راهنمای کتاب/ بیار قندِ معانی ز شمس تبریزی

آذر کلهر

«کتابِ شمسِ تبریز»
(جلد اول: طرحی از منظومۀ حِکمی و هنری شمس تبریزی)
نویسنده: مهدی سالاری نسب
ناشر: #نشر_نی، چاپ اول، 1397
581 صفحه، 68000تومان
#ادبیات_کلاسیک #مولانا #شمس_تبریزی
#شعر

شمس و مولانا.

این دو نام را اغلب با هم شنیده ایم. می توان گفت سرنوشتِ هیچ دو اندیشمندی تا این حد به هم بسته نشده است. و البته بین هیچ دو متفکری هم، چنین رابطۀ عاشقانه ای گزارش نشده که بین این دو اتفاق افتاده. اما سرنوشتِ شمس و مولانا با هم به کلی متفاوت است: در بین بزرگانِ فرهنگ ما، زندگی کسی به اندازۀ مولانا روشن نیست. و بر هیچ کتاب فارسی به اندازۀ مثنوی معنوی شرح ننوشته اند. از سوانحِ زندگانیِ شمس اما اطلاعات بسیار کمی داریم، گفته های خودش هم قرنها در خفا مانده و هاله ای از راز گرداگردِ او پیچیده شده است. حتی برخی محققان، او را شخصی غیرواقعی و خیالی دانسته اند، تا اینکه مقالات شمس کشف شد.

هر کس که اشعارِ مولانا را بخواند تعجب می کند که این شمس چه شخصیتی بوده که عارف و شاعرِ بی نظیری چون مولانا شیفتۀ او شده است. قرنها به درستی معلوم نبود که شمس با چه تعالیمی مولانا را چنین زیر و زبر کرده است.

اما #مقالات_شمس متنی است حاویِ گفته های #شمس در دو سه سال حضورش در قونیه و دربردارندۀ سخنانی است پراکنده و گاه بدون ربط و ارتباطِ دقیق و روشن، اما همچون خودِ شمس عجیب و غریب است.

کتاب «شمس تبریز» به قلمِ #مهدی_سالاری_نسب که در دو جلد از سوی نشر نی به بازار آمده منبعِ مناسبی است برای آشنا شدن با یکی از شخصیتهای پشت ابرِ ماندۀ فرهنگ ایران که عامل تحول مولانا بوده و همچنین دریچه ای است به سوی بهترشناختنِ شخصیت و اندیشۀ مولانا. اما وجهۀ امتیاز کتابِ سالاری نسب از دیگر پژوهشگران، رویکردِ تازه و نظام‌مندِ او به سخنان شمس تبریزی است.

در تحلیلِ نظام مندِ آثار و اندیشه های یک اندیشمند، باید تمام اجزای تفکر او را از یک منظرِ همه جانبه تبیین کرد. این روش در تحقیقات دانشگاههای معتبرِ دنیا جایگاهی اساسی دارد. در واقع بدونِ درک صحیح از ریشه ها و مبادیِ فکریِ یک اندیشمند، راهِ فهمِ صحیحِ جزئیات اندیشۀ او بسته است.

نویسندۀ کتاب شمس تبریز از دو جهت وظیفۀ دشواری را به عهده گرفته است، اول اینکه تبیین نظام مندِ اندیشۀ متفکران و عرفای ایرانی، روشی است که در بین محققین کشور ما رواج ندارد و نمونه های زیادی برای چنین تحقیقاتِ بنیادی و جامع نداریم. و دوم اینکه شمس تبریز تنها یک کتاب دارد که آن هم در واقع ریختۀ قلمِ خودش نیست بلکه تحریر گفته های اوست.
ادامه...

https://www.alef.ir/news/3980212192.html

راهنمای کتاب/ نسل غول‌ها

آرش محسنی
مجموعه «نسل قلم»
«هرمان ملویل» نوشته لئون هاوارد
«آنا آخماتوا» نوشته سام درایور
«پابلو نرودا» نوشته جورج دی. اسکید
«جورج اورول» نوشته تام هاپکینسن
«کارلوس فوئنتس»‌ نوشته لانین آ.گیورکو
#نشر نو ، چاپ 1397
#نقدادبی #زندگینامه

انتشار مجموعه‌ی «نسل قلم» از سر گرفته شد. این مجموعه‌ی مفید و خواندنی که سال‌ها پیش در دهه‌ی هفتاد از جانب نشر تجربه منتشر می‌شد، این‌بار در قطع و طراحی تازه‌تری توسط نشر نو روانه‌ی بازار نشر شده است. مترجمان صاحب‌نامی چون «عبدالله کوثری»، «محمد مختاری»، «کریم امامی»، «ابراهیم یونسی»، «مهدی سحابی»، «فرخ تمیمی» و «خشایار دیهیمی» در ترجمه‌ی این مجموعه مشارکت داشته‌اند و کل مجموعه زیر نظر خشایار دیهیمی منتشر شده است. دیهیمی درباره‌ی اهمیت این کتاب‌ها می‌نویسد: «این کتاب‌ها زندگی‌نامه نیستند، بلکه شرح و تفسیر و نقد آثار و اندیشه‌های نویسندگان هستند. اگرچه حجم‌شان اندک است اما می‌توانند نقطه‌ی شروع خوبی برای خوانندگانی باشند که در پی راه‌یافتن به مضامین اندیشه‌های این نویسندگان و متفکران هستند.»

بر خلاف کتاب‌های بیوگرافی و زندگی‌نامه‌های خودنوشت که تاکید را بیش از همه‌چیز بر نقل ماجراهای زندگی نویسندگان و ترسیم یک خط سیر کلی برای زندگی آن‌ها می‌گذارند، کتاب‌های مجموعه‌ی نسل قلم آثار آنان را هدف پژوهش قرار داده و تلاش می‌کند در ظرفی اندک و فرصتی کوتاه به کلیدهای اصلی و مایه‌های فکری خالقان آثار راه پیدا کند و در این رهگذار به زندگی آنان نیز نیم‌نگاهی دارد. کتاب‌های مجموعه‌ی نسل قلم مناسب چه کسانی است؟ خوانندگانی که می‌خواهند خواندن مجموعه آثار این نویسندگان و متفکران را آغاز کنند و هم‌چنین مخاطبانی که با آثار آن‌ها آشنایی دارند اما برای درک بهتر آن آثار به متونی تکمیلی، مجمل و منسجم نیاز دارند. از نویسندگان این مجموعه می‌توان به «لانین آ، گیورکو»، «جورج دی. اسکید»، «تام هاپکینسن»، «لئون هاوارد» و «سام درایور» اشاره کرد.

سری جدید نسل قلم در پنج جلد منتشر شده است: جلد نخست این مجموعه به «هرمان ملویل» اختصاص دارد. به جرئت می‌توان گفت که هیچ خواننده‌ی حرفه‌ای ادبیات نیست که شاهکار جاودانه‌ی ملویل، «موبی دیک» را نخوانده باشد. ملویل این مهم‌ترین اثرش را در ۱۸۵۱ منتشر کرد و حتا پس از گذشت چهل سال از انتشار آن هنگامی که نویسنده‌ در بستر مرگ بود، چندان که باید قدر ندید. سال‌های سال باید می‌گذشت تا موبی دیک بر تارک ادبیات امریکا بنشیند و به عنوان یکی از شاهکارهای ادبیات امریکا و جهان شناخته شود. در اهمیت این رمان همین بس که ویلیام فاکنر آرزو کرده که ای کاش خودش نویسنده‌ی موبی دیک می‌بود. کتاب هرمان ملویل با نگاهی به زندگی ملویل و نقطه‌گذاری تاریخی خلق آثارش به برآیندی کلی از زندگی نویسنده و آثارش می‌رسد و به خواننده این شانس را می‌دهد تا در فرصتی محدود، درکی کلی و بااهمیت از زندگی خالق موبی دیک به دست بیاورد. کتاب ملویل را خشایار دیهیمی ترجمه کرده است.

جلد دوم مجموعه‌ی نسل قلم به «جورج اورول» نویسنده و شاعر انگلیسی اختصاص یافته است. اورول را بسیاری از منتقدان نویسنده‌ای درجه‌‌ی یک نمی‌شمارند اما آثار ماندگاری چون «قلعه‌ی حیوانات»، «۱۹۸۴» و «به‌یاد کاتالونیا» باعث می‌شود خواننده در راستی و درستی این داوری از اساس تردید کند. زندگی پرفراز و نشیب اورول و آمیختگی تفکیک‌ناپذیر اندیشه‌ی اصلاح‌طلبانه‌ی او با سیاست، جنگ، پلیس و آشوب‌های سیاسی اجتماعی قرن اخیر از او نویسنده‌ای سوسیال دموکرات و روزنامه‌نگاری درجه‌ی یک ساخت و او را به چنان نگاه گشتالتی و جهان‌شمولی نزدیک کرد که بتواند اثر تمثیلی کم‌نظیری چون «قلعه‌ی حیوانات» بنویسد. او با قلعه‌ی حیوانات از استبداد طبقه‌ی حاکم شوروی به درشتی انتقاد کرد و معتقد بود نظام شوروی به یک نظام استبدادی بدل شده و بر پایه‌ی کیش شخصیت بنا شده ‌است. کتاب جورج اورول نوشته‌ی تام هاپکینسن و ترجمه‌ی پیروز سیاوشی است.
ادامه...
https://www.alef.ir/news/3980429088.html

راهنمای کتاب/ راز و فرود دیالکتیک هگلی: از دوران باستان تا قرن بیستم!

دکتر علی غزالی‌فر

«جایگاه دیالکتیک هگل در تاریخ دیالکتیک جدید»
نویسنده: منوچهر آشتیانی
#نشر قطره ، چاپ اول 1397
322 صفحه، 25000 تومان
#فلسفه

هر کسی که کمترین آشنایی را با فلسفه داشته باشد، از دیالکتیک چیزهایی می‌داند. چراکه دیالکتیک قدمتی به اندازه تاریخ فلسفه دارد و دوشادوش آن جلو آمده است: از یونان باستان تا قرن بیستم. اما این آشنایی از حد یک تعریف ساده و دو سه جمله توضیحی بیشتر نیست. کمتر کسی از جزئیات و ریزه‌کاری‌های دیالکتیک خبر دارد. این در حالی‌ست که اگر کسی می‌خواهد شناخت عمیقی از فلسفه‌ داشته باشد، باید از حد آشنایی اجمالی بگذرد. به‌ویژه در فلسفه‌های قاره‌ای، دیالکتیک روح برخی از فلسفه‌ها را تشکیل می‌دهد. علی‌رغم چنین اهمیتی هنوز هم نمی‌توان منبع خوبی را برای آشنایی تفصیلی و مبنایی با آن یافت. به نظر می‌رسد این کتاب در موضوع خود مفصل‌‌ترین اثری است که تا امروز به زبان فارسی منتشر شده. اما دیالکتیک چیست و چه وجه تمایزی با بدیل‌های دیگر دارد؟

منطق صوری، چه منطق ارسطویی و چه منطق ریاضی، در نهایت با گزاره‌ها سروکار دارد. بررسی صدق و کذب آن است؛ یعنی فلان گزاره صادق است یا کاذب. طبیعی است فیلسوفانی که گزاره‌ها را بیان دقیق و کاملی از واقعیت‌های بیرونی بدانند، بر اساس چنین منطقی فهم واقعیت را سامان می‌دهند. از نظر آنها چیزی نیست که نتوان با این منطق آن را بررسی کرد. در مقابل، برخی دیگر از فیلسوفان دیدگاه دیگری دارند. آنان بر این باورند که واقعیت‌ها اموری گسترده‌تر و پیچیده‌تر از آن هستند که در قالب گزاره‌های منطق صوری جای داده شوند. هرگونه تلاشی برای فروکاست واقعیت‌ها به گزاره‌های چنین منطقی باعث از دست رفتن بسیاری یا برخی از جنبه‌های واقعیت می‌شود. از این روی، باید به دنبال منطق اساسی‌تر و پربارتری باشیم. آن منطق دیالکتیک است.

ریشه‌های دیالکتیک به گذشته‌های دور می‌رسد؛ یونان باستان. نوعی دیالکتیک در جهان‌بینی هراکلیتوس وجود داشت. بعد از او گفتگوهای سقراط به شکلی، و سپس افلاطون آن را به نوعی دیگر مطرح کرد. پس از آن به حاشیه رفت تا اینکه در دوره مدرن دوباره توسط ایمانوئل کانت احیا شد و فیلسوفان بعدی آن را جدی گرفتند. اما این هگل بود که آن را به والاترین جایگاهی رساند که می‌توانست به آن دست یابد. بعد از هگل فیلسوفان بسیاری آن را به کار گرفتند اما چیزی بر آنچه هگل گفت نیفزودند. برای مثال مارکس در نامه‌ای به یکی از دوستانش اعتراف می‌کند: «دیالکتیک هگل شکل بنیادی تمام دیالکتیک‌هاست». این امر نشان می‌دهد که شناخت دیالکتیک در گرو شناخت چیزی است که هگل گفته است. اما فهم مطالب هگل آسان نیست. مواجهه مستقیم با هگل انسان را سرخورده و ناامید می‌کند. به همین دلیل، برای این منظور وجود استاد، راهنما و شرح بسیار لازم است. این کتاب راهنما که توسط استاد آشتیانی نگاشته شده، شرح مطالبی است که هگل درباره دیالکتیک گفته است. اما دیالکتیک هگلی چیست؟

دیالکتیک هگلی روشی برای فهم واقعیت پویا و پیچیده است، اما خود آن تبدیل به مسئله‌ای شده است که فهمش چندان هم آسان نیست. تاریخی پویا دارد و مفهومی پیچیده پیدا کرده است. به تعبیر برخی از صاحب‌نظران خود دیالکتیک نیز دیالکتیکی است. از دوران باستان و در آثار افلاطون به طور جدی مطرح می‌شود اما بعدها دچار دگردیسی‌هیا فراوان می‌شود. در دوره مدرن هگل آن را در صدر نشاند و از آن برای تبیین بسیاری از امور – اگر نه همه آنها – بهره برد. اما در کنار این بهره‌برداری، آن را پیچیده‌تر هم ساخت. شارحان و پیروان او نیز به این دشواری دامن زدند. رجوع به خود آثار او نیز چندان راهگشا نیست؛ زیرا استفاده‌های پراکنده و متنوع آن، رسیدن به فهم یک‌پارچه و منسجم را دشوار می‌سازد. هگل اثر خاصی را به آن اختصاص نداد تا همه زوایا و جوانب آن را یک‌باره روشن سازد. او بیشتر آن را در عمل، در فلسفه‌ورزی‌اش، به کار گرفت. از این روی، باید راه دیگری در پیش گرفت.

