Уйӑх каялла эпӗ чи пӗчӗк ачасем валли (1-3 ҫулхисем валли) шут ҫинчен видео тума сӑмах панӑччӗ:
https://t.me/chushu/897

Вун ҫичӗ сехет кайрӗ виҫӗ минутлӑ видео хатӗрлеме )
✅Тинех ӑна пурне те кӑтартма пултаратӑп:

https://youtu.be/nxWLw5M6Q6A
https://youtu.be/nxWLw5M6Q6A
https://youtu.be/nxWLw5M6Q6A

Манӑн ача тӗрӗслесе темиҫе хутчен пӑхрӗ, тест-драйв ӑнӑҫлӑ иртрӗ)
Якатмалли вырӑнсем пур паллах, анчах аптрамасть пуль терӗм.

❕Тепрехинче тӗссем ҫинчен видео тухать. Срок - уйӑх, авӑн уйахӗн 24-мӗшччен.

#нумай_чӗлхелӗх

ҪУРЛА уйӑхӗ
Тырӑ вырмалли вӑхӑт ячӗ

"Ҫурла" сӑмах чӑваш чӗлхине ӗлӗк-авалах индоиран чӗлхинчен чагатай (авалхи узбек) чӗлхи урлӑ кӗнӗ, вӗсенче "ҫур" мӑйрака тенине пӗлтӗрет.
Пӑлхар чӗлхинчен ҫак сӑмах удмурт (сюрло) тата мари (сорла) чӗлхисене кӗрсе юлнӑ.

"Ҫурла" сӑмах пӗлтерӗшӗ тата ик версиллӗ: 1 - ҫур+ла, ҫурмалла кас; 2 - чар+ла, хӑйра.

#уйăх #сӑмах

Паллӑ мар чӑваш сӑмахсем.

Пӗрел -- ? Пӗрлӗх? Пӗр ен?
Виҫел -- виҫкӗтеслӗх? Виҫ + эл (ен)
Ҫилме -- ҫилӗм?

«Пĕрре — пĕрел, 
Иккĕ — йӗкел,
Виççĕ — виçел, 
Тăваттă — тăваткал, 
Пиллĕк — пилеш, 
Улттă — улма, 
Çиччĕ — çилме,
Саккăр — салма, 
Тăххăр — тăрна, 
Вуннă — тух!
Шутламалла çĕнĕрен!»

https://t.me/chushu/182
#сӑмах

Намӑс

Ҫи, ҫи помидор
Сан юратнӑ ҫимӗҫӳ
Ҫитмӗл ҫич хӗрпе ҫӳрен
Ӑҫта санӑн совеҫӳ?

Нумай пӗлтерӗшлӗ сӑмах -- намӑс.
Намӑс -- вӑйлӑ вӑтанни
Намӑс -- чыс
Намӑс сӑмах -- ирсӗр сӑмах
Тӗрӗк чӗлхисене ҫак сӑмах грек чӗлхинчен (νόμος - саккун) перс тата арап чӗлхисем урлӑ кӗнӗ.

Те унччен эпир намӑс пӗлмен?

#сӑмах

Ӑсла/сӑсла

Макс Фасмерӑн "Этимологический словарь русского языка" ӑнлантарнӑ тӑрӑх, "сусло" вырӑс чӗлхине авалхи чӑваш чӗлхинчен кӗнӗ, "suslak" - ӑсла - "ӑсса илни" тенине пӗлтернӗ.

#сӑмах

Навигаци валли тег пуххи:

#опыт

#нумай_чӗлхелӗх

#longread

#рецепт

#сӑвӑ

#сӑмах

#юрӑ

#халлап

#юмах

#каларӑш

#уйăх

#кун

#пултаруллӑ_ҫынсем

#ачалӑх

#Путешествие в историю чуваш

Кӑсӑклӑ япала, хӑш-пӗр (питӗ сахал) вырӑс сӑмахсене Европӑри чӗлхесене куҫармаҫҫӗ. Ытларах чухне ҫав япаласем культурӑпа ҫыхӑннӑ: матрешка (babushka), balalaika, vodka, bespredel.

Ак тата la raspoutitza. Чӑваш чӗлхине пит аван куҫать -- ҫӑрӑлчӑк, шашур.

Пирӗн те куҫарма ҫук сӑмахсем пур: шӑрттан, хуплу, тухья, сурпан, ниме, уяв, типшар, майра...

#сӑмах

Чӑвашла: шыв (шу)
Тутарла: су
Пушкӑртла: һыу
Тадарла (хакасла): cyғ
Узбекла: сув
Кӑркӑсла: суу
Уйгурла: (су) سۇ

Тымарӗ пӗрре -- китай сăмахĕ, 水 - шуэй - шыв.

#сӑмах

Чӑвашла: ҫын
Алтайла: йон
Уйгурла: jan (جان)
Тывалла: чон
Сахалла: дьон
Бурятла: хүн / зон
Монголла: хүний

Тымарӗ китайран: 人(жэнь) -- ҫын.

#сӑмах

Савӑт-сапан тӑванӗсем ҫинчен

Тӗрӗк халӑхӗсем куҫса ҫӳрекен пулнипе выльӑх тирӗнчен тӗрлӗ савӑт тунӑ, ҫав савӑтсенче сӗт те кӗвӗлтернӗ, вӗсене сапа тенӗ (савӑт-сапа).
Танлаштармалӑх -- пушкӑртсем те ӑна hаба тӗҫҫӗ.

Пушкӑртсен турһыҡ (выльӑх тирӗнчен тунӑ савӑт тӗсӗ - ӳкерчӗкре тӗллесе кӑтартнӑ) тата пирӗн турӑх пӗрпекрех илтӗнни те ахальтен мар. Ҫавӑнтан вырӑссен творог та тухса кайнӑ [вырӑс этимологи тӑрӑх, праславян чӗлхинчи тӑпӑрчӑ савӑчӗн ячӗнчен тет, анчах та 18 ӗмӗрччен ку сӑмах вырӑссен пач пулман].

Ҫав сапасенче пирӗн Кавказри инҫетри тӑвансем -- карачайсемпе балкарсем 15-мӗш ӗмӗрсенелле сӗтрен кефир тума вӗреннӗ. Ӑна вӗсем гипи тенӗ ("гипит" тенӗрен -- "сапа").
Танлаштармалӑх, тутарсен көфер сӑмахӗ пирӗн кӗвӗл сӑмахне тӑванлӑ, кӗвӗлнӗ сӗте пӗлтерет: йӳҫнӗ, пӑсӑлнӑ имӗш -- кафир (ислам тӗннӗ йышӑнман ҫын). Мӑсӑльманла Кавказра арап чӗлхи 19-мӗш ӗмӗрте лингва франка пулнипе вырӑс чӗлхине гипи "кефир" пек кӗнӗ.

Ӳкерчӗкре:
Оренбург тӑрӑхӗнчи пушкӑртсем, 1870 ҫул (К.А. Фишер ӳкернӗ)

#сӑмах