👑یک ستاره در هفت آسمان👑
1.12K subscribers
2.29K photos
598 videos
73 files
5.28K links
وبلاگ تخصصی نجوم و اخترفیزیک که از سال ۲۰۱۰ تاکنون بی‌وقفه به کار ترجمه‌ی مطالب متنوع و گوناگونِ این حوزه‌ی دانش، از معتبرترین سایت‌های بین‌المللی می‌پردازد:
http://www.1star7sky.com/
فیسبوک: https://www.facebook.com/1star7sky/
Download Telegram
«نواختر درخشان در آسمان تایلند»
—-------------------------------------
https://goo.gl/cJYLJA
ماه گذشته یک انفجار ستاره‌ای از گونه‌ی نواختر در صورت فلکی کمان رخ داد که هفته‌ی گذشته روشنی‌اش حتی به اندازه‌ی توان دید چشم نامسلح هم رسید و این شب‌ها می‌توان آن را با یک دوربین دوچشمی دید.

یک نواختر کلاسیک در اثر انفجار #گرماهسته‌ای روی سطح یک کوتوله‌ی سفید رخ می دهد؛ کوتوله‌ی سفید ستاره‌ی چگالی است که جرمی برابر با خورشید دارد ولی همه‌ی آن را در کره‌ای به اندازه‌ی زمین جا داده.

در این تصویر‌ که هفته‌ی گذشته گرفته شده، این نواختر را بر فراز پرستشگاه باستانی وات ماهاتات در پارک تاریخی سوخوتای تایلند می‌بینیم. [نقطه‌ی درخشان بالای آسمان سیاره‌ی ناهید است- تصویر دوم را ببینید👇🏼👇🏼]

اگر می‌خواهید نواختر ۲۰۱۶ کمان را با چشم خود ببینید، درست پس از غروب آفتاب بیرون بروید و آن را نزدیک افق باختری، در صورت فلکی کمان (قوس) که شکلی مانند یک قوری هم دارد جستجو کنید. در ضمن سیاره‌ی بسیار تابناک ناهید هم در آسمان به این نواختر نزدیک است.

ولی امروز و فردا نکنید، زیرا نه تنها این نواختر دارد کم‌نور می‌شود، بلکه آن بخش آسمان هم روز به روز دارد بیشتر به افق نیمه‌روشن باختری نزدیک می‌شود.

#نواختر #صورت_فلکی_کمان #کوتوله_سفید #ناهید #apod
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2016/11/Nova-Sagittarius2016.html
—-------------------------------------------------

به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«دیده شدن شراره نیرومند در یک کوتوله سفید برای نخستین بار»
—------------------------------------------------------—
https://goo.gl/xTaH3k
* دانشمندان دانشگاه آکسفورد برای نخستین بار شراره‌هایی از گاز را مشاهده کرده‌اند که با سرعت باورنکردنی از یک سامانه‌ی دوتایی کوتوله‌ی سفید بیرون می‌زند. دیدن چنین فعالیتی برای نخستین بار، نشان می‌دهد که شناخت کنونی ما از رفتار و عادت‌های ستارگان و توانایی‌های آنها هنوز کاستی دارد.

شراره‌های تند (rapid flares) که دگرگونی‌هایی بی‌اندازه نیرومند و سریع در روشنایی یک ستاره هستند زمانی رخ می‌دهند که ستاره به طور ناگهانی مقدار بسیار هنگفتی انرژی آزاد کند. چنین رفتاری -البته با انرژی کمتر- در خورشید خودمان هم دیده شده که در آن، در یک بازه‌ی زمانی کوتاه انرژی مغناطیسی آزاد شده و شراره‌های خورشیدی پدید می‌آید. این فعالیت نامعمول که در طول موج‌های رادیویی در اس‌اس-ماکیان (SS Cyg) که یکی از درخشان‌ترین ستارگان متغیر در #صورت_فلکی_ماکیان است دیده شده، دانش کنونی ما از برافزایش گاز و تولید شراره در این ستارگان را به چالش می‌کشد.

نواخترهای کوتوله -اجرامی مانند اس‌اس-ماکیان که در آنها یک ستاره‌ی معمولی خورشیدسان به گرد یک کوتوله‌ی سفید می‌چرخد- به دلیل رفتار فورانی تکرارشونده و سطح پایینشان (یک برون‌ریزی) به خوبی شناخته شده‌اند، ولی هرگز دیده نشده بود رفتاری در اندازه‌ی شراره‌های تند از خود نشان دهند.

برون‌ریزی‌ها پیش از این در کوتوله‌های سفید، ستارگان نوترونی و حتی سیاهچاله‌های غول‌پیکر درون کهکشان‌های گوناگون دیده شده بودند. این اجرام به طور عمده با نیروی گرانش، گازهای ستاره‌ی همدمشان را به سوی خود کشیده و از راه برافزایش می‌مکند. این ستارگان هر از گاهی بخشی از این گاز را به شکل فواره‌هایی به بیرون پرتاب می‌کنند، یعنی آن را به شکل یک تک-باریکه‌ی مخروطی‌شکلی بیرون می‌ریزند.

در فوریه‌ی ۲۰۱۶ که رفتار اس‌اس ماکیان برای نخستین بار دیده شد، به عنوان یک برون‌ریزی نامعمول در نظر گرفته شد، ولی بررسی‌های تلسکوپی بعدی پرده از وجود شراره‌های تند و شگفت‌انگیز آن برداشت. فریبنده‌ترین و نامنتظره‌ترین رفتار در طول موج‌های رادیویی و در پایان برون‌ریزی دیده شد، زمانی که یک شراره‌ی "غول‌پیکر" رخ داد. این #شراره که کمتر از ۱۵ دقیقه زمان برد، دارای انرژی‌ای بیش از یک میلیون برابر نیرومندترین شراره‌های خورشید بود (اوج چگالی شار آن نزدیک به ۲۰ میلیون یانسکی (mJy) بود). سطح داده‌های رادیوییِ دریافت شده از این شراره برای سامانه‌های نواختر کوتوله بی‌سابقه بود و با داده‌های رادیویی که از یک فواره انتظار می‌رفت همخوانی داشت.

دکتر کونال مولی، پژوهشگر اخترفیزیک در دانشگاه آکسفورد و رهبر این پژوهش می‌گوید: «بسیاری از چشمگیرترین پژوهش‌های اخترفیزیکی بر پایه‌ی بررسی اس‌اس ماکیان بوده. آخرین آنها -دیده شدن یک شراره‌ی رادیویی سریع و درخشان در پایان یک برون‌ریزی- بسیار نامعمول است و نشان می‌دهد که چه بسا فیزیک ناشناخته‌ای در آن نقش داشته باشد. چشمداشت ما دیدن شراره‌های آهسته‌ی مربوط به ناپایداری ستاره بود ولی به جایش فعالیت‌های تند و سریع و مخروطی‌شکلی دیدیم که در آن، انرژی هنگفتی در بازه‌ی زمانی تنها ده دقیقه آزاد شد. چنین چیزی را هرگز در یک سامانه‌ی #نواختر کوتوله ندیده بودیم.»

«در آینده، نظریه‌پردازان باید به کمک رصدگران به جستجوی پاسخی برای این شراره‌های تند درون اس‌اس ماکیان بپردازند تا شناخت کاملی از فرآیند #برافزایش گاز و پس‌زنی گاز در سامانه‌های کوتوله‌ی سفید- به ویژه نواخترهای کوتوله به دست آورند؛ پژوهش‌های همانندی هم باید بر روی سامانه‌های اخترفیزیکی دیگر انجام شود.»

اس‌اس ماکیان در بیش از صد سالی که از یافته شدنش می‌گذرد مورد پژوهش‌های گسترده‌ی اخترشناسان بوده. این ستاره همچنان به فراهم آوردن بینش‌های تازه درباره‌ی فرآیندهای فیزیکی مربوط به سامانه‌های دوتایی کوتوله‌ی سفیدی ادامه می‌دهد، از جمله همین فرآیندهایی که توسط گروه دکتر مولی شناسایی شده.

دکتر مولی و گروهش در آکسفورد اکنون سرگرم بررسی‌های بیشتر بوده و می‌خواهند بدنه‌ای از رویدادهای قطعی درباره‌ی رفتارهای نواخترهای کوتوله بسازند و تعیین کنند که آیا این سامانه‌ها به راستی توانایی پدید آوردن فواره‌های نیرومند را دارند یا نه.

#ستاره_متغیر
—------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/01/SSCyg.html
—-------------------------------------------------
به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«همزیستی انفجاری دو ستاره»
—------------------------—

"آر دَلو" (R Aquarii) که از دیرباز (از حدود ۱۰۰۰ سال پیش) به عنوان یک ستاره‌ی متغیر که با چشم نامسلح هم دیده می‌شود شناخته شده بود، در حقیقت یک سامانه‌ی ستاره‌ای دوتایی برهم‌کنشی است، دو ستاره که به نظر می‌رسد با هم در یک همزیستی نزدیک به سر می‌برند.

این سامانه که با فاصله‌ی حدود ۷۱۰ سال نوری از زمین، در #صورت_فلکی_دلو جای دارد، از یک غول سرخ سرد و یک کوتوله‌ی سفید داغ و چگال تشکیل شده که به گرد مرکز جرم مشترکشان (گرانیگاه سامانه) در چرخشند.

بیشتر نوری که از این سامانه دیده می‌شود از آنِ غول سرخ است که خودش یک #ستاره‌_متغیر بلند-دوره از گونه‌ی ستاره‌ی "شگفت‌اختر" (میرا) است. ولی کوتوله‌ی سفید دارد با گرانش خود مواد سردِ درون پوشش گسترده‌ی غول سرخ را به سوی سطح خود می‌کشد، فرآیندی که هر از گاهی به یک انفجار گرماهسته‌ای می‌انجامد و مواد را به فضا پرتاب می‌کند [انفجاری نامتقارن به نام #نواختر-م].

این تصویر از همگذاری داده‌های چند طیف درست شده و در آن، نور دیدنی (مریی) که به رنگ سرخ دیده می‌شود نشانگر حلقه‌ای از مواد است که همچنان دارد گسترده می‌شود. این مواد از انفجاری سرچشمه گرفته‌اند که می‌بایست در اوایل دهه‌ی ۱۷۷۰ دیده شده باشد.

دانشمندان از سال ۲۰۰۰ تاکنون، به کمک رصدخانه‌ی پرتو X چاندرای ناسا فرآیندهای پرانرژیِ کمتر شناخته‌ شده‌ای که به تابش‌های پرانرژی سامانه‌ی آر دلو می‌انجامد را زیر نظر گرفته‌اند. داده‌های چاندرا در تصویر به رنگ آبی دیده می‌شوند.

پهنای میدان دید این تصویر در فاصله‌ی برآوردی آر دلو به حدود یک سال نوری می‌رسد.
#apod
https://goo.gl/cfYwm5
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/06/RAquarii.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
telegram: @onestar_in_sevenskieshttps://goo.gl/53tD84
«هم‌زیستی پرالتهاب دو ستاره»
—------------------------—

اخترشناسان از چند دهه پیش از وجود برون‌ریزی‌های بی‌نظم از سامانه‌ی ستاره‌ای دوتایی "وی۷۴۵ کژدم" در فاصله‌ی ۲۵۰۰۰ سال نوری زمین (در #صورت_فلکی_کژدم) آگاه بوده‌اند. آنها به هنگام برون‌ریزی‌های پیشین که سال‌های ۱۹۳۷ و ۱۹۸۹ رخ دادند غافلگیر شدند. ولی هنگامی که ۶ فوریه‌ی ۲۰۱۴ دوباره غرید، اخترشناسان با چندین تلسکوپ از جمله رصدخانه‌ی پرتو X چاندرای ناسا، از پیش خود را آماده‌ی رصدش کرده بودند.

وی۷۴۵ کژدم از یک #غول_سرخ و یک #کوتوله‌_سفید تشکیل شده که در دام گرانش یکدیگر گرفتار شده‌اند. این دو با چنان فاصله‌ی کمی به گرد یکدیگر می‌چرخند که لایه‌های بیرونی غول سرخ در اثر گرانش نیرومند کوتوله‌ی سفید از آن جدا شده‌ و به آرامی به سطح کوتوله‌ی سفید فروکشیده می‌شوند. با گذشت زمان، مواد به اندازه‌ای روی کوتوله‌ی سفید انباشته می‌شود که یک انفجار گرماهسته‌ای به پا می‌کنند و درخشش سامانه را به گونه‌ی چشمگیری بالا می‌برند- پدیده‌ای بسیار درخشان که به نام نواختر شناخته می‌شود. در کمتر از ۹ روز پس از رویداد، نور وی۷۴۵ کژدم به اندازه‌ی ۱۰۰۰ برابر در طیف دیدنی (مریی) کاهش یافت.
@onestar_in_sevenskies
پس از برون‌ریزی سال ۲۰۱۴، اخترشناسان حدود دو هفته‌ی دیگر رصد آن را با تلسکوپ چاندرا ادامه دادند. یافته‌ی کلیدی آنها این بود که گویا بیشتر مواد پرتاب شده داشتند رو به زمین می‌آمدند. برای توضیح این، یک گروه از دانشمندان از رصدخانه‌ی بنیاد ملی اخترفیزیک ایتالیا در پالرمو، دانشگاه پالرمو، و مرکز اخترفیزیک هاروارد-اسمیتسونین یک شبیه‌سازی رایانه‌ای سه بُعدی از این انفجار پدید آوردند و تنظیماتش را تا جایی تغییر دادند که با مشاهدات همخوانی پیدا کند. آنها یک قرص گسترده از گاز سرد را در استوای سامانه به مدلشان افزودند که کوتوله‌ی سفید با کشش گرانشی بر مواد گازی که در یک باد از غول سرخ می‌وزد درست کرده بود.

محاسبات رایانه‌ای نشان می‌داد که پیشروی موج انفچار و مواد پس زده شده در راستای قطب‌های شمال و جنوب سامانه انجام می‌شد. این شکل در اثر برخورد موج انفجار به قرص گاز سرد پیرامون دو ستاره پدید آمده بود. این برخورد باعث شد موج انفجار و مواد پرتابی درصفحه‌ی قرص از سرعتشان کاسته شده و یک حلقه‌ی داغِ رو به گسترش از گازهایی با تابش #پرتو_X پدید بیاورند. پرتوهای X از مواد پرتابی که داشتند از ما دور می‌شدند، به طور عمده توسط موادی که به سوی ما می‌آمدند درآشامیده (جذب) و پنهان شد؛ به همین دلیل بود که به نظر می‌رسید بیشتر این مواد رو به ما پرتاب شده بودند.
@onestar_in_sevenskies
تصویر نخستی که اینجا می‌بینید مدل سه بعدی تازه‌ی این انفجار را نشان می‌دهد و در آن، موج انفجار به رنگ زرد، مواد پرتاب شده در اثر انقجار به رنگ صورتی، و قرص مواد خنک‌تر که امواج انفجار تاثیر چندانی رویش نداشته هم به رنگ آبی نمایانده شده. حفره‌ای که سمت چپ مواد پرتابی دیده می‌شود دستاورد مواد سطح کوتوله‌ی سفید است که با برخورد به غول سرخ از سرعتشان کاسته شده. تصویر دوم که در رصدخانه‌ی سایدینگ اسپرینگ استرالیا گرفته شده، این #نواختر را در طیف نور دیدنی (مریی) نشان می‌دهد.

در این انفجار، انرژی‌ای باورنکردنی، هم‌ارز حدود ۱۰ میلیون تریلیون بمب هیدروژنی آزاد شد. به برآورد پژوهشگران، جرم موادی که در این فرآیند پرتاب شدند به حدود یک دهم جرم زمین می‌رسید.

با آن که این رویدادِ ستاره‌ای بسیار چشمگیر بود، ولی ...

ادامه‌ی مطلب در پست بعد 👇👇👇👇
«معرفی نواختر شاه‌تخته ۲۰۱۸»
—------------------------

نواختر شاه‌تخته ۲۰۱۸ تا چه اندازه درخشان خواهد شد؟

این #نواختر تازه همین هفته‌ی پیش یافته شد. اگرچه نواخترها پدیده‌های رایجی در کیهان هستند، ولی این نواختر تازه که به عنوان ای‌اس‌ای‌اس‌اس‌ان-۱۸اف‌وی (ASASSN-18fv) نامیده شده به گونه‌ی شگفت‌انگیزی در آسمان سیاره‌ی زمین درخشان است و اکنون به آسانی از پشت دوربین‌های دوچشمی در آسمان نیمکره‌ی جنوبی دیده می‌شود.

این نواختر که در این تصویر با نشان پیکان نشان داده شده،، نزدیک سحابی زیبای شاه‌تخته (کارینا) رخ داد.

نواخترها به طور معمول برون‌ریزی‌هایی روی سطح کوتوله‌های سفیدی هستند که همدمی ستاره‌ای دارند؛ کوتوله‌ی سفید با برافزایش مواد از همدمش، آن را روی سطحش انباشته می‌کند و این انباشت مواد تا جایی ادامه می‌یابد که به یک انفجار گرماهسته‌ای می‌انجامد، هر چند که جزییات این برون‌ریزی‌ها هنوز شناخته نشده.

اخترشناسان حرفه‌ای و آماتور تا چند هفته به رصد نواختر شاه تخته ۲۰۱۸ ادامه خواهند داد و دگرگونی‌های آن را زیر نظر خواهند گرفت؛ شاید این نواختر به اندازه‌ای روشن شود که با چشم نامسلح هم بتوان آن را دید.
#apod
https://goo.gl/ryN8B1
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/03/ap180325.html
—-------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
telegram.me/onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
«آشکارسازی قلب یک ساعت شنی»
--------------------------------

* آنچه در این عکس می‌بینید شاید قدیمی‌ترین جرم از این گونه باشد که تاکنون فهرست‌بندی شده: پسماندهایی با نمای ساعت شنی به نام "سی‌کی روباهک" در فاصله‌ی ۲۰۰۰ سال نوری زمین.

سی‌کی‌ روباهک در آغاز یک #نواختر پنداشته می‌شد ولی ساختار نامعمولش با نظریه‌‌ها درباره‌ی نواخترها سازگاری نداشت و توضیح آن را برای دانشمندان تا مدت‌ها دشوار کرده بود. در همه‌ی این سال‌ها، توضیح‌های احتمالی بسیاری برای آن پیشنهاد و رد شد.

این جرم اکنون به عنوان پسماندِ به جا مانده از برخورد دو ستاره شناخته شده است- گرچه هنوز درباره‌ی گونه‌ی این دو ستاره نتیجه‌ای گرفته نشده. نوشته‌ی کاملی در این باره را اینجا بخوانید: 🔹🔸 دلیل انفجار اسرارآمیز سده هفده "برخورد دو ستاره بود"

سی‌کی روباهک نخستین بار در ۲۰ ژوئن ۱۶۷۰ میلادی توسط کشیش و ستاره‌شناس فرانسوی، دم آنتلم شناسایی شد. این جرم که در آغاز بسیار پرنور بود و با چشم نامسلح به آسانی دیده می‌شد، در مدت دو سال نورش کاهش و افزایش یافت و دو بار ناپدید و دوباره پدیدار شد، تا این که برای همیشه خود را از چشم‌ها پنهان کرد.

در سده‌ی بیستم اخترشناسان پی بردند که بیشتر نواخترها می‌توانند دستاورد رفتار انفجاری مهارناپذیر و برهمکنش میان دو ستاره‌ی نزدیک در یک #سامانه‌_دوتایی باشند. ولی ساختارهای دیده شده پیرامون سی‌کی روباهک به نظر نمی‌رسید به خوبی با این مدل جور در بیاید، و همین اخترشناسان را تا سال‌ها سر در گم کرده بود.

اکنون دانشمندان به کمک آرایه‌ی بزرگ میلیمتری/زیرمیلیمتری آتاکاما (#آلما) به بررسیِ دقیقِ بخش مرکزی این پسماند پرداخته‌اند.

تصویر خیره‌کننده‌ای که اینجا می‌بینید بهترین نمایی که تاکنون دیده شده را از سی‌کی روباهک نشان می‌دهد، و با نمایان کردن غبارهای کیهانی و گسیلش‌های درون و پیرامون آن، ساختار پیچیده‌اش را آشکار کرده. سی‌کی روباهک یک قرص غباری تاب‌خورده در مرکزش دارد، با فواره‌های گازی که نشان می‌دهد سامانه‌ای در مرکز آن دارد مواد را رو به بیرون می‌افشاند.

این مشاهدات تازه برای نخستین بار چهره‌ی این سامانه را نشان داده و راهی برای گشودن این راز ۳۴۸ ساله در اختیار دانشمندان گذاشته است.

--------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/10/CKVulpeculae.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky