«گِردترین جرمی که تاکنون در کیهان یافته شده»
—------------------------------------------------—
https://goo.gl/Or706H
* اخترشناسان توانستهاند پیکرهی یک ستارهی تپنده [ستارهی متغیر] در فاصلهی ۵۰۰۰ سال نوری از زمین را با دقتی بیسابقه اندازه بگیرند. آنان دریافتهاند که این ستاره بیش از همهی اجرامی که تاکنون در طبیعت دیده شده به یک کرهی کامل نزدیک است.
ستارگان کرهی کامل نیستند، سازوکارهای مکانیکی بسیاری میتواند شکل آنها را تغییر دهد. یکی از این سازوکارها چرخش است: هرچه ستارهای سریعتر بچرخد، به دلیل نیروی گریز از مرکز پَختتر میشود [در دو قطب پهن شده و در استوا شکم میدهد]. از آنجایی که ستارگان دوردست در آسمان تنها به شکل نقطههایی دیده میشوند، سنجش شکل آنها کاری دشوار بوده.
اکنون یک گروه از پژوهشگران به رهبری پرفسور لورن گیزون از بنیاد ماکس پلانک برای پژوهش سامانهی خورشیدی (MPS) و دانشگاه گوتینگن آلمان توانستهاند پختی یک ستارهی کُند-چرخان را اندازهبگیرند. این گروه در پژوهشنامهای که در شمارهی ۱۶ نوامبر ۲۰۱۶ نشریهی ساینس اَدوَنسز منتشر شده، برای نخستین بار به کمک اخترلرزهشناسی، پختی یک ستاره را با دقتی بیاندازه تعیین کردهاند؛ اخترلرزهشناسی دانشیست که به نوسانهای ستارگان میپردازد.
این شگرد برای ستارهای که ۵۰۰۰ سال نوری از زمین فاصله دارد به کار رفته و نشان داده که تفاوت اندازهی شعاع استوایی و شعاع قطبی آن تنها ۳ کیلومتر است- این رقم نسبت به شعاع میانگین ۱.۵ میلیون کیلومتری ستاره، به گونهای خیرهکننده کوچک است.
همهی ستارگان میچرخند و بنابراین همهی آنها در اثر نیروی گریز از مرکز پخت شدهاند: هر چه سریعتر، پختی بیشتر. خورشید ما هر ۲۷ روز یک بار به گرد محورش میچرخد و شعاع استواییاش ۱۰ کیلومتر بزرگتر از شعاع قطبیاش است. برای زمین [با دورهی چرخش یک روزه]، این اختلاف ۲۱ کیلومتر است. گیزون و همکارانش یک ستارهی کُند-چرخان به نام کپلر-۱۱۱۴۵۱۲۳ را برای سنجش برگزیدند. بزرگی این ستارهی داغ و درخشان بیش از دو برابر خورشید است و سه برابر کندتر از آن میچرخد.
دلیل گزینش این ستاره برای بررسی این بود که دارای نوسانهای سینوسی محض است. بزرگ و کوچک شدنِ (انبساط و انقباض) این ستاره به شکل نوسانهای سینوسی در نور آن دیده میشود. تلسکوپ فضایی کپلر ناسا به مدت چهار سال به طور پیوسته نوسانهای این ستاره را زیر نظر داشت.
پژوهشگران برای بررسی خود بسامد حالتهایی از نوسان که به عرضهای پایین حسمند بودند را با بسامد حالتهایی از نوسان که به عرضهای بالاتر حسمند بودند مقایسه کردند. این همسنجی با دقت ۱ کیلومترنشان داد که تفاوت میان شعاع استوایی و شعاع قطبی ستاره تنها ۳ کیلومتر است. گیزون میگوید: «بدین ترتیب کپلر-۱۱۱۴۵۱۲۳ گِردترین جرم طبیعی است که تاکنون شناخته شده، حتی از خورشید هم گردتر.»
شگفت این که پختی این ستاره حتی از مقداری که پیامد نرخ چرخشش است هم کمتر است. یکی دیگر از سازوکارهایی که بر پختی یک ستاره اثر میگذارند میدان مغناطیسی است. به گمان این پژوهشگران، وجود یک میدان مغناطیسی در عرضهای پایین باعث شده این ستاره کرویتر شود. درست همانگونه که از هورلرزهشناسی (لرزهشناسی خورشید) میتوان برای بررسی میدان مغناطیسی خورشید بهره گرفت، اخترلرزهشناسی هم میتواند برای بررسی میدان مغناطیسی ستارگان دوردست به کار رود. مشاهدهی مستقیم میدانهای مغناطیسی ستارگان دوردست، به ویژه میدانهای ضعیف، بیاندازه دشوار است.
ستارهی کپلر-۱۱۱۴۵۱۲۳ تنها ستارهای نیست که نوسانهای مناسب دارد و درخشش آن به دقت اندازه گرفته شده. گیزون میگوید: «ما تصمیم داریم این شگرد را برای دیگر ستارگانی که تلسکوپ کپلر دیده و فضاپیماهای تِس و PLATO در آینده خواهند دید هم به کار بریم. دیدن این که چرخشهای سریعتر و یک میدان مغناطیسی نیرومند میتواند پیکر یک ستاره را تغییر دهد بسیار هیجانانگیز است. اکنون یکی از زمینههای نظری مهم در اخترفیزیک برای ما دیدارپذیر شده.»
#Kepler_11145123 #کره #پخت #اخترلرزهشناسی #ستاره_متغیر
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2016/11/Kepler11145123.html
—-------------------------------------------------
به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:
telegram: @onestar_in_sevenskies
—------------------------------------------------—
https://goo.gl/Or706H
* اخترشناسان توانستهاند پیکرهی یک ستارهی تپنده [ستارهی متغیر] در فاصلهی ۵۰۰۰ سال نوری از زمین را با دقتی بیسابقه اندازه بگیرند. آنان دریافتهاند که این ستاره بیش از همهی اجرامی که تاکنون در طبیعت دیده شده به یک کرهی کامل نزدیک است.
ستارگان کرهی کامل نیستند، سازوکارهای مکانیکی بسیاری میتواند شکل آنها را تغییر دهد. یکی از این سازوکارها چرخش است: هرچه ستارهای سریعتر بچرخد، به دلیل نیروی گریز از مرکز پَختتر میشود [در دو قطب پهن شده و در استوا شکم میدهد]. از آنجایی که ستارگان دوردست در آسمان تنها به شکل نقطههایی دیده میشوند، سنجش شکل آنها کاری دشوار بوده.
اکنون یک گروه از پژوهشگران به رهبری پرفسور لورن گیزون از بنیاد ماکس پلانک برای پژوهش سامانهی خورشیدی (MPS) و دانشگاه گوتینگن آلمان توانستهاند پختی یک ستارهی کُند-چرخان را اندازهبگیرند. این گروه در پژوهشنامهای که در شمارهی ۱۶ نوامبر ۲۰۱۶ نشریهی ساینس اَدوَنسز منتشر شده، برای نخستین بار به کمک اخترلرزهشناسی، پختی یک ستاره را با دقتی بیاندازه تعیین کردهاند؛ اخترلرزهشناسی دانشیست که به نوسانهای ستارگان میپردازد.
این شگرد برای ستارهای که ۵۰۰۰ سال نوری از زمین فاصله دارد به کار رفته و نشان داده که تفاوت اندازهی شعاع استوایی و شعاع قطبی آن تنها ۳ کیلومتر است- این رقم نسبت به شعاع میانگین ۱.۵ میلیون کیلومتری ستاره، به گونهای خیرهکننده کوچک است.
همهی ستارگان میچرخند و بنابراین همهی آنها در اثر نیروی گریز از مرکز پخت شدهاند: هر چه سریعتر، پختی بیشتر. خورشید ما هر ۲۷ روز یک بار به گرد محورش میچرخد و شعاع استواییاش ۱۰ کیلومتر بزرگتر از شعاع قطبیاش است. برای زمین [با دورهی چرخش یک روزه]، این اختلاف ۲۱ کیلومتر است. گیزون و همکارانش یک ستارهی کُند-چرخان به نام کپلر-۱۱۱۴۵۱۲۳ را برای سنجش برگزیدند. بزرگی این ستارهی داغ و درخشان بیش از دو برابر خورشید است و سه برابر کندتر از آن میچرخد.
دلیل گزینش این ستاره برای بررسی این بود که دارای نوسانهای سینوسی محض است. بزرگ و کوچک شدنِ (انبساط و انقباض) این ستاره به شکل نوسانهای سینوسی در نور آن دیده میشود. تلسکوپ فضایی کپلر ناسا به مدت چهار سال به طور پیوسته نوسانهای این ستاره را زیر نظر داشت.
پژوهشگران برای بررسی خود بسامد حالتهایی از نوسان که به عرضهای پایین حسمند بودند را با بسامد حالتهایی از نوسان که به عرضهای بالاتر حسمند بودند مقایسه کردند. این همسنجی با دقت ۱ کیلومترنشان داد که تفاوت میان شعاع استوایی و شعاع قطبی ستاره تنها ۳ کیلومتر است. گیزون میگوید: «بدین ترتیب کپلر-۱۱۱۴۵۱۲۳ گِردترین جرم طبیعی است که تاکنون شناخته شده، حتی از خورشید هم گردتر.»
شگفت این که پختی این ستاره حتی از مقداری که پیامد نرخ چرخشش است هم کمتر است. یکی دیگر از سازوکارهایی که بر پختی یک ستاره اثر میگذارند میدان مغناطیسی است. به گمان این پژوهشگران، وجود یک میدان مغناطیسی در عرضهای پایین باعث شده این ستاره کرویتر شود. درست همانگونه که از هورلرزهشناسی (لرزهشناسی خورشید) میتوان برای بررسی میدان مغناطیسی خورشید بهره گرفت، اخترلرزهشناسی هم میتواند برای بررسی میدان مغناطیسی ستارگان دوردست به کار رود. مشاهدهی مستقیم میدانهای مغناطیسی ستارگان دوردست، به ویژه میدانهای ضعیف، بیاندازه دشوار است.
ستارهی کپلر-۱۱۱۴۵۱۲۳ تنها ستارهای نیست که نوسانهای مناسب دارد و درخشش آن به دقت اندازه گرفته شده. گیزون میگوید: «ما تصمیم داریم این شگرد را برای دیگر ستارگانی که تلسکوپ کپلر دیده و فضاپیماهای تِس و PLATO در آینده خواهند دید هم به کار بریم. دیدن این که چرخشهای سریعتر و یک میدان مغناطیسی نیرومند میتواند پیکر یک ستاره را تغییر دهد بسیار هیجانانگیز است. اکنون یکی از زمینههای نظری مهم در اخترفیزیک برای ما دیدارپذیر شده.»
#Kepler_11145123 #کره #پخت #اخترلرزهشناسی #ستاره_متغیر
—-------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2016/11/Kepler11145123.html
—-------------------------------------------------
به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«دیده شدن شراره نیرومند در یک کوتوله سفید برای نخستین بار»
—------------------------------------------------------—
https://goo.gl/xTaH3k
* دانشمندان دانشگاه آکسفورد برای نخستین بار شرارههایی از گاز را مشاهده کردهاند که با سرعت باورنکردنی از یک سامانهی دوتایی کوتولهی سفید بیرون میزند. دیدن چنین فعالیتی برای نخستین بار، نشان میدهد که شناخت کنونی ما از رفتار و عادتهای ستارگان و تواناییهای آنها هنوز کاستی دارد.