ادامه...
https://www.alef.ir/news/3980513108.html

راهنمای کتاب/ این روزها روزهای خیلی بدی‌اند

رضا فکری

«کجا گمم کردم»
نویسنده: مهسا دهقانی‌پور
#نشر هیلا ، چاپ اول: 1397
96صفحه، 9000 تومان
#رمان

«کجا گمم کردم» رمانی کوتاه و مختصر است که هر فصل آن بر اساس مقدمه‌ی نویسنده، زمانی داستان کوتاه کاملی بوده و هست. ساختار فرمی کتاب شامل هفت بخش است به نام‌های: کتاب‌هایی که هنوز نخوانده‌ام، تابلوی نقاشی، قصه‌ای جدید، ته صندوقچه‌ی سوری، چند قطره خون کبوتر، این روزها روزهای خیلی بدی‌اند و ستاره.

در تمام بخش‌های رمان، راوی دختری امروزی به نام ماهی مالکی است که زندگی بسیار متفاوتی نسبت به هم‌نسلانش دارد. پدرش به دلایل سیاسی سال‌هاست که در زندان به سر می‌برد و مادرش در تنهایی و غربت وقتی ماهی کودکی چهار-پنج‌ساله بوده، مرده است. پدربزرگ پدری‌اش باغ بزرگی را در یکی از روستاهای اطراف تهران برایش به ارث می‌گذارد و بخش زیادی از خاطرات او از کودکی و اعضای فامیل و خانواده‌اش در این باغ اتفاق افتاده است. او با چالش‌های زیادی از تنهایی و درون‌گرایی عمیق گرفته تا حس وحشت و مواجهه با خطر، در کودکی دست و پنجه نرم کرده است اما در بزرگسالی همچنان شخصیت اجتماعی مستقلی دارد و راهش را به عنوان انسانی مستقل از پدر و مادرش و منطبق با ایده‌ها و بی‌آرمانی‌های معمول هم‌نسلانش انتخاب می‌کند. از آن جایی که ماهی مالکی موزه‌داری خوانده است، با زبان‌های مختلف فارسی آشناست و به فراخور احوالات درونی‌اش به زبان‌های مختلف فارسی کهن برای خودش یادداشت می‌نویسد. شاید او همان‌طور که از نامش پیداست، مالک و وارث خاطرات دور و دراز است. خاطراتی که هم‌چون اشیاء قدیمی موزه‌ها همیشه و هر لحظه در پی حفاظت از آن‌هاست؛ چه این خاطرات دوست‌داشتنی و دلنشین باشند و چه آزاردهنده و خشونت‌بار.

در یکی از فصل‌ها نیز شیوه‌ی روایت شامل یادداشت‌ها و نامه‌هایی است که ماهی برای اطرافیانش می‌نویسد. لحن و زبان این نامه‌ها هر بار متناسب با مخاطب تغییر می‌کنند. شخصیت‌ها نیز بسیار دقیق و موشکافانه طراحی و سپس پرداخت شده‌اند. این شخصیت‌ها به تدریج وارد صحنه می‌شوند و بر اساس برنامه و میزانسن از پیش طراحی‌شده‌ای به ایفای نقش می‌پردازند. در واقع حضور هر کاراکتر برای پیشبرد خط داستانی کاملاً لازم بوده است. توصیف ویژگی‌های فردی و روابط پیچیده‌ی انسانی بین کاراکترها موجز و بدون ‌حاشیه‌های اضافه است. فضاهای داستان نیز با جزئیات اما همچنان در نهایت ایجاز توصیف شده‌اند تا جایی که این کتاب می‌تواند موضوع فیلم‌نامه و حتی نمایشنامه‌ای مینیمال و موضوع‌محور باشد.

رمان از نظر شخصیت‌پردازی نیز رویکردی مینیمالیستی دارد. ماهی مالکی، رسول مالکی؛ پدر ماهی، جهانگیر؛ دایی ماهی و سوری؛ زنی که در خانه‌ی پدربزرگ ماهی کار می‌کرده است، مجموعه‌ی شخصیت‌های اصلی داستان را می‌سازند که در کنار پدربزرگ، عمو فریدون، عمه، حبیب؛ دوست و نامزد سابق ماهی، مونس؛ همکلاسی دوره‌ی دانشگاه، طاهره؛ دختر سوری و ... که کم و بیش شخصیت‌هایی فرعی و درجه دو هستند، کل شخصیت‌های داستان را تشکیل می‌دهند. این شخصیت‌های اصلی و فرعی به صورت همگن پراکنده شده‌اند. شناساندن شخصیت‌ها در طول رمان نیز بیشتر از طریق عملکرد خود شخصیت‌ها یا توصیف و اظهار نظر سایر افراد از آن‌ها صورت می‌گیرد تا توصیف مستقیم شخصیت توسط راوی اصلی. این شیوه‌ی پرداخت نیز به باورپذیر شدن کاراکتر‌ها و کل اثر از سوی خواننده کمک شایانی کرده است.

ادامه...
https://www.alef.ir/news/3980515099.html

راهنمای کتاب/عجایب دنیای مدرن

رضا فکری

«مخلوقات غریب»
نویسنده: حسین سناپور
#نشر چشمه ، چاپ اول 1397
130 صفحه، 18000 تومان
#داستان_کوتاه


«مخلوقات غریب» تازه ترین اثر حسین سناپور نویسنده رمان معروف «نیمه غایب»، مجموعه‌ای شامل ده داستان کوتاه است که بیشتر بر اساس موضوعی که به آن می‌پردازند کنار هم قرار گرفته‌اند و این موضوع چیزی جز غرایب روابط آدم‌ها نیست. غریب بودن در این داستان‌ها دارای طیفی است که از جادو تا گروتسک متفاوت است. بعضی داستان‌های این مجموعه روایت‌گر قصه‌ای کامل از عجایب دنیای مدرن‌اند و بعضی دیگر با ارائه‌ی تصویری کوتاه یا برشی کوچک از زندگی انسان‌های امروز که زندگی‌شان رنگ و بویی فرا‌واقعی دارد شکل گرفته‌اند. مکان روایت هم در این مجموعه متنوع است و به ساختن فضاهای غریب کمک می‌کند و خطی از اقلیمی گرم و خشک در جنوب شرقی ایران تا بیغوله‌ای در حاشیه شهر تهران را در‌بر‌می‌گیرد.

«‌هورِ خشک‌» اولین داستان این مجموعه در فضایی جادویی رخ می‌دهد. در گوشه‌ای دورافتاده از جنوب ایران که بیشتر از آدم‌ها، این مصنوعات آن‌هاست که حضور دارد و شهرکی از دکل‌ها و دستگاه‌های حفر و استخراج نفت ساخته شده است، جمعیتی بدوی از انسان‌ها سربرمی‌آورند و در تقابل با فن‌آوری روز با جادو به دنبال کسب آرامش‌اند. راوی که خود از دل شهری بزرگ به چنین نقطه‌ی پرت و دور‌افتاده‌ای پا گذاشته، از فضاهای وهم‌آلودی می‌گوید که صورت واقعیت به خود می‌گیرند، گرچه در دنیای روزمره و در نگاه انسان مدرن باورپذیری‌شان سخت به نظر بیاید.

«‌جایی که مرده‌ها می‌خوابند‌» از سوداگریِ جنازه‌ها می‌گوید. مردِ راوی، درون شهر و بیش از آن در مناطق حاشیه‌نشین می‌گردد و برای پزشکی که او را اجیر کرده جسد می‌خرد. هر کدام از جنازه‌ها قصه‌ای دارند که مرد تعریف‌شان می‌کند و در خلال همین روایت است که پرده از تنهایی‌ها، نابسامانی‌ها و رنج‌های غریبِ زندگی آن‌ها برداشته می‌شود و حال راوی نیز دگرگون می‌شود. او برای نمونه به فکر خاکسپاری جنازه‌ی کودکی می‌افتد که بابتش پول پرداخته است.

داستان «‌پرسه‌زن‌» روایت‌گر برشی از زندگی پیرزن و پیرمردی است که تمامی زندگی‌شان با مرگ و فراموشی عجین شده است و به همین خاطر حتی حضور فرشته مرگ به جای آن که ترساننده یا آزاردهنده باشد، زمینه‌ی شوخی و جر‌ و‌ بحث را برای‌شان فراهم می‌کند و این شکلِ برخورد با مرگ آن چنان عجیب است که عزراییل را نیز به حیرت می‌اندازد و از عملکردِ معمول بازش می‌دارد و به گونه‌ای گروتسک، سایه‌ی به بازیچه گرفته شده‌ی مرگ، هیبتش را از دست می‌دهد.

ادامه...
https://www.alef.ir/news/3980523086.html

راهنمای کتاب/ ما را از مرگ گریزی نیست

نیره رحمانی

«زندگی‌های دوگانه، فرصت‌های دوباره»
نوشته: آنت اینسدورف
ترجمه: محمد رضا شیخی
ناشر: چشمه، چاپ اول زمستان 1397
214 صفحه 30000 تومان

#سینما #نشر چشمه

زندگی اش کوتاه اما هنرش بزرگ و پایدار بود؛ در اوج پختگی و اعتلای هنری آثارش با زندگی وداع کرد در حالی که با ساخت شاهکارش سه‌رنگ تکانی در سینمای هنری جهان به وجود آورده بود. می خواست خود را بعد از ساخت این فیلم‌ها باز نشسته کند؛ اما وسوسه ساختن سه گانه‌ای دیگر، این بار بر اساس کمدی الهی دانته (بهشت، برزخ و دوزخ) او را از بازنشستگی منصرف کرد.

اما تقدیر این بود که سه رنگ آخرین فیلم های او باشد. مشغول کارکردن روی فیلمنامه‌ سه گانه بعدی خود بود (اصل فیلمنامه ها را کسی دیگر نوشته بود) که دیگر بیماری قلبی ناچارش کرد تن به تیغ جراحی بسپارد. برخلاف اصرار دوستانش که می خواستند او را برای درمان به خارج از لهستان بفرستند، ترجیح داد در کشور خودش جراحی شود و این انتخاب آخر او بود؛ که در نهایت سفری بی بازگشت شد تا علاقمندان سینما را بهت زده و سوگوار برجای بگذارد.جهان سینما یکی از پدیده‌های بزرگ دهه های پایانی قرن بیستم خود را در اوج پختگی و خلاقیت هنری از دست داده بود.

در ایران در نخستین سالهای دهه هفتاد (شمسی) شناخته شد و خیلی زود به شهرتی بسیار در میان علاقمندان جدی سینمای هنری دست یافت.در جشنواره فیلم فجر هم برخی از فیلمهایش که امکان نمایش دادن داشتند روی پرده رفتند، حکایت گرامی داشت فیلمسازی که فیلمهای مهمش را نمی توانستند به نمایش بگذارند! اما فراگیر شدن ویدئوهای خانگی باعث شد که علاقمندان سینما از همان سالها بتوانند آثارش را دنبال کنند.

درمورد کیشلوفسکی و سینمایش کتابهای زیادی نوشته شده است که با توجه به علاقمندان زیادی که این فیلمساز دارد بخشی از آنها نیز به فارسی ترجمه شده است؛ اما اگر دنبال کتابی هستید که شما را درست و حسابی در جریان زندگی و آثار کیشلوفسکی قرار دهد (به گونه ای که هم با مهمترین فرازهای زندگی‌‌اش آشنا شوید و علاوه بر شناخت کلیت کارنامه سینمایی او، به درک درستی از برجسته‌ترین ویژگی ها و سبک کار او در فیلمسازی برسید)، می‌توانید به سراغ یکی از تازه‌ترین عناوین مجموعه مطالعات سینمایی نشر چشمه بروید؛ کتابی با عنوان «زندگی‌های دوگانه، فرصت‌های دوباره» به قلم آنت اینسدورف که با ترجمه محمدرضا شیخی به فارسی در آمده است.

آنت اینسدورف (استاد مطالعات سینمایی در دانشکده هنر دانشگاه کلمبیا) از سمت مادری لهستانی تبار است، به همین واسطه با این فیلمساز بزرگ آشنایی نزدیک یافت. او که در چند جشنواره مسئولیت برگزاری جلسات نقد و پرسش و پاسخ با فیلمسازان را داشت، سالها به عنوان مترجم در جشنواره ها و مجامع بزرگ سینمایی کیشلوفکی را همراهی کرد و... بنابراین پر بیراه نیست اگر او را کیشلوفسکی شناس محسوب کنیم. تأمل در جهان فیلم‌های کیشلوفسکی، آشنایی با دنیای فکری‌اش و نیز تجربه دوره‌های متعدد تدریس درباره سینمای کیشلوفسکی در دانشگاه، فرصتی منحصربه فرد را در اختیار آنت اینسندروف قرار داده که نویسنده‌ی یکی از بهترین کتابها در روایت زندگی و بررسی دوره‌های مختلف فیلم‌سازی کیشلوفسکی باشد. بخصوص اینکه خود او سالها این سینما و مهمترین شاخصه هایش را برای دانشجویان تدریس کرده بود و شاکله کتاب حاضر نیز از دل همین کلاسها و سال‌ها فعالیت در حوزه تحقیق و تدریس سینمای کیشلوفسکی بیرون آمده و شامل نقدهایی است که به شکلی تحلیلی و توصیفی آثار او را مورد نقد و بررسی قرار می دهند.

ادامه...

https://www.alef.ir/news/3980528102.html

به روایت نویسنده/ مصائب پدری کردن

«دنده لج»
نویسنده: محمد ترکاشوند
ناشر: نیستان، چاپ اول 1398
132 صفحه، 27000 تومان

#رمان #نشر نیستان

در بین گرفتاری های روزمره، تنظیم روابط خانوادگی سهم زیادی را به خود اختصاص داده است. چالش والدین و فرزندان منجر به حوادث تلخ فراوانی در خانواده های ایرانی می شود. تقابل و تضاد در خانواده های ما بیداد می کند. یک سوی این تقابل ها پدر و مادرانی هستند که وارثان عصر استبدادند. در دهه های اخیر که نظام شاهنشاهی در جامعه ایران تغییر کرده است، نظام پدر سالاری نیز در خانه ها رو به زوال است.

خانواده ایرانی در حال گذار از پدر سالاری به سوی همه سالاری دچار بیماری های فراوانی شده است.

در برخی از خانه ها شاهد زن سالاری یا مادر شاهی هستیم و در بعضی دیگر از خانه ها با پدیده فرزند سالاری مواجه می شویم.

در رمان دنده لج صدای خرد شدن پدرسالاری به گوش می رسد، اما بوی مشمئزکننده استبداد هنوز ذائقه روح را آزار می دهد. تلاش نافرجام پدر برای استمرار پدرسالاری از یک طرف و روحیه انقلابی فرزند برای رسیدن به اریکه فرزندسالاری از سوی دیگر قابل مشاهده است.

حمیدرضا پسری لج باز که محصول پدری است مقتدر، سر از لاک بردگی در می آورد و ندای آزادی خواهی و طغیان در برابر سرپرستی و ولایت سنتی پدر سر می دهد. او خسته از فردسالاری پدر ناخواسته به دام فردسالاری پسر می افتد و خود در قواره همه مستبدان تاریخ شروع به لج بازی می کند.

مجید به عنوان پدر خانواده، نویسنده ستون سیاسی نشریات است. مهمترین دغدغه اش در بیرون از خانه ترویج همه سالاری و آزادی های اجتماعی است ولی در خانه به دنبال فرد سالاری است و نمی تواند با آزادی خواهی فرزندش کنار بیاید

تقابل پدر و پسر به فرار پسر از خانه منجر میشود تا جایی که پدر مجبور می شود بحران را به رسمیت بشناسد.

بر خلاف خیلی از والدین او راحت به مشاوره تن می دهد اما وقتی از زبان مشاور می شنود که پسرش کپی خود اوست، جا می خورد. آقا مجیدِ رمان دنده لج بعد از کش و قوس هایی حمیدرضا را بعنوان کپی ناخوانای خود می پذیرد و در مسیر حل بحران پیش آمده تصمیم می گیرد با پدر بودن سنتی فاصله بگیرد و پدری مدرن بشود.

در مسیر جدیدی که آقا مجید در پیش می گیرد این واقعیت که او هم آدم لج بازی است، جلوه بیشتری می کند. تضاد بین پدر بودن سنتی و پدر بودن مدرن در لحظه لحظه داستان به تصویر کشیده شده است.

رمان دنده لج نتیجه سالهای طولانی نشستن پای حرف نسل جوان و والدین است. خواندن این داستان به پدر و مادرها و فرزندان نوجوان و جوان این فرصت طلایی را می دهد که تصویری روشن از روابط خانوادگی خود را در آیینه صاف و صیقلی این داستان به تماشا بنشینند. نویسنده این داستان معتقد است همراهی چند ساعته با ماجراهای رمان دنده لج گره های زیادی از ذهن اهالی خانواده ایرانی باز می کند.

جای خالی دعواهای پدر، پسری در عرصه داستان به چشم می خورد. تنش ها و درگیری های انرژی سوز بین والدین و فرزندان، کمتر تبدیل به سوژه های ناب در جهان داستان شده است. می توان مدعی شد که رمان دنده لج شروعی است برای توجه جدی تر به این موضوع مهم و اساسی.
ادامه...
https://www.alef.ir/news/3980722052.html

راهنمای کتاب/ خوانشی تازه از باورهای دیرینه

حمیدرضا امید‌سرور

«کتاب خودم را می‌سفرم»
(مصاحبه‌ی ساموئل دوک با ژولیا کریستوا)
ترجمه: توفان گرکانی
ناشر: قطره، چاپ اول: 1398
318 صفحه ، 50000 تومان
#روانشناسی #نشر قطره
ژولیا کریستوا، روانکاو، زبان‌شناس و فیلسوف مشهور بلغارستانی ـ فرانسوی، توسط مهرداد پارسا به مخاطب فارسی زبان معرفی شد و تقریبا عمده آنچه درباره او و یا به قلم او به فارسی در آمده حاصل کار همین مترجم است. اما با وجود زحماتی که او برای معرفی این چهره ی مهم قرن بیستم، متحمل شده هنوز جنبه های شناخته نشده مهمی از زندگی فکری و کار این اندیشمند برجای مانده است، بخصوص که او از جمله چهره‌های چند وجهی بود و دامنه فعالیت‌هایش حوزه های گوناگونی را شامل می شد، همانند رمان‌نویسی که در ایران کاملا مهجور مانده ست.

خوشبختانه به تازگی کتابی تحت عنوان « خودم را می‌سفرم» با ترجمه توفان گرگانی، به همت نشر قطره وارد بازار کتاب شده است که اثری بسیار سودمند برای شناخت ژولیا کریستواست. البته این کتاب به عنوان نخستین اثر مجموعه ای تحت عنوان «دفترهای روانکاوی» به همت نشر قطره منتشر شده که دکتر گهر همایون‌پور دبیری آن را بر عهده دارد.

به هر روی « خودم را می‌سفرم» اگرچه با تاکید بر وجوه روان کاوانانه کار این نویسنده و اندیشمند، انتخاب و به فارسی برگردانده شده ست؛ اما با توجه به ساختار گفتگو محور کتاب و رویکرد جامع نگرانه ساموئل دوک به زندگی ژولیا کریستوا، «خودم را می‌سفرم» پیش از هر چیز اثری قابل اعتناست که به نیت شناخت زندگی و آثار این اندیشمند بزرگ معاصر تدارک دیده شده است. گفتنی‌ست ساموئل دوک، خود روان‌شناس فرانسوی شناخته شده‌ای‌ست که با اشراف و آشنایی از اندیشه و آثار و اهمیت نظریات ژولیا کریستوا وارد این میدان شده است.

کتاب حاضر با یک مقدمه و سه پیشگفتار آغاز می شود. مقدمه آغازین کتاب به قلم دکتر گهر همایون پور به شکلی کوتاه به کم و کیف مجموعه «دفترهای روانکاوی»، ویژگی ها و اهدافی که دنبال می کند، پرداخته است. دبیر این مجموعه، همچنین پیشگفتاری موجز نیز درباره «خودم را می‌سفرم» نوشته است که اشاراتی گذرا درباره کتاب و برگردان فارسی آن را شامل می شود. مقدمه ژولیا کریستوا بر این کتاب آشکارا مهر تاییدی است از سوی او بر اهمیت گفتگوی حاضر برای شناخت جنبه های گوناگون زندگی‌اش و نهایتا پیش گفتار ساموئل دوک که وظیفه گفتگو با کریستوا را برعهده داشته است. ساموئل دوک در این پیشگفتار که خطاب به کریستوا و همچنین خوانندگان کتاب نوشته شده است، گزارشی از چگونگی شکل گرفتن کتاب، و احساسی که نسبت او و آثارش دارد، ارائه می کند.
ادامه...

https://www.alef.ir/news/3981128092.html

به روایت نویسنده/ اندیشه‌های خوشمزه!

لیدا طرزی
«وقتی پینوکیو آدم شد»

(اندیشه‌های خوشمزه)

نویسنده: لیدا طرزی

ناشر: کتاب نیستان؛ چاپ اول 1399
24 صفحه، 27000 تومان
#کتاب_کودک #نشر نیستان

انتشارات کتاب نیستان مدتی است مجموعه ای از کتاب کودکان را روانه بازار نشر می‌کند که همگی مُهر "اندیشه‌های خوشمزه" را بر پیشانی دارند. عنوان جالب و در عین حال دلالت کننده‌ای است. خوشبختانه من هم این افتخار را داشته ام که سه داستان کودکم در این مجموعه به چاپ برسند: آخ جون دیگه فهمیدم، وقتی پینوکیو آدم شد، و شگفت انگیزترین چیز دنیا.

در این یادداشت قصد دارم به اختصار چند کلامی ازداستانها بگویم.

«وقتی پینوکیو آدم شد» داستانی است برای مخاطبان سالیان میانی کودکی. پینوکیو را بیشتر کودکان دنیا می شناسند. عروسک چوبی بازیگوش و سر به هوایی که ناخواسته درگیر ماجراهای دردسرساز میشود و آن قدر دیگران و خودش را ذله می کند که بالاخره آدم می‌شود!

جناب کارلو لورنزینی، با نام هنری کارلو کلودی، نویسنده خلاق و خوش فکر پینوکیو پس از فراز و فرودهای فراوان، کمال فرجام کار پینوکیو را در آن می بیند که آدم ش کند. پینوکیو کار نیک می کند و در ازای آن کار نیک آدم میشود. چه از این بهتر؟

حتی ما آدم بزرگها هم وقتی پایان داستان پینوکیو را می خوانیم احساس شعف غریبی می کنیم.

ولی آیا تا به حال فکر کرده اید بعد از آنکه پینوکیو آدم شد چه شد؟

هر کس می تواند بر حسب فکر خود گمانی داشته باشد. پینوکیوی قصه من چند روز اول مثل بچه آدم از ذوق تجربه های تازه در پوست خودش نگنجید. بعد که کم کم مقتضیات آدم شدن بر دوشش بار گرانی آمد خسته شد. خسته شد و آرزو کرد دوباره عروسک چوبی شود. دیده اید نوجوانانی را که در برزخ میان کودکی و نوجوانی و برای فرار از انتظارات و وظایف تازه آرزو می کنند همان کودک باقی می ماندند؟ پینوکیوی ما هم همان حال را دارد. او، خسته و دلزده از وظایف شخصی اش، با واقعیت تلخی نیز روبرو میشود. همه دوست و آشناهای قدیمی، او را بعد از آدم شدن بیشتر دوست می دارند! پینوکیو، متعجب و کلافه، چرایی این امر را جویا میشود و همه یک جواب به او می دهند: چون تو الان خیلی بهتر و عاقلانه تر از وقتی عروسک چوبی بودی رفتار می کنی... این استدلال از قضا، پینوکیو را عاصی تر می کند.

در این میان، تنها یک نفر است که پینوکیو را بی قید و شرط و در هر حال و حالت دوست دارد و حساب شخص ش را با رفتار و کردارش یکی نمی داند، حتی اگر از آن رفتار و کردار ناراضی باشد.

"پدر ژپتو نشست روی صندلی. دستان کوچک پینوکیو را میان دستان بزرگ خودش گرفت و گفت، وقتی بچه ای شیطانی می کند پدر و مادرش از دست او ناراحت میشوند ولی هنوز خودش را دوست دارند."

خیلی دوست دارم والدین و بزرگترها هم داستان وقتی پینوکیو آدم شد را بخوانند. پینوکیوی یاغی و پرسشگر را تنها یک چیز آرام می کند: قدرت مهر و محبت.
ادامه..
https://www.alef.ir/news/3990826115.html

به روایت نویسنده/ همه‌ی رنجهای یک نویسنده

سعید تشکری

«رمان سبز – آبی»
نویسنده: سعید تشکری
ناشر: نیستان، چاپ اول 1399
340 صفحه، 75000 تومان
#رمان #نشر نیستان

همه رنج‌هایِ یک نویسنده، وقتی به گنج تبدیل می شود که خود بداند چه می کند و مایه یِ تراشِ اثرش با آنچه می نویسد، فراهم شود. جهانِ بیرونیِ متن، خواندن های اوست، جهان درونیِ متن آن چیزی است که می نویسد، و با خواندن و نوشتن است که می تواند، به تولیدی هماهنگ با میزان تخصصش دست یابد، و نه با ادعا، بلکه باعمل، در شرایط غیر نخبگانی، اثرش را برای مردم بنویسد. در جامعه روشنگری و مفهومی، رابطه ای تکنیکال در ادبیات به آسان خوانی، نه بی مایه نویسی امکان پذیراست. چخوف در جایی فریاد می زند «حرف زدن بلد نیستید!» هر اثر سالم کوششی است تا دیگر نویسندگان جدی ادبیات، نه کافه نشینان، در یک سانترالیسم دموکراتیک به تفاهم برسند. از هم بخوانیم. بعد خوانندگان را به خواندن دعوت کنیم. سنت ادبی ِ فراموش شده ی یادداشت نویسی برای کتاب ها در دهه های چهل، پنجاه، شصت، یادگاری مانا از سه دهه ادبیات داستانی پُرشکوه ایران است، که این سنت دیگر نیست. بدیهی است نویسندگان و منتقدان باید مایه رشد هم باشند. و به نوعی بتوانند هارمونیِ ملودیکِ ادبی را از یک دوران و ‌چشم انداز ایجاد کند. در واقع می توان گفت ما متعلق و وابسته به یکدیگریم. هیچ کتاب و دانش مستقل هنری و ادبی، حتی در همسایگی هنرها و همسایگی آنها در بحث میان رشته ای وجود ندارد. حتی در مردمی‌ترین شکل آن یعنی معماری و فرش، هم چنین است. باید هر اثرهنری بتواند صفتِ داشتنِ بافت و نقش را در خود تبدیل به «تار و پود» کُند. تار به مفهوم گسترش مویرگی است، و طراحی آن در میان مردم‌ است، پود به مفهومِ گسترشِ طیفِ نویسندگان است . شهرِادبیاتِ ما نویسندگان بسیاری دارد، برخی پشتیبان واقعی هم و بسیاری البته دشمن هم هستند، بی آنکه به وضوح اعلام دشمنی کنند. گفتن واژه هایی عوامانه و نه عامیانه، مثل «من خوشم نمیاد! من کلا مذهبی طور نویس نیستم، و نمی فهمم او چه می گوید. یا اساسا با دنیای این نویسنده غریبه ام» نوعی لجبازی با دنیای فردیِ همسایه ای است که کنار ما در کتابخانه ها، کتاب فروشی های کنار کافه ای، آپارتمان‌های ِ کنار خانه یِ مردم شهرش زندگی می کند. «شهر ادبیات» ما، چنین روشی دارد.

نویسنده، بی کتاب‌خوانی، چطور می‌تواند تاثیری در ارتباط گسترده فراهم کند؟ بسیاری از نویسندگان ما سال‌ها است کتابی نخوانده‌اند و هم چنان نمی‌خوانند. کتاب نویسندگانِ رمان نویس باید دارای این تار و پود باشد، تا نویسنده زنده بماند و به آنچه سال‌ها آرزویش را داشته برسد. مایه یِ من برای نوشتنِ رمان‌هایم، در تمام آثارم، یک کُنشگری درباره اقلیم ِملی، و جستجو در فنِ ادبیات جهانی است، چرا که یک اثر ادبی در فنِ ادبیاتِ خود، ما به ازای ادبیات جهانی را می سازد. نه، نمی شود نخواند و نوشت. در ارائه به مخاطب، باید اقلیمِ او را در حوزه مذهب و ملیت، به رسمیت شناخت. آثارِ من در سه حوزه تلاش می کند خود را اثبات کند.

شهودِ غیرِ عبرتی و ‌دوری از روایت های پیش فرض شده.

نیایشِ روحی‌.

میزانسنِ تصویری و نه توصیف گرا.

تا با این اثبات به تولیدِ ادبیاتِ ایرانی در شگردِ نیایشی برسد. آنچه در رمانِ سبز-آبی انجام داده ام، نوعی تکامل است، تکامل برای تولیدِ اثری ادبی و تبدیلِ آن به یک اثرِ پیشنهادیِ بی حَشو و زواید، و دور از توصیف هایِ تکراری. درست‌تر این است بگویم کسی که رمان «سبز آبی» را می خواند، باید تلاش نویسنده‌ای نیایش نگر را، مورد تآمل و نقد قرار دهد، نه لزوما تایید فکری آن، چرا که تلاشم در این رمان، یافتنِ‌ فضاهایِ خالی در ادبیاتِ نیایشی، و پیشنهاد آن فضا به مخاطب، برای دست یافتن به نوعی دیگر از رمان نویسی و رمان خوانی است، که در اختیار مخاطب قرار میدهم. حرفم را روشن تر می گویم. تربیتِ نیایشی در داستان ایرانی، نباید صرفا عبرت آموز و تکرار آموزه ای از پیش تایین شده و روایی باشد. در این رمان تلاش کردم به لوکیشن های نو و بکر، با قهرمانانِ جدیدم سفر کنم. لوکیشین عنصری حیاتی در ادبیات نیایش گرانه است، در کتاب هنر نیایشی که به زودی منتشر خواهد شد در این باره به تفصیل گفته ام، نداشتن لوکیشنِ قدسی باعث می‌شود هنرمند ظرایف و دقایق هنرهای نیایشی را از عمق تأثیرگذاری هنر نیایشی به سطح هنر شعاری تبدیل کند، و این یعنی داشتن لوکیشن در کاری که هر هنرمند انجام می‌دهد، بسیار تأثیرگذار است. این سفر به لوکیشنِ جدید، در داستان ایرانی جدید، فقط در تغییر لوکیشن نیست، همسفری هم می‌طلبد.
ادامه...
https://www.alef.ir/news/3991029142.html

راهنمای کتاب/ رنجی تا عمق استخوان

سعیده امین زاده

«عاشقانه‌ای در منهتن»
نوشته: جویس کرول اوتس
ترجمه: مهری شرفی
ناشر: ققنوس، چاپ اول 1399
158 صفحه، 25000 تومان
#داستان_کوتاه #نشر ققنوس

جویس کرول اوتس، نویسنده‌ی آمریکایی متولد 1938، اشکال روایی مختلفی را در مسیر نویسندگی خود آزموده است؛ از رمان و داستان کوتاه تا نمایشنامه و جستار و تک‌نگاری. او در عرصه‌ی شعر و نقدنویسی نیز قلم خود را محک زده است. به سبب تحصیل و مطالعات گسترده‌اش در چند رشته از جمله ادبیات، فلسفه و جامعه‌شناسی و سابقه‌ی طولانی تدریس در دانشگاه تجارب زیستی متنوعی به‌دست آورده که در حوزه‌ی داستان‌نویسی بسیار به کارش آمده و به سبک او طیفی وسیع بخشیده است. اوتس در به تصویر کشیدن معضلات اجتماعی روز آمریکا دستی توانمند دارد اما به این اکتفا نمی‌کند. او گاهی نگاهی فراتاریخی به پدیده‌ها دارد، مانند داستانی که درباره‌ی والت ویتمن نوشته و یکی از مشهورترین داستان‌های کوتاه اوست. اوتس می‌تواند به راحتی در زمان‌ها و مکان‌ها و میان اشخاص مشهور و مهجور سفر کند و سویه‌ای دیگر از واقعیات را به رخ بکشد که بسیار مورد غفلت واقع شده است. در مجموعه‌داستان «عاشقانه‌ای در منهتن»، او چنین رویکردی به مسائل زنان دارد.

شخصیت‌پردازی در مجموعه‌ی «عاشقانه‌ای در منهتن»، قابل تأمل‌ترین مؤلفه‌ی داستانی آن است. تمام شخصیت‌های کلیدی زن هستند و همگی رنجی را تا عمق استخوان با خود می‌کشند و روی آرامش نمی‌بینند. آنها از رده‌های سنی گوناگون و آسیب‌های مختلف عاطفی در روابط‌شان در داستان حضور دارند. بعضی از آنها زنانی عاشق‌اند که معشوق طردشان کرده، یا دخترانی‌ سرگردان در دل بحران‌های خانوادگی‌اند، یا آدم‌هایی هستند که اجتماع به دلایل متعددی آنها را پس زده و به حاشیه رانده است. بنابراین همگی آنها حجم بزرگی از خشم، تنهایی و اندوه را با خود دارند. بسیاری از آنها برای خلاصی از این فشارهای عظیم دست به کاری می‌زنند، عصیان پیشه می‌کنند، یا برعکس، در جهت بهبود اوضاع تغییری عمیق و جسورانه را در زندگی‌شان رقم می‌زنند. آنها گاهی نیز منفعل و درمانده در خود فرو می‌روند و دست به هیچ کاری نمی‌زنند و منتظر تقدیر می‌مانند تا تکانی به وضعیت موجود بدهد و اندکی از بار مصیبت‌ها را سبک کند.

اما آن‌چه زنان این مجموعه تجربه می‌کنند، شاید مسائلی نباشد که بتوان به‌راحتی در میان روزمرگی آدم‌های امروز دید. مسیر آنها از تونل وحشتی می‌گذرد که محل تجمع تمامی آسیب‌های محتمل اجتماعی است. به‌طور نمونه دختر نوجوانی که والدین‌اش از هم جدا شده‌اند، در عین عادی به نظر رسیدن اوضاع به سمت فاجعه‌ای هل داده می‌شود که انگار بخشی از همان پروژه‌های تفریحی پدر اوست که برای آخر هفته‌های او تدارک دیده است. البته تنها این شخصیت در داستان «عاشقانه‌ای در منهتن» نیست که به قعر دره‌ی مصیبت فرو می‌غلتد. تمامی شخصیت‌ها تقریباً چنین کیفیتی فاجعه‌بار از زندگی را تجربه می‌کنند. زن وکیلی که به شکلی مالیخولیایی عاشق موکل قاتل خود می‌شود، یا دختری که در واقعه‌ای ساده همچون مصاحبه‌ی دانشگاه به مسیر انحرافی دیگری سوق داده می‌شود، همگی مقصدی یکسان دارند. اما اوتس می‌داند چه‌طور مسیرهای متفاوتی برای عبور شخصیت‌هایش برای رسیدن به نقطه‌ی اوج خطر بیافریند.
ادامه..
https://www.alef.ir/news/3991221015.html

به روایت مترجم/ چند مسئله غامض بشری

لیدا طرزی

«ویرایش یازدهم»
نویسنده: برگزیدگان جایزه اُ. هنری
ترجمه: لیدا طرزی
ناشر: نیستان، چاپ اول 1397
224 صفحه، 27000 تومان
#داستان_کوتاه #نشر نیستان

ویرایش یازدهم عنوان مجلد دیگری از مجموعه داستانهای کوتاه برگزیده جایزه اُ.هنری است که در سال 1990 به چاپ رسیده است. این مجلد مشتمل بر دَه داستان کوتاه است. داستانهای این مجلد همچون سایر مجلدات مجموعه داستانهای کوتاه برگزیده جایزه اُ.هنری با وجود تفاوت و تنوع فراوان، به این دلیل کنار هم جمع شده اند که شایسته تقدیر و توجه بوده اند. در این یادداشت به معرفی و تحلیل مختصر سه داستان نخست این مجموعه می پردازیم.

داستان اول این مجموعه با عنوان "ویرایش یازدهم" نوشته لئو ای. لیت واک داستان قابل تاملی است که هم زمان به چند مسئله غامض بشری می پردازد. پسر جوانی بنام راسل از شهر و دیار خود در میشیگان به دیترویت می رود و وارد دانشگاه می‌شود. او که با پدرش رابطه خوبی ندارد در دانشگاه مجذوب یکی از اساتید فلسفه خود بنام دایکمن میشود. پرفسور دایکمن مرد قد خمیده کوچکی است که ستون فقراتش یازده درجه به سمت راست انحراف دارد. او استاد مسلم فلسفه و تاریخ است. جدی است. بی پرواست و به هیچ کس اعتنایی ندارد. دانشجویانش به او لقب جادوگر داده اند:

"... صبر می کردیم تا جناب جادوگر سر برسد و آن کلاس ساده و صداهای معمولی اش را به سرزمین رویاها تبدیل کند. آمدنش را از صدای تق تق عصایش روی پله های بیرون می فهمیدیم. از همان درِ سالن شروع می کرد به درس دادن. عصایش را لب تخته سیاه آویزان می کرد و همانطور که یادداشتهایش را درباره "فلورانس در عصر نوزایی" مرتب می کرد، متصل درس می گفت."

راسل پس از چند سال تلمذ در محضر دایکمن سرانجام به حلقه خصوصی او راه پیدا می کند. دایکمن جمعه شبها چند دانشجو را به منزل خود دعوت می کند و از هر دری سخن می گویند. راسل از حضور در آن دورهمی های فرهنگی بسیار خوشحال است و سر از پا نمی شناسد.

ولی او در دیترویت تنها با دایکمن آشنا نمی شود. او در پانسیونی ساکن است و دو همسایه دارد: دختر جوان و سرزنده ای بنام بتی که دانشجوی تئاتر است و در کافه کار می کند، و پیرمرد تنهایی بنام والش که از زوال حافظه رنج می برد. حافظه کوتاه مدت والش ضعیف است ولی چند چیز را از گذشته بخوبی به یاد دارد: همسرش لوییز و پنجاه و سه سال زندگی مشترک شان را، و همسایه صنعتگرشان، هنری فورد را. این فورد همان مالک کارخانه خودروسازی فورد است که خط تولید خودروهای ارزان قیمت را در جهان راه اندازی کرد. وقتی راسل داستان آقای والش و مصائب پیری و تنهایی اش را برای پرفسور دایکمن تعریف می کند و از بی کفایتی جامعه در اداره سالمندان می گوید دایکمن اظهار می کند در گذشته پیری فاجعه نبود و داستان شهر صومعه نشینی را می گوید که در چنبر دیوارها قرار داشت. در آن شهر دور همه چیز دیوار بود: دور صومعه، دور قصر، و حتی دور شهر. همه ضروریات زندگی میان دیوارها قرار داشت. آن شهر را راهب بزرگ اداره می کرد و قوانین حضرت راهب ضامن سعادت آن بهشت بود. بنظر دایکمن هنری فورد همه چیز را در چنبر اتوبان قرار داد و یکی کرد. او همه را به داخل راه داد و تمایز میان درون و بیرون را از بین برد...

ادامه...
https://www.alef.ir/news/4000618067.html

راهنمای کتاب/ اصالت آزادیها چه می گویند؟

دکتر علی سرزعیم

«اقتصاد اتریشی: آشنایی با مکتب بازار»
نوشته: استیون هورویتز
ترجمه: امیرحسین خالقی
180 صفحه، 50000 تومان
#اقتصاد #نشر_اماره

مکاتب اقتصادی بر حسب میزان مداخله مقبول و مطلوب دولت در اقتصاد متفاوت هستند. در یک سمت طیف کمونیستها هستند که معتقدند همه چیز باید دولتی باشد و مالکیت خصوصی نباید وجود داشته باشد و در سمت دیگر کسانی هستند که اصل را بر آزادی می گذارند و دخالت دولت را تنها در حالتهای خاص و استثنائی آنهم به شکل بسیار محدود قبول می کنند. امروزه در زمانه ای زندگی می کنیم که بطلان آن دسته اول کاملا آشکار شده اما جامعه ما کماکان ذهنیت دولت گرایی دارد. فضای رسانه ای کشور پر شده از سخنان کسانی که اقتصاد بازار، سرمایه داری، خصوصی سازی و اموری از این دست را عامل اصلی مشکلات می پندارند. به همین دلیل وجود یک مکتب اقتصادی که از اساس با دخالت دولت مشکل داشته باشد، امر غریبی به نظر می‌رسد. اما واقعیت آنست که این مکتب غریب که گاه با نام اصالت آزادی (libertarianism) و گاه با نام اقتصاد اتریشی خوانده می شود، از همان ابتدای ظهور و رشد کمونیسم، زوال آن را به درستی پیش بینی کرد و بعدها که دولت گرایی تحت عنوان دولت رفاه در اروپا فراگیر شد پیامدهای آن را به درستی گوشزد کرد.

خوشبختانه کتابهای چندی از بزرگان این مکتب به فارسی ترجمه شده ولی جای یک کتاب خلاصه و کوچک خالی بود که بتواند به زبان ساده و همه فهم مفاهیم اصلی این دیدگاه را تشریح کند و تفسیر آن از مفاهیم رایج اقتصادی مثل بازار ، پول، بازدهی سرمایه و اموری از این دست معرفی کند. مهمترین امتیاز این کتاب زبان ساده آنست که با ترجمه خوب و موفق آقای خالقی همین سادگی و روانی حفظ شده است. اینجانب اگرچه با دیدگاه های این مکتب از قبل آشنا بودم اما از خواندن این کتاب هم چیزهایی آموختم و هم از چگونگی طرح موضوع لذت بردم و مطمئن هستم دیگر خوانندگان نیز چنین تجربه ای خواهند داشت. کتاب طراحی بسیار خوبی دارد و به اصطلاح خوش دست است و در قطع مناسبی چاپ شده است. کیفیت چاپ، نوع فونتها و اندازه حروف مطلوب است. البته معدود اشکالاتی در ویراستاری کتاب می‌توان دید؛ اما آنقدر نیست پرنگ بوده و به کلیت متن آسیب بزند یا خواندن آن را دچار مشکل کند.

علاوه بر متن اصلی کتاب، دو مقدمه قابل ذکر نیز در این کتاب به چاپ رسیده است. نخست نوشته ای از نویسنده کتاب ( استیون هورویتز) که برای مخاطبان ایرانی و به مناسبت انتشار کتاب آن به زبان فارسی آمده است و دیگری به قلم دکتر موسی غنی‌نژاد. سخن آخر اینکه خواندن این کتاب را به همه علاقه مندان جریانهای فکری خصوصا در عرصه اقتصاد (و سیاست) پیشنهاد می کنم.

https://www.alef.ir/news/4000630132.html

راهنمای کتاب/ در خود مانده‌ای متوجه و آگاه

زهره مسکنی

«چرا می‌پرم؟»
(صدای پسری از پس سکوت اُتیسم)
نویسنده: نائوکی هیگاشیدا
مترجم: ریحانه ظهیری
ناشر: چشمه، چاپ اول: بهار 1400
150 صفحه، 48000 تومان
#کتاب_نوجوان #نشر چشمه

اُتیسم یا درخودماندگی گونه‌ای اختلال رشدی از نوع روابط اجتماعی است که با رفتارهای ارتباطی و کلامی غیرطبیعی مشخص می‌شود. علائم این اختلال تا پیش از سه‌‌سالگی بروز می‌کند و علت اصلی آن هنوز ناشناخته است. به کسانی که این اختلال را دارند اُتیستیک یا در خود مانده گفته می‌شود. کتاب «چرا می‌پرم؟» روایت زندگی کودکان اُتیستیک است و شرح این موضوع که تا چه حد می‌توانند با وجود تفاوت‌هایشان شگفت‌انگیز باشند. نائوکی هیگاشیدا، نویسندۀ این کتاب که خود دچار اُتیسم است، در پنج‌سالگی برقراری ارتباط را با استفاده از شبکه الفبای دست‌ساز فرا گرفته و شروع به نوشتن شعر و داستان کوتاه کرده است.

هیگاشیدا، نویسندۀ جوانی که اینک پس از نوشتن زندگینامۀ خود و تشریح چگونگی شیوه‌های مقابله با اوتیسم، به عنوان پرخواننده‌ترین نویسنده ژاپنی پس از هاروکی موراکامی شناخته می‌شود، متولد سال ۱۹۹۲ در کیمیتسوی ژاپن است. وی کتاب «چرا می‌پرم؟» را در ۱۳ ‌سالگی نوشت و سال 2007 آن را در ژاپن منتشر کرