#بیشتر_بدانیم


پدر شعر گیلکی را بشناسیم

🔸صفحه (۱ )

شرف الدین یا #شرفشاه

سید شرفشاه #تالش #دولابی یا پیر شرفشاه,عارف و شاعر قرن هشتم هجری قمری است.

وی نخستین شاعر گیلانی است که به #گیلکی شعر گفته و ( پدر شعر گیلکی دانسته می شود.)

اشعار وی در قالب دوبیتی و به صورت #هجایی به گیلکی و#تالشی #گسکری قدیم سروده شده است. این نوع دوبیتی شرفشاه به " چهار دانه های شرفشاهی " مشهور است که خارج از اوزان عروضی ولی دارای وزن هجایی است. اکثر اشعار وی دارای مضامین اخلاقی، عرفانی و دینی و عشقی است.  از مقدمه ای که بر این مجموعه نوشته شده چنین برمی آید که پیر شرفشاه در رویا، دلباخته ی دختری به نام «#حوری سو» ( حوری سو =حوری کلپر #تالش به کلپر سو میگویند ) شده که خواهر امیره #ساسان #گسکری، امیر معروف گسکرات بوده است و شخصا به خواستگاری رفته و امیره ساسان تقاضایش را پذیرفته و خواهرش را به همسری وی ترغیب نموده و مراسم عقد و عروس بران هم به عمل آورده، منتها پیش از زفاف «حوری سو، خورسه» رخت به سرای دیگر برده و شاعر عارف را سخت اندهگین کرده است.

✅ توضیح: عده ای ندانسته بدون دلیل او را #خورسه می دانند که اصلا صحیح نیست .چون محل تدافعی جنگی، امیر ساسان گسکر در مکان نزدیک روستای فعلی #اورماملال رضوانشهر بوده که هنوز به نام قعله امیر ساسان(امیره قَله) معروف است . در جوار آن مکانی به نام سوء پشت (تالشی پشته گلپر) چون این دختر سوار بر اسب شده در آن مکان تاخت و تاز می کرد او را حوری سو مینامیدند

(حوری گلپرها)
لازم است بدانید که حرف (ح) از زبان عرب وارد #تالشی شده بود گفتن این حرف برای آنها مشکل بود به خای (ح) (خ)تلفظ میکردند

وقتی که افرادی آمدند زندگی او کتابت کنند بدون تحقیق همان نام عامیانه خوری سو را برای او نوشتند

دیوان اشعار گیلکی وی به صورت کامل در #بخارست نگهداری می شود و در سالهای انقلاب توسط دکتر محمد علی صوتی عکس برداری و برای نخستین بار توسط عباس حاکی در سال 72منتشر شده است.

گفته می شود نسخه خطی و اصلی آن در دست آیت الله سید #صالح_ضیابری از علمای دوره مشروطه گیلان و از نوادگان #شرفشاه بود و نیز بنده از مرحوم سید #محمود_شرفی امام جمعه متوفی پره سر شنیدم که فرمودند ،سید شرف الدین #جد بیست و ششم من است

میگویند #دیوان_شرفشاه توسط #اشغالگران روس یا انگلیس در رشت غارت و بعد هم سر از کتابخانه بخارست در آورد.

آرامگاه این شاعر برجسته در روستای #دارسرای شهرستان رضوانشهر قرار دارد و مورد احترام مردم منطقه و شیفتگان علم وادب وعرفان است.

#شرف_الدین خود متولد روستای #کتک_رضوانشهر بوده این روستا در حال حاظر
به صورت جنگل مخروبه ، و چراگاه دامها درآمده ،الان چراگاه دامهای #تیره #رزدار#تالش است

بقلم استاد :اسفندیار احمدی

ادامه دارد

@frodbarsara

‍ #بیشتر_بدانیم


#پارگام ( #پارگوم )

یکی از #آبادیهای با #سابقه و #قدیمی منطقه است ک به اندازه ی تاریخ سابقه دارد ودر 40کیلومتری شهر پره سر قرار دارد.

در #تالشی #پارگوم تلفظ میشود که به معنی #قدم و #حرکت در گذشته میباشد شاید هم ب نعنی #پارو و یا #کومه ی کوچک #چوپانان تعبیر میشود،پارتها یکی از سلسله های مهم اولیه ی ایران هستند ک سلسله ی #اشکانیان را تاسیس نمودند انان اصلشان از شمال ایران بود و درمدت کمی توانستند ساکنان کوهستانها و جلگه ها و دشتها شوند
انان حکومتیهای ولایتی را ب طوایف و #شاهزادگان خود میدادند ک حکومت ملوک الطوایفی نامیده میشد، #حفاریهای_مجاز و غیر مجاز در اطراف #پارگام این حقیقت را ثابت کرده است ک پارتها و احتمالا #مادها در #ییلاقات_تالش از جمله #پارگام در برخه ای از تاریخ زندگی کرده اند
در سال 1317رودخانه ی #شفارود طغیان نموده و این ابادی را تا حدودی ویران کرد مردم ابادی بی خانمان شدند و سپس برای خود #کومه های چوبی بنام پارو و یا پارگا ساختند ومدتی انجا زندگی کردند و انجارا پارگوم یا پارگام نام گذاشتند
حومه پارگوم شامل #لوأیم، #پارگام و #کلاوه میباشد ک همه تالش بوده واز #تیره_بودغ هستند.

#بودغها از اهالی تالش اطراف #لنکران بودند و هنوز بخش اصلی بودغها انجا سکونت دارند در زمانهای دور سه برادر از این تیره از #لنکران تبعید شده یکی در #اسالم دومی در #خوشابر و سومی در #خمام سکنی میگزینند واز برادری ک در #خوشابر ساکن شد #تیره_بودغ تشکیل شد
یمی از نقاط تفریحی و دیدنی پارگام زمینی هموار بنام( #تربه_شم)است ک محل تجمع و بازیهای محلی جوانان در فصل تابستان میباشد در روستای پارگام دو پل قدیمی وجوددارد یکی پل سیفه باغی پرد و دومی شیخ محله پرد
این 2پل در دو طرف روستا قرار دارد ک متاسفانه جاری شدن سیل شفارود در سالهای1371و1377خسارت سنگینی ب این روستا وارد کرد،روستاها و ابادیهای تابع ی پارگام، #کفشن، #لویم، #نویه، #شیخ_محله،و #کلاوه میباشد البته کلاوه از سیل هولناک 1377ویران شده و دیگر مسکونی نیست،همان کلاوه ای ک به معنی(خانه ی گفتگو)میباشد وسالیان سال محل تجمع اهالی پارگام و حومه بحساب می امد ودر انجا دکانی بود ک مردم در واقع استراحت ب انجا می امدند و ب گفتگو میپرداختند
همچنین از نقاط مسکونی پارگام ک اکنون ب صورت بازارچه در امده یکشنبه بازار است،ک در قدیم بازار هفنگی برای دادوستد مردم بشمار میرفت

درود بر مردم این روستای/تالشدولاب



#کانال_فرزندان_رودبارسرا

https://t.me/joinchat/AAAAAERQ-XpuLnV5ZEgDzA

‍ ‍ ‍ #بیشتر_بدانیم


#کوچ ایل #خوشابر (خاشه بر) تالش

روش کوچ ایل #خاشه‌بر و محل گذرگاهها براساس #قلمرو #طایفه #تیره وکوچ آنهاتعیین می گردد وزمان حرکت گاهی اوقات ازنیمه فروردین ماه صورت میگیرد ابتدا مردان بزرگ وریش سفیدان هرطایفه گرد می آیند و تقویم منجمی رابنابه #باورهای_مذهبی به یادگار از نیاکان خویش درنظرمیگرند،گاهی اوقات یک روز پیش ازحرکت گله های گوسفندان راهسپار مسیر می کنند ،میان بنه های بعدی راکه ازپیش تعیین گردیده به چوپانان یاداور میشوند ، #چوپانان باهمراه داشتن کمی ره توشه ای که مانند نان پیاز،پنیر مقداری، قند ،چای....می باشد ابتدا ( #نچه ) بُز نر که داری شاخه های بزرگ را به جلو هدایت میکنند آنگاه گله به دنبال ان شروع به حرکت می نماید

مردان به اصلاح سروصورت می پردازنندولباسهای سنتی خودراازخورجین دراورده ومیپوشندوزنان به تهیه مایحتاج بین راه می پردازنند و می دانند چه سختیهایی درطول راه بایدت حمل کنند پس ازتدارک وفراهم نمودن مقدمات کوچ روزحرکت فرامیرسد معمولاساعت حرکت 5صبح ( #سوکه_خون )یا خروس اول که میخواند در نظرمیگیرند منتظر هستند تا بزرگ یاریش سفیدطایفه اولین اسب خود را بارکند انگاه سایرافرادشروع به بارکردن مینمایند انگاه زنان ودختران بهترین و #تازه ترین# تن پوش خودرا می پوشند و سواربر اسب اماده #کوچ می گردند


تا قبل از انقلاب هیچ زن یا دختر #تالش #ایل بغیر از لباس ستنی #تالشی خود لباس دیگری نمی پوشیدند مگر دانش آموزان ایل ،
در گذشته مردمان ایل #خاشه بر چون گذشتگان خود بی نهایت به آداب و رسوم نیاکان خود پایبند بودند

هیچ زن و دختر #ایل موهای سر خود را کوتاه نمیکردند و آن را به صورت کیس میبافتند

بزرگ #طایفه بابلندکردن دستها بسوی خدا و بانام ویاد او و دعاب رای سلامتی و موفقیت براسب سوار میشود، دیگران هم همین کار را میکنند ومعمولا مدتی هم به شادمانی و هلهله اقدام می کنند وسپس همگی حرکت راآغاز مینمایند ،حداقل زمان #کوچ از #گرمسیر به #سردسیر و برعکس بتفاوت زمانی زیاد ندارد.

تیره و طایفه ها ازچندمسیراز #گیلون به #گیره (شلاف به ییلاق) میرفتند

توضیحی در مورد #ییلاق و #قشلاق جای سوال دارد؟؟ که این کلمات از کجا و چگونه وارد زبان #تالش شده #یی که یک کلمه ترکی به معنی تابستان است و #قش نیز در زبان ترکی زمستان است #لاق یا #لق یک کلمه #تالشی است به به معنی در #حرکت و #ثابت نبودن است

1- #خاشه بره روخون
2- #ارده روخون
3؛- #ملاله دغنه

مسیر حرکت کوچ که در بعضی از نقاط راه بسیار تنگ و باریک بود برزگ تیره یا طایفه قبل از رسیدن به دهنه راه باریک که به آن #تنگ میگفتند در جلوی مقداری از کوچ جلوتر حرکت می کند و با صدای بلند آواز سرمی داد و اعلام می کرد های #خبردار
تا در وسط تنگه کسی در مسیر کوچ قرار نگیرد
و نیز در بیشتر نقاط عبور از عرض رودخانه اجباری بود در حین عبور از رودخانه مردان در کنار زنان و دختران سوار و نیز کودکانی را که بر روی بار و بنه اسب بسته بودند حرکت میکردند تا مبادا در آب سقوط کنند

دراین خصوص ویژگی انضباط کوچ چه ازلحاظ توقف ویاحرکت به گونه مطلوبی انجام میگیرد بنابراین اتنخاب میان بنه ها واستراحتگاههاتوسط مردان واشنابه موقعیت جغرافیایی منطقه ازپیش تعیین می شد وکمترین زمان ان 7تا8ساعت پیاده روی میباشد به محض رسیدن به محل موردنظرتوقف میکنند وابتدابساط چادر برگزارمیگردد(که بعدها این چادر تبدیل به خانه های تخته پوش شد وبانوشیدن چای وصرف غذایی مختصر خستگی ازسربه درکنند وهریک وظایف مخصوص خودرا انجام دهندزنان درتهیه نان گرم اوردن اب مردان درپی نگهداری دامها واموردیگر تهیه هیزم و سابر کار ها افدام میکردند وازنظرطول اقامت وراحتی یابودن مشکلات متفاوت هستند این مقصد تارسیدن به سردسیری یاییلاق منطقه تکرارمیشود
وسایلی که تبره و طایفه همراه خودمیبرد #خورجین #جاجیم #گلیم حصیر شال جل جل وشال ،مشرف نمد #تو لوق ( #خیک) که بعدها تولوق تبدیل به مخرن گلی شده که به آن #نره میگفتند که برای کره گیری از آن استفاده میکردند و نیز پوست خشک شده گوسفند که هم آذو غه خشک را در آن فرار می دادند و هم پوست گوسفند را به عنوان مشک که برای آوردن آب از چشمه کاربرد داشن وووووغیره.....
واینگونه بود روش کوچ ایل #خوشابر_تالش

ایل #خاشه_بر کوچها را به چهار قسمت و در چهار فصل انجام می دادند
در فصل زمستان در جلگه ها می ماندند
در فصل پاییز در دامنه کوها سکنی میگزیدند که به آن #خاله میگفتند محلی بود بین گیریه و گیلون
در فصل# بهار به گیریه می رفتند
و در فصل تابستان به آخرین نقطه گیره که به آن #بند میگفتند کوچ می کردند
این چرخه کوچ به همین روش ادامه پیدا میکرد
امروز با ماشینی شدن کوچ کردن کوچ کردن صفا و زیبایی خود را از دست داده است

بقلم : اسفندیار احمدی
#کانال_فرزندان_رودبارسرا
@frodbarsara

#بیشتر‌بدانیم

نگاهی تصویری به زندگی ایل ""خاشه بر"" (خوشابر) رضوانشهر گیلان
این فقط زندگی یکی از ایل های تالش است #نظام_سنتی ایلی و ساخت قدرت در یک ایل بزرگ همچون ایل #خوشابر به این ترتیب است :

مردمان تالش ساکن در شهرستان رضوانشهر .

افراد #تالش ساکن در #رضوانشهر
شامل سه ایل میباشد

1-ایل #خوشابر

2- #ایل_میانرود که شامل ایل #پره‌سر و #اردج میشود

3- #ایل_بوداغ

در اینجا فقط به #ایل_خوشابر اشاره خواهیم نمود

این #تقسیم بتدی ها بر حسب محل سکونت آنهاو #قلمرو_زمینی که در گذشته در تصرف داشتند انجام شده

#ایل_خوشابر از لحاظ تصرفان زمینی که در اختیار دارند و تعداد جمعیت بیشتر از سایر ایلها هستند که به #شش_تیره تقسیم میشوند

#تیره‌های_ایل_خوشابر به شرح زیر میباشند

1-تیره رزدار
2-تیره شیراز
3-تیره خیلگوان
4-تیره دشت میان
5-تیره ملال
6-تیره دک و برجعلی

#تیره_رزدار از پنج طایفه تشکیل شده
#طایفه جعفره (جعفری)
#ندوری (نادری)
#میر_محمد (میرممد)
#دوله خانی (دولت خانی)
#ناج (ناو) توضیح : تیره ناج مهاجرین بودند که در ابتدا از سرخاب تبریز به به نام اسالم مهاجرت کردند و سپس یکی از جد سید شرف الدین تالش دولایی شاعر از ناو اسالم به نزد تیره رزدار مهاجرت کرد و رزداریها او را به عنوان برادر قبول کرده نسلی که از آنها بوجود آمد به تیره ناجی و ناوی معروف کردید
#سید_شرف_الدین_تالشدولایی شاعری هم اکنون آرامگاه او در روستای #دارسرای رضوانشهر موجود می باشد اودارای یک کتاب شعر #گیلکی بود هم اکنون دیوان شعر او در #بوداپست موجود میباشد در بین تیره #رزدار در روستای کتک متولد شد

#تیره_شیراز از دو طایفه تشکیل
شده طایفه #شیرازیهای ساکن و شیرازهای که توسط #نادرشاه از فارس به اینجا تعبید شدند که مردم به آنها طایفه #شاه_اهلی میگویند

#تیره_خیلگاوان از چهار
طایفه تشکیل شده
میرزاحمد(میرزا احمد )
طاهره
بور
میرزاخانی

#تیره_دشت_میان

#تیره_ملا از دو طایفه تشکیل شده
#بایزا که ساکنین اصلی #ملال بودند
#نری :نری ها افرادی که از #شاندرمن به ملال مهاجرت کرده بودند

#تیره_دک و #بورجلی از دو طایفه تشکیل شده اند
#دک
#برجی

بقلم استاد : اسفندیاراحمدی

#کانال_فرزندان‌رو‌دبارسرا

https://t.me/joinchat/AAAAAERQ-XpuLnV5ZEgDzA