🔴چرا #کودتا در #مصر موفق شد و در #ترکیه نافرجام ماند❓

🔸شکست #کودتا_در_ترکیه و باقی ماندن #رجب_طیب_اردوغان بر سریر قدرت این پرسش قابل طرح است که به رغم شباهت‌های نهاد ارتش در دو کشور #مصر_و_ترکیه و گرایش هر دو رییس جمهوری (#محمد_مرسی و رجب طیب اردوغان) به #اخوان_المسلمین چرا کودتای ژوییه ۲۰۱۳ در مصر موفق شد ولی کودتای ژوییه ۲۰۱۶ در ترکیه نافرجام ماند؟

🔸در مصر نیز محمد مرسی رییس جمهوری منتخب مردم بود و حتی اولین رییس جمهوری غیر نظامی در انتخاباتی رقابتی و دموکراتیک به حساب می آمد ولی عبدالفتاح سیسی توانست او را کنار زند. در ترکیه اما رجب طیب اردوغان از کودتای ۱۰ ساعته جان سالم به در برد و به سرنوشت دوست خود در مصر دچار نشد.
همین که می توانیم در مصر از ژنرال عبدالفتاح سیسی نام ببریم ولی در قضیه کودتای اخیر ترکیه نام درشت و برجسته ای نمی یابیم که از او به عنوان رهبر کودتا نام ببریم نیز یکی از تفاوت هاست.

🔸تفاوت دیگر در این است که درمصر و در ژوییه ۲۰۱۳ از ۴۸ ساعت قبل ارتش اولتیماتوم داده بود و کل این نهاد در برابر محمد مرسی موضع گرفت و طی همان ۴۸ ساعت ارتش حمایت های بخش هایی از مردم را نیزبه دست آورد.
ضمن این که در مصر نیمی از مردم اساسا در انتخابات شرکت نکرده بودند و از آن نیمِ باقی مانده نیز تنها نصف آنان به مرسی داده بودند و در بهترین حالت نماینده ۲۵ درصد مردم به حساب می آمد. حال آن که در ترکیه همه ارتش در کودتا دست نداشت بلکه قلیلی از آنان مشارکت داشتند. برهمین اساس برخی این سناریو را مطرح می کنند که اردوغان از تحرک این عده اطلاع داشته اما اجازه داده به صحنه بیایند تا بتواند بعدا با آنان و حتی دیگران برخورد کند یا این که هنگامی مطلع شده که امکان خنثی سازی وجود نداشته است.
در مصر مردم نگران امنیت و تمامیت کشور بودند و به کودتا تن دادند و در ترکیه هم نگران امنیت و تمامیت کشور بودند ولی به آن خاطر به کودتا تن ندادند.

🔸نکته اصلی اما این است که در مصر دو بازیگر اصلی اخوان المسلمین و ارتش بودند و یکی دیگری را کنار زد در حالی که به خاطر سال ها حکومت یکه سالارانه حسنی مبارک مصر جامعه مدنی قوی نداشت تا به صحنه بیاید. ترکیه اما جامعه مدنی دارد. به همین خاطر بود که رهبران احزاب منتقد و رقیب اردوغان نیز کودتا را تقبیح و محکوم کردند. قوام و دوام دموکراسی ها بسته به جامعه مدنی است. احزاب، رسانه ها و سندیکاها جلوه های بارز جامعه مدنی اند.
در مصر سیسی توانست مرسی را کنار بزند چون جامعه مدنی در مصر قوی نبود و در ترکیه ارتش یا بخش هایی از ارتش نتوانست اردوغان را کنار بزند چون ترکیه حزب دارد. ضمن این که ترکیه تجربه مصر را هم در نظر داشت و برای چنین سناریویی آماده بود.

🔸هر چند در ایران کسانی به دلایل مختلف اعم از تلقی استمرار رقابت ایران و توران یا صفوی – عثمانی یا اختلاف سیاسی جمهوری اسلامی با دولت آنکارا بر سر آینده یا حمایت واقعی یا تلویحی اردوغان از داعش یا اسلام گرا بودن او دوست داشتند کودتا به ثمر می رسید اما این واقعیت را نمی توان انکار کرد که ترکیه توانسته است رقابت احزاب سیاسی را نهادینه کند و این دستاورد کوچکی نیست.
نقش جامعه مدنی در ترکیه را نباید نادیده انگاشت یا کم اهمیت شمرد. حتی اگر جامعه مدنی و احزاب را در ترکیه به نسبت کشورهای غربی ضعیف تر بدانیم «سپهر عمومی» را نمی توان انکار کرد.
سپهر یا حوزه عمومی جایی است که مردم می توانند بر قدرت یا سیاست تأثیر بگذارند و البته باید نهادهای آن هم وجود داشته باشد. در مصر هم مردم می خواستند عمل سیاسی انجام دهند اما نهاد آن موجود نبود وبازی تنها به دست دو نهاد افتاد: ارتش و اخوان.

🔸هانا آرنت با تفکیک فعالیت های انسانی به زحمت، کار و کنش یادآور می شود: در یک جامعه بسته بیشترین فعالیت از جنس «زحمت» است. یعنی تلاش معاش به قصد رفع نیازهای خود و خانواده بی آن که امکان تأثیر گذاری بر دیگران وجود داشته باشد. «کار» اما یک مرحله بالاتر است. چون در «کار» یا ابزار می سازد یا از ابزارهای ساخته شده استفاده می کند و این مطابق همان تعریفی است که انسان را جانور ابزارساز می داند.
هانا آرنت اما از تعریف مارکسی فراتر می رود و فعالیت ها را به زحمت و کار محدود نمی سازد و از «کنش» سخن به میان می آورد و انسان را بر پایه همین «کنش» ، « جانور سیاسی» می خواند. کنش اما کجا ممکن است؟ در حوزه عمومی و در جامعه مدنی.
در مصر مردمانی که در طول سال ها تنها به زحمت و کار مشغول بودند می خواستند عمل سیاسی انجام دهند و گمان می بردند حضور در میدان تحریر کافی است اما در عمل نتوانستند کنش مورد نظر را انجام دهند. در ترکیه هم به میدان تقسیم رفتند اما امکان کنش سیاسی از طریق جامعه مدنی و سپهر عمومی در ترکیه فراهم آمد.
#منبع: سایت نوگرا


@tamadone_novine_islami
https://telegram.me/tamadone_novine_islami

⭕️#یادداشت_ویژه/ آیا مشهد دیروز واقعی بود؟

🔻#بلوغ_تمدنی
🔻#دیروز_مشهد
🔻#رقابت_انتخاباتی


🔸#یک- فارغ از آنکه هر یک از دو کاندیدا دیروز در #مشهد چه‌ها گفتند ، رویدادِ دیروزِ مشهد در خاورمیانه‌ی بلازده و به خون نشسته، از عجائب روزگار است.

🔸دو گروهِ هوادارِ دو کاندیدا، با تضادِ فکری، در یک رقابتِ نفس‌گیر، در جمعیت‌هایی چندصدهزار نفری، در یک روز و در فاصله چندصدمتریِ هم ، جمع شدند و خونی ریخته نشد، جماعتی به جماعتِ دیگر نتاخت ، حرف‌ها زده شد و وعده رقابت ، به جمعه نهاده شد.

🔸#دو - تصوّر چنین رویدادی در #عربستان و #امارات و #عراق و حتی #ترکیه به خواب می‌ماند. خوابی نوشین . در #پاکستان و #افغانستان و #تاجیکستان که تصورش به خواب هم ممکن نتوان بود.

مجالِ خواب نمی‌باشدم ز دستِ خیال/
درِ سرای نشاید بر آشنایان بست

🔸تصور چنین سطح از بلوغِ رفتار در کشورهایِ شرقیِ ما، به همین بیتِ سعدی می‌ماند: خیال. خیالی که مجالِ خواب هم نمی‌گذارد.

🔸جزم‌اندیشی در مغزهای خشک روزگارِ #خاورمیانه را سیاه و ناامن کرده و #انفجار و #انتحار در مجلسِ عروسی و عزا به خبری عادی تبدیل گشته است. و ایران ما ، اگر نه در اوجِ بلوغ رفتار ، لااقل حداقل‌هایی از رواداری و بلوغ در آن "#ریشه" دوانیده ، که شهروندان بدانند برای اثرگذاری، نیاز به کتک کاری ، نیست.

🔸#سه - همزمان با احوالِ دیروزِ مشهد، تُرک هایِ مقیم #آمریکا در #واشنگتن و در مقابلِ چشم‌های پلیس‌های آمریکایی همدیگر را به قصد کشت ، کتک زدند. دیروز مشهد، تصویری متمایز از تصاویرِ جاری در منطقه بلاگرفته خاورمیانه بود. امید که #فردای_انتخابات هم چنین بماند.

🔹یادداشت از #محمدرضا_اسلامی

ا-----------------------------ا

https://telegram.me/tamadone_novine_islami

‍ 💢تفاوت نگاه به الگوهای توسعه در غرب و جهان سوم

✍مهدی مظفرنیا

#الگوها
#تمدن‌سازی
#توسعه_و_پیشرفت

🔸الگوهای توسعه در غرب به دنبال ساختِ جهانِ سومی، ملحق به تاریخ تجدد بود و فهمی از جهان سوم و علت توسعه نیافتگی آن و چیستی توسعه داشت که همان صورت محقق زندگی غربی بود. جهان توسعه یافته می‌دانست که ما خود نمی‌توانیم توسعه بیابیم، لذا در اثر تجربۀ تاریخی هم فهم خود را ارتقا بخشید و هم تئوری‌های خود را تغيير داد و هم برنامه‌ریزی و شاخه‌ها را تکامل داد تا ما بدانیم چگونه باید طی طریق کنیم.

🔸نزاع تئوریک در غرب بر سر توسعه گره خورده با شرایط عملی است، نه اینکه همانند ما به واسطۀ نقد مبانی آنها و رها از بستر عملی به نزاع بپردازند، و به همین سبب الگوهای آن‌ها در شرایط تاریخی متفاوت، متفاوت طرح شده‌اند، نه مانند ما که الگوها را فارغ از شرایط تاریخیِ طرحشان، به مثابه مدل‌های انتزاعی و مطلق مورد بحث و بررسی قرار می‌دهیم و قصد انتخاب و گزینش میان آنها داریم. غرب می‌دانست که چگونه تصویری از ما برای آینده دارد، اما ما هنوز در مدل #ترکیه و #ژاپن_اسلامی و ... گیر کرده‌ایم. او می‌دانست چه انتظاری از ما دارد و قرار است چگونه باشیم واز این رو، در برابر وضع عملی ما و #اتوپیای خود رفت و برگشت می‌نمود تا تئوری و الگوهای خود را بسازد و تغییر دهد. اما ما میان کدام دو وضعیت به ساخت تئوری پیشرفت دست می‌یازیم؟

🔸على‌الظاهر میان نسبت یک طرفۀ علم و جامعه، اشکالی نیست. ولی فکر و اندیشه #توسعه در غرب و تئوری آن در چنین فضایی که ما داریم تولید نشده است. الگوهای توسعه در غرب در اثر #تجربۀ_تاریخی تغییر کرده‌اند؛ این تغییر تاریخی، نه تكامل الگوها بلکه درک شرایط جدید تاریخی جهان و به نسبت آن، فهم دیگری از چیستی و چگونگی توسعه بوده است، و در نهایت، شاخص‌های توسعه در بستر درک توسعه مدام تغییر کرده‌اند و برنامه‌ریزی توسعه را از حوزه‌ی فنی اقتصادی به حوزه فرهنگی اجتماعی و حتی بومی تحوّل داده است. پس تجربه و آزمون آنها با تجربه و آزمون ما متفاوت است؛ تجربه‌ای است که مدام نسبتِ نظر با وضعِ عملی را تنظیم می‌کند، و برای ما بالعکس، تجربه‌ای است که وضعِ عملی را با نظر تنظیم می‌کند.

🔸لذا به مهندسی اجتماعی نزدیکتریم و شاخص‌ها را به‌عنوان افسار جامعه می‌خواهیم، در حالی که شاخص توسعه نه برای تغییر، بلکه ارزیابی وضعِ عملی پیشنهاد شده‌اند. شاخص‌ها همان توسعه نیستند بلکه در پایین‌ترین مرتبۀ نظام معرفتی توسعه برای سنجش‌اند و در صورتی در جای خود قرار دارند که معنای خود را از حقیقت توسعه اخذ کنند و خود منفک از ماهیت توسعه ابزارهایی معلق‌اند. شاخص‌های توسعه برای اندازه‌گیری آنچه که غرب از توسعه، یافته بود و می‌فهمید کارآمد بود، در حالی که ما بالعکس با شاخص به دنبال بافت معنای توسعه‌ایم.

🔹نقل از کانال گفتمان نخبگان علوم انسانی با اندکی ویرایش
@gnoe_ir

ا—-------------------------------—ا

https://telegram.me/tamadone_novine_islami