💢جستارهای نظری در باب تمدن اسلامی (115)

⭕️فصل سوم/فاصله جامعه‌سازی تا تمدن‌زایی

🔻جایگاه اراده آدمی در زایش‌های تمدنی (8)

#پاورقی
#تمدن_اسلامی‌
#جستارهای_نظری

🔸۴- ۲) جریان اراده‌ها در تاریخ
بی‌شک #جامعه و #فرهنگ مقدم بر وجود انسان است و محدودیت‌هایی را نسبت به اراده انسان ایجاد می‌کند. انسان به سختی می‌تواند خارج از ساختارهای رسمی آموزشی و نظام علم در جامعه، رشد علمی کند. حتی زندگی روزمره آدمی، محدود به بایسته‌های اجتماعی است. آیا کسی امروزه می‌تواند از غذای سالم[، طیّب] و طبیعی استفاده کند؟ آیا کسی امروزه می‌تواند برتغذیه خویش مدیریت کامل نماید؟ خير! زیرا که اساساً زنجیره تولید غذا، امروزه به دست دولت‌ها و سازمانها افتاده و انسان در این چرخه، مجبور به اطاعت‌پذیری است. با این همه ما معتقد نیستیم که انسان، مانند لیوانی است که جامعه او را پر می‌کند. یا مانند اسفنجی که داخل آب می‌افتد، تمامی وجود انسان را جامعه بگیرد. #دترمینیسم_تاریخی و جبرگرایی مورد قبول نیست.

🔸در مورد وضعیت #تاریخی و #تمدنی، آیا ما مسلوب‌الاراده هستیم یا فقط تحت فشار ساختارها؟ بی‌شک در #نگرش_دینی و تجربه فردی می‌بینیم که انسان در زندگی مسلوب‌الاراده تلقی نمی‌شود. لذا روز قیامت هم شیطان به جهنمیان می‌گوید من از شما سلب اراده نکردم، من تسلطی بر شما نداشتم و فقط شما را تشویق به حرام کردم. در ادبیات قرآنی و تعالیم اسلامی، انسان موجودی است که می‌تواند جامعه را هدایت کند. انبیای الهی و اولیای خدا، سعی در اصلاح جامعه کرده‌اند و حتی وجوب امر به معروف و نهی از منکر، براساس کنترل و هدایت اجتماعی توسط آحاد مردم مشروعیت پیدا کرده است. #فلسفه_بعثت نیز در همین راستا قابل تبیین است و جریان اراده‌های فردی و جمعی در ماهیّت حرکت اجتماعی مهم ارزیابی می‌شوند. درست است که برخی از انسان‌ها، در جریان حرکت اجتماعی، رها و بی‌اراده هستند، اما برخی از انسان‌ها، تاریخ را متحول می‌کنند و توان اثرگذاری در زندگی اجتماعی دارند.
#ادامه_دارد...

🔹#منبع:
متولی امامی، سیدمحمد‌حسین؛
جستارهای نظری در باب تمدن اسلامی،
قم، نشر معارف. چاپ 1394، ص 124 و 125.

ا—-------------------------------—ا

https://telegram.me/tamadone_novine_islami

💢شهید مطهری نقش مهمی در #فرهنگ و #تمدن داشت

📌حجت‌الاسلام والمسلمین پارسانیا در همایش "شهید مطهری و تمدن ‌نوین اسلامی"، گفت:

🔸تمدن با فرهنگ و جامعه مفهوم نزدیکی دارد و تمدن یک سطح به بلوغ رسیده از فرهنگ و جامعه است.

🔸شهید مطهری نقش مهمی در فرهنگ و تمدن داشت. وی در شرایطی پا به عرصه وجود گذاشت و دوره تکوین شخصیت او شکل گرفت که از نظر تاریخی، فرهنگ و تمدن اسلامی در یکی از نقاط تاریک خود به سر می‌برد.

📖 متن کامل در:
🌐 http://yon.ir/B6NxZ

ا-------------------------------ا

@tamadone_novine_islami

🔺کتاب مادر تمدن‌ها و عصاره آن‌ها و یکی از جلوه‌های کمال بشری است

#کتاب
#کتابخوانی
#فرهنگ_و_تمدن

@tamadone_novine_islami

💢نظام جنسی اسلام و ابعاد اجتماعی و تمدنی حجاب

🔸در روابط جنسی، ایرانیان [در سال‌های اخیر از بُعد نظری] حقیقتاً دچار مشکل و بحران شده‌اند. مثلاً درباره #حجاب، یک درک فقهی و بررسی جوانب شرعی آن مورد نظر است و مهم‌تر از آن، درک اجتماعی و تمدنی حجاب که مغفول و مبهم باقی مانده است، حجاب در مقیاس #فقه_حکومتی، قابلیت توضیح ابعاد اجتماعی و تمدنی و آثار و دلالت‌های سیاسی‌اش را دارد. اگر تناسب میان #تفکر، #فرهنگ و #تمدن مورد دقت نباشد، حجاب عارضه‌ای [مزاحم] در جامعه محسوب می‌شود و نظم جنسی جامعه را دچار بحران می‌کند!

🔸باید #نظام_جنسی اسلام که در تناسب با اندیشه‌های متعالی دینی تکوین یافته، رسمیت پیدا کند. این مهم است که #فرهنگ در یک شبکه به هم پیوسته و در تناسب با اندیشه‌های مورد قبول یک جامعه تبلور می‌یابد. متأسفانه، در اجرای #قانون_حجاب، به پیوستگی فرهنگ توجه نشد و به درک جزئی و فقهی نسبت به مقوله حجاب بسنده کرده‌اند.

🔸وقتی در جامعه دینی، مقوله‌ای به نام حجاب، صورتی قانونی و الزام‌آور پیدا می‌کند، لازم است تا از سویی #فرهنگ‌سازی در همه سطوح و در تناسب با آن پدیده فرهنگی انجام گیرد و از سوی دیگر، باید بسترهای قانونی برای تسهیل اجرایی شدن آن و تأمل درباب مقوله‌های مرتبط با آن فراهم شود. به عبارت دیگر، حجاب نباید تک موردی و به گونه عنصری تجویز شود، بلکه لازم است تا نظام جنسی اسلام طراحی شده و همه #ظرفیت‌های_فرهنگی و قانونی جامعه برای تحقق عملی آن فعال شوند.

🔹#منبع:
متولی امامی، سیدمحمد‌حسین؛
جستارهای نظری در باب تمدن اسلامی،
قم، نشر معارف. چاپ 1394، ص 88 و 89.

ا—--------------------------—ا

https://telegram.me/tamadone_novine_islami

🔺کتاب مادر تمدن‌ها و عصاره آن‌ها و یکی از جلوه‌های کمال بشری است

#کتاب
#کتابخوانی
#فرهنگ_و_تمدن

@tamadone_novine_islami

💢 نقش بردباری دینی در بسط تمدن اسلامی

✍ سیدروح‌الله حسینی

#تاریخ_تمدن_اسلامی
#بردباری_دینی
#نیاز_تمدنی

🔸مدارای اسلامی یکی از عوامل اصلی گسترش #فرهنگ و #تمدن_اسلامی است و در سده‌های نخستین حیات اسلام، نقش بسیار مهم و ارزنده‌ای را در این زمینه، ایفا نموده است. ولی با این حال کمتر نامی از آن در بحث از گسترش #تمدن_اسلامی، به میان می‌آید. این عامل که ریشه در قرآن و سیره پیامبراسلام (ص) و هر فرهنگ اصیل الهی دارد با ظهور و بروز در ابعاد گوناگون رفتار و کردار و اندیشه مسلمانان، باعث شد تا مردمان جهان آنروز در مواجهه با مسلمانان، طعم خوش #آزادی_دینی را در سایه احترام به کرامت انسانی تجربه کنند. عموماً حاکمان اسلامی در جنگها و جدالهایی که به علل مختـلف رخ می‌داد، هرگز سفـارش و عمـل به مدارا را از دستـور کار خود و نمایندگانشان دور نمی‎ساخته و با ناقضان این سنت، برخورد می‎نمودند.

🔸همین رویه باعث خوشنامی و معرفی چهره‌ی زیبا و حقیقی اسلام که همان سنت انسان دوستانه و عقل مدارانه‌ی آن است، شده و باعث گسترش حیرت انگیز فرهنگ و تمدن اسلامی در جهان آنروز گردیده است وگرنه جنگها و فتوحاتِ بسیاری در طول تاریخ بشر صورت پذیرفته که نه تنها با جذب افکار مهاجم همراه نبوده بلکه با مقاومت دلیرانه در حوزه فرهنگ، باعث تغییر چهره عقیدتی مهاجمان نیز گردیده است.

🔸برای نمونه می‌توان از حمله مغولان به ایران و نظایر آن نام برد. فرهنگِ #مدارای_اسلامی در میان مسلمانان آنقدر پررنگ و مشهور است که فقط مرور چند نمونه تاریخی از همزیستی مسالمت آمیز میان ادیان مختلف در سایه سار حکومتهای اسلامی، می‌تواند هر خواننده را به حیرت وادارد. این فرهنگ که در اوج تکامل قرار دارد با بازشناسی و به کارگیری مجدد می‎تواند، زمینه معرفی و در نتیجه گسترش بهتر دین، فرهنگ و تمدن اسلامی را در دنیای جدید فراهم آورد.

ا—----------------------------------—ا

https://telegram.me/tamadone_novine_islami

💢شکوفایی عقل در پرتو نهضت حسینی(2)

#گزیده‌ی_کتاب
#شکوفایی_عقل
#نهضت_حسینی
#آیت‌الله_جوادی_آملی

🔸سخنان موسای کلیم و حرف‌های فرعون ، هر دو در جامعه طرفدار داشت. عده‌ای سخنان کلیم خدا را می‌پذیرفتند و برخی هم به سخنگویان دربار فرعون بها می‌دادند. این دو نوع سخن و ادعا همیشه بوده و هست؛ چه پیش از موسای کلیم و چه پس از آن، هم در زمان #سالار_شهیدان و هم پس از آن.

🔸وقتی #حسین‌بن‌علی علیه‌السلام در چنین فضایی سخنرانی و موعظه را بی‌اثر یافتند و یقین کردند که تنها #خون می‌تواند جامعه را روشن کند، دست به #نهضت_عاشورا زدند و در جریان عاشورا آن مطلب کلیدی را به مردم فهماندند. وقتی کلید #فرهنگ_دین به دست مردم داده شد، مردم با آن درِ مکتب فرهنگ دین را باز می‌کنند و گنجینه‌ها را در این مکتب می‌بینند؛ آنگاه مصادیق عزت و ذلت، لئامت و کرامت، استقلال و وابستگی و امنیت و ناامنی و سرانجام، #حق و #باطل را می‌شناسند. بنابراین، تشخیص مرگ و حیات واقعی، قهراً تمییز صدق و کذب، حق و باطل، عزت وذلت، لثامت و کرامت و . . . را در پی دارد.

🔹#منبع: کتابِ شکوفایی عقل در پرتو نهضت حسینی، ص 96؛
اثرِ حضرت آیت‌الله جوادی آملی/ ناشر، مرکز نشر اِسراء.

🔻پی‌نوشت:
*سورهٔ غافر، آیهٔ ۲۶.

ا—--------------------------—ا

https://telegram.me/tamadone_novine_islami

🔺کتاب، مادر تمدن‌ها و عصاره آن‌ها و یکی از جلوه‌های کمال بشری است

#کتاب
#کتابخوانی
#فرهنگ_و_تمدن

@tamadone_novine_islami

شک نمی‌توانیم داشته‌باشیم که تا جامعه تغییر نکند، تکان نخورد، بنیادش و روابط اجتماعی‌اش عوض نشود، طرز تفکر مردم تغییر نکند، این جامعه و این مردم شایستگی سازندگی #جامعه، #فرهنگ و #تمدن_نو را ندارند.

دکتر شریعتی/هجرت و تمدن، ص20.

@tamadone_novine_islami

💢نقش فرهنگ در توسعه اقتصادی ایران چیست؟

🔹دکتر محمد فاضلی

#پادکست
#تضارب_آراء
#فرهنگ_توسعه

🔸تعریف فرهنگ چیست؟ آیا توسعه فرهنگی بر توسعه اقتصادی مقدم است؟ اهمیت توسعه فرهنگی در مقابل توسعه سیاسی و اقتصادی چیست؟ تا چه اندازه ناکارآمدی‌های اقتصادی ایران به فرهنگ مربوط می‌شود؟

🔸پاسخ به این پرسش‌ها را در فایل صوتی (پادکست) بالا گوش کنید.

@Sekke_Podcast
@tamadone_novine_islami

🔺کتاب، مادر تمدن‌ها و عصاره آن‌ها و یکی از جلوه‌های کمال بشری است

#کتاب
#کتابخوانی
#فرهنگ_و_تمدن

@tamadone_novine_islami

شک نمی‌توانیم داشته‌باشیم که تا جامعه تغییر نکند، تکان نخورد، بنیادش و روابط اجتماعی‌اش عوض نشود، طرز تفکر مردم تغییر نکند، این جامعه و این مردم شایستگی سازندگی #جامعه، #فرهنگ و #تمدن_نو را ندارند.

دکتر شریعتی/هجرت و تمدن، ص20.

@tamadone_novine_islami

‍💢 چرا کتاب تمدن‌پژوهی* برایم جالب‌ است؟

✍ نعمت‌الله مظفرپور**

#نقد_کتاب
#تمدن‌پژوهی
#یادداشت_منتخب

🔸نخست اینکه این اثر یک نوشته پایه است و هر کسی در حوزه سیاست خارجی فعالیت می‌کند و یا پژوهشگر حوزه سیاست خارجی و اساساً فعال و کنشگر اجتماعی است، لازم است با مبانی واژه‌گانی مانند #فرهنگ و #تمدن آشنا باشد. مثلاً ادمین کانالِ [اندیشه‌ء سیاسی و دیپلماسی] تاکنون نمی‌دانست که تمدن لزوماً باید گستره‌ای جهانی داشته‌باشد و این یک اصل تمدنی است.

🔸دیگر و مهم‌تر اینکه کتاب بر روی عمده‌ترین «مساله» این کانال دست می‌گذارد و آن مساله «تناسب» است. نویسندهء کتاب #تمدن را ترکیب متناسب چهار ضلع عاطفی انسانی، سیاست، فرهنگ و اقتصاد می‌داند که انگار فقدان هر کدام از اینها به معنای فقدان تمدن است.

🔸کتاب همچنین خواسته و ناخواسته فرازهایی را ارائه می‌کند که از بزرگترین مسائل ذهنی این نویسنده بوده است و آن اینکه تعالیم متعالی و حاکمیّت انسانهای متعالی اگر به تمدن ختم نشود، ماندگار نخواهد بود و حداکثر اینکه به حوزه فردی سقوط خواهد کرد. چون افراد می‌روند و #رویه‌های_تمدنی و #حکمرانی می‌مانند. برای نمونه دکتر حسینی در ص ۳۰ [کتاب] می‌نویسد که دوره کنونی دوره #حیات_تمدنی است و به دنبال انسان یا جامعه متعالی بودن کافی نیست بلکه به ناچار باید ایجاد تمدن مطلوب را هدف قرار داد زیرا تحقق انسان و جامعه آرمانی در پرتو تحقق تمدن ممکن است.

🔸وی در ص ۱۴ نیز می‌نویسد که هر جامعه‌ای که درصدد تحقق تمدن نباشد، به مرزهای جغرافیایی خود محصور خواهد شد. "عمق راهبردی خود را نیز از دست خواهد داد." (رجوع شود به کتابِ چگونه عمق راهبردی جمهوری اسلامی ا یران را پایدارکنیم؟) وی ادامه می‌دهد که جهان معاصر #جهان_تمدنی است. تقابل و تعامل همه در حوزه تمدنی است. فرهنگ و زبان هم تمدنی است. انسان امروز انسان تمدنی و حیات او هم حیات تمدنی است.

🔸نهایتاً اینکه این کانال بدین خاطر «امنیتی کردن» را مهم‌ترین مساله ج.ا.ایران معرفی می‌کند که، #امنیتی_کردن‌ که از سوی محور خصم خارجی تولید و‌ شارژ می‌شود، نظام‌مندی و تناسب ارزشها و مولفه‌های چهارگانه تمدن را کج و معوج می‌کند. امنیتی کردن [وضعیت و اوضاع] عمده‌ترین عامل امتناع تمدن دینی و موفقیت جمهوری اسلامی ایران است که در سلسله یادداشتهای سایت دیپلماسی ایرانی استدلالهای لازم ارائه شده است.‌

🔸جالب اینکه برخی کنشگران، غلتیدن مفرط در این دایره خبیثه را «مقاومت»۵ می‌نامند! تکرار می‌شود که مقاومت یک اصل مفروض مسلم است اما چیستی آن مسلم و متعیّن نیست و فرضیه‌ای علمیِ پیچیده است.

🔻 #پی‌نوشت‌ها:

* کتابِ "تمدن‌پژوهی؛ مطالعات مفهومی تمدن اسلامی"، اثر دکتر سیدحسین حسینی عضو هیئت‌‌علمیِ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، توسط انتشارات جامعه‌شناسان در سال ۱۳۹۵ چاپ و منتشر شده است.

** جناب آقای نعمت‌الله مظفر‌پور مدیر کانالِ "اندیشهء سیاسی و دیپلماسی" هستند.

@Andishe_Diplomacy
@tamadone_novine_islami

💢تمدن‌پژوهی و لزوم اطلاع از نظریه‌های نظام سیاسی و دولت در اسلام

🔻#یادداشت_تحقیقی

🔸تحولات فکری و سیاسی جهان اسلام نشان می‌دهد که باید، به دلایلی چند، در خصوص #نظام_سیاسی و #دولت در اسلام اندیشه کرد. به لحاظ عملی مشکل بتوان زندگی را بدون دولت تصور نمود. دولت در جامعه اسلامی، همانند دیگر جوامع بشری، نه تنها بیانگر وجود مجموعه‌ای از نهادهاست، بلکه حاکی از وجود نگرشها و شیوه‌های خاصی از اعمال و رفتار است که منحصراً #مدنیت_اسلامی خوانده شده، در واقع جزئی از #تمدن_اسلامی محسوب می‌شوند.

🔸می‌توان گفت که سیاست و دولت به گونه‌ای ظریف در قسمت عمده زندگی ما نفوذ و رخنه می‌کند. زندگی انسان‌ها در درون نظام سیاسی و دولت آغاز می‌شود و پایان می‌پذیرد. بدین‌سان، دولت در #جوامع_اسلامی، هر چند مفهومی پیچیده است، واقعیت روزمره‌ای است که نمی‌توان نادیده گرفت. لازم است قبل از آنکه درباره نسبت و رابطه خود با دولت بیندیشیم، از نظریه یا نظریه‌های دولت در #فرهنگ_اسلامی نیز اطلاعاتی به دست آوریم.

🔹بخشی از مقدمه‌ی کتاب "نظام سیاسی و دولت در اسلام"، نوشته‌ی حجت‌الاسلام دکتر داود فیرحی

🔻کلید واژه‌ها:
#دولت #نظام_سیاسی #دین_و_دولت #نظریه‌های_سیاسی #حجت‌الاسلام_دکتر_داود_فیرحی

ا—--------------------------—ا

https://telegram.me/tamadone_novine_islami

شک نمی‌توانیم داشته‌باشیم که تا جامعه تغییر نکند، تکان نخورد، بنیادش و روابط اجتماعی‌اش عوض نشود، طرز تفکر مردم تغییر نکند، این جامعه و این مردم شایستگی سازندگی #جامعه، #فرهنگ و #تمدن_نو را ندارند. (از کتابِ هجرت و تمدن، ص20)

📌 ۲۹ خردادماه، سالگردِ درگذشتِ دکتر علی شریعتی

@tamadone_novine_islami

💢تمدن از دیدگاه اشپنگلر

#نظریه‌های_تمدنی
#فرهنگ_و_تمدن
#اشپنگلر

🔸مبنای کار اسوالد اشپنگلر در تفسیر تاریخ، منظم‌بودن، غایت‌مندبودن و منطق‌داربودن سیر تحولات تاریخی است. او تلاش زیادی کرده است تا شواهد بسیاری برای نظریه خود در خصوص پیدایی و مرگ و شکوفایی و زوال تاریخ اقوام پیدا کند. اشپنگلر معتقد بود تاریخ هر قوم مانند جهان طبیعت، چهار فصل دارد.

🔹وجه شاخص تفکر اشپنگلر در تفسیر او از تاریخ، نظریه خاص وی در مورد رابطه «فرهنگ» و «تمدن» است؛ او دوران شکوفایی تاریخ یک قوم را دوران «فرهنگ» و روزگار پاییز و زمستان تاریخ یک قوم را «دوران تمدنی» آن نامیده است.

🔸دوران تمدنی در تاریخ یک قوم، روزگار پژمردگی و انحطاط درونی و تهی شدن قوم از هویت باطنی و اصیل و زایندگی و باروری و روزگار ظاهرگرایی و به جای ماندن پوسته‌ای درون تهی از حیات آن است. اشپنگلر معتقد بود تاریخ غربی از قرن هجدهم به بعد به دوران تمدنی خود قدم نهاده است.

@canoon_org
@tamadone_novine_islami

📚کتاب، مادر تمدن‌ها و عصاره آن‌ها و یکی از جلوه‌های کمال بشری است

#کتاب
#کتابخوانی
#فرهنگ_و_تمدن

@tamadone_novine_islami

🔺سخنرانی/تاملی در نسبت تمدن و فرهنگ

🎤 مرتضی مردیها
🔹 تعداد جلسات: ۱
🗓 تاریخ: شهریور ۹۶
🌎 مکان: دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

#تمدن
#فرهنگ
#مرتضی_مردیها
#سخنرانی_منتخب

@tamadone_novine_islami

💢تمدن‌پژوهی و لزوم اطلاع از نظریه‌های نظام سیاسی و دولت در اسلام

🔻#یادداشت_تحقیقی

🔸تحولات فکری و سیاسی جهان اسلام نشان می‌دهد که باید، به دلایلی چند، در خصوص #نظام_سیاسی و #دولت در اسلام اندیشه کرد. به لحاظ عملی، مشکل بتوان زندگی را بدون دولت تصور نمود. دولت در جامعه اسلامی، همانند دیگر جوامع بشری، نه تنها بیانگر وجود مجموعه‌ای از نهادهاست، بلکه حاکی از وجود نگرشها و شیوه‌های خاصی از اعمال و رفتار است که منحصراً #مدنیت_اسلامی خوانده شده، در واقع جزئی از #تمدن_اسلامی محسوب می‌شوند.

🔸می‌توان گفت که سیاست و دولت به گونه‌ای ظریف در قسمت عمده زندگی ما نفوذ و رخنه می‌کند. زندگی انسان‌ها در درون نظام سیاسی و دولت آغاز می‌شود و پایان می‌پذیرد. بدین‌سان، دولت در #جوامع_اسلامی، هر چند مفهومی پیچیده است، واقعیت روزمره‌ای است که نمی‌توان نادیده گرفت. لازم است قبل از آنکه درباره نسبت و رابطه خود با دولت بیندیشیم، از نظریه یا نظریه‌های دولت در #فرهنگ_اسلامی نیز اطلاعاتی به دست آوریم.

🔹بخشی از مقدمه‌ی کتاب "نظام سیاسی و دولت در اسلام"، نوشته‌ی حجت‌الاسلام دکتر داود فیرحی

🔻کلید واژه‌ها:
#دولت #نظام_سیاسی #دین_و_دولت #نظریه‌های_سیاسی #حجت‌الاسلام_دکتر_داود_فیرحی

ا—--------------------------—ا

https://telegram.me/tamadone_novine_islami