپ فضایی #هابل کهکشان شگفت‌انگیز ان‌جی‌سی ۳۲۵۶ را می‌بینیم که با منطقه‌ی مرکزی درخشانش، رگه‌های در هم تابیده‌ی غبارش، و دنباله‌های کشندی بلندی که از آن بیرون زده، دستاورد یک برخورد کلاسیک تمام عیار کیهانیست.

این برخورد که از ۵۰۰ میلیون سال پیش آغاز شده میان دو کهکشان مارپیچی جداگانه و هم‌جرم، به پهنای حدود ۱۰۰ هزار سال نوری رخ داده.

گفتن ندارد که در برخورد دو کهکشان، به ندرت برخوردی میان ستارگان آنها رخ می‌دهد. این برخورد و برهم‌کنش میان ابرهای مولکولی غول‌پیکر دو کهکشان رخ می‌دهد که به ستاره‌زایی‌هایی گسترده و چشمگیر هم می‌انجامد.

دو کهکشانی که در این برخورد شرکت داشتند اکنون دیگر قرصشان را نمی‌توان بازشناخت و هسته‌هایشان هم پشت غبارهای تیره پنهان شده. به احتمال بسیار تا چند صد میلیون سال دیگر، هسته‌های این دو با هم یکی می‌شوند و ان‌جی‌سی ۳۲۵۶ هم تبدیل به یک تک‌کهکشان بیضیگون غول‌پیکر خواهد شد.

ان‌جی‌سی ۳۲۵۶ حدود ۱۰۰ میلیون سال نوری از زمین فاصله دارد و در صورت فلکی جنوبی #بادبان دیده می‌شود. در پس‌زمینه‌ی این تصویر چندین کهکشان دورتر را می‌بینیم و در پیش‌زمینه هم شماری ستارگان کهکشان خودمان با تیزی‌های پراششان به چشم می‌خورد.
#برخورد_کهکشانی
#apod
https://goo.gl/dwW741
---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/06/ap180607.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«تلسکوپ هابل چشم در چشم گربه»
--------------------------------

شاید برخی این را مانند چشم یک گربه ببینند ولی این یک جرم فریبنده‌ی آسمانی به نام سحابی چشم گربه است که سه هزار سال نوری دورتر، از درون فضای میان‌ستاره‌ای به ما خیره شده است.

چشم گربه یا ان‌جی‌سی ۶۵۴۳، نمونه‌ای خوب از یک #سحابی_سیاره‌نما است که گام پایانی و کوتاه ولی باشکوه زندگی یک ستاره‌ی خورشیدسان را نشان می‌دهد.

ستاره‌ی مرکزی و رو به مرگِ این سحابی با پس زدن لایه‌های بیرونی‌اش در رشته‌ای از آشوب‌های منظم، پوسته‌های غباری ساده و هم‌مرکز بیرونی سحابی را پدید آورده است. ولی هنوز به چگونگی شکل‌گیری ساختارهای زیبا و پیچیده‌تر درونی سحابی چندان پی برده نشده.

گستردگی این چشم کیهانی که به روشنی در این تصویر تلسکوپ فضایی #هابل -که پردازش دیجیتالی شده- دیده می‌شود، بیش از نیم سال نوری است.
گفتن ندارد که اخترشناسان با خیره شدن در چشم این گربه می‌توانند به خوبی سرنوشت خورشید خودمان را ببینند، این که چگونه در مسیر زندگیش، وارد گام پایانی شده و سحابی سیاره‌نمای خودش را پدید خواهد آورد... البته حدود ۵ میلیارد سال دیگر!

#apod
https://goo.gl/1oXKDX
---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/06/ap180610.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«ستون‌های آفرینش در طیف فروسرخ»
----------------------------------

در سحابی عقاب ستارگانی تازه دارد ساخته می‌شود.

این ستارگان نوزاد که از رُمبش توده‌های گاز در این ستون‌های چگال گاز و غبار پدید می‌آیند، سرانجام با پرتوهای پرانرژی خود مواد همین ابرها را پراکنده ساخته و زادگاهشان را نابود خواهند کرد.

در اینجا عکسی را می‌بینیم که توسط تلسکوپ فضایی #هابل در طیف فروسرخ گرفته شده و به ما امکان داده تا درون برخی از این توده‌ها را ببینیم، توده‌هایی که در طیف دیدنی (مریی)، مانند ستون‌هایی تیره دیده می‌شوند.

این ساختارهای غول‌پیکر چندین سال نوری درازا دارند و به طور غیررسمی به نام ستون‌های آفرینش شناخته می‌شوند.

سحابی عقاب به همراه خوشه‌ی ستاره‌ای باز وابسته‌اش، ام۱۶، حدود ۶۵۰۰ سال نوری از زمین فاصله دارد و به آسانی می‌توان آن را با یک تلسکوپ‌ کوچک در صورت فلکی پر از سحابیِ #مار (بخش دُمش) پیدا کرد.
#apod #ستاره‌زایی

---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
www.1star7sky.com/2018/06/ap180620.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«میزبان یک ابرنواختر ناکام»
---------------------------

در این عکسِ تلسکوپ فضایی #هابل ناسا یک کهکشان نامنظم به نام یوجی‌سی ۱۲۶۸۲ را می‌بینیم. این کهکشان با فاصله‌ی ۷۰ میلیون سال نوری از زمین، در راستای صورت فلکی #اسب_بالدار دیده می‌شود و پیکره‌ای به هم ریخته با مناطق درخشان ستاره‌زایی دارد.

در نوامبر سال ۲۰۰۸، کارولین مور، نوچوان ۱۴ ساله‌ی نیویورکی یک ابرنواختر را در یوجی‌سی ۱۲۶۸۲ کشف کرد و جوان‌ترین شخصی تا آن زمان شد که یک ابرنواختر را می‌یابد. رصدهای بعدی توسط اخترشناسان حرفه‌ای نشان داد که این ابرنواختر (با نام رسمی اس‌ان ۲۰۰۸اچ‌ای) به چند دلیل گوناگون ابرنواختر شگفت‌انگیز و جالبیست: کهکشان میزبان یوجی‌سی ۱۲۶۸۲ بسیار کم ابرنواختر تولید می‌کند. خود این #ابرنواختر هم یکی از کم‌نورترین ابرنواخترهاییست که تاکنون دیده شده و پس از انفجار هم بسیار کُند گسترش یافت، که این نشان می‌داد انفجار نتوانسته انرژی فراوانی را که به طور معمول از ابرنواخترها انتظار می‌رود آزاد کند.

اخترشناسان اکنون اس‌ان ۲۰۰۸اچ‌ای را یک زیر-رده از ابرنواخترهای گونه‌ی "یکم-ای" (Ia) رده‌بندی کرده‌اند، انفجار کوتوله‌ی سفیدی که حریصانه انبوهی از مواد را از ستاره‌ی همدم خود کشیده و به خود برمی‌افزاید. اس‌ان ۲۰۰۸ای‌اچ می‌توانسته دستاورد یک ابرنواخترِ تا اندازه‌ای ناکام باشد، انفجاری که نتوانسته پیکره‌ی ستاره را به کلی از هم بپاشاند.

--------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/07/UGC12682.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky