💫 گیلکی اصلاح
🔵 ی.ک ٚسر' دأشتن.

💡ای اصطلاح یه کس ٚطرف' گیتن معنی دهه.

🔻مؤنه:
تۊ خلی تی خاخۊر ٚسر' دأری یأ!
#estelahan
@gilaki_learning

⚡️بله تهرۊنی که نمیشی حالا لااقل فارسی «بدۊن لهجه» رؤ که باید بتۊنی صحبت کنی تا بتۊنی تۊی ایران بازیگر بشی پیشرفت کنی ... چقدر این خنده‌ها تلخند ؤ این دست زدنها مثل کشیده یه رۊی صۊرت!
(🙏 کاوه)
#نشسته_چندته_چیکه_دأره
#racism
@gilaki_learning

⚡️ علی آقا یکی از مخاطبان پیگیر کانال از تؤرکی‌زبانان شهر تبریز دنبال متن و صدای درست این ترانه بۊدند متن و ترجمه درست رؤ از لینک زیر در وبلاگ دامۊن بخۊنید:
http://damun.blog.ir/post/144
(🙏 خانم مهرناز مظفری، مهرشاد، علی آقا، کۊرؤش)
🖋🎤 استاد #مام_ولی_مظفری_کۊجیدی
@gilaki_learning

📅 برای پرسیدن تقویم رۊز در گیلکی حداقل عبارات زیر را داریم:

🔵 ایمرۊ چندۊمه/ ایمرۊ چندهؤمه؟
➖ ایمرۊ بیستۊمه.

🔵 چند رۊز ای بۊرجه شۊنه/ چند رۊز ای ما شۊنه؟ (چند رۊز از این ماه می‌ره؟)
➖ بیس رۊز

🔵 چندرۊز ای ما دره؟(چندرۊز ازاین‌ماه مۊنده)
➖ دَه رۊز د
➖ دَه رۊز د ای ما دره (ده رۊز دیگه از این ماه مۊنده)

🛎 همچنین علاوه بر حالتی که در پستِ ریپلای شده اۊمده، حالتهای زیر رؤ هم برای اعلام تاریخ در گیلکی داریم:
🔵 ۱۰ رۊز د وأس بهار سرشۊن
(۱۰ رۊز دیگه مۊنده بهار تمۊم شه)
🔵 ۱۰ رۊز د زمستان دؤبؤ
(۱۰ رۊز دیگه از زمستان مۊنده بۊد)
🔵 ۹ رۊز بۊمؤنسه‌بؤ آخر ٚ ما
(۹ رۊز مۊنده بۊد به آخر ماه)
🔵 ۱۳ رۊز بهار بؤشؤبؤ
(۱۳ رۊز بهار رفته‌بۊد)

🙏 دیمه‌مج، خانم اسدی، خانم فتح‌الهی، فرهنگ
@gilaki_learning

⚡️مطلب نوشته شده در مؤرد مخفف بۊدن «گسی» در زبان فارسی درست نیست و این کلمه نسبت به «گسیل» قدیمی‌تر است (ظاهرا واج ل غیراشتقاقی است و بعدا به کلمه اضافه شده است). در گۊیشهای غربی زبان گیلکی افعال ترکیبی زیر به معنی فرستادن استفاده می‌شوند که با گسی و گسیل فارسی همریشه‌اند.
🔵 وۊسي أکۊدن
🔵 اۊسي کۊدن
🔵 اۊسئه کۊدن
💡در فارسی تبدیل و»گ اتفاق افتاده؛ این کلمه در زبانهای قدیمی ایرانی به صۊرت «وسی» ثبت شده است. با توجه به اختلاف «و» ؤ «اۊ» در گۊیشهای مختلف گیلکی احتمالا این کلمه ریشه فعلی دارد.
@gilaki_learning

⚡تاتایی دلی اولی واجه ساسانی پهلوی شی هیسه یؤ اشکانی پهلوي دل ای واجه' wisēð تلفظ گۊدن.
سربس:
A Concise Pahlavi Dictionary
- D. N. MacKenzie
@gilaki_learning

💫 گیلکی مثل
🔵 وشنا آدم تیرنگ ٚخۊ ره ویننه.
- ای مثل وختی ایستفاده بۊن که یه کس خۊشخیالی همرا بی‌بۊنه یؤ هچی گب بزنه یؤ خۊ هاویرش' وکته‌بؤر بنمئه.

ای مثلی فارسی معادل : شتر در خاب بیند پنبه دانه گهی لپ لپ خؤرد گه دانه دانه.
#masalan
@gilaki_learning

بیش از صد نکتهٔ دستۊری در زبان گیلکی: 👇

#dastur

⚡️ یک کاربرد از فعل خأسن (خواستن) در زبان گیلکی در جملات اینچنینی است:

🔵 خؤنه در چاگۊدن خأس.
(درِ خانه نیاز به تعمیر داشت)
🔵 اۊن خؤره دؤنه. د گۊتن نخأنه.
(اۊن خؤدش میدۊنه. دیگه نیاز به گفتن نیست)
🔵 گیلکی آمۊتن خأنه.
(زبان گیلکی نیاز به آمۊزش داره)
🔵 باغ تمیز بؤ، د تأشئن نخأس.
(باغ تمیز بۊد، دیگه نیاز به تاشیدن نبۊد)
@gilaki_learning

⚡️ مثالهای دیگر از فعل خأسن در جمله:

🔵 چی خأنی؟
(چی میخوای؟)
🔵 لاکۊ تره نخأس.
(دختره تؤ رؤ نمیخواست)
🔵 دیشؤو برأر ٚ خؤنه أمره بخأسه‌بؤن.
(دیشب خانهٔ برادر ما رؤ خواسته بۊدند)
🔵 مۊ خأنم بۊشۊم.
(من میخوام برم)
🔵 اۊن شؤم ٚ ره بیرۊن خأس بۊشۊن.
(اۊن برای شام میخواست بیرۊن بره)
🔵 اۊن أگه خأسه‌بۊن بیه تره خبر دنه.
(اۊن اگه خواسته‌باشه/بخواد بیاد به تؤ خبر میده)
@gilaki_learning

⚡️ یک کاربرد دیگر فعل خأسن در زبان گیلکی "بیان ضرۊرت انجام کار" است.
مثالهای زیر را ببینید.

🔵 نأبؤر غذا خؤرده نشأنه. خأن نیشتن.
(در حالت دراز کشیده نمی‌شه غذا خؤرد. باید نشست)
🔵 أمی مئنأ یکی خأ بئیسه.
(یکی از ما باید بمۊنه)
🔵 تی برأر خأس مره بؤته‌بی.
(برادرت بایست بهم می‌گفت)

(خأن نیشتن = وأن نیشتن)
(خأ بئیسه = وأ‌ بئیسه)
(خأس بؤته‌بی = وأس بؤته‌بی)
#dastur
@gilaki_learning

⚡️ پست ریپلای شده را ببینید ... دو کلمه دیگری که معلم هندسه ما معادل فارسیشان را نمی‌دانست در متون قدیمی زبان گیلکی ثبت شده‌اند:
🔵 دؤنه = نقطه
🔵 کیل = خط

💡 کیل kil امروزه به جوهای مستقیمی گفته می‌شود که برای آبیاری گیاهان کاشته شده در یک خط استفاده میشوند (کیله به معنی رۊدخانه ؤ جو هم از همین کلمه مشتق شده است). همچنین «پا کیل» به معنی ردپا در گۊیشهای امرۊزی مرتبط با همین مفهۊم خط است (در گیلکی «رج» هم برای مفهۊم ردپا استفاده می‌شود که آن هم به مستقیم بۊدن مسیر مرتبط است که در پستهای قبلی کانال در موردش صحبت کردیم).

💡حالا از آن جمله هندسه فقط معادل «دایره» عربی را در گیلکی نمی‌دانیم... با قرض گرفتن آن از زبان عربی، ترجمه گیلکی آن جمله اینطؤر می‌شود:
⚪️ یته دؤنه اجی یته کیل دایره' درجانیم.
@gilaki_learning

⚡️ فعل وجهی شأسن (شایستن) در زبان گیلکی می‌تواند قبل یا بعد از فعل اصلی بیاید.
مثالهای زیر را ببینید.

🔴 فارسی: می‌شه خؤرد
🔵 گیلکی: خؤرده شأنه / شأنه خؤردن

🔴 ف: می‌شد خؤرد
🔵 گ: خؤرده شأس / شأس خؤردن

🔴 ف: بشه خؤرد
🔵 گ: خؤرده شأسه‌بۊ / شأسه‌بۊ خؤردن

🛎 این فعل در گیلکی صرف نمی‌شود و کاربرد آن فقط به صۊرت سوم شخص دیده‌ شده‌است. چند مثال در جمله:
🔵 را خرابه. ماشین ٚ همرأ شؤ نشأنه.
(راه خرابه. با ماشین نمی‌شه رفت)
🔵 مرکه صدا خۊب نۊمأ. گبه أسأ فهمسه نشأس.
(صدای مرده خۊب نمی‌اۊمد. حرفشؤ هیچجۊره نمی‌شد فهمید)
🔵 تمیز باره سر بنی دئه شأسه‌بۊ.
(بار تمیز رؤ سر بذار بشه دید)

⛓ ای وجهی فعلان ٚ سر ویشتر بۊخؤنین. 👇
https://t.me/gilaki_learning/583
#dastur
@gilaki_learning

⚡️ واحد واژه‌ساز «شا» که در بعضی از کلمات گیلکی مانند خؤرده‌شا (به معنیِ قابل خؤردن) و دئه‌شا (به معنی قابل دیدن) دیده می‌شود، از همین فعل شأسن است.

⛓ ای مطلبه بۊخؤنین. 👇
https://t.me/gilaki_learning/528
@gilaki_learning

گیلکی پسوند: - ـین/ - ــِٚن

-يته نمؤنه قرآنٚ گيلکي واگردؤنٚ جي:
احد 'يکين'

سربس: شهردوير ديلمي قرآنٚ گيلکي واگردؤن

/يکين/ شرفشا مئنن دره

سربس: شرفشا دیوؤن
(کۊرۊش)

⚡️هفتبیجار
یه جۊر تۊرشی نام هیسه که چندجۊر بئجئه سبزی همرا چاکۊنن. گیلکی دل وختی واسه بۊن بؤگؤن یه چی چندته مختلف ٚجزء ٚ کتره‌یی گمیجش اجی بساته بؤبه یؤ دقیق اۊن اجی گب زأ نشئه گؤن فلانچی هفتبیجاره!
(🙏 سید مقداد)
#estelahan
@gilaki_learning

⚡ دس دۊرۊست گیلکی دل تشکر گۊدن ٚواسر ایستفاده بۊن. دۊرۊست ؤ دۊرۊسته مفاهیم' جیر ٚجۊملهٓ‌کان ٚدل دقت بکۊنین:

🔵 تی برارزا خؤشته درس' دۊرۊس ئاکؤرده؟
(دۊرۊس ئاکؤردن ایندر تۊمان ئاگۊدن ؤ کامیل ئاگۊدن معنی دهه)

🔵 ماره امی قند دۊرۊس ئابه، هما دکین یه کیلؤو هگیر.
(ایه دۊرۊس ئابه یعنی دئه هیچی نؤمؤنسئه یؤ تۊمان ئابه)

🔵 امۊ نیمدؤنه خؤريم، دۊرۊسته برنج امی گۋلی' جیر نشۊن.
(دۊرۊسته برنج' ساغ ٚبرنج ؤ سرالک ان گؤن یعنی نشکسه برنج)

🔵 ایمرۊ دۊتته آدم دۊرۊسته بۊما بؤن یته نیمه.
(آدم ایندر کارگر معنی دهه؛ دۊرۊسته معنی این هیسه که کارگران اۊ رۊز' کامیل کار ٚسر بئیسان ؤ نیمه معنی این هیسه که فقط تا چاشت یا چاشت تا شأنسر کار بگۊدأن)

🔵 تی گب دۊرۊسته.
(یعنی تی گب بی‌عیب هیسه، ایسه منظۊر یا راس هیسه یا کامیل)

💡 هۊته که ینین دۊرۊست ؤ دۊرۊسته ٚمفاهیم، کامیل ؤ سالیم ؤ تمام ٚمفاهیم' مؤنن. دس دۊرۊست انی یعنی «تی دس سالیم بؤمؤنه».
@gilaki_learning

⚡️اینگیلیسي دلی true گیلکی مئنی «دۊرۊست» ٚهمرا همریشه هیسه... فارسی دلی «درۊد» ان هی ریشه اجی هیسه!
جالبه که ای مفاهیم مختلف ٚزوانان ٚمئن کسن' مؤنن.
@gilaki_learning

⚡️ گیلکی شعر (لشت نشا گۊیش)
✍🎤 محمۊد سحرخیز

داز جه می دس بۊشؤ
دۊممه مره چی کۊنه
مۊرام‌بزئه تیفنگم
سۊممه مره چی کۊنه

پئر به پسر رحم نیه
أ دؤره ؤ زمانه
برأر خاخۊر ؤ دأیی
عممه مره چی کۊنه

خۊتکا فۊسۊنجان پلأ رنگأ
ای وار چۊم نیدئه
ویشتأیی مردن‌درم
لۊقمه مره چی کۊنه

خاشوالیس ٚ سؤفره سر
آزادمایی دۊم زنه
چۊمان تۊ اینصاف بده
کۊلمه مره چی کۊنه

تا چکره واش بزئه
می شفل ٚ بجاره
می کاری أسبم بمرد
کۊرره مره چی کۊنه

جه دست ٚ تۊ أی فلک
خیلی شکایت دأرم
تؤؤر بۊخؤرد می دیله
قممه مره چی کۊنه

(🙏 خانم اسدی، دیمه‌مج)
@gilaki_learning