@kaveh_farhadi

فلسفه تحلیلی و فلسفه علم:

گفته اند که فکر،انسان را از سایر حیوانات متمایز می کند.اگر این درست باشد،پس همه متفکرند.حتی وقتی کسی می گوید که فکر نمی کند،او فکر می کند که فکر نمی کند.این یک طرف قضیه است.از سوی دیگر واژه ی تفکر و متفکر را همچون امری خاص و چه بسا استثنایی به کار برده اند،به نحوی که نمی توان آن را امری همه شمول انگاشت. برعکس بعضی از فلاسفه بر این باورند که آنچه همگانی است،همان بی فکری است. #هایدگر می گوید:«تفکر انگیزترین امر در زمانه ی اندیشه انگیز ما آن است که ما هنوز فکر نمی کنیم».
وقتی #کانت انسان مدرن را به «جرأت اندیشیدن» دعوت می کند، مرادش آن نیست که انسان ها قبلاً قوه نطق و فکر خود رابه کار نینداخته و اصلاً فکر نکرده اند.کانت تفکری را می طلبد که لازمه آن جرأت است.‌‌ این یعنی همه فکر می کنند،اما نه تا آنجا که فکر کاری خطیر و احتمالاً ویرانگر باشد؛ همه فکر می کنند، اما فیلسوف و فرزانه نیستند.تفکری که جرأت می طلبد همان تفکر فلسفی است.
#یاسپرس سر آغاز این تفکر را در دوره ای از تاریخ از ۸۰۰ تا ۲۰۰ پیش از میلاد و البته نه از زمان پیدایش انسان هموساپینس میداند.فلسفه به نزد این فیلسوف مختص تفکر یونانی و در نتیجه غربی نیست،چنانکه وی در مجموعه ی فیلسوفان بزرگ همان قدر به #سقراط و #اسپینوزا و فلاسفه ی غرب می پردازد که به بودا و #کنفوسیوس.فاصله سال های ۸۰۰ تا ۲۰۰ قبل از میلاد مقارن است با زندگی کنفوسیوس و #لائوتسه در چین، بودا در هند ،زرتشت در ایران ، الیاس، اشعیا ،ارمیا ، یشوعا و پیامبران بنی اسرائیل در فلسطین و #هومر، #پارمنیدس، #هراکلیتوس، #افلاطون و #ارشمیدس در یونان.آنچه در این عصر رخ می دهد تفکری است که جرأت می طلبد:قیام #خرد در برابر #اسطوره.

در عصر اساطیر الاولین خدایان بار پرسش را از دوش انسان ها بر می داشتند.از سال ۸۰۰ قبل از میلاد آدمی به خودش آمد،به عجز ها و مرزهای خودش واقف شد،با هولناکی جهان و ناتوانی خویش درگیر شد؛برای نخستین بار فیلسوفان پدید آمدند.آدمیان جرأت کردند که تنها و به عنوان فرد،بر خویشتن متکی شوند. گرچه پیامبران نخستین ادیان توحیدی به نزد #یاسپرس انسان ها را از بند ظلمت اساطیر آزاد کردند و آنها را برانگیختند تا خود بار مواجهه با رازهای هستی را به دوش کشند،اما در قرون وسطی این ایستار در مغاک ترس و خرافه و بی جرأتی فرو مرد،آزاد اندیشی و تفکرِ خالصاً فلسفی در بهترین صورت به ایمان و در بدترین وجه به چیزی دگر دیس شد که #هابز در لویوتان آن را سلطنت تاریکی می نامد؛چه به باور او کلیسای رومی بت پرستی رومیان را نیز به جای ایمان به خدای واحد متعال نشاند. فلسفه ورزی و تفکری از آن سان که فیلسوفان می طلبند،اصلاً از انتقاد منفک نمی تواند بود.تفکری که جرأت می طلبد به نزد #کانت همان تفکر انتقادی است، نه فقط از آن رو که فلسفه کانت به طور خاص فلسفه نقادی است،بل چون جرأت در جایی که تفکر بناست سرسپرده امر بوده و وضع موجود باشد، از اصل منتفی است، چه در اینجا خطری در میانه نیست.در اینجا همه چیز دست ناخورده می ماند.نقد تئوریک البته نیازمند جرأت طراح نقد است.اما چون نیک بنگریم طراح یا همان منتقد واسطه ای است تا تفکر،خود خود را نقد کند.کانت واسطه ای است تا تفکر #هیوم خود خود را نقد کند. چنین نقدی نقد شخص نیست.بل نقدی است اساساً ویرانگر که اندیشه برخود وارد می کند این تفکر که از انتقاد ناگسستنی است،راه هر گونه فلسفه ورزی است.همان طور که ایمان طریق دیانت است.

✳️اقتباس از مقاله ی جرأت اندیشیدن
✅سیاوش جمادی
✳️بازنشر و تلخیص(با اندکی تغییر)
✅علم و فلسفه


🔹علم و فلسفه🔹
#علم_فلسفه
@kaveh_farhadi

ظهور #رویکرد_تجربی در مسلمانان از نگاه برتراند راسل

🔹برتراند #راسل در صفحات ابتدایی کتاب «جهان‌بینی علمی» به تشریح #نگرش_علمی بشر قبل از پیدایش علوم جدید می پردازد و با تمرکز بر #ارشمیدس، به عنوان الگوی برجسته‌ای از دانشمندان یونانی، تلاش می‌کند تاثیر تفکر یونانی بر نگرش علمی آن روزگار را روشن نماید. او معتقد است ارشمیدس با این که در حوزهٔ #ریاضیات نبوغ عظیمی داشت اما توجه او به تجربه اندک بود. وی اندیشه یونانی را حاصل الگویی قیاسی می‌داند که با توجه به این الگو، احکام علمی عمدتا از اصول كلي اخذ مي‌شوند. راسل این موضوع را نقص اندیشه یونانی می‌داند و معتقد است فیزیک و شیمیِ ارشمیدسی «مانند هندسه اقلیدسی از قضایای بدیهیه آغاز می‌شود، در حالی که فرض بر این است که بدیهیات آن به خودی خود واضح می باشند و نیازی به تجربه ندارند.»

🔹او در ادامه می‌نویسد: «پس از ارشمیدس علاقۀ یونانیان به کاوش پدیده‌های طبیعی از بین رفت و با وجود آن که ریاضیات محض تا زمان تسخیر اسکندریه به دست مسلمانان، به سیر شکوفایی ادامه می‌داد، هیچ پیشرفت دیگری در علوم طبیعی روی نداد و یافته‌های مهم دیگر در بوتۀ فراموشی افتاد.»

🔹توجه راسل به نقش مسلمانان در گسترش علوم تجربی بسیار مثال‌زدنی است. او در کتاب جهان‌بینی علمی عملا مسلمانان را ناجی تمدن انسانی و الهام‌بخش تمام پژوهش‌های علمی پس از آن می‌داند:

🔸راسل می‌نویسد: « مسلمانان در کاوش‌های علمی به ویژه در #شیمی، بیشتر از یونانیان گرایش تجربی داشتند. آنان امیدوار بودند که فلزات کم بها را به طلا تبدیل کنند، راز کیمیا را بگشایند و اکسیر حیات را به دست آورند و تا حدی به علت داشتن این امیدها بود که تجسسات مربوط به شیمی را به چشم احترام می نگریستند. در سرتاسر اعصاری که از تاریکی و نادانی پوشیده بود، عملاً مسلمین بودند که سنت تمدن را پیش بردند و هر معرفت علمی نیز که صاحبنظرانی چون راجر #بیکن در اواخر قرون وسطی کسب کردند، از آنان اقتباس شد. »
https://goo.gl/6AUvri

منبع: نخستین همایش علوم مهندسی در تمدن ایرانی اسلامی

@kaveh_farhadi