شرارههای تند (rapid flares) که دگرگونیهایی بیاندازه نیرومند و سریع در روشنایی یک ستاره هستند زمانی رخ میدهند که ستاره به طور ناگهانی مقدار بسیار هنگفتی انرژی آزاد کند. چنین رفتاری -البته با انرژی کمتر- در خورشید خودمان هم دیده شده که در آن، در یک بازهی زمانی کوتاه انرژی مغناطیسی آزاد شده و شرارههای خورشیدی پدید میآید. این فعالیت نامعمول که در طول موجهای رادیویی در اساس-ماکیان (SS Cyg) که یکی از درخشانترین ستارگان متغیر در #صورت_فلکی_ماکیان است دیده شده، دانش کنونی ما از برافزایش گاز و تولید شراره در این ستارگان را به چالش میکشد.
نواخترهای کوتوله -اجرامی مانند اساس-ماکیان که در آنها یک ستارهی معمولی خورشیدسان به گرد یک کوتولهی سفید میچرخد- به دلیل رفتار فورانی تکرارشونده و سطح پایینشان (یک برونریزی) به خوبی شناخته شدهاند، ولی هرگز دیده نشده بود رفتاری در اندازهی شرارههای تند از خود نشان دهند.
برونریزیها پیش از این در کوتولههای سفید، ستارگان نوترونی و حتی سیاهچالههای غولپیکر درون کهکشانهای گوناگون دیده شده بودند. این اجرام به طور عمده با نیروی گرانش، گازهای ستارهی همدمشان را به سوی خود کشیده و از راه برافزایش میمکند. این ستارگان هر از گاهی بخشی از این گاز را به شکل فوارههایی به بیرون پرتاب میکنند، یعنی آن را به شکل یک تک-باریکهی مخروطیشکلی بیرون میریزند.
در فوریهی ۲۰۱۶ که رفتار اساس ماکیان برای نخستین بار دیده شد، به عنوان یک برونریزی نامعمول در نظر گرفته شد، ولی بررسیهای تلسکوپی بعدی پرده از وجود شرارههای تند و شگفتانگیز آن برداشت. فریبندهترین و نامنتظرهترین رفتار در طول موجهای رادیویی و در پایان برونریزی دیده شد، زمانی که یک شرارهی "غولپیکر" رخ داد. این #شراره که کمتر از ۱۵ دقیقه زمان برد، دارای انرژیای بیش از یک میلیون برابر نیرومندترین شرارههای خورشید بود (اوج چگالی شار آن نزدیک به ۲۰ میلیون یانسکی (mJy) بود). سطح دادههای رادیوییِ دریافت شده از این شراره برای سامانههای نواختر کوتوله بیسابقه بود و با دادههای رادیویی که از یک فواره انتظار میرفت همخوانی داشت.
دکتر کونال مولی، پژوهشگر اخترفیزیک در دانشگاه آکسفورد و رهبر این پژوهش میگوید: «بسیاری از چشمگیرترین پژوهشهای اخترفیزیکی بر پایهی بررسی اساس ماکیان بوده. آخرین آنها -دیده شدن یک شرارهی رادیویی سریع و درخشان در پایان یک برونریزی- بسیار نامعمول است و نشان میدهد که چه بسا فیزیک ناشناختهای در آن نقش داشته باشد. چشمداشت ما دیدن شرارههای آهستهی مربوط به ناپایداری ستاره بود ولی به جایش فعالیتهای تند و سریع و مخروطیشکلی دیدیم که در آن، انرژی هنگفتی در بازهی زمانی تنها ده دقیقه آزاد شد. چنین چیزی را هرگز در یک سامانهی #نواختر کوتوله ندیده بودیم.»
«در آینده، نظریهپردازان باید به کمک رصدگران به جستجوی پاسخی برای این شرارههای تند درون اساس ماکیان بپردازند تا شناخت کاملی از فرآیند #برافزایش گاز و پسزنی گاز در سامانههای کوتولهی سفید- به ویژه نواخترهای کوتوله به دست آورند؛ پژوهشهای همانندی هم باید بر روی سامانههای اخترفیزیکی دیگر انجام شود.»
اساس ماکیان در بیش از صد سالی که از یافته شدنش میگذرد مورد پژوهشهای گستردهی اخترشناسان بوده. این ستاره همچنان به فراهم آوردن بینشهای تازه دربارهی فرآیندهای فیزیکی مربوط به سامانههای دوتایی کوتولهی سفیدی ادامه میدهد، از جمله همین فرآیندهایی که توسط گروه دکتر مولی شناسایی شده.
دکتر مولی و گروهش در آکسفورد اکنون سرگرم بررسیهای بیشتر بوده و میخواهند بدنهای از رویدادهای قطعی دربارهی رفتارهای نواخترهای کوتوله بسازند و تعیین کنند که آیا این سامانهها به راستی توانایی پدید آوردن فوارههای نیرومند را دارند یا نه.
#ستاره_متغیر
—------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/01/SSCyg.html
—-------------------------------------------------
به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:
telegram: @onestar_in_sevenskies
—------------------------------------------------------—
https://goo.gl/xTaH3k
* دانشمندان دانشگاه آکسفورد برای نخستین بار شرارههایی از گاز را مشاهده کردهاند که با سرعت باورنکردنی از یک سامانهی دوتایی کوتولهی سفید بیرون میزند. دیدن چنین فعالیتی برای نخستین بار، نشان میدهد که شناخت کنونی ما از رفتار و عادتهای ستارگان و تواناییهای آنها هنوز کاستی دارد.
شرارههای تند (rapid flares) که دگرگونیهایی بیاندازه نیرومند و سریع در روشنایی یک ستاره هستند زمانی رخ میدهند که ستاره به طور ناگهانی مقدار بسیار هنگفتی انرژی آزاد کند. چنین رفتاری -البته با انرژی کمتر- در خورشید خودمان هم دیده شده که در آن، در یک بازهی زمانی کوتاه انرژی مغناطیسی آزاد شده و شرارههای خورشیدی پدید میآید. این فعالیت نامعمول که در طول موجهای رادیویی در اساس-ماکیان (SS Cyg) که یکی از درخشانترین ستارگان متغیر در #صورت_فلکی_ماکیان است دیده شده، دانش کنونی ما از برافزایش گاز و تولید شراره در این ستارگان را به چالش میکشد.
نواخترهای کوتوله -اجرامی مانند اساس-ماکیان که در آنها یک ستارهی معمولی خورشیدسان به گرد یک کوتولهی سفید میچرخد- به دلیل رفتار فورانی تکرارشونده و سطح پایینشان (یک برونریزی) به خوبی شناخته شدهاند، ولی هرگز دیده نشده بود رفتاری در اندازهی شرارههای تند از خود نشان دهند.
برونریزیها پیش از این در کوتولههای سفید، ستارگان نوترونی و حتی سیاهچالههای غولپیکر درون کهکشانهای گوناگون دیده شده بودند. این اجرام به طور عمده با نیروی گرانش، گازهای ستارهی همدمشان را به سوی خود کشیده و از راه برافزایش میمکند. این ستارگان هر از گاهی بخشی از این گاز را به شکل فوارههایی به بیرون پرتاب میکنند، یعنی آن را به شکل یک تک-باریکهی مخروطیشکلی بیرون میریزند.
در فوریهی ۲۰۱۶ که رفتار اساس ماکیان برای نخستین بار دیده شد، به عنوان یک برونریزی نامعمول در نظر گرفته شد، ولی بررسیهای تلسکوپی بعدی پرده از وجود شرارههای تند و شگفتانگیز آن برداشت. فریبندهترین و نامنتظرهترین رفتار در طول موجهای رادیویی و در پایان برونریزی دیده شد، زمانی که یک شرارهی "غولپیکر" رخ داد. این #شراره که کمتر از ۱۵ دقیقه زمان برد، دارای انرژیای بیش از یک میلیون برابر نیرومندترین شرارههای خورشید بود (اوج چگالی شار آن نزدیک به ۲۰ میلیون یانسکی (mJy) بود). سطح دادههای رادیوییِ دریافت شده از این شراره برای سامانههای نواختر کوتوله بیسابقه بود و با دادههای رادیویی که از یک فواره انتظار میرفت همخوانی داشت.
دکتر کونال مولی، پژوهشگر اخترفیزیک در دانشگاه آکسفورد و رهبر این پژوهش میگوید: «بسیاری از چشمگیرترین پژوهشهای اخترفیزیکی بر پایهی بررسی اساس ماکیان بوده. آخرین آنها -دیده شدن یک شرارهی رادیویی سریع و درخشان در پایان یک برونریزی- بسیار نامعمول است و نشان میدهد که چه بسا فیزیک ناشناختهای در آن نقش داشته باشد. چشمداشت ما دیدن شرارههای آهستهی مربوط به ناپایداری ستاره بود ولی به جایش فعالیتهای تند و سریع و مخروطیشکلی دیدیم که در آن، انرژی هنگفتی در بازهی زمانی تنها ده دقیقه آزاد شد. چنین چیزی را هرگز در یک سامانهی #نواختر کوتوله ندیده بودیم.»
«در آینده، نظریهپردازان باید به کمک رصدگران به جستجوی پاسخی برای این شرارههای تند درون اساس ماکیان بپردازند تا شناخت کاملی از فرآیند #برافزایش گاز و پسزنی گاز در سامانههای کوتولهی سفید- به ویژه نواخترهای کوتوله به دست آورند؛ پژوهشهای همانندی هم باید بر روی سامانههای اخترفیزیکی دیگر انجام شود.»
اساس ماکیان در بیش از صد سالی که از یافته شدنش میگذرد مورد پژوهشهای گستردهی اخترشناسان بوده. این ستاره همچنان به فراهم آوردن بینشهای تازه دربارهی فرآیندهای فیزیکی مربوط به سامانههای دوتایی کوتولهی سفیدی ادامه میدهد، از جمله همین فرآیندهایی که توسط گروه دکتر مولی شناسایی شده.
دکتر مولی و گروهش در آکسفورد اکنون سرگرم بررسیهای بیشتر بوده و میخواهند بدنهای از رویدادهای قطعی دربارهی رفتارهای نواخترهای کوتوله بسازند و تعیین کنند که آیا این سامانهها به راستی توانایی پدید آوردن فوارههای نیرومند را دارند یا نه.
#ستاره_متغیر
—------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/01/SSCyg.html
—-------------------------------------------------
به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«جوانان غرق در غبار»
—------------------—
این مجموعه سحابیهای گرد و غباری در لبهی #ابر_مولکولی گاو (ثور) در فاصلهی تنها ۴۵۰ سال نوری زمین جای دارد. در این چشمانداز کیهانی ستارگان دارند ساخته میشوند. این چشمانداز تلسکوپی از پیوند دادههای به دست آمده در حدود ۴۰ ساعت درست شده و نزدیک به ۲ درجه از آسمان را میپوشاند.
از جمله اجرام درون این پهنهی آسمان میتوان از برخی از ستارگان جوان ردهی #تی_گاوی (T-Tauri) نام برد که هنوز در پسماندهی ابرهای زایندهشان در سمت راست چارچوب جای دارند. این ستارگان چند میلیون ساله که هنوز در دورهی نوجوانی خود به سر میبرند، ستارگانی با درخشش متغیرند که واپسین گامهای رُمبش گرانشی خود را میگذرانند.
با افزایش سن این ستارگان و ورود به رشتهی اصلی که گامی پایدار و کمجرم در روند فرگشت ستارگان است، دمای هستهشان نیز برای نگه داشتن همجوشی هستهای افزایش مییابد. خورشید میانسال ما حدود ۴.۵ میلیارد سال است که در گام رشتهی اصلی به سر میبرد.
در سمت چپ یک #ستاره_متغیر و جوان دیگر به نام "وی۱۰۲۳ گاوی" دیده میشود. ابر زایندهی زردفام این ستاره در همسایگی یک سحابی بازتابی آبیفام خیرهکننده به نام "سیِدِربلاد ۳۰" یا "البیان ۷۸۲" جای دارد.
درست بالای این سحابی بازتابی آبیفام درخشان هم یک سحابی غبارآلود تاریک به نام بارنارد ۷ دیده میشود.
#apod
https://goo.gl/BdjfxA
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/03/T-Tauri.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
telegram: @onestar_in_sevenskies
—------------------—
این مجموعه سحابیهای گرد و غباری در لبهی #ابر_مولکولی گاو (ثور) در فاصلهی تنها ۴۵۰ سال نوری زمین جای دارد. در این چشمانداز کیهانی ستارگان دارند ساخته میشوند. این چشمانداز تلسکوپی از پیوند دادههای به دست آمده در حدود ۴۰ ساعت درست شده و نزدیک به ۲ درجه از آسمان را میپوشاند.
از جمله اجرام درون این پهنهی آسمان میتوان از برخی از ستارگان جوان ردهی #تی_گاوی (T-Tauri) نام برد که هنوز در پسماندهی ابرهای زایندهشان در سمت راست چارچوب جای دارند. این ستارگان چند میلیون ساله که هنوز در دورهی نوجوانی خود به سر میبرند، ستارگانی با درخشش متغیرند که واپسین گامهای رُمبش گرانشی خود را میگذرانند.
با افزایش سن این ستارگان و ورود به رشتهی اصلی که گامی پایدار و کمجرم در روند فرگشت ستارگان است، دمای هستهشان نیز برای نگه داشتن همجوشی هستهای افزایش مییابد. خورشید میانسال ما حدود ۴.۵ میلیارد سال است که در گام رشتهی اصلی به سر میبرد.
در سمت چپ یک #ستاره_متغیر و جوان دیگر به نام "وی۱۰۲۳ گاوی" دیده میشود. ابر زایندهی زردفام این ستاره در همسایگی یک سحابی بازتابی آبیفام خیرهکننده به نام "سیِدِربلاد ۳۰" یا "البیان ۷۸۲" جای دارد.
درست بالای این سحابی بازتابی آبیفام درخشان هم یک سحابی غبارآلود تاریک به نام بارنارد ۷ دیده میشود.
#apod
https://goo.gl/BdjfxA
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/03/T-Tauri.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
telegram: @onestar_in_sevenskies
«همزیستی انفجاری دو ستاره»
—------------------------—
"آر دَلو" (R Aquarii) که از دیرباز (از حدود ۱۰۰۰ سال پیش) به عنوان یک ستارهی متغیر که با چشم نامسلح هم دیده میشود شناخته شده بود، در حقیقت یک سامانهی ستارهای دوتایی برهمکنشی است، دو ستاره که به نظر میرسد با هم در یک همزیستی نزدیک به سر میبرند.
این سامانه که با فاصلهی حدود ۷۱۰ سال نوری از زمین، در #صورت_فلکی_دلو جای دارد، از یک غول سرخ سرد و یک کوتولهی سفید داغ و چگال تشکیل شده که به گرد مرکز جرم مشترکشان (گرانیگاه سامانه) در چرخشند.
بیشتر نوری که از این سامانه دیده میشود از آنِ غول سرخ است که خودش یک #ستاره_متغیر بلند-دوره از گونهی ستارهی "شگفتاختر" (میرا) است. ولی کوتولهی سفید دارد با گرانش خود مواد سردِ درون پوشش گستردهی غول سرخ را به سوی سطح خود میکشد، فرآیندی که هر از گاهی به یک انفجار گرماهستهای میانجامد و مواد را به فضا پرتاب میکند [انفجاری نامتقارن به نام #نواختر-م].
این تصویر از همگذاری دادههای چند طیف درست شده و در آن، نور دیدنی (مریی) که به رنگ سرخ دیده میشود نشانگر حلقهای از مواد است که همچنان دارد گسترده میشود. این مواد از انفجاری سرچشمه گرفتهاند که میبایست در اوایل دههی ۱۷۷۰ دیده شده باشد.
دانشمندان از سال ۲۰۰۰ تاکنون، به کمک رصدخانهی پرتو X چاندرای ناسا فرآیندهای پرانرژیِ کمتر شناخته شدهای که به تابشهای پرانرژی سامانهی آر دلو میانجامد را زیر نظر گرفتهاند. دادههای چاندرا در تصویر به رنگ آبی دیده میشوند.
پهنای میدان دید این تصویر در فاصلهی برآوردی آر دلو به حدود یک سال نوری میرسد.
#apod
https://goo.gl/cfYwm5
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/06/RAquarii.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
telegram: @onestar_in_sevenskieshttps://goo.gl/53tD84
—------------------------—
"آر دَلو" (R Aquarii) که از دیرباز (از حدود ۱۰۰۰ سال پیش) به عنوان یک ستارهی متغیر که با چشم نامسلح هم دیده میشود شناخته شده بود، در حقیقت یک سامانهی ستارهای دوتایی برهمکنشی است، دو ستاره که به نظر میرسد با هم در یک همزیستی نزدیک به سر میبرند.
این سامانه که با فاصلهی حدود ۷۱۰ سال نوری از زمین، در #صورت_فلکی_دلو جای دارد، از یک غول سرخ سرد و یک کوتولهی سفید داغ و چگال تشکیل شده که به گرد مرکز جرم مشترکشان (گرانیگاه سامانه) در چرخشند.
بیشتر نوری که از این سامانه دیده میشود از آنِ غول سرخ است که خودش یک #ستاره_متغیر بلند-دوره از گونهی ستارهی "شگفتاختر" (میرا) است. ولی کوتولهی سفید دارد با گرانش خود مواد سردِ درون پوشش گستردهی غول سرخ را به سوی سطح خود میکشد، فرآیندی که هر از گاهی به یک انفجار گرماهستهای میانجامد و مواد را به فضا پرتاب میکند [انفجاری نامتقارن به نام #نواختر-م].
این تصویر از همگذاری دادههای چند طیف درست شده و در آن، نور دیدنی (مریی) که به رنگ سرخ دیده میشود نشانگر حلقهای از مواد است که همچنان دارد گسترده میشود. این مواد از انفجاری سرچشمه گرفتهاند که میبایست در اوایل دههی ۱۷۷۰ دیده شده باشد.
دانشمندان از سال ۲۰۰۰ تاکنون، به کمک رصدخانهی پرتو X چاندرای ناسا فرآیندهای پرانرژیِ کمتر شناخته شدهای که به تابشهای پرانرژی سامانهی آر دلو میانجامد را زیر نظر گرفتهاند. دادههای چاندرا در تصویر به رنگ آبی دیده میشوند.
پهنای میدان دید این تصویر در فاصلهی برآوردی آر دلو به حدود یک سال نوری میرسد.
#apod
https://goo.gl/cfYwm5
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/06/RAquarii.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
telegram: @onestar_in_sevenskieshttps://goo.gl/53tD84
«ستارهای که پیریاش را به ساحتن یک حباب میگذراند!»
—---------------------------------------------------
* اخترشناسان نمایی زیبا و خیرهکننده از یک حباب ظریف از مواد انفجاری پیرامون ستارهای سرخ ثبت کردهاند. رصدهای آنها میتواند به اخترشناسان در بهتر شتاختنِ دگرگونیهای ستارگان در گامهای پایانی زندگیشان کمک کند.
رصدگرانِ بادقت به کمک یک دوربین دوچشمی میتوانند در صورت فلکی جنوبی کمنورِ تلمبه (پمپ هوا) ستارهای بسیار سرخفام را ببینند که روشنیاش به آرامی هقته به هفته تغییر میکند. این ستارهی سرخِ بسیار شگفتانگیز که حدود ۹۰۰ سال نوری از زمین دور است، با نام "یو تلمبه" (U Antliae) شناخته میشود و رصدهای تازهای که با بهره از آرایهی بزرگ میلیمتری/زیرمیلیمتری آتاکاما (آلما) انجام شده پوستهی کروی نازکی را پیرامون آن آشکار کرده است.
یو تلمبه [۱] یک ستارهی کربنی است، ستارهای تکاملیافته، خنک و درخشان از "شاخهی ناهمساوی غولها" (ایجیان). این ستاره حدود ۲۷۰۰ سال پیش گامی از زندگیاش را گذراند که در آن به سرعت جرم از دست داد. در این گام که تنها چند صد سال به درازا کشید، موادی با سرعت از آن پس زده شد که با هم پوستهی درون این عکسِ آلما را ساختند. بررسیهای دقیقترِ این پوسته همچنین نشانگر وجود ابرهای گازی تُنُک و پَرمانندیست که به نام "زیرساختارهای رشتهای" شناخته میشوند.
این تصویر دیدنی تنها با بهره از توانمندی بیهمتای رادیوتلسکوپ آلما که در فلات چاخناتور در بیابان آتاکامای شیلی جای دارد به دست آمد که میتواند نماهایی پُروضوح در چندین طول موج پدید آورد. #آلما میتواند ساختارهایی بسیار کوچکتر از آنچه تاکنون میشد را در پوستهی یو تلمبه ببیند.
دستاورد تازهی آلما تنها یک تک تصویر نیست؛ آلما توانسته یک مجموعه دادهی سهبعدی (یک مکعبِ داده) درست کند که هر برش از آن را در طول موجی که کمی متفاوت است به دست آورده. دلیل این تفاوتها #اثر_دوپلر است که باعث شده هر برش، گازهایی را نشان بدهد که رو به ما میآیند یا از ما دور میشوند.
این پوسته همچنین به دلیل این که بسیار متقاون و نیز بسیار نازک است ساختار چشمگیریست. با نمایش سرعتهای گوناگون میتوانیم این حیب کیهانی را به ورقههایی مجازی تبدیل کنیم، درست مانند همان کاری که با برشنگاری (tomography) رایانهای برای بدن انسان انجام میدهیم.
شناخت همنهش (ترکیب) شیمیایی پوستهها و جو این ستارگان و چگونگی پیدایش این پوستهها در اثر دسترفت جرم، برای این که بتوانیم روند فرگشت ستارگان در کیهان آغازین، و نیز دگرگونیهای کهکشانها را به درستی بشناسیم اهمیت دارد. پوستههایی مانند همانی که ستارهی یو تلمبه را در بر گرفته از نظر داشتن ساختارهای شیمیایی بر پایهی کربن و دیگر عنصرها بسیار گوناگونند. آنها همچنین به بازیافت مواد کمک میکنند و در پیدایش حدود ۷۰% غبارهای میان ستارهای نقش دارند.
—------------------------------------------
یادداشت:
۱] نام یو تلمبه (U Antliae) در واقع نشانگر اینست که این ستاره چهارمین ستاره با درخشش متغیر است که در صورت فلکی تلمبه سافته شده. نامگذاری چنین ستارگان تغییرپذیری از روی رشتهی پیچیدهایست که با یافته شدن هر چه بیشترِ آنها مرتب میشود و در این پیوند توضیح داده شده.
#صورت_قلکی_تلمبه #ستاره_متغیر
https://goo.gl/MWThMJ
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/09/U-Antliae.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
—---------------------------------------------------
* اخترشناسان نمایی زیبا و خیرهکننده از یک حباب ظریف از مواد انفجاری پیرامون ستارهای سرخ ثبت کردهاند. رصدهای آنها میتواند به اخترشناسان در بهتر شتاختنِ دگرگونیهای ستارگان در گامهای پایانی زندگیشان کمک کند.
رصدگرانِ بادقت به کمک یک دوربین دوچشمی میتوانند در صورت فلکی جنوبی کمنورِ تلمبه (پمپ هوا) ستارهای بسیار سرخفام را ببینند که روشنیاش به آرامی هقته به هفته تغییر میکند. این ستارهی سرخِ بسیار شگفتانگیز که حدود ۹۰۰ سال نوری از زمین دور است، با نام "یو تلمبه" (U Antliae) شناخته میشود و رصدهای تازهای که با بهره از آرایهی بزرگ میلیمتری/زیرمیلیمتری آتاکاما (آلما) انجام شده پوستهی کروی نازکی را پیرامون آن آشکار کرده است.
یو تلمبه [۱] یک ستارهی کربنی است، ستارهای تکاملیافته، خنک و درخشان از "شاخهی ناهمساوی غولها" (ایجیان). این ستاره حدود ۲۷۰۰ سال پیش گامی از زندگیاش را گذراند که در آن به سرعت جرم از دست داد. در این گام که تنها چند صد سال به درازا کشید، موادی با سرعت از آن پس زده شد که با هم پوستهی درون این عکسِ آلما را ساختند. بررسیهای دقیقترِ این پوسته همچنین نشانگر وجود ابرهای گازی تُنُک و پَرمانندیست که به نام "زیرساختارهای رشتهای" شناخته میشوند.
این تصویر دیدنی تنها با بهره از توانمندی بیهمتای رادیوتلسکوپ آلما که در فلات چاخناتور در بیابان آتاکامای شیلی جای دارد به دست آمد که میتواند نماهایی پُروضوح در چندین طول موج پدید آورد. #آلما میتواند ساختارهایی بسیار کوچکتر از آنچه تاکنون میشد را در پوستهی یو تلمبه ببیند.
دستاورد تازهی آلما تنها یک تک تصویر نیست؛ آلما توانسته یک مجموعه دادهی سهبعدی (یک مکعبِ داده) درست کند که هر برش از آن را در طول موجی که کمی متفاوت است به دست آورده. دلیل این تفاوتها #اثر_دوپلر است که باعث شده هر برش، گازهایی را نشان بدهد که رو به ما میآیند یا از ما دور میشوند.
این پوسته همچنین به دلیل این که بسیار متقاون و نیز بسیار نازک است ساختار چشمگیریست. با نمایش سرعتهای گوناگون میتوانیم این حیب کیهانی را به ورقههایی مجازی تبدیل کنیم، درست مانند همان کاری که با برشنگاری (tomography) رایانهای برای بدن انسان انجام میدهیم.
شناخت همنهش (ترکیب) شیمیایی پوستهها و جو این ستارگان و چگونگی پیدایش این پوستهها در اثر دسترفت جرم، برای این که بتوانیم روند فرگشت ستارگان در کیهان آغازین، و نیز دگرگونیهای کهکشانها را به درستی بشناسیم اهمیت دارد. پوستههایی مانند همانی که ستارهی یو تلمبه را در بر گرفته از نظر داشتن ساختارهای شیمیایی بر پایهی کربن و دیگر عنصرها بسیار گوناگونند. آنها همچنین به بازیافت مواد کمک میکنند و در پیدایش حدود ۷۰% غبارهای میان ستارهای نقش دارند.
—------------------------------------------
یادداشت:
۱] نام یو تلمبه (U Antliae) در واقع نشانگر اینست که این ستاره چهارمین ستاره با درخشش متغیر است که در صورت فلکی تلمبه سافته شده. نامگذاری چنین ستارگان تغییرپذیری از روی رشتهی پیچیدهایست که با یافته شدن هر چه بیشترِ آنها مرتب میشود و در این پیوند توضیح داده شده.
#صورت_قلکی_تلمبه #ستاره_متغیر
https://goo.gl/MWThMJ
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/09/U-Antliae.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
«ستارهای که به سرعت جرم از دست میدهد»
—----------------------------------------
چنین ستارگان ناپایداری بسیار کمیابند.
در میان ابرهای غبار سمت راست و بالای مرکز این تصویر جی۷۹.۲۹+۰.۴۶ را میبینیم، ستارهای از گونهی ستارگان متغیر آبی درخشان (البیویها) که تاکنون تنها کمتر از ۱۰۰ تای آنها در کهکشان راه شیری شناخته شده.
البیویها آنچنان به سرعت پوستههایی از گاز پس میدهند که حتی میتوانند در هر ۱۰۰ سال، جرمی همارز سیارهی مشتری را از دست بدهند.
خود این ستارهی رو به مرگ، آبیفام و درخشان است ولی در پوششی از غبار پنهان شده و از همین رو در طیف دیدنی (مریی) دیده نمیشود. ولی در این تصویر فروسرخ با رنگهای نمایشی که از پیوند دادههای رصدخانهی فضایی اسپیتزر ناسا و کاوشگر پیمایشی میدان-گستردهی فروسرخ ناسا (وایز) درست شده، آن را به رنگ سبز و در پوستهای سرخفام میبینیم.
جی۷۹.۲۹+۰.۴۶ در منطقهی ستارهزایِ ماکیان ایکس در کهکشان خودمان جای دارد. این که چرا تا این اندازه ناپایدار است، تا چه زمانی در گام الویبی خواهد ماند، و کِی دچار انفجار ابرنواختری خواهد شد، پرسشهاییست که تاکنون بیپاسخ مانده.
جی۷۹.۲۹+۰.۴۶ با فاصلهی حدود ۴۶۰۰ سال نوری از زمین، در #صورت_فلکی_ماکیان دیده میشود.
#ستاره_متغیر
#apod
https://goo.gl/2j4rJC
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/09/LBV.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
—----------------------------------------
چنین ستارگان ناپایداری بسیار کمیابند.
در میان ابرهای غبار سمت راست و بالای مرکز این تصویر جی۷۹.۲۹+۰.۴۶ را میبینیم، ستارهای از گونهی ستارگان متغیر آبی درخشان (البیویها) که تاکنون تنها کمتر از ۱۰۰ تای آنها در کهکشان راه شیری شناخته شده.
البیویها آنچنان به سرعت پوستههایی از گاز پس میدهند که حتی میتوانند در هر ۱۰۰ سال، جرمی همارز سیارهی مشتری را از دست بدهند.
خود این ستارهی رو به مرگ، آبیفام و درخشان است ولی در پوششی از غبار پنهان شده و از همین رو در طیف دیدنی (مریی) دیده نمیشود. ولی در این تصویر فروسرخ با رنگهای نمایشی که از پیوند دادههای رصدخانهی فضایی اسپیتزر ناسا و کاوشگر پیمایشی میدان-گستردهی فروسرخ ناسا (وایز) درست شده، آن را به رنگ سبز و در پوستهای سرخفام میبینیم.
جی۷۹.۲۹+۰.۴۶ در منطقهی ستارهزایِ ماکیان ایکس در کهکشان خودمان جای دارد. این که چرا تا این اندازه ناپایدار است، تا چه زمانی در گام الویبی خواهد ماند، و کِی دچار انفجار ابرنواختری خواهد شد، پرسشهاییست که تاکنون بیپاسخ مانده.
جی۷۹.۲۹+۰.۴۶ با فاصلهی حدود ۴۶۰۰ سال نوری از زمین، در #صورت_فلکی_ماکیان دیده میشود.
#ستاره_متغیر
#apod
https://goo.gl/2j4rJC
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/09/LBV.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
«ستارهای به رنگ خون!»
------------------------
ستارهی "آر خرگوش" که به نام "ستارهی زرشکی هایند" نیز شناخته میشود، ستارهای کمیاب در آسمان شبانهی سیارهی زمین است که رنگ سرخ پررنگ شگفتانگیزی دارد.
اخترشناس انگلیسی سدهی ۱۹ میلادی، جان راسل هایند که نخستین بار این ستاره را کشف کرد دربارهاش نوشته این ستاره از پشت تلسکوپ «... مانند یک قطره خون بر زمینهای سیاه دیده میشود.»
آر خرگوش که با فاصلهی ۱۳۶۰ سال نوری از زمین، در صورت فلکی #خرگوش جای دارد، یک #ستاره_متغیر بلند-دوره، از گونهی ستارهی "شگفتاختر" (میرا) است که درخشش آن با یک دورهی ۱۴ ماهه کاهش و افزایش مییابد.
ستارهی آر خرگوش اکنون به عنوان یک ستارهی کربنی شناخته شده است، یک #غول_سرخ بسیار خنک و بسیار پیر با کربن بسیار.
کربن فراوانِ ستارگان کربنی در اواخر زندگی این ستارگان، و در فرآیند همجوشی هلیوم در هستهی آنها ساخته شده و به لایههای بیرونی این ستارگان پس زده شده است. بالا آمدن این کربن به پیدایش انبوه مولکولهای کربنی سادهای مانند CO ،CH ،CN، و C2 انجامیده است.
ستارگان سرد به طور کلی بیشتر انرژیای که میگسیلند در نورهای سرخ و فروسرخ است، ولی در ستارگان کربنی، اندکی نور آبی هم که از این ستارگان گسیلیده میشود به شدت توسط مولکولهای کربن درآشامیده (جذب) میشود و همین به ستارگان کربنی یک رنگ سرخ پررنگ استثنایی میدهد.
آر خرگوش با بادهای نیرومندش دارد جو کربنی خود را به محیط میانستارهای پیرامونش پس میزند و در آستانهی پدید آوردن یک سحابی سیارهنما است.
اوه، راستی! هالووین مبارک!
--------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/10/ap181031.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky
------------------------
ستارهی "آر خرگوش" که به نام "ستارهی زرشکی هایند" نیز شناخته میشود، ستارهای کمیاب در آسمان شبانهی سیارهی زمین است که رنگ سرخ پررنگ شگفتانگیزی دارد.
اخترشناس انگلیسی سدهی ۱۹ میلادی، جان راسل هایند که نخستین بار این ستاره را کشف کرد دربارهاش نوشته این ستاره از پشت تلسکوپ «... مانند یک قطره خون بر زمینهای سیاه دیده میشود.»
آر خرگوش که با فاصلهی ۱۳۶۰ سال نوری از زمین، در صورت فلکی #خرگوش جای دارد، یک #ستاره_متغیر بلند-دوره، از گونهی ستارهی "شگفتاختر" (میرا) است که درخشش آن با یک دورهی ۱۴ ماهه کاهش و افزایش مییابد.
ستارهی آر خرگوش اکنون به عنوان یک ستارهی کربنی شناخته شده است، یک #غول_سرخ بسیار خنک و بسیار پیر با کربن بسیار.
کربن فراوانِ ستارگان کربنی در اواخر زندگی این ستارگان، و در فرآیند همجوشی هلیوم در هستهی آنها ساخته شده و به لایههای بیرونی این ستارگان پس زده شده است. بالا آمدن این کربن به پیدایش انبوه مولکولهای کربنی سادهای مانند CO ،CH ،CN، و C2 انجامیده است.
ستارگان سرد به طور کلی بیشتر انرژیای که میگسیلند در نورهای سرخ و فروسرخ است، ولی در ستارگان کربنی، اندکی نور آبی هم که از این ستارگان گسیلیده میشود به شدت توسط مولکولهای کربن درآشامیده (جذب) میشود و همین به ستارگان کربنی یک رنگ سرخ پررنگ استثنایی میدهد.
آر خرگوش با بادهای نیرومندش دارد جو کربنی خود را به محیط میانستارهای پیرامونش پس میزند و در آستانهی پدید آوردن یک سحابی سیارهنما است.
اوه، راستی! هالووین مبارک!
--------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/10/ap181031.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky