«دیده شدن شراره نیرومند در یک کوتوله سفید برای نخستین بار»
—------------------------------------------------------—
https://goo.gl/xTaH3k
* دانشمندان دانشگاه آکسفورد برای نخستین بار شراره‌هایی از گاز را مشاهده کرده‌اند که با سرعت باورنکردنی از یک سامانه‌ی دوتایی کوتوله‌ی سفید بیرون می‌زند. دیدن چنین فعالیتی برای نخستین بار، نشان می‌دهد که شناخت کنونی ما از رفتار و عادت‌های ستارگان و توانایی‌های آنها هنوز کاستی دارد.

شراره‌های تند (rapid flares) که دگرگونی‌هایی بی‌اندازه نیرومند و سریع در روشنایی یک ستاره هستند زمانی رخ می‌دهند که ستاره به طور ناگهانی مقدار بسیار هنگفتی انرژی آزاد کند. چنین رفتاری -البته با انرژی کمتر- در خورشید خودمان هم دیده شده که در آن، در یک بازه‌ی زمانی کوتاه انرژی مغناطیسی آزاد شده و شراره‌های خورشیدی پدید می‌آید. این فعالیت نامعمول که در طول موج‌های رادیویی در اس‌اس-ماکیان (SS Cyg) که یکی از درخشان‌ترین ستارگان متغیر در #صورت_فلکی_ماکیان است دیده شده، دانش کنونی ما از برافزایش گاز و تولید شراره در این ستارگان را به چالش می‌کشد.

نواخترهای کوتوله -اجرامی مانند اس‌اس-ماکیان که در آنها یک ستاره‌ی معمولی خورشیدسان به گرد یک کوتوله‌ی سفید می‌چرخد- به دلیل رفتار فورانی تکرارشونده و سطح پایینشان (یک برون‌ریزی) به خوبی شناخته شده‌اند، ولی هرگز دیده نشده بود رفتاری در اندازه‌ی شراره‌های تند از خود نشان دهند.

برون‌ریزی‌ها پیش از این در کوتوله‌های سفید، ستارگان نوترونی و حتی سیاهچاله‌های غول‌پیکر درون کهکشان‌های گوناگون دیده شده بودند. این اجرام به طور عمده با نیروی گرانش، گازهای ستاره‌ی همدمشان را به سوی خود کشیده و از راه برافزایش می‌مکند. این ستارگان هر از گاهی بخشی از این گاز را به شکل فواره‌هایی به بیرون پرتاب می‌کنند، یعنی آن را به شکل یک تک-باریکه‌ی مخروطی‌شکلی بیرون می‌ریزند.

در فوریه‌ی ۲۰۱۶ که رفتار اس‌اس ماکیان برای نخستین بار دیده شد، به عنوان یک برون‌ریزی نامعمول در نظر گرفته شد، ولی بررسی‌های تلسکوپی بعدی پرده از وجود شراره‌های تند و شگفت‌انگیز آن برداشت. فریبنده‌ترین و نامنتظره‌ترین رفتار در طول موج‌های رادیویی و در پایان برون‌ریزی دیده شد، زمانی که یک شراره‌ی "غول‌پیکر" رخ داد. این #شراره که کمتر از ۱۵ دقیقه زمان برد، دارای انرژی‌ای بیش از یک میلیون برابر نیرومندترین شراره‌های خورشید بود (اوج چگالی شار آن نزدیک به ۲۰ میلیون یانسکی (mJy) بود). سطح داده‌های رادیوییِ دریافت شده از این شراره برای سامانه‌های نواختر کوتوله بی‌سابقه بود و با داده‌های رادیویی که از یک فواره انتظار می‌رفت همخوانی داشت.

دکتر کونال مولی، پژوهشگر اخترفیزیک در دانشگاه آکسفورد و رهبر این پژوهش می‌گوید: «بسیاری از چشمگیرترین پژوهش‌های اخترفیزیکی بر پایه‌ی بررسی اس‌اس ماکیان بوده. آخرین آنها -دیده شدن یک شراره‌ی رادیویی سریع و درخشان در پایان یک برون‌ریزی- بسیار نامعمول است و نشان می‌دهد که چه بسا فیزیک ناشناخته‌ای در آن نقش داشته باشد. چشمداشت ما دیدن شراره‌های آهسته‌ی مربوط به ناپایداری ستاره بود ولی به جایش فعالیت‌های تند و سریع و مخروطی‌شکلی دیدیم که در آن، انرژی هنگفتی در بازه‌ی زمانی تنها ده دقیقه آزاد شد. چنین چیزی را هرگز در یک سامانه‌ی #نواختر کوتوله ندیده بودیم.»

«در آینده، نظریه‌پردازان باید به کمک رصدگران به جستجوی پاسخی برای این شراره‌های تند درون اس‌اس ماکیان بپردازند تا شناخت کاملی از فرآیند #برافزایش گاز و پس‌زنی گاز در سامانه‌های کوتوله‌ی سفید- به ویژه نواخترهای کوتوله به دست آورند؛ پژوهش‌های همانندی هم باید بر روی سامانه‌های اخترفیزیکی دیگر انجام شود.»

اس‌اس ماکیان در بیش از صد سالی که از یافته شدنش می‌گذرد مورد پژوهش‌های گسترده‌ی اخترشناسان بوده. این ستاره همچنان به فراهم آوردن بینش‌های تازه درباره‌ی فرآیندهای فیزیکی مربوط به سامانه‌های دوتایی کوتوله‌ی سفیدی ادامه می‌دهد، از جمله همین فرآیندهایی که توسط گروه دکتر مولی شناسایی شده.

دکتر مولی و گروهش در آکسفورد اکنون سرگرم بررسی‌های بیشتر بوده و می‌خواهند بدنه‌ای از رویدادهای قطعی درباره‌ی رفتارهای نواخترهای کوتوله بسازند و تعیین کنند که آیا این سامانه‌ها به راستی توانایی پدید آوردن فواره‌های نیرومند را دارند یا نه.

#ستاره_متغیر
—------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/01/SSCyg.html
—-------------------------------------------------
به تلگرام یک ستاره در هفت آسمان بپیوندید:
telegram: @onestar_in_sevenskies

«خطر بزرگ خورشید برای زمین در ۱۰۰ سال آینده»
—---------------------------------------------—
https://goo.gl/MFZ7WM
خورشید می‌تواند یکی از بزرگ‌ترین تهدیدها برای زمین در ۱۰۰ سالِ پیشِ رو باشد. اگر یک #شراره‌_خورشیدی سهمگین، مانند شراره‌ای که ۱۵۰ سال پیش به زمین برخورد کرد امروزه رخ بدهد [و البته زمین هم در مسیرش باشد-م]، می‌تواند شبکه‌های برق، ارتباط‌های ماهواره‌ای، و اینترنت را از کار بیندازد. بر پایه‌ی پژوهشی تازه، یک چنین رویدادی می‌تواند در یک سده‌ی آینده دوباره رخ دهد.

اَوی لوب، از دانشگاه هاروارد می گوید: «خورشید به طور معمول به عنوان دوست ما و سرچشمه‌ی زندگی شناخته می‌شود، ولی این می‌تواند برعکس هم بشود، تنها به شرایط بستگی دارد.»

لوب و ماناسوی لینگام، او هم از هاروارد، داده‌های [شماری از] ستارگان خورشیدسان را بررسی کردند تا بفهمند احتمال رخ دادن "ابَرشراره‌ها"ی خورشید چقدر است و چه اثری می‌توانند روی ما داشته باشند.

آنها دریافتند که نیرومندترین ابرشراره‌ها در ستارگانی مانند خورشید، تقریبا هر ۲۰ میلیون سال یک بار رخ می‌دهند. بدترینِ این فوران‌های پرانرژیِ فرابنفش و ذرات باردارِ پرانرژی می‌توانند لایه‌ی ازون ما را از میان برده، جهش‌های دی‌ان‌ای پدید آورده و بوم‌سازگان‌ (اکوسیستم‌) را به هم بریزد.

ولی به گفته‌ی پژوهشگران، رخ دادن شراره‌هایی کم‌شدت‌تر که با آنها آشنا هم هستیم می‌تواند در آینده‌ی نزدیک‌تری روی خورشید رخ دهند و باز هم ویرانی‌هایی به بار بیاورند. در سال ۱۸۵۹، یک توفان خورشیدی نیرومند شراره‌های سهمگینی رو به زمین فوران کرد و نخستین رویدادِ ثبت شده از این گونه را پدید آورد (رویداد کارینگتون). دستگاه‌های تلگراف در سرتاسر باختر زمین ازکار افتادند و بر پایه‌ی گزارش‌ها، برخی از متصدی‌های تلگراف در اثر جریان‌های الکتریکی نیرومندی که در سیم‌ها جریان یافته بود دچار برق‌گرفتگی شدند.

[در این مطلب که درباره‌ی رویدادی مشابه در سال ۲۰۱۲ است، به طور کامل‌تری به رویداد سال ۱۸۵۹ اشاره شده: * خطری که دو سال پیش از کنار گوش زمین گذشت! (https://goo.gl/6CfDDy)]

لوب می‌گوید: «در آن زمان فناوری چندان پیشرفته‌ای وجود نداشت و از همین رو آسیب‌های پدید آمده چشمگیر نبود، ولی اگر چنین چیزی در دنیای کنونی رخ دهد زیان های وارده سر به تریلیون‌ها دلار خواهد زد. شراره‌ای مانند رویداد کارینگتون امروزه می‌تواند همه‌ی شبکه‌های برق، همه‌ی رایانه‌ها، و همه‌ی سامانه‌های خنک‌کننده در نیروگاه‌های هسته‌ای را از کار بیندازد. رویدادهای بد بسیاری می‌تواند رخ دهد.»

لوب می‌گوید رویدادی به شدت رویداد ۱۸۵۹ می‌تواند به شبکه‌های برق، ماهواره‌ها، و ارتباطات دستکم ۱۰ تریلیون دلار آسیب بزند. و اگر شراره‌ای اندکی نیرومندتر باید، می‌تواند لایه‌ی ازون را نابود کند.

لوب مب‌گوید بررسی پیشین نشان داده بود که چنین رویدادی به احتمال بسیار در سده‌ی آینده رخ خواهد داد، با یک شانس ۱۲ درصدی برای دهه‌ی آینده، ولی گویا هیچ کس نگران نیست. هنگامی که پای رویدادهای کیهانی نابودکننده به میان می‌آید، ذهن همه به سوی برخورد سیارک‌ها کشیده می‌شود، ولی لوب و لینگام می‌گویند ابرشراره‌ها هم می‌توانند درست به همین اندازه مرگبار باشند.

گرِگ لافلین از دانشگاه ییل می‌گوید: «من اینجور نیستم که شب‌ها از نگرانیِ ابرشراره‌های خورشیدی خواب به چشمم نیاید، ولی این بدان معنا نیست که کسی نباید نگرانش باشد.»

ماه گذشته، لوب و لینگام راهی برای محافظت از زمین در برابر ابرشراره‌ها، چه کوچک و چه بزرگ پیشنهاد دادند: یک حلقه‌ی غول‌پیکر از سیم رسانا میان ما و خورشید می‌تواند مانند یک سپر مغناطیسی رفتار کرده و با کج کردن مسیر ذرات شراره‌ها، آنها را از زمین دور کند.

بدبختانه، فرستادن چنین سپری به فضا تا ۱۰۰ میلیارد دلار هزینه خواهد داشت. لافلین می‌گوید: «من فکر نمی‌کنم صرف منابع برای ساختن یک حلقه سیم در فضا راه درستی برای خرج کردن پول باشد. ولی بررسی بیشترِ سازوکار ابرشراره‌های خورشید و شناخت رفتار خورشید در همسنجی با همتایانش می‌تواند تلاشی بسیار ارزشمند باشد.»
—----------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2017/10/superflare.html
—-------------------------------------------------
تلگرام یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies

ادامه‌ی پست پیشین 👆👆👆👆👆

... این ستاره با سن تنها حدود ۲ میلیون سال، ستاره‌ای بی‌اندازه جوان است. می‌توانیم آن را یک نوزاد بنابیم زیرا تا ده‌ها میلیارد سال دیگر زندگی خواهد کرد و اکنون تازه در یک درصد نخست عمرش است. دمای آن حدود ۲۰۰۰ درجه خنک‌تر از خورشید است ولی اندازه‌اش تقریبا با آن یکیست، که برای یک ستاره‌ی رده‌ای ام اندازه‌ای بسیار بزرگ است. دلیل این بزرگی اینست که ستاره هنوز در روندِ ساخته شدن از مواد درون قرص گاز و غبار پیرامونش است و دارد فشرده و خنک می‌شود؛ روندی که تا رسیدن آن به گام رشته‌ی اصلی ادامه خواهد یافت. در گام رشته‌ی اصلی، دیگر رشدش متوقف شده و شعاع و تابندگی‌اش تا میلیاردها سال ثابت خواهد بود.

جیمز می‌گوید: «دستیابی به این گونه جزییات تنها به لطف ماموریت ماهواره‌ی گایا که اوایل امسال آغاز شد امکان‌پذیر شد.»

به گمان دانشمندان، پرتو ایکسی که از این شراره‌های بزرگ گسیلیده می‌شود بر پیدایش "کندرول"ها اثر می‌گذارد. کندرول‌ها دانه‌های کوچک سرشار از کلسیم-آلومینیوم در قرص پیش‌سیاره‌ای گرداگردِ یک ستاره هستند. از به هم پیوستن این دانه‌ها سیارک‌ها پدید می‌آیند و سرانجام سیاره‌هایی را پیرامون ستاره می‌سازند. این پژوهش بر شناخت ما در زمینه‌ی اثر آشفته‌کننده‌ی شراره‌ها روی قرص پیش‌سیاره‌ای، جابجا کردن موادی که بر پیدایش سیاره‌ها اثر دارند، و اثرگذاری بر ساختار پایانی یک سامانه‌ی سیاره‌ای می‌افزاید.
@onestar_in_sevenskies
پرفسور پیتر ویتلی، راهنمای جیمز می‌گوید: «شراره‌ای به این بزرگی می‌تواند برای شکل‌گیری سیاره‌ها هم سودمند باشد و هم نابودکننده. این ستاره هنوز سیاره‌ای نساخته، بنابراین فعالیت‌های شراره‌ایی از این دست چیزی هستند که اخترشناسان ناچار خواهند بود در فرآیند پیدایش سیاره‌ها آن را هم در نظر بگیرند.»

ویتلی می‌افزاید: «همین اکنون بحثی در جریانست بر سر این که آیا شراره‌ها برای سیاره‌های زیست‌پیر خوبند یا بد، زیر آنها مقدار بسیاری پرتوی فرابنفش می‌گسیلند. این می‌تواند آسیب زیستی به جانداران (ارگانیسم‌های) روی سطح سیاره‌شان زده و دی‌ان‌ای آنها را تخریب کند. از سوی دیگر، پرتوهای فرابنفش برای واکنش‌های شیمیایی گوناگونی که آغازگر زندگی هستند مورد نیازست و به طور معمولی این چیزی نیست که مقدارش در این رده از ستارگان به اندازه‌ی کافی بالا باشد. این #شراره‌ ها توان این را دارند که آغازگر این واکنش‌ها باشند.»

---------------------------------------------------
برای دیدن پیوندها، می توانید این مطلب را در خود وبلاگ بخوانید:
http://www.1star7sky.com/2018/12/stellarflare.html
---------------------------------------------------
تلگرام و توییتر یک ستاره در هفت آسمان:
@onestar_in_sevenskies
twitter.com/1star_7sky