У канцы 2005 на армянскія могілкі ў Джульфе ў азербайджанскім анклаве Нахічэвань прыбылі рабочыя, якія пачалі вынішчаць старажытныя хачкары — разьбяныя каменныя надмагіллі.

Нягледзячы на шматлікія дакументальныя сведчанні, азербайджанскія афіцыйныя асобы або адмаўлялі, што пахаванні былі армянскімі, або сцвярджалі, што там могілак ніколі не было.

Многія крытыкавалі маўчанне з боку ЮНЕСКА пасля разбурэння Джульфы і параўноўвалі яго з рашучым адказам арганізацыі на знішчэнне ў 2001 гіганцкіх статуй Буды талібамі ў Афганістане і старажытнага горада Пальміра баявікамі «Ісламскай дзяржавы» ў Сірыі ў 2015.

Расследаванне, праведзенае OCCRP, паказала, што ў 2012–2014 гг. ценявыя кампаніі, звязаныя з Азербайджанам, заплацілі 468 тысяч долараў Каліну Мітраву — мужу Ірыны Бокавай, якая тады была гендырэктарам ЮНЕСКА.

Армяне ўспрымаюць знішчэнне могілак як культурны генацыд, але трэба адзначыць, што вынішчэнне спадчыны варожага народа адзначаецца з абодвух бакоў.

#могілкі #замежжа #Арменія #Азербайджан

Музей надмагілляў розных могілак каля касцёла ў вёсцы Капцёўка Гродзенскага раёна. Для мяне вырыванне культурнай каштоўнасці з яе натуральнага асяроддзя, асабліва калі ёй нічога не пагражае, па-за межамі разумення. А вы што думаеце на гэты конт?
#могілкі #Капцёўка

Мінская спадчына рыхтуецца да абследавання тэхнічнага стану будаўнічых канструкцый і інжынерных сістэм перад пачаткам капітальнага рамонту з мадэрнізацыяй і рэстаўрацыяй касцёла Узвіжання Святога Крыжа, шасці капліц-пахавальняў і ўваходнай брамы, размешчаных на тэрыторыі мінскіх Кальварыйскіх могілак.

Навіна добрая. Але капліц на могілках не 6, а 8. На руініраваныя капліцы забыліся? Ці забыліся прызнаць іх каштоўнасцямі і цяпер яны ў статусе "будаўнічнага друзу"? 🤔

#Мінск #Кальварыйскіямогілкі #могілкі #касцёлы #капліцы #рэстаўрацыя

Як выглядае гістарычны некропаль у Слуцку. Дарэвалюцыйныя надмагіллі апаганены, або проста павалены са сваіх пастаментаў. Фота 2022 года, але ці змянілася хоць нешта?

#дэградацыя #могілкі #слуцк

Віцебскія ўлады не збіраюцца выпраўляць грубую памылку, дапушчаную пры складанні генеральнага плана горада і праекта дэталёвай планіроўкі раёна, паводле якіх плануецца забудавай жыллём найстарэйшыя яўрэйскія могілкі горада... таму што яны ўсё ўзгаднілі! Вось як! Паводле заканадаўства на месцы могілак, у тым ліку ліквідаваных, можа быць только рэкрэацыяйныя зона.

Могілкі на планах горада фіксуюцца з 1820-х гадоў, ёсць яны і на найбольш падрабязным плане горада за 1904 год. У 1919 годзе могілкі былі закрыты да пахаванняў, фіксуюцца на нямецкіх фотаздымках 1940-х і карцінах Марка Шагала.

У 1960-х гадоў у рамках хрушчоўскай антырэлігійнай кампаніі надмагіллі на могілках былі знішчаны, але эксгумацыя целаў не ажыццяўлялася. У адрозненне ад многіх іншых могілак Віцебска, якія былі забудаваны, а значыць, хутчэй за ўсё, пры будаўніцтве целы былі часткова “ўтылізаваны”, Лучоскія яўрэйскія могілкі ніколі не забудоўваліся і дагэтуль уяўляюць пустку.
Паводле артыкула 15 закона “О погребении и похоронном деле”:
“Использование территории бывшего места погребения после переноса разрешается только под зеленые насаждения по истечении двадцати лет с момента его переноса. Возведение зданий и сооружений на этой территории запрещается.”

У зацверджаным генеральным плане ж тэрыторыя былых могілак абазначана не як месца пахавання (П-2.3) ці рэкрэацыйная зона (Р), але як зона змяшанай забудовы (Ж-3), што парушае заканадаўства аб пахаваннях. Аналагічная сітуацыя і з дэталёвым планам шматкватэрный жылой забудовы па пр. Чарняхоўскага, дзе на гэтай тэрыторыі размешчана зона зона змяшанай грамадска-жылой шматкватэрнай забудовы перменнай павярховасці (1-16 пав.) (Ж-3) першай чаргі рэалізацыі.

У адказе выканкама адзначана, што пры распрацоўцы гэтых праектаў яны былі ў курсе існавання могілак, бо рабілі запыт у Інстытут гісторыі, але, атрымліваецца, праігнаравалі гэты факт і палажэнні заканадаўства аб пахаваннях, намаляваўшы там новы перспектыўны раён.

#віцебск #могілкі #ахова #яўрэйскаяспадчына

У скверы перад былым Магілёўскім філіялам акадэміі музыкі спілавалі велізарны вяз(?). Унутры дрэва чакаў не вельмі прыемны напамін пра гісторыю месца - урослы ў ствол кавалак могілкавай агароджы.

Справа ў тым, што на гэтай тэрыторыі да сумнавядомых для культуры 1960-х гадоў знаходзіліся вялікія Саборныя могілкі, дзе хавалі заможных гараджан праваслаўнага веравызнання, дваран, купцоў, чыноўнікаў, ваенных, святароў.

Пры прабіўцы новай трасы на Мінск, праспекта Міру, могілкі знеслі, надмагіллі вывезлі ў невядомым кірунку, але самі пахаванні засталіся ў зямлі. Пры нядаўнім рамонце цеплатрасы таксама былі выяўлены падземныя скляпы з пахаваннямі.

Крыніца
#Магілёў #могілкі

Бязродным асаднікам не даюць спакою нават магілы.

У Лідзе на магіле ксяндза Адама Фалькоўскага зацерлі герб паўстання 1863-1864 гадоў.

Расстраляны 24 чэрвеня 1863 года царскімі ўладамі ў Лідзе ля дарогі на Крупы, дзе і пахаваны. Уся віна складалася ў тым, што ён зачытаў маніфест паўстанцаў і заклікаў сваіх вернікаў узяць удзел у паўстанні. Гэта не ідзе ні ў якае паўнанне з мільёнамі забітых асабіста Каліноўскім праваслаўных святароў.

Месца пахавання людзі аблажылі камянямі, якія шмат разоў раскідвала паліцыя. У 1919 годзе, калі імперыя ўжо зліняла за 3 дні, тут быў паўстаўлены крыж. Яго знішчылі ў 1940 годзе камуністы.

Крыжы, якія ў 1990-я ставіла грамадскасць горада на магіле ў Лідскім парку культуры і адпачынку, улады ўпарта зносілі. Урэшце ў 2010 годзе ўлады згадзіліся замяніць крыж на камень. Але праз 13 гадоў адшукалася "крамола" 🤡.

Ці памятае гісторыя тых, чые магілы імкнуліся знішчыць? Так. Ці памятае гісторыя тых, хто зносіў магілы? Не. І гэта прыгавор гісторыі.

#Ліда #помнікі #могілкі