@dusharge || همت شهبازی
290 subscribers
119 photos
2 videos
30 files
346 links
@dusharge
کانالدا کی یازی‌لاری کانالین لینکینی وئرمک شرطی ایله پایلاشماق اولار.
اشتراک‌گذاری مطالب کانال به شرط ارائه لینک آن مجاز است.
Download Telegram
#حکایه یوخسا #اؤیکو || #همت_شهبازی


#ادبیات_سئون‌لر گروهوندا، مهمت گوموش‌کیلیج-ین #اؤیکو کلمه‌سی اوزرینه بیر یازیسی پایلاشیلدی. بو کلمه‌‌نین بیزیم ده ادبی محیطیمیزده یوخاری فاییزدا استفاده اولونماسی‌نین شاهیدییک. چوخدان ایدی بیر آچیقلاما یازماق ایستیردیم. بو یازی‌نین یاییلماسی، فیکیرلریمی عرصه‌یه گتیرمه‌یه بیر واسیطه‌ اولدو.

بورادا داها چوخ «اؤیکو» آنلاییشی دارتیشیلاسی موضوع‌دور. مقاله‌ده «اؤیکو» سؤزونون کؤک‌لری حاقدا بیلگی‌لر وئریلیر. بو مقاله‌نین بیر یئری ایله راضی دئییلم. کلمه‌نین اویدورما اولماسی ایله. مقاله‌ده دئییلدییی کیمی اؤیکو سؤزونون کؤک‌لری #دیوان_لغات‌_الترکده و #قوتادغوبیلیکده ده واردیر. آنجاق بو گونکو کیمی ایشلنمیر. داها دوغروسو بو گون اؤیکو کیمی ایشله‌نن سؤز کئچمیشده « #اؤیکون» کیمی وار ایمیش؛ و بونون دا معناسی «تقلید ائتمک»دیر. داها دوغروسو « #اؤیکونمک» یعنی تقلید ائتمک.
مقاله داها چوخ بو کلمه‌نین کؤکو اوزرینده دایانیر. آنجاق #استانبول_تورکجه‌سینده و اورادان بیزیم ادبیاتیمیزدا ایشله‌نن «اؤیکو» سؤزو، بیر نوع ادبی روایتین و باشقا سؤزله «حکایه» آنلاییشی‌نین قارشیلیغی کیمی ایشلنمکده‌دیر. مقاله‌ده یانلیش اؤنری ده وئریلیر. اورادا بو کلمه‌نی کیچیک حکایه، و یا فرانسا دیلینده اولان نووئل سؤزونون قارشیسیندا استفاده اولونماسینی تکلیف ائدیر. بو اؤزو داها یانلیش‌دیر.

منجه #اؤیکو سؤزونون #لغتجه معناسینی نظره آلاراق کؤکو بیر #نظری دارتیشمایا قاییدیر. #افلاطون ایله #ارسطونون صنعتین رئال اولوب اولماماسی مسئله‌سینده مباحثه‌لری بو سؤزون آنلاییشینی بیزه آچیقلایا بیلر. افلاطون شاعیرلری اؤزونون الوئریشلی توپلوموندان (مدینه فاضله) قووب چیخاریر. اونلاری حقیقتی تقلید ائتدییی اوچون قینایاراق، همی ده هئچ بیر فایدالاری اولمادیغینی سؤیله‌ییر. اونون نظرینده صنعتکار وار اولان شئیین اوزوندن رساملیق ائدیر. حقیقت، رئاللیق اؤزو اولدوغو حالدا، صنعتکار اونون اوزونو یئنیدن چکیر. بو رئاللیقلار اؤزو تقلیدی رئاللیقلاردیر. ایندی صنعتکار بو تقلیدی رئاللیقلاری یئنیدن عکس ائتدیردیکده تقلیدی بیر داها تقلید ائدیر.

ارسطو بو نوع ادبی تقلیدین آدینی #میمه‌سیس MIMESIS قویور. افلاطون میمه‌سیسی، حادثه‌لرین روایی خطی حساب ائده‌رک اونو داها چوخ اجرا ائتمکده گؤرور. یعنی او ایکی نوع تقلیدی روایته اینانیر: میمه‌سیس کی داها چوخ اجرا اولونور. بونا نمونه « #پیئس»لردیر. ایکینجیسی ائپیک ایفاده‌لی سوژئت خطی کی داها چوخ ناغیل اولونور. بونا دا اؤرنک #ائپیک_شعرلردیر. مثلن #هومئرین اودیسه‌سی. بو ناغیل ائتمه جریانی 18.جی عصره‌جک داوام ائدیر. بو زاماناجاق بو نوع روایتین و ادبی ژانرین آدینی « #رومانس» آدلاندیرماق اولار. بو تاریخدن بویانا روایت صیرف رئاللیقلاری تقلید ائتمیر. بو زاماندان ادبیاتین باشقا #ژانری یعنی « #رومان» ظهور ائدیر. رومان #رئالیزمله باشلادیغینا باخمایاراق صیرف رئاللیقلاری عکس ائتمیر. اونو تحلیل ائدیر. اونو یئنیدن یارادیر. اونو نئجه دئیرلر قورتدالاییر. بو زامانین روایی ژانرلاریندا رئال، داها اؤزونو گؤستردییی رئاللیق دئییل.
اؤیکو سؤزونو حکایه یئرینه ایشله‌دن‌لر یوخاریدا دئدییمیز ایلک آنلاییشی نظره آلاراق یارادیرلار. داها دوغروسو اونلار روایتی #تقلیدی_سوژئت بیله‌رک رئاللیقدان صیرف تقلید ائتمه آنلامیندا بیلدیک‌لری اوچون بو سؤزو یانلیش اولاراق استفاده ائتدیلر. اونا گؤره کی آرتیق سوژئت، گئرچک‌لیین تقلیدی دئییلدیر. بونا گؤره بؤیوک بیر ادبی ژانری عکس ائتمک اوچون، اؤیکو کیمی دار معنالی بیر آنلاییشا سیغیندی. بو ایسه سوژئته سؤیکه‌نن بوتون روایی‌-‌ادبی ژانرلارین یانلیش تصوورو ایدی. منجه بو گون #حکایه یئرینه #اؤیکو سؤزوندن استفاده ائتمک یانلیش بیر حقیقت‌دیر. اونا گؤره کی فارس‌لار دئمیشکن «نقض غرض»دیر. حکایه‌نین ادعاسی رئاللیق‌لاری یئنیدن چؤزمک‌دیر، اونو تقلید ائتدیکده ایسه هئچ بیر شئی الده ائده بیلمه‌یه‌جکدیر.

https://telegram.me/dusharge