کاش #اتحاد_جماهیر_شوروی عبرتی میشد برای برخی حکومت ها.
شوروی ابرقدرتی که تا سه دهه پیش، صاحب اختیار حدود نیمی از نیرو و #قدرت_نظامی، منابع و انرژی، ثروت و سرمایه، و تولید و صنعت دولتها و کشورهای جهان بود و در رقابت نظامی- تسلیحاتی با #آمریکا تا #جنگ_ستارگان پیش رفت،
امروز کجاست؟

ئەگەر ئێواران سەردانی کۆچە و کۆڵانی هەندێ لە گەڕەکەکانی #سنە بکەین و سەیری یاری منداڵانی کوڕ و کچ و میرمنداڵان بکەین،
ئەگەر گوێ شل کەین بۆ ئاخاوتنەکانیان
ئەوسا ئەوەمان بۆ دەردەکەوێ ؛
چۆن #زمانی_کوردی بە ئاسپایی و بە بێ هیچ کاردانەوەیک لەو نەسڵ و تۆرەمە ماڵائاوایی کردووە !
٭٭٭
نکۆڵی کردنی ئەو ڕاستتیە، هیچ شتێک ناگۆڕێت و هیچ خزمەتێکیش بە مانەوەی زمان و #زاراوەکانی_کوردی ناکاتن.
ڕەنگە ئەو ڕاستییە تاڵە وەکوو سخۆرمە یانخود قورنچکێک بێت بۆ وشیار کردنەوەی خەڵکی #ڕۆژهەڵات و دەبێ بە هەند وەرببگرین.
با نکۆڵی ئەوەش نەکەین کە سەروەری زمانی کوردی بە سەر کۆمەڵگای کورد-ی ڕۆژهەڵات بە بێ ئەوەی کەس هەستی پێ بکات بەخێرایی بەرەو داڕمان و تەرازانی بنەمایی و نەمان، پێش دەڕوات.
هەر وا کە #جلو_بەرگی_کوردی و زۆرێک لە #داب_و_نەریت و تایبەتمەندییەکانی کورد لە ناو #کوردان، ئیدی باوی نەماوە و یان کەس بە لایانەوە ناچێ، زمانی کوردیش لە ئاخاوتنەکان جگە لە چەند وشەیک، لەوانە چەند وشەیەکی کرداری لە ناو ڕەستەکان، بەداخەوە جێگە و پێگەیەکی ئەوتۆی لامان نەمانە.
زمانی فەرمی #فارسی بە بێ هەرا و بەزم هاتووەتە خانەی ئاخاوتنی کوردانی ڕۆژهەڵات و زمانی کوردیش بە هەموو ڕەگ و بنەچە و ڕەسەنایەتی و لەق و پۆ و زاراوەکانی بەئاسپایی نەک هەر #شاربەدەر بەڵکوو #خانەبەدەر کراوە.
#زمانی_کوردی ئەمڕۆ جە دۆخێکی نا لەباردایە. هەر ئەۆڕۆ ئەگەر بە فریای نەکەوین ئەوە تا دە، بیست ساڵی تر، بە تەواوی ماڵاوایی لە کۆمەڵگای ڕۆژهەڵات دەکات.
هەڵبەت جگە لە پرۆژە درێژخایەنەکانی ناوەند و #دەوڵەتی_ناوەندی، هاریکاری و یارمەتیدانی #خۆبەخشانە-ی خودی ئێمەی #کورد بەگشتی، لە خانەبەدەر کردنی زمانەکەمان، نابێت لە بیر بکەینەوە.

٣٢ سال پیش در ١٣ ژوئیە ١٩٨٩ #عبدالرحمان_قاسملو ترور شد.
دکتر قاسملو از رهبران #خودمختاری_طلب_کورد و رهبر وقت حزب دموکرات کردستان ایران- حزب مخالف دولت ایران- بود که در جریان مذاکره با نمایندەهای جمهوری اسلامی در وین اتریش #ترور شد، اما در ارتباط با این ترور، هرگز هیچ تروریستی دستگیر نگردید.

در دنیایی کە #حقوق_بشر و #عدالت، اخلاق و #انسانیت بە ابژەهای تعریف نشدەایی بدل شدە و هر دولتی در راستای تحقق اهداف و منافع و مصالح خودش، تعاریفی دلخواه از آنها ارائه میدهد، و در جهانی که قدرتها و دولتها تروریستهایی چون #طالبان را با آغوشی گشاده می پذیرند، روشن است کە دادگاهی بە نام #دادگاه_بین_المللی_کیفری نمیتواند به #جنایت_علیه_بشریت و #جنایات_جنگی تروریستها و جنایتکاران رسیدگی کند.
٭٭٭
دادستان دیوان بین المللی کیفری، در ٢٠ نوامبر ٢٠١٧ از قضات شعب پیش دادرسی این دیوان خواسته بود تا تحقیقات در باره ارتکاب جنایات بین المللی در #افغانستان را با توجه گزارشهای رسیده از قربانیان اینگونه جنایات که از سال ٢٠٠٧ در اختیار گرفته اند، آغاز نمایند.
دیوان صلاحیت رسیدگی در مورد حداقل چهار گروه مرتکب را در نظر گرفته بود؛
١. نیروهای تروریستی شامل طالبان، #القاعده و دیگر نیروهای شورشی- تروریستی،
٢. نیروهای مسلح افغانستان،
٣. نیروهای مسلح آمریکا [ ماموران سیا ]،
٤. سایر نیروهای مسلحی که در ارتکاب جنایات با دولت افغانستان همکاری کرده بودند.
دولت افغانستان اگرچه از سال ٢٠٠٣ به دیوان بین المللی کیفری پیوسته است، اما به دلیل غیرفعال بودن قوه قانون گذاری و فقدان سیستم قضایی با کفایت، خود قادر به اعمال صلاحیت ملی در باره جنایات نمی باشد.
دولت افغانستان تا کنون اعمال مشابه جنایات موضوع اساسنامه دیوان را، مورد پیگرد قرار نداده و از طرفی تمایلی به محاکمه نیروهای مسلح خود که یکی از گروههای مرتکب جرائم مورد نظر است، ندارد.
با توجه به مراتب، زمینه لازم برای ورود دیوان بین المللی کیفری به پرونده جنایت علیه بشریت و جنایات جنگی در افغانستان فراهم شده بود و دیوان صلاحیت رسیدگی به جرایمی که از ٢٠٠٣ [ سال عضویت افغانستان ] در این کشور اتفاق افتاده، دارا بود.
٭٭٭
شورای ملی افغانستان خود متشکل از گروههای مسلح قدیمی است، گروههای مسلحی که حتی پیش از ظهور و سقوط طالبان مرتکب جنایات جنگی عدیده ای شده اند. این شورا اما در سال ٢٠٠٧ قانون #عفو_عمومی را تصویب کرد، قانونی که با نادیده گرفتن #حقوق_قربانیان و خواست مردم برای اجرای عدالت، به بسیاری از مجرمان خودی امان داد و بنوعی منع پیگرد و مصونیت به آنان بخشید.
٭٭٭
دیوان کیفری بین المللی برغم گزارشها و درخواستهای متعددی که از سوی قربانیان و مردم برای دادخواهی و اجرای عدالت دریافت کرده بود اما به واسطه فقدان نیروی پلیس قضایی مستقل، حضور اتباع خارجی و نقش پیچیده #آمریکا در ماجرا، عدم همکاری دولتها و نیز عدم امکان تسلیم مجرمان #گروەهای_تروریستی نظیر طالبان به دیوان، سرانجام شعبه پیش دادرسی دیوان بین المللی کیفری که وظیفه بررسی وضعیت و انجام تحقیقات اولیه برای شروع به رسیدگی به عهده داشت،
در ١٢ آوریل ٢٠١٩ به اتفاق آرا درخواست دادستان مبنی بر تحقیق در باره جنایات جنگی و جنایت علیه بشریت در زمان درگیریهای مسلحانه در سرزمین افغانستان را رد کرد.
دیوان بین المللی کیفری با صدور چنین قراری نشان داد که خود نه تنها ضامن حقوق قربانیان نیست که عدالت نیز نه امری حقوقی که به امری سیاسی بدل شده است و کاربرد آن تنها در راستای منافع قدرتهای جهانی و دولتهای منطقەای است و بس.
٭٭٭
گروه طالبان، گروهی واپسگرا با بروندادی از تاریک اندیشی است که دهها هزار زن و کودک را قربانی کین و خشم و خشونت خود ساخته و با انجام اعمال تروریستی و غیر انسانی خود جان دهها هزار نفر گرفتە و باعث و بانی آوارگی میلیونها نفر شده است.
این گروه که تا دیروز گروهی تروریستی محسوب میشد و تمام دولتها می بایست بر اساس #منشور_ملل_متحد و در راستای حفظ صلح و امنیت بین المللی با آن مبارزه میکردند. امروز با آغوش گشاده همه دولتها روبرو شده و طرف مذاکرەی قدرتهای جهانی، اعضای #شورای_امنیت؛ آمریکا، #روسیه، #چین و کشورهای منطقه قرار گرفته است.
٭٭٭
امروز حقوق بشر، #حقوق_زنان، آزادی و #امنیت_انسانی مردمان بی پناه، در زیر پای قدرتها و دولتهای غیر مردمی ذبح و قربانی میگردد و مصالح و منافع قدرتها و دولتها نه تنها واژه های چون عدالت و حقوق بشر را از معنا تهی ساخته که اخلاقیات و انسانیت را از انسان ها هم گرفته است.
طالبان از راه نرسیده بانگ به #بردگی بردن #زنان و دخترکان را سر میدهد.

هەندێ دەڵێن؛ پاراستنی #شۆناس و پێناسە و #زمانی_کوردی چ سوود و قازانجی هەیە !
هێمای #کورد مانەوە ئەگەر #باشوور-ە، دەی خۆ بە چاوی خۆمان باوەڕ نەکەین، بڕوامان بە کێ بێت ؟!
٭٭٭
باشە، سوود و دەستکەوتی خۆ بە #فارس و #تورک و #عەرەب کردن، یانخود خۆ بە ئەورووپی و ئەمریکی کردن چییە؟

کشتن و شلیک به زارع و کارگر، #کولبر و #سوختبر و #شهروند-ی که طالب #آب و نان و کار است، شلیک به #حق_حیات و شلیک به #حقوق_بشر است که غم انگیز است و هم توجیه ناپذیر.
#امنیت_انسانی مردم تشنه و گرسنه و بی کار در #خوزستان، #بلوچستان و #کردستان نباید فدای امنیت #حکومت و حکومتگران شود.

#مردم تشنه و گرسنەای که #آب و #نان و #شغل ندارند، زندگی شان مستند تر از هر فیلم مستندی است.
مستند فلان #کارگردان، یا ابراز نظر فلان #سلبریتی که در کاخ ٥٠٠ میلیاردی نشسته و دغدغەاش رنگ اتومبیل ٥٠ میلیاردی یا رونمایی از حلقه میلیاردی همسرش است، کمکی به رهایی مردم، از #فلاکت نمیکند.

٣٣ سال پیش در ٢٢ ژوئیە ١٩٨٨،
#زرده روستای #یارسان نشین دالاهوی #کرماشان توسط #عراق [ دولت در جنگ با ایران]، #بمباران_شیمیایی شد. در این جنایت ٢٧٥ نفر جان باختند و بیش از ١١٤٦ نفر نیز مجروح و مصدوم شیمیایی شدند.
همزمان با بمباران زرده، نساره دیره علیا، نساره دیره سفلی، شاەمار دیره، دودان، باباجانی و شیخ صله نیز مورد حمله شیمایی قرار گرفتند.
بمباران شیمیایی زرده یارسانی ها
یکی از هزاران زخم واردە بر تن و پیکرەی مردم بی دفاع #کورد و یکی از هزاران روز پر از رنج و غم و مرگ برای مردم و #ملت_کورد است.

سەد ساڵ پێش ئێستا، سمایل ئاغای #سمکۆ جە نامەیێکی مێژوویی داوا لە #گەڵواخییەکان دەکات لە پێناو ڕزگاری #نەتەوەی_کورد پێکەوە دەستی یەکبوون و برایەتی بدەن.
نامەکەی سمکۆ کە بە زمانی فارسی نوسراوە، بەربێژەکەی "ئەمیر عەشایر" سەرۆکی هۆزە گەڵواخییەکانە و ڕێکەوتی نامەکە ١٣٤٠ی کۆچی مانگییە [١٣٠١ی کۆچی هەتاوی].
سمکۆ کە بۆ ولاتێکی سەربەخۆی کوردی شەڕ و خەباتی دەکرد و کاتێ دەگەڵ ئێران لە شەڕدا بوو، لە ٣٠ی پووشپەڕی ١٣٠٩ [ ٢١ی جولای ١٩٣٠ ] جە داوێک کە لە لایەن ڕەزا خانی میرپەنج [ پەهلەوی] دانرا بووەوە ژە شاری شنۆ #تیرۆر کرا، داوێک لە شێوەی تیرۆر کردنی #ئیمیلیانۆ_زاپاتا-ی مێکزیکایی جە ١٩ی ئاوریلی ١٩١٩.
٭٭٭
بۆ خاوەن شکۆ ئەمیر عەشایر سەرۆکی هوزی گەڵواخی

سەرکەوتن و پێشکەوتنی نەتەوە جۆراوجۆرەکانم بە چاوی خۆم دیتووە و باش دەزانم نەتەوە لاوازەکان کە تا دۆێنی لە ژیر پەت و زنجیری یەخسیری و کۆیلەتی ستەمکاران دەژیان، چلۆن بە یەکگرتوویی و یەکبوونەوە، ئەۆڕۆ خۆیان لە زێر چنگی زاڵمەکان و جە زلم و زۆری ستەمکاران، ڕزگار کردووە و بۆ سەروری نەتەوەکانیان بە هموو توانا و هێزەوە هەوڵ ئەدەن و تێدەکوشن.
بۆ وێنە جوولەکەکان کە ژە لاوازترین دانیشتووانی گوی زەوینن، دەبینین و دەی بیستین کە بە چ شێوەیک پێداگرن لە گرتنی مافەکانیان و چلۆن بە گیانفیدایی پارێزگاری جە مافی نەتەوەیی خۆیان دەکەن و چۆن بۆ سەربەخۆیی تێدەکوشن.
بەداخەوە نەتەوەی کورد، گەورەترین نەتەوەیە کە وەدوا کەتووە. کورد هێشتا لە خەوی خۆخڵافاندایە و تا ئێستاش ناوی نەتەوەی کوردی بە زاری خۆی نەهێناوە، بیر و عەقلیەتی هەر لە سەد ساڵی پێشوو ماوەتەوە و هەر کامەیان خۆی داوەتە پاڵ هۆز و عەشیرەتێک و شەو و ڕۆژ لە بیری لە ناو بردن و تواندنەوەی ئەویتر دایە کە برای کوردی خۆیەتی و هەر تێشۆ لە ڕەگ و بنەچەی خۆی دەدات.
بەڵام ئێمە کە برای یەکترین و یەک میلەت و یەک نەتەوەین.
لەم نازانستی و نا مەدەنییەتە کەنگێ ڕزگار دەبین ؟ ئێمە کە مرۆڤین و ئافرێدی خودا، ئاخۆ ئێمە و منداڵان و داهاتووەکانمان پێویستییان بە ژیان نییە ؟
تا چ ماوەیک شەڕی نێوماڵی ئێمەمان بن بڕ نابێت و تا کەنگێ ئێمە دەبێ لە بەرامبەر نەتەوەکانی دیکە، شەرمەزار و ئیدانە و مەحکوم بکرین ؟
ئەم چەند بەرەکی و پەرتەوازەییە بە هۆی گێچەڵ و هەلپەرستی سیاسەتی دوژمنان پێک هاتووە. هەڵبەت ئێمە بە گشتی، هۆزەکانی نەتەوەی کوردین و برای یەکترین.
ئەۆڕۆ ئێمە هۆزەکانی کوردستان بە دڵ و بە گیان دەستی برایەتیمان گرتووە و دیسانەوە بە کوردایەتی خزمەت دەکەین. ئەگەر کوردەکان وەک یەهوود.....
[ ئەم بەشە ناخوێندرێتەوە ]...
کوردستان وڵاتێکی گەورەیە و هۆزەکانمان خۆیان ئازاترین و بە غیرەت ترین جماوەری نەتەوەن.
ئەگەر دەستی یەکبوون و برایەتی پێکەوە نەدەین و بۆ بەختەوەری میلەت [نەتەوە] تێنەکوشین و خۆمان لە چنگی زۆرداران ڕزگار نەکەین، [ بەس دەبێ بلێن]
مردن لەم ژیانە زۆر باشترە.
ئەم دنیا تا سەر بۆ کەس نامێنیتەوە و هەموومان شەربەتی مەرگ دەچێژین. بەڵام بۆ کەسانێ کە ناو و شەرەف و بوێری هەبێ، بزانێت کە ئەورۆ تەواوی میلەتی کورد چاوی لە ئێمەی عەشایر کردووە و بە چاوی گریانەوە لە ئێمە داوای یارمەتی دەکات
کاتی پشوودان نییە، کاتەکە زۆر کورتە. ئەگەر ئەمڕۆ بۆ ڕزگاری نەتەوەکەمان قوڵ هەڵ نەکەین و تێنەکوشین، بەس ئیدی ناتوانین.
من وەکوو کوردێک ژیانی خۆم فیدای نەتەوەکەم کردووە و جگە خێر و پێشکەوتن بۆ میلەتەکەم مەبەستێکی دیکەم نییە. شەو و ڕۆژ خۆم ناخڵافێنم و لە خودا بە زیاد ب، لەم ماوەدا کە خەبات و تێکوشانم بووە، سەرکەوتوویشم بەدەست هێناوە.
هەروەها کە دەبینن، ئەۆڕۆ لایەنی کوردستانی هەموویان یەکدەنگن کە بۆ بەختەوەری نەتەوەکەمان تێبکوشین.
بەداخەوە تا ئێستا لە لایەن جەنابتانەوە هەنگاوێکیش نەهاتوونەتە پێش. هەر بۆیە جەنابانی هەڵکەتوو خەلیفە سەراجەدین و عەینەلقوزات- مان ناردووتە خزمەتی جەنابتان. ئەوان وەکوو نوێنەر ئیزنیان پێ دراوە کە لە لایەن ئێمەوە وتوێژ بکەن و پێشنیارەکان ڕابگەینن.
دیارە بەو هەستە جوان و نیشتمان دۆستی تانەوە کە هەتانە لە فیداکاری جە ڕێگای نەتەوەکەتان پاشگەز نابنەوە و لە مێژووی بەختەوەری کوردستاندا بە یادگاری بەچێ دەمێنی. بە تایبەت پێویستە لە پتەوبوونی نێوانمان زۆرتر هەوڵ بدەین و درزی تێنەکەوێت و با لە یەکدی زۆرتر ئاگام هەبێ.
٭٭٭
دقی نامەکە جە کتێبی
"فەرمانڕەوایی گەڵواخی یەکان" نووسرای خالید بەگ [ خالید ئەحمەدی ] هاتووە، و ئەگەرچی وەرگێڕاوەی کوردیشی هەیە، بەڵام، من خۆم دقی نامەکەم لە فارسیییەوە بە کوردی وەرگێڕاوەتەوە و
لە ئەگەری کەم وکۆڕییەکەی،داوای لێبوردن دەکەم .