«نمایشی با شرکت ابرها، پرندگان، ناهید و ماه»
—----------------------------------------

گاهی آسمان بالای سرمان می‌تواند صحنه‌ی یک نمایش کامل باشد.

برای نمونه، در اوایل سپتامبر ۲۰۱۰، ماه و ناهید به یکدیگر نزدیک شدند و چشم‌اندازی زیبا را برای دوستداران آسمان در سراسر جهان پدید آوردند. البته در بعضی مناطق، آسمان از آن هم تماشایی‌تر شده بود.

در این تصویر که همان زمان در اسپانیا گرفته شد، هلال ماه و سیاره‌ی ناهید، در انتهای سمت راست، بر زمینه‌ی آسمان آبیِ تیره‌ی غروب دیده می‌شوند. در پایینِ پیش‌زمینه‌ی تصویر، ابرهای تیره‌ی توفان‌زا را می‌بینیم و یک ابر سندانی سفید نیز بالای صحنه به چشم می‌خورد.

لکه‌های سیاه روی تصویر را هم گله‌ای از پرندگانِ رهگذر به وجود آورده‌اند.

البته اندکی پس از ثبت این تصویر، پرندگان از صحنه‌ی نمایش بیرون رفتند، توفان پایان پذیرفت و ماه و ناهید نیز غروب کرده و در پس افق پنهان شدند.

در همین ماه (مارس ۲۰۱۸، اسفند ۹۶)، ناهید تابناک دوباره به هنگام غروب مهمان آسمان خواهد بود و از امشب تا پایان هفته نیز بسیار نزدیک سیاره‌ی تیر دیده خواهد شد.
#apod
https://goo.gl/og32nz
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/03/ap180304.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

«وجود "آب" چقدر می‌تواند داستان پیدایش ماه را تغییر دهد؟»
—------------------------------------------------------

* آیا وجود آب در ماه با نظریه‌ی "برخورد بزرگ" ناسازگار است؟

چقدر جالب است که اندکی #آب می‌تواند چنین دگرگونی‌هایی ایجاد کند!
ماه در زمانی میان ۴.۴ و ۴.۵ میلیارد سال پیش، در پی برخورد یک جسم با زمین که هنوز روزگار نوزادی‌اش را می‌گذراند پدید آمد. این برخورد قرصی داغ و تا اندازه‌ی تبخیر شده از مواد درست کرد که به گرد این "پیش-زمین" می‌چرخید، و در پایان سرد شد و انباشته شد و #ماه را آفرید.

دانشمندان تا سال‌ها می‌پنداشتند که در پیامدهای پس از برخورد، هیدروژن از مولکول‌های آب جدا شد و به همراه عنصرهای دیگری که نقطه‌ی جوش پایینی داشتند (به اصطلاح عنصرهای گریزا یا فرّار)، از این قرص گریختند و در فضا پراکنده شدند. این باعث شد ماهی که پدید آمد یک جرم خشک و بدون عنصرهای گریزا باشد، چیزی که با بررسی های گذشته روی نمونه‌های خاک و سنگ ماه همخوانی داشت.

ولی پژوهش‌ِ تازه‌ای که درباره‌ی شیمی ماه در دست انجام است نشان می‌دهد که این کره می‌تواند آبدارتر از آنچه در آغاز پنداشته می‌شد باشد، و این چیزیست که پرسش‌هایی درباره‌ی برخی از جنبه‌های این داستان پیدایش مطرح می‌کند.

میکی ناکاجیما از بنیاد کارنگی می‌گوید: «این هنوز جای بررسی و پژوهش بسیاری دارد، از همین رو چیزهای بسیاریست که دانشمندان، از جمله همکاران ما در بنیاد کارنگی، می‌خواهند درباره‌ی میزان آب موجود در ماه بدانند. این پرسشی بسیار مهم است و با توجه به محدود بودن آگاهی‌های ما از تاریخچه و پراکندگی آب‌های ماه، یافتن پاسخش بسیار چالش‌برانگیز است.» ناکاجیما و دیوید استیونسن از کلتک پژوهشی را آغاز کردند در این باره که آیا با توجه به محتوای بالای آب که به تازگی برای ماه برآورد شده، نظریه‌های رایج درباره‌ی پیدایش ماه نیاز به بازنویسی دارند یا نه.

گزارش این پژوهش توسط "ارث اند پلنتاری ساینس لترز" منتشر شده است.

آنها شبیه‌سازی‌های پرجزییاتی انجام دادند تا ببینند آیا نظریه‌های "برخوردی" موجود برای پیدایش ماه می‌تواند یک ماه را توجیه کند که هم آبدار باشد و هم خالی از دیگر عنصرهای گریزا، از جمله پتاسیوم و سدیم؟

آنها چندین مدل با شرایط دمایی و فراوانیِ آبِ گوناگون برای قرصِ ماه‌ساز پدید آوردند. در دماهای بالا، این قرص انباشته از بخار سیلیکاتی می‌شد که از تبخیر گوشته‌ی هر دو جرم (هم پیش‌زمین، و هم جرم برخوردگر) سرچشمه می‌گرفت، با مقدار به نسبت کمی هیدروژن هم که از آب جدا شده بود. در مدل‌هایی با دمای پایین‌تر، این قرص انباشته از آب می‌شد ولی در چنین دماهایی، هیدروژن از این آب جدا نمی‌شد و در نتیجه سازوکار گریزا بودنش بسیار ناکارآمد می‌شد (نمی‌توانست به فضا بگریزد).

ناکاجیما توضیح می‌دهد: «خبر خوب اینست که مدل‌های ما نشان می‌دهند که یافته‌های تازه درباره‌ی آبدار بودن ماه با نظریه‌ی #برخورد_بزرگ ناسازگار و در تناقض نیست.»

ولی این یافته‌ها این معنی را هم می‌دهند که دانشمندان باید نظریه‌های دیگری را برای دلیل تهی بودن ماه از پتاسیم، سدیم، و دیگر عنصرهای گریزا مطرح کنند. احتمال‌های دیگری وجود دارد، از جمله این که عنصرهای گریزای درون قرص به جای این که بگریزند یا بخشی از ماه شوند، به زمین پیوستند. شاید هم زمانی که ماه تازه داشت از قرصِ پس از برخورد پدید می‌آمد، این عنصرها از پیش بخشی از ماه شدند ولی بعدها از آن جدا شدند.
https://goo.gl/LkihX6
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/…/Water-MoonOr…
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

شبیه‌سازی مدل استاندارد پیدایش ماه- برخورد جرمی به بزرگی سیاره‌ی بهرام به زمین در ۴.۴ تا ۴.۵ میلیارد سال پیش، تشکیل قرصی از ذرات آواری، و برافزایش ماه از این قرص.
@onestar_in_sevenskies

«هنرنمایی یک سیاره نوزاد»
—------------------------

در منطقه‌ی ستاره‌زایی جوان مارافسای، ۴۱۰ سال نوری دورتر از خورشید، #قرص_پیش‌سیاره‌ای افسون‌کننده‌ای به نام ای‌اس ۲۰۹ دارد به آرامی دارد دگردیسی پیدا می‌کند. این تصویر شگفت‌انگیز به کمک تلسکوپ قدرتمند #آلما گرفته شده و الگوی نامعمولی از حلقه‌ها و شکاف‌ها را در غبار پیرامون یک ستاره‌ی جوان نشان می‌دهد.

قرص‌های پیش‌سیاره‌ای صفحه‌های فشرده و چرخانی از گاز و غبارند که گرداگرد ستارگان نوزاد دیده می‌شوند. این قرص‌ها موادی را در بر دارند که روزی به سیاره‌ها، ماه‌ها، و اجرام کوچک دیگری تبدیل خواهند شد. سامانه‌ی درون این عکس با داشتن سنی کمتر از یک میلیون سال، بسیار جوان است ولی از هم‌اکنون دو شکاف آشکار دارد در قرص آن پدید می‌آید.

شکاف بیرونی پهن و ژرف است و غبار بسیار کمی در آن مانده. به باور اخترشناسان یک سیاره‌ی غول‌پیکر، تقریبا به اندازه‌ی کیوان در این شکاف است و آن را از غبار پاک کرده. ولی فاصله‌ی آن از ستاره‌ی مرکزی حدود ۸۰۰ دقیقه‌ی نوریست، بیش از سه برابر فاصله‌ی نپتون و خورشید!

این سیاره همچنان که در مسیرش پیش می‌رود، غباری که در راهش است را در لبه‌های بیرونی مدارش انباشته و شکاف را به گونه‌ی فزاینده‌ای پاکیزه‌تر و آشکارتر می‌کند.

شکاف باریک‌تر و غبارآلود درونی می‌تواند توسط یک سیاره‌ی کوچک‌تر پدید آمده باشد، ولی اخترشناسان این احتمال هیجان‌انگیز را نیز پیش کشیده‌اند که در واقع هر دو شکاف دستاورد همان سیاره‌ی بزرگ بیرونی‌اند.

دور بودن این سیاره‌ی کیوان‌مانند از ستاره‌ی مرکزی پرسش‌های فریبنده‌ای را درباره‌ی پیدایش سیاره‌ها در لبه‌های قرص‌های پیش‌سیاره‌ای، به ویژه در زمان‌بندی‌های کوتاه در پی آورده است.

#سیاره_فراخورشیدی
https://goo.gl/qMAoqN
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/03/AS209.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

«وقتی آسمان با نوارهای رنگی آذین بسته می‌شود!»
—------------------------------—

چه چیزی می‌تواند آسمان را با پرتوهایی مانند رنگین‌کمان‌های کنار هم روشن کند؟ پاسخ این پرسش پدیده‌ی هواتاب است.

هواتاب پدیده‌ایست که همه جا رخ می‌دهد ولی معمولا به سختی دیده می‌شود. گاهی یک آشفتگی -مانند نزدیک شدن یک جبهه‌ی توفانی- می‌تواند چین و شکن‌های بزرگی در جو زمین پدید آورد که به نام "امواج گرانش جَوی" شناخته می‌شوندد [این امواج به کلی با امواج "گرانشی" اخترفیزیکی تفاوت دارند-م]

امواج گرانش جوی که به نام "امواج چگالی" هم خوانده می‌شوند، نوسان‌هایی در هوا هستند و همانند امواجی‌اند که از افتادن یک سنگ در یک آبگیر آرام پدید می‌آید.
خوب، ولی این رنگ‌های هواتاب از کجا آمده؟

هواتاب سرخ به احتمال بسیار از مولکول‌های OH (هیدروکسیل) در فراز حدود ۸۷ کیلومتری آسمان سرچشمه می‌گیرد که به هنگام روز در اثر تابش پرتوهای فرابنفش خورشید برانگیخته شده‌اند. هواتاب نارنجی و سبز هم به احتمال بسیار توسط اتم‌های سدیم و اکسیژن در فراز کمی بالاتر پدید آمده.

این تصویر از جایی نزدیک دریاچه‌ی کلوکه در استان چینگهای کشور چین گرفته شده. عکاس که در آن هنگام سرگرم رانندگی بود، در آغاز توجهش به نوار چشمگیر کهکشان راه شیری جلب شد و خودرو را برای عکس گرفتن از آن نگه داشت.

وی با شگفتی تمام در عکسی که با دوربین حس‌مند خود گرفت نوارهای #هواتاب را هم دید که بسیار برجسته و آشکار در سرتاسر آسمان گسترده شده بودند.

این عکس در اینجا به شیوه‌ی دیجیتالی بهبود داده شده تا رنگین‌کمانی بودن این پرتوها بهتر دیده شود.
#apod
https://goo.gl/uLijDA
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/03/ap180306.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

«چشم‌اندازی برافروخته پر از کمان‌ها، فواره‌ها، و امواج شوک»
—------------------------------------------------------—

این آرایه‌ی زیبا و فریبنده از سحابی‌ها و ستارگان را می‌توانید در جنوب منطقه‌ی ستاره‌زایی پرآوازه‌ی سحابی شکارچی، به فاصله‌ی حدود دو درجه از آن پیدا کنید.

ناحیه‌ی درون این عکس پر از ستارگان پرانرژی جوانیست که فواره‌ها و برون‌ریزی‌هایی را با سرعت صدها کیلومتر بر "ثانیه" به بیرون می‌افشانند. برهمکنش این فواره‌ها با مواد پیرامون به پدید آمدن موج‌های شوک درخشانی انجامیده که به نام اجرام #هربیگ_هارو (اچ‌اچ) شناخته می‌شوند.

یکی از این اجرام کمان باشکوهی است که درست سمت راست مرکز چارچوب دیده می‌شود. این جرم که اچ‌اچ ۲۲۲ نام دارد، به نام سحابی آبشار نیز شناخته می‌شود. زیر این آبشار، اچ‌اچ ۴۰۱ را می‌بینیم که نمایی مخروطی دارد.

سحابی درخشان زیر و سمت چپ مرکز تصویر ان‌جی‌سی ۱۹۹۹ است، ابری از غبار که نور یک ستاره‌ی متغیر درونش را بازمی‌تاباند (یک سحابی بازتابی).

این چشم‌انداز کیهانی پهنه‌ای بیش از ۳۰ سال نوری را در لبه‌ی مجموعه ابر مولکولی شکارچی، در فاصله‌ی حدود ۱۵۰۰ سال نوری زمین می‌پوشاند.

برای دیدن نام تک تک اجرام درون این چارچوب، تصویر دوم را ببینید.

#apod
https://goo.gl/67xqcF
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/03/ap180307.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

«چشم‌اندازی برافروخته پر از کمان‌ها، فواره‌ها، و امواج شوک»
توضیح بیشتر در این پست:
https://t.me/onestar_in_sevenskies/3602
@onestar_in_sevenskies

سحابی زیبا و اسرارآمیز آبشار (اچ‌اچ ۲۲۲)
@onestar_in_sevenskies

«ستاره‌ای که با نفس خود همدم مرده‌اش را به زندگی برگرداند!»
—------------------------------------------------------

* رصدخانه‌ی فضایی "اینتگرال" سازمان فضایی اروپا بیننده‌ی رویدادی کمیاب بوده: لحظه‌ای که بادهای وزیده از یک غول سرخ، همدمش که هسته‌ی کُند-چرخان یک ستاره‌ی مرده بود را با درخششی از پرتو X به زندگی برمی‌گرداند.

اینتگرال نخستین بار در ۱۳ اوت ۲۰۱۷ این برق پرتو ایکس را از چشمه‌ای ناشناخته در راستای مرکز کهکشان راه شیری دید. پس از آن، به مدت چند هفته رصدهایی برای یافتن سرچشمه‌ی اصلی رویداد به راه افتاد.

این رصدها یک ستاره‌ی نوترونی با چرخش کُند و به شدت مغناطیده را نشان داد که گویا تازه تغذیه از مواد همسایه‌ی غول سرخش را آغاز کرده بود.

ستارگانی به جرم کمتر از ۸ برابر خورشید در پایان زندگی به غول‌های سرخ تبدیل می‌شوند. لایه‌های بیرونی آنها پس زده شده و تا میلیون‌ها کیلومتر گسترده می‌شوند، پوسته‌های گاز و غباری‌شان با بادهایی به نسبت کُند که سرعتشان بیش از چند صد کیلومتر بر ثانیه نیست از آنها جدا می‌شود.

ستارگان بزرگ‌تر، با جرم‌هایی تا ۲۵-۳۰ برابر خورشید سوختشان را به سرعت می‌سوزانند و با ابرنواخترهایی تماشایی منفجر می‌شوند؛ چیزی که از آنها به جا می‌ماند می‌تواند یک هسته‌ی ستاره‌ای چرخان با میدان مغناطیسی نیرومند، به نام ستاره‌ی نوترونی باشد. این هسته‌ی ریز می‌تواند جرمی حدود یک و نیم برابر جرم خورشید داشته باشد که همه‌ی آن را در کره‌ای به قطر تنها ۱۰ کیلومتر جا داده و یکی از چگال‌ترین اجرام شناخته شده‌ی کیهانی را ساخته است.

یافتن سامانه‌های دوتایی از این دست چندان نامعمول نیست، ولی این سامانه‌ی نویافته از نژادی کمیاب به نام "دوتایی‌های پرتو X همزی (symbiotic)" است که تاکنون بیش از ۱۰ تای آنها شناخته نشده.

انریکو بوتسو از دانشگاه ژنو و نویسنده‌ی اصلی این پژوهش می‌گوید: «اینتگرال لحظه‌ای ویژه و کم‌مانند در تولد یک #سامانه‌_دوتایی کمیاب را دید. غول سرخ بادهایی به اندازه‌ی کافی چگال و کم‌سرعت برای تغذیه‌ی ستاره‌ی نوترونی همدمش آزاد کرد، و باعث شد این ستاره‌ی مرده برای نخستین بار درخششی پرانرژی از خود بگسیلد.»

این زوج بی‌تردید زوج نامعمولیست. بر پایه‌ی داده‌های تلسکوپ‌های فضایی ایکس‌ام‌ام-نیوتن اِسا و نوستار ناسا، این ستاره‌ی نوترونی تقریبا هر دو ساعت یک بار به گرد محورش می‌چرخد- این در مقایسه با دیگر ستارگان نوترونی که در هر ثانیه چند بار می‌چرخند بسیار کُند است. نخستین سنجش‌ها از میدان مغناطیسی این ستاره‌ی نوترونی هم نشان داد که این میدان به گونه‌ی شگفت‌انگیزی نیرومند است.

به طور معمول، میدان مغناطیسی نیرومند نشانه‌ی جوان بودن یک ستاره‌ی نوترونی است زیرا به باور دانشمندان میدان مغناطیسی با گذشت زمان ضعیف می‌شود. از سوی دیگر، غول سرخ جرمی بسیار پیرتر است و از همین رو این دو جفت عجیب و غریبی را با هم ساخته‌اند.

انریکو می‌گوید: «این دو جرم گیج‌کننده‌اند. یا باید بگوییم میدان مغناطیسی ستاره‌ی نوترونی اساسا با گذشت زمان تغییری نکرده بوده، یا این که ستاره‌ی نوترونی بعدها در تاریخ این سامانه‌ی دوتایی پدید آمده. اگر ستاره‌ی نوترونی بعدها ساخته شده بوده، پس باید دستاورد رُمبش یک کوتوله‌ی سفید باشد که با فروکشیدن مواد غول سرخ در یک بازه‌ی زمانی بلند به ستاره‌ی نوترونی تبدیل شده، نه این که مانند ستارگان نوترونی معمولی، در پی انفجار ابرنواختریِ یک ستاره‌ی پرجرم کم‌عمر پدید آمده باشد.»

یک #ستاره‌_نوترونی جوان و یک #غول_سرخ پیر که با هم باشند، در جایی بادهای وزیده شده از این غولِ پف‌کرده به ستاره‌ی نوترونی رسیده و آغاز به ریختن بر سر آن کرده، چرخش آن را کند کرده و پرتو X می‌گسیلد.

اریک کولکرز، دانشمند برنامه‌ی اینتگرال اِسا می‌گوید: «ما در همه‌ی ۱۵ سال رصدمان با اینتگرال این جرم را ندیده بودیم، پس باورمان اینست که آنچه دیده‌ایم آغاز درخشش پرتو X آن بوده. ما به رصدمان برای دیدن دگرگونی‌های آن ادامه می‌دهیم [شاید] تنها یک برون‌ریزی بلندمدت بوده، ولی تاکنون که تغییر چشمگیری در آن ندیده‌ایم.»
https://goo.gl/HtpNcf
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/03/symbiotic-binary.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

چرخه‌ی زندگی و فرگشت ستارگان با جرم‌های گوناگون
@onestar_in_sevenskies

«سنگ‌چین‌های شمال مریخ»
—---------------------—

این عکس در اصل برای دنبال کردن حرکت تلماسه‌های نزدیک قطب شمال سیاره‌ی #بهرام (مریخ) گرفته شده ولی آنچه در زمینه‌ی میان آنها دیده می‌شود هم کم از شگفتی ندارد!

این سطح نوارهای تیره و روشنی دارد که از بالا چپ به پایین راست تصویر کشیده شده‌اند. در نوارهای تیره، دسته‌هایی از تخته‌سنگ دیده می‌شود که در فاصله‌هایی تقریبا منظم ریخته شده‌اند. [در تصویر دوم بهتر دیده می‌شود]

چه چیزی این کپه‌های سنگی را دسته‌بندی کرده؟

در شمالگان سیاره‌ی زمین، سنگ‌ها می‌توانند در فرآیندی به نام "کوژ یخبندانی" یا "بالازدگی یخبندانی" (frost heave) دسته‌بندی شوند. در این فرآیند، یخ زدن‌ها و آب‌شدن‌های چندین باره‌ی زمین سنگ‌ها را به سطح می‌آورد و در کپه‌ها، نوارها، یا حتی دایره‌هایی دسته‌بندی می‌کند. این چرخه‌ی دمایی روی زمین یک سال به درازا می‌کشد، ولی سیاره‌ی سرخ سال بسیار بلندتری دارد و از همین رو این فرآیند در آن بسیار بیشتر زمان می‌برد.

این عکس‌ها را فضاپیمای #مدارگرد_شناسایی_بهرام (ام‌آراو) به کمک دوربین هایراز خود (HiRISE) گرفته. هر پیکسل تصویر نخست هم‌ارز ۲۵ سانتیمتر است و اجرامی به بزرگی ۹۶ سانتیمتر در آن به خوبی دیده می‌شوند. شمال چشم‌انداز بالای تصویر است.
https://goo.gl/Jc8Miw
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/03/MarsFrostHeave.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

دسته‌های سنگی شمال سیاره‌ی بهرام (مریخ) که در فرآیندی به نام "کوژ یخبندانی" بالا آمده و به فاصله‌های منظم روی سطح کپه شده‌اند در این تصویر به خوبی دیده می‌شوند.
@onestar_in_sevenskies

«نمای فروسرخ از توفان‌های پرپیچ و تاب قطب شمال مشتری»
—-------------------------------------------------------

این نمای خیره‌کننده از چرخندهای قطب شمال سیاره‌ی #مشتری از داده‌هایی پدید آمده که فضاپیمای #جونو با یکی از دستگاه‌های خود به نام نقشه‌بردار فروسرخ شفقی مشتری (جیرام، JIRAM) گرد آورده بود. این داده‌های فروسرخ که تابش گرمایی از قله‌ی ابرهای مشتری را نشان می‌دهند تنها محدود به نیمه‌ی رو به آفتابِ سیاره نیستند.

در این تصویر فروسرخ هشت ویژگی چرخندی را می‌بینیم که چرخندی به قطر حدود ۴۰۰۰ کیلومتر درست کنار قطب شمال جغرافیایی این سیاره‌ی غول‌پیکر را در میان گرفته‌اند.

بر پایه‌ی داده‌های مشابه، قطب جنوب مشتری هم دارای چرخندیست که با پنج چرخند دیگر در میان گرفته شده. چرخندهای قطب جنوب کمی بزرگ‌تر از همتایان شمالیشان هستند.

داده‌های فضاپیمای کاسینی نشان داده بود که غول گازی کیوان در هر یک از قطب‌هایش تنها یک سامانه‌ی #توفان چرخندی دارد.
#apod
https://goo.gl/CwcRgy
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/03/ap180308.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

«نعلبکی رنگین‌کمانی در آسمان برزیل!»
—---------------------------------—

چند روز پیش اهالی برازیلیا در کشور برزیل هنگام غروب آفتاب بیننده‌ی نمایشی بزرگ و زیبا در آسمان بودند- ابرهایی هفت‌رنگ در آسمان پدیدار شدند و با هم یک "نعلبکی" غول‌پیکر را ساختند.

اینها ابرهای کلاهکی (پیلیوس) بودند. در بعد از ظهرهای گرم تابستان، ابرهای کومه‌ای (کومولوس) بالا می‌روند و لایه‌های هوای نمدار بالایشان را به فراز بالاتر می‌رانند. این لایه‌ها در آنجا سرد و چگالیده می‌شوند و کلاهک‌هایی از #ابر می‌سازند- به زبان لاتین: pileus.

از آنجایی که ابرهای کلاهکی بسیار سریع پدید می‌آیند، ریزقطره‌های آب‌ درونشان همگی به یک اندازه می‌شوند، و این شرایطی مناسب برای پدیده‌ی رنگین‌تابی فراهم می‌کند. ریزقطره‌های یکدست نور خورشیدی که از درونشان می‌گذرد را می‌پراکنند (پراش نور) و از آن آرایه‌ای از رنگ‌های ملایم می‌سازند.

پیکره‌ی نعلبکی-مانند این ابرهای کلاهکی به دلیل وزش لایه‌ای از باد در بالای ابر کومه‌ای است که موج‌هایی غول‌پیکر در این ابرهای رنگارنگ انداخته.

به گفته‌ی لئو کالداس که این عکس را از این ابرها گرفت، اینها نمایشی عالی برای پایان دادن به روز بودند.
https://goo.gl/G8ykja
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/03/pileus-cloud.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

«چشم‌انداز گسترده سحابی کله‌اسبی»
—------------------------------
https://goo.gl/w1j6RM
این چشم‌انداز گسترده از فضای میان‌ستاره‌ای پیرامون سحابی پرآوازه‌ی کله‌اسبی، با همگذاری داده‌های تصویری تلسکوپ غول‌پیکر زمینی ویستا (VISTA) و تلسکوپ فضایی #هابل به دست آمده است.

[تصویر هابل را اینجا دیده بودید: * شاهکار تازه هابل: نمایی که تاکنون از سحابی کله‌اسبی ندیده‌اید (https://goo.gl/rbMgDV)]

ابرهای مولکولی پرغبار منطقه که در این عکس در محدوده‌ی طول موج‌های فروسرخ-نزدیک دیده می‌شوند، در میدانی پراکنده شده‌اند که چیزی حدود دو سوم قطر یک ماه کامل را در آسمان سیاره‌ی زمین می‌پوشاند. پهنای این چشم‌انداز از چپ به راست در فاصله‌ی برآوردی سحابی کله‌اسبی -یعنی چیزی حدود ۱۶۰۰ سال نوری- به بیش از ۱۰ سال نوری می‌رسد.

#سحابی_کله‌اسبی که نام دیگرش بارنارد ۳۳ است و حتی در نمای فروسرخ-نزدیک هم بازشناخته می‌شود را در بالا، سمت راست چارچوب می‌بینید: یک ستون گرد و غبار که بالاترین نقطه‌اش جایگاه ستارگان نوزاد است.

پایین و سمت چپ، سحابی بازتابی درخشان ان‌جی‌سی ۲۰۲۳ دیده می شود که یک ستاره‌ی داغ جوان را در بر گرفته و از بازتاب نور آن روشن شده است.

ابرهای تیره‌ی زیر گردن اسب و در لبه‌ی ان‌جی‌سی ۲۰۲۳ هم با تابش سرخ-دور خود (دورترین رنگ سرخ در طیف نور دیدنی) وجود فواره‌هایی پرانرژی را نشان می‌دهند که به نام اجرام هربیگ-هارو شناخته می‌شوند و آن‌ها هم به ستارگان نوزاد ربط دارند.

#apod

—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/03/ap180309.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

نمای فروسرخ سحابی کله‌اسبی به تنهایی
در اینجا درباره‌ی این عکس بخوانید: * شاهکار تازه هابل: نمایی که تاکنون از سحابی کله‌اسبی ندیده‌اید (https://goo.gl/rbMgDV)
@onestar_in_sevenskies

«شبکه‌ای از پرورشگاه‌های ستاره‌ای در دل سحابی شکارچی»
—---------------------------------------------

این تصویر که از پیوند داده‌های آرایه‌ی آلما و چند تلسکوپ دیگر درست شده نمایی خیره‌کننده از شبکه‌ای از رشته‌ها در سحابی شکارچی، یک منطقه‌ی ستاره‌زایی پرآوازه در فاصله‌ی ۱۳۵۰ سال نوری زمین را نشان می‌دهد. این رشته‌ها در نگاه نخست سرخ و داغ و آتشین به نظر می‌رسند ولی در حقیقت به اندازه‌ای سردند که برای دیدنشان نیاز به تلسکوپ هایی مانند آلما بوده.

دسته ستاره‌ی درخشان و آبی‌-سفیدی که در بالا، سمت چپ تصویر می‌بینید ستارگان خوشه‌ی ذوزنقه‌اند- خوشه‌ای از ستارگان داغ و جوان که تنها چند میلیون سال از عمرشان می‌گذرد.

رنگ‌های سرخ در این تصویر داده‌های با طول موج میلیمتری از آرایه‌ی بزرگ میلیمتری/زیرمیلیمتری آتاکاما (#آلما) و تلسکوپ ۳۰ متری آیرام (IRAM) را نشان می‌دهد، و رنگ‌های آبی هم نماینده‌ی داده‌های آشناترِ فروسرخیست که از تلسکوپ بسیار بزرگ (وی‌ال‌تی) به دست آمده.

ساختارهای رشته‌ای پَرمانندی که اینجا دیده می‌شود رشته‌های بلندی از گاز سردند که تنها در طول موج‌های میلیمتری دیده می‌شوند و در طیف‌های دیدنی (مریی) و فروسرخ نادیدنی‌اند و از همین رو آلما یکی از کم‌شمار دستگاه‌هاییست که برای بررسی آنها در دسترس دانشمندانست. این گاز ستاره‌ساز است- کم کم زیر گرانش خود فرومی‌رُمبد و به اندازه‌ای فشرده می‌شود که یک پیش‌ستاره (جنین ستاره‌ای) پدید می‌آورد.

هدف دانشمندان از گردآوری داده‌های این عکس بررسی این رشته‌ها برای آگاهی بیشتر درباره‌ی ساختار و همنهش آنها بود. آنها داده‌های آلما را برای یافتن شناسه‌های گاز دیازنیلیوم (Diazenylium) به کار بردند، ماده‌ای که بخشی از این ساختارها را ساخته. این دانشمندان به هنگام این بررسی توانستند شبکه‌ای از ۵۵ رشته را شناسایی کنند.

#سحابی_شکارچی نزدیک‌ترین منطقه‌ی #ستاره‌زایی بزرگ به زمین است و از همین رو اخترشناسان با هدف بهتر شناختن فرآیندهای پیدایش و فرگشت ستارگان در چند میلیون سال نخست زندگیشان، آن را با دقت بررسی می‌کنند.

این تصویر از پیوند ۲۹۶ مجموعه‌ی داده‌ درست شده و یکی از بزرگ‌ترین موزاییک‌های پُروضوحیست که تاکنون در طول موج‌های میلیمتری از یک منطقه‌ی ستاره‌زایی به دست آمده.
https://goo.gl/QY9AQk
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/03/eso1809a.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

«یک ماه قمری کامل در یک عکس»
—------------------------------—

هر شب که به ماه نگاه می‌کنید بخش روشن از آفتابِ آن را می‌بینید که به آهستگی تغییر می‌کند.

این پیشروی گام‌ها از #ماه_نو به ماه پُر (کامل) و دوباره به ماه نو در چرخه‌ای انجام می‌شود که به نام ماه قمری شناخته شده و حدود ۲۹.۵ روز به درازا می‌کشد.

این نماها از بالا، سمت چپ تا پایین، سمت راست، پیشروی گام‌های ماه در ۲۵ شب پیاپی را نشان می‌دهند که از ۱۸ ژانویه آغاز شده و تقریبا یک ماه قمری کامل را در بر می‌گیرند.

دو روز پیش و دو روز پس از ماه نو در این نماها نادیده گرفته شده، زمانی که ماه در باریک‌ترین گام هلال است و از آنجایی که در آن هنگام در آسمان نزدیک به خورشید است، به سختی دیده می‌شود.

سازنده‌ی این نماها برای کامل کردن چرخه‌ی ماه، از آسمان عمدتا تاریک شب‌های آریزونا و همچنین کمک یک دوست بهره گرفته. نیمه‌ی نخست نماها در غروب و شامگاه گرفته شده و نیمه‌ی دوم در سپیده‌دم و بامدادان.

برای تمیزتر شدن کار، گام کامل ماه که در شب ۳۱ ژانویه بود درست در مرکز چارچوب نشان داده شده. این دومین #ماه _امل در ژانویه بود (ماه آبی)، و همچنین، ماه نزدیک به نقطه‌ی پیرازَم یا حضیض مدارش نیز بود (ابرماه)، و افزون بر اینها، یک ماه‌گرفتگی کامل هم برایش رخ داد که رنگ آن را سرخ کرد (ماه خون)؛ بنابراین این ماه کامل یک "ابرماه آبی خون" نیز نامیده می‌شد.

#apod
https://goo.gl/RJm1E6
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/03/ap180310.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky

«بارش پرتوهای کیهانی بر زمین شدیدتر شده!»
—---------------------------------------—

پرتوهای کیهانی خطرناکند- و دارند خطرناک‌تر هم می‌شوند. این چکیده‌ی مقاله‌ی تازه‌ایست که در نشریه‌ی پژوهشی "اسپیس وِدِر" منتشر شده. نویسندگان این گزارش که رهبری آنها را پرفسور ناتان شوادرون از دانشگاه نیوهمشیر بر عهده داشت، این پرتوهای خطرناک که از ژرفای فضا می‌آیند دارند با نرخ بیشتری نسبت به پیش‌بینی‌های گذشته افزایش می‌یابند.

داستان از چهار سال پیش آغاز شد، هنگامی که شوادرون و همکارانش نخستین بار زنگ خطر را درباره‌ی #پرتوهای_کیهانی به صدا در آوردند. آنان با بررسی داده‌های "تلسکوپ پرتوی کیهانی برای اثرات پرتوها" (کریتر، CRaTER) که بخشی از مدارگرد شناسایی ماه ناسا (ال‌آراو) است پی بردند که پرتوهای کیهانی در سامانه‌ی زمین-ماه افزایش یافته و به سطح‌هایی که تاکنون در عصر فضا سابقه نداشته رسیده. آنها اشاره کردند که بدتر شدن محیط تابشی یک خطر احتمالی برای فضانوردان است که محدوده‌ی زمانی برای اقامت امن آنها در فضا را کاهش می‌دهد.
@onestar_in_sevenskies
نمودار نخست از مقاله‌ی سال ۲۰۱۴ این دانشمندانست و شمار روزهایی که یک فضانورد مرد ۳۰ ساله می‌تواند در فضا، درون فضاپیمایی با سپر آلومینیومی ۱۰ گرم بر سانتیمتر مکعب، تا پیش از رسیدن به حد تابشی مجاز ناسا بگذراند را نشان می‌دهد.

شوادرون می‌گوید: «در دهه‌ی ۱۹۹۰، یک فضانورد می‌توانست ۱۰۰۰ روز را در محیط میان‌سیاره‌ای بگذراند. در سال ۲۰۱۴ ... تنها ۷۰۰ روز. این تغییر بسیار بزرگیست.»

پرتوهای کیهانیِ کهکشانی از بیرون از سامانه‌ی خورشیدی می‌آیند و آمیزه‌ای از فوتون‌ها و ذرات زیراتمی‌ پرانرژی‌ای هستند که از انفجارهای ابرنواختری و دیگر پدیده‌های خشن کیهان آزاد شده و به سوی زمین می‌آیند. نخستین خط دفاعی ما خورشید است: میدان مغناطیسی خورشید و بادهای آن با هم می‌تواند یک "سپر" پُرمنفذ (متخلخل) بسازند که جلوی ورود پرتوهای کیهانی به درون سامانه‌ی خورشیدی را بگیرد. این سپر در زمان بیشینه‌ی خورشید نیرومندترین است و در زمان کمینه‌ی آن، ضعیف‌ترین- آهنگ ۱۱ ساله‌ی این نمودار تاثیر همین چرخه را نشان می‌دهد.

به نوشته‌ی این دانشمندان در مقاله‌ی تازه، مساله اینست که این سپر دارد ضعیف می‌شود: «در دهه‌ی گذشته، چگالی بادهای خورشید و شدت میدان مغناطیسی آن پایین بوده، این نشانگر ناهنجاری‌هاییست که تاکنون در عصر فضا دیده نشده. یکی از نتایج این فعالیت بسیار ضعیف این بوده که بیننده‌ی بالاترین شارهای پرتوهای کیهانی بوده‌ایم.»
@onestar_in_sevenskies
شوادرون و همکارانش در پژوهش سال ۲۰۱۴ برای پیش‌بینی شدت پرتوهای کیهانی در کمینه‌ی بعدی خورشیدی (که انتظار می‌رود در ۲۰۱۹-۲۰۲۰ باشد)، یک مدل پیشرو از فعالیت خورشیدی را به کار بردند. وی می‌گوید: «بررسی پیشین ما یک افزایش تقریبا ۲۰ درصدی را در نرخ پرتوها از یک کمینه‌ی خورشیدی تا کمینه‌ی بعدی نشان می‌داد. ولی اکنون می‌بینیم نرخی که دستگاه کریتر در ۴ سال گذشته ثبت کرده تا حدود ۱۰ درصد از پیش‌بینی‌ها بیشتر است، که نشان می‌دهد محیط تابشی دارد با سرعتی بیش از چشمداشت‌ها بدتر می‌شود.» در نمودار دوم ، داده‌های سبزِ روشن همین افزایش تازه را نشان می‌دهند.

داده‌هایی که شوادرون و همکارانش ...
ادامه در پست بعد 👇👇👇👇

ادامه‌ی پست پیشین:👆🏽👆🏽👆🏽👆🏽
... داده‌هایی که شوادرون و همکارانش بررسی کرده‌اند توسط دستگاه کریتر در مدارگرد شناسایی ماه به دست آمده. این مدارگرد که به گرد ماه در چرخش است در معرض مستقیم پرتوهای کیهانی‌ایست که از سد خورشید گذشته‌اند. ما روی زمین، به جز خورشید دو سپر دفاعی دیگر داریم: میدان مغناطیسی زمین و جو زمین، که هر دویشان شار این پرتوها را کاهش می‌دهند.

ولی این افزایش حتی روی زمین هم حس شده. از سال ۲۰۱۵ تاکنون تقریبا هر هفته بالون‌های هواشناسیِ فضا به پوش‌سپهر جو (استراتوسفر) فرستاده می‌شوند. حسگرهای این بالون‌ها افزایشی ۱۳ درصدی را در تابش‌هایی (پرتو X و پرتو گاما) که به درون جو زمین نفوذ می‌کنند نشان می‌دهند.
@onestar_in_sevenskies
پرتوهای ایکس و گامایی که این بالون‌ها ردیابی کرده‌اند "پرتوهای کیهانی دوُمین (ثانویه)" هستند که از برخورد پرتوهای کیهانی اصلی به جو زمین پدید آمده‌اند. آنها رد پرتوهای کیهانی‌ای را نشان می‌دهند که از سد جو زمین گذشته و دارند به سطح آن می‌رسند. دامنه‌ی انرژی این حسگرها ۱۰ کیلوالکترون ولت تا ۲۰ مگاالکترون ولت است که همانند دستگاه‌های پرتو X پزشکی و پوینده‌های (اسکنرهای) امنیتی فرودگاه‌هاست.

تاثیر این دگرگونی‌ها بر ما چیست؟ پرتوهای کیهانی که به درون هواپیماهای مسافربری نفوذ می‌کنند و بر سر مسافران وخدمه‌ی آنها می‌بارند به اندازه‌ایست که خلبانان از سوی کمیسیون بین‌المللی حفاظت در برابر پرتو (ICRP) به عنوان "پرتوکارهای حرفه‌ای" شناخته شده‌اند. برخی از پژوهش‌ها نشان می‌دهند که پرتوهای کیهانی می‌توانند ابرها را بارور کرده و آذرخش به راه بیندازند و چه بسا آب و هوا و شرایط اقلیمی را دگرگون کنند. افزون بر آن، پژوهش‌های جداگانه نشانگر ارتباط پرتوهای کیهانی با کژآهنگی یا آریتمی قلبی در همه‌ی گروه‌های سنی بوده.

در سال‌های پیش رو، با رفتن خورشید به سوی کمینه‌ای که شاید ژرف‌ترین کمینه‌ی خورشیدی در یک سده‌ی گذشته باشد، پرتوهای کیهانی از این هم شدیدتر خواهند شد.
https://goo.gl/rDEuks
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/03/CosmicRay.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky