‍ 📌 عرفان، اسلام، سیاست و خشونت
(متن کامل به صورت PDF)

🗒 این یادداشت در چارچوب گفتگوهای انجام شده در برنامه پرگار بی‌بی‌سی و به منظور بیان و یا شرح پاره‌ای از نکاتی است که به دلیل محدودیت زمانی برنامه، مجال مطرح شدن نیافت.

▫️در مقاله این مباحث مطرح شده‌اند:
چهار اشکال نظریه‌ی #اسلام، #دین خشونت، تفاوت اسلام تاریخی و اسلام محمد(ص)، #عرفان، #عشق و مسئله فرافرقه‌ای بودن صوفیگری، ایجاد تقابل میان عرفان «انسان‌گرا» و عرفان «خدا محور»، عقیده به تداوم #وحی، نسبت #حافظ و #سعدی با عرفان و تصوف، جهنم و مسئله‌ی خلود در عذاب از دیدگاه عرفان، کلام، جامعه شناسی و حقوق، پاسخ به ادعای نفی #حج توسط صوفیان و انسان کامل و #ولایت_فقیه ...

▫️یکی از خطیرترین و لغزنده‌ترین مباحث، انسان‌گرایی عارفان ذیل مفهوم #انسان_کامل است؛ نکته مهم این است که عارفانی مثل ابن عربی، ولایت را لازمه‌ی انسان‌ کامل می‌دانند و دیگران هم چون انسان ناقص محسوب می‌شوند تحت ولایت‌اند. آیت‌الله خمینی می‌گوید: «انسان کامل و ولیّ مطلق، صاحب مقام مشیّت مطلقه است».

▫️اصطلاح ولایت مطلقه‌ی فقیه که آقای #خمینی به کار برد و در قانون اساسی دوم درج شد هیچ ربطی به #فقه ندارد و از #عرفان به سیاست آمده است. در فقه، ولایت خیلی محدود و مقید و غیر سیاسی و کاملآ مدنی و محدود به ولایت بر ایتام و صغار و اموال مجهول المالک است، اما در عرفان هم لازمه‌ی انسان کامل است و هم دیگران تحت ولایت اویند و هم رابطه‌ی «مرید و مراد» است و هم ولایت، مطلقه است.

▫️در عرفان و تصوف اصل بر انسان کامل است ولی در فقه اصل بر انسان ناقص یا به عبارت بهتر، انسان عادی است. مسلمان و مؤمنی که #نماز می‌خواند و گناه هم می‌کند. حکومت از نظر فقهی حکومت متوسطان بر متوسطان، ولی در عرفان، حکومت انسان کامل بر انسان ناقص یا عادی است. در میان فقها و عرفا همواره این مسئله از کانون‌های نزاع بود. شیخ اشراق #سهروردی، عارفی که اهل #فلسفه بود چون تعبیر ولایت را به کار می‌برد فقها گمان کردند او مظنون به #باطنی_گری است و تکفیرش کردند و به زندان رفت و در حبس کشته شد. این حساسیت نسبت به باطنی گری هم ریشه در این داشت که باطنیون، ولایت را به قدرت گره زده بودند و مانند #حسن_صبّاح در #ایران در قلعه الموت اعلام حکومت کردند و فرقه‌ای را سامان داده بودند که گرچه به دلیل شیعه اسماعیلی بودن، کل #شیعه را در معرض اتهام قرار می‌داد، اما بسیاری از فقهای شیعه و حتی برخی از اسماعیلیه هم آنها را قبول نداشتند.

▫️اواخر دهه‌ی شصت در نوشتاری پیرامون ریشه یابی اختلافات آیت‌الله خمینی و آیت‌الله#منتظری نوشتم امام خمینی مشرب عرفانی داشت و آیت‌الله منتظری، مشرب فقهی.
سلوک عرفانی و سنت دست بوسی و پابوسی و اطاعت از مرشد و... فارغ از اینکه فی‌نفسه درست یا نادرست باشد، تا هنگامی که در حوزه‌ی عمومی و مدنی باشد مانند سایر افکار و عقاید و رفتارهاست که امر شخصی بوده و مجاز است و حکومت نباید در آن دخالت کند. اما اگر این باورها و رفتار به #قدرت پیوند بخورند پر خطر می‌شوند.

✍ #عمادالدین_باقی

🔗 لینک برنامه تلویزیونی پرگار

🔗 لینک پادکست برنامه


✅ @Shariati_Group
.

🔴 نظر اسلام درباره آثار فقر و تنگدستی، در جوامع انسانی

🔹امام علی(ع)، مرجع و الگوی بزرگ تفکر #شیعه در گفتار و اذکار كوتاه و حكيمانه خود به آثار زيانبار #فقر و تهى دستی اشارات فراوانی كرده و نکات بسیاری در این حوزه مطرح نموده است که شاه کلید مصرحی برای توجه و تفکر پیروان آن الگوی #انسان_کامل می‌باشد. فی‌المثل در روایتی از آن حضرت آمده است: «فقر ، مرگ بزرگ تر است»
(الْفَقْرُ الْمَوْتُ الاَْكْبَرُ).

🔹در مورد نكوهش فقر در كلمات قصار آن حضرت، تعبيرات متعددى ديده مى‌شود، ازجمله در حكمت ۳ می‌فرمایند: «وَالْفَقْرُ يُخْرِسُ الْفَطِينَ عَنْ حُجَّتِهِ» یعنی فقر، انسان هوشمند را از بيان دليل و حجت خود گنگ مى‌سازد.
و در حكمت ۵۶ آمده است: «وَالْفَقْرُ فِى الْوَطَنِ غُرْبَةٌ، فقير حتى در وطنش غريب است». و یا در حكمت ۳۱۹ مى‌خوانيم: «فَإنَّ الْفَقْرَ مَنْقَصَةٌ لِلدّينِ! مَدْهَشَةٌ لِلْعَقْلِ، دَاعِيَةٌ لِلْمَقْتِ. فقر سبب نقصان #دين و مشوش شدن #عقل و جلب كينه مى‌گردد».
یا در حكمت ۳۷۲ آمده است: «إذا بَخِلَ الْغَنِىُّ بِمَعْرُوفِهِ باعَ الْفَقيرُ آخِرَتَهُ بِدُنْياهُ»، هرگاه اغنيا از كمک به ديگران بخل بورزند، فقرا آخرت خود را به دنيايشان مى‌فروشند...

🔹از مجموع اين كلمات حكيمانه با ساير رواياتى كه از رسول خدا و ائمه هدى(عليهم السلام) به ما رسيده به خوبى استفاده مى‌شود كه #اسلام براى مسئله فقرزدايى اهميت بسيار قائل است؛ اما اینکه در روند مدیریت حکومت‌ها یا خلافت‌های به ظاهر دینی یا اسلامی، عملاً چه نتایجی حاصل می‌گردد، طبیعتاً امری است جداگانه...

🔹در حديث معروف رسول اكرم(ص) كه در كتاب كافى آمده است مى‌خوانيم: «كادَ الْفَقْرُ أنْ يَكُونَ كُفْراً» نزديك است كه فقر #انسان را به مرحله‌ی #كفر برساند. دليل اين است كه فقر زمينه انواع انحرافات عقيدتى و اخلاقى را به ويژه در وجود افراد كم ظرفيت فراهم مى‌سازد. بسيار ديده شده است كه افراد فقير كلمات كفرآميز بر زبان جارى مى‌كنند و هنگامى كه زن و فرزند خود را گرسنه مى‌بينند دست به هر كارى مى‌زنند، قوانين اجتماعى را مى‌شكنند، آداب و اخلاق انسانى را به فراموشى مى‌سپارند و براى رفع فقر خود هر كارى را مجاز مى‌شمارند و اگر شخص فقير كم ظرفيت واقعاً كافر نشود، به مرز كفر نزديک مى‌گردد و حداقل رضايت به قضاى الهى را از دست مى‌دهد.

🔹اين احتمال نيز مى‌رود كه مراد از كفر، كفر عملى باشد كه همان آلوده شدن به انواع معصيت هاست. تعبير به «الْمَوْتُ الاَْكْبَرُ، مرگ بزرگ تر» اشاره به اين است كه انسان به هنگام مرگ حداقل از مشكلات اين جهان آسوده مى‌شود، در حالى كه #مستضعف و مستمندی که با فقر دست و پنجه نرم مى‌كند گويى پيوسته در حال جان دادن است. بنابراين همان گونه كه ما به هنگام بيمارى و تهديد به مرگِ جسمانى به دنبال طبيب و درمان به هر سو مى‌رويم، به هنگامى كه فقر دامان فرد يا جامعه را مى‌گيرد نيز بايد براى نجات از آن تلاش و كوشش كنيم، و این بزرگ‌ترین رسالت خطیر حکومت‌ها و سران دولت‌های جوامع بشری، علی‌الخصوص جوامع و حاکمیت‌های مسلمان است که این اجازه را ندهند تا جامعه‌‌ی تحت قیمومیت آن‌ها، دچار انحطاط، اضمحلال و انحرافات مادی و معنوی گردند...

🔹طبق آموزه‌های بنیانگذاران راستین و صدیق اسلام نبوی، اگر در جامعه‌ای اسلامی، فقر و اضمحلالِ اقتصادی، و رشد و تعالیِ اخلاقی و انسانی رو به نزول است و جامعه بصورت روزافزون درورطه سقوط قرار دارد، و بزرگترین و عمیق‌ترین مبانی اساسی و بنیادین «تفکر اسلامی» در آن جامعه به محاق رفته است، نتیجه کاملآ روشن است..!
👈 آن جامعه و آن حاکمیت و آن مردم، هرچه باشند، «اسلامی» نیستند، و آن نظام و مجموعه، بی‌شک، نه «توحیدی» است و نه «دینی».

✅ @Shariati_Group

🟢 به‌مناسبت میلاد امیرالمومنین علی(ع)

🔸آیا لفظ «علی مولود کعبه»، خطاست؟
آیا این فقط یک خطای لفظی و انشایی است، یا وارونه کردن هدف‌دار یک #حقیقت است!

🔅۱۳ رجب، سال‌روز ولادت امام #علی علیه‌السلام را خدمت فرزند عزیزشان، خاتم الاوصیاء، حضرت امام #مهدی علیه‌السلام و شما عزیزان همراه تبریک و تهنیت عرض می‌نماییم. از آنجا که حضرت امیر به گواهی #تاریخ و تمامی منابع معتبر تاریخی، اعم از شیعی، سنی و حتی غیر مسلمانان، به طرزی معجزه‌گونه، در داخل بنای #کعبه معظمه متولد شده‌اند، شعار «علی، مولود کعبه» را بسیار گفته‌اند و شنیده‌اید. بی‌تردید، این تعبیر حتی در معنا، مفهوم و مصداق نیز غلط است، چراکه ایشان "مولود – فرزند" کعبه نمی‌باشند، بلکه داخل کعبه متولد شده‌اند که صد البته این مقام و این جایگاه و موقعیت، بسیار عزیز و ارزشمند است، اما نباید ما را از فهم یک بینش عمیق‌تر محروم سازد، چنان که در زیارات می‌گوییم: «السَّلاَمُ عَلَيْكَ يَا مَنْ وُلِدَ فِي الْكَعْبَةِ – سلام بر تو! این کسی که در کعبه متولد شدی».

🔅فرق است بین این که شخصی فرزند کیست، با این که در کجا متولد شده است. آیا اگر کسی در بیمارستان، خانه، یا حتی بین راه به دنیا آید، به او «فرزند بیمارستان، خانه یا بین‌راه» می‌گویند؟!

🔅مهم است که #انسان بداند و دقت کند که آیا مکان، به مکین مشرف شده و ارزش می‌یابد، و یا آن که ارزش شخص به مکان اوست؟!
و اینکه آیا شخص محترم است، یا مکان او؟!

🔅آیا خاک دیوار #مکه و زمین منا، بالذاته #مقدس هستند، یا چون بیت‌الله و محل ذکر #الله قرار گرفته‌اند، مکرم شده‌اند؟
هرچند طبق آخرین دستاوردهای علمی و جغرافیایی، اطلاعاتی بدست آمده است که آن خطه از زمین در منطقه‌ی مکه مکرمه بلحاظ مغناطیس زمین و عرض جغرافیایی و موارد دیگر، ارزشی خاص و فیزیکال هم کسب کرده است و حتی شماری از اسلام‌شناسان نیز بر این عقیده شده‌اند که حکمت و چرایی ایجاد بنای کعبه در دوره #ابراهیم خلیل‌الله و حفظ آن توسط دستان غیبی الهی و سپس بعثت نبی مکرم اسلام در آن منطقه و بسیاری از تحولات تدریجی و تاریخی در آن خطه (به‌خصوص در بحث ظهور موعود آخرالزمان)، تماماً براساس یک خط سیر مشخص و هدفمند تاریخی و علمی صورت پذیرفته و حتی دلیل تعظیم مسلمانان از سرتاسر جهان به سوی خانه خدا در مکه و انتقال این مکان از منطقه قدس به مکه نیز جدای از مفاهیم دینی و معرفتی و تاریخی، امروزه دلایل و استدلالات خاص علمی و فرامذهبی هم پیدا کرده که جای تأمل و بازنگری فراوان دارند؛ اما به‌هر روی، خانه کعبه معلی و معظم است؛ اما نه در و دیوارش که صدها بار در طول تاریخ ویران و تعمیر شده است، بلکه بدان جهت که به امر خداوند متعال، توسط اولیایش، حضرات ابراهیم و اسماعیل(ع)، معمور شد، برای عبادت و طواف بندگان مؤمن، و اراده و مشیّت خداوند علیم و حکیم، بر آن قرار گرفت که "زادگاه ولیّ الله" و بالتبع قبله‌ی مسلمانان گردد.

🔅وقتی ارزش "مکان"، بیشتر از "مکین" شد، و خاک و سنگ و دیوار، شرافت بیشتری نسبت به #انسان_کامل و ولیّ الله پیدا کرد، گشتن به دور دیوار، ارزشمندتر از اطاعت و پیروی از "ولیّ الله" می‌شود و مردم #مسلمان به بهانه‌ی ادامه و تکمیل فرائض #حج‌ خودشان، سیدالشهداء امام #حسین (ع) را تبعیت و حمایت نمی‌کنند و نتیجه این می‌شود که #کفار، #مشرکان، #منافقان، #مستکبران، #فاسقان و #ظالمان، با حمایت یک مشت به‌ظاهر مسلمانِ احمق، دنیاگرا و طماع و حریصِ به مادیات، الله اکبر گویان سر امام #حق را می‌برند و بر جسد مطهرش نیز شمشیر زده و می‌تازند، تا به درجات بالاتری از #بهشت توهمی خود برسند!

🔅نتیجه‌ی این #بینش و شعار غلط این می‌شود که در طول تاریخ، میلیاردها مسلمان، دیوار کعبه را چسبیدند و به دورش چرخیدند، اما روح کعبه را که "ولیّ‌الله″ و امام #توحید باشد را رها کردند و در نتیجه یازده امام #ترور شده و به شهادت رسیدند و طواغیت، صاحب ولایت آنان شدند!

🔅علی مولود کعبه نیست؛ علی نتیجه و محصول تفکر توحیدیِ بناگذاران کعبه الهی است...

🔗 مطالعه متن کامل این گزارش

✅ @Shariati_Group

✍ #مبانی_و_جهت‌گیری / ع.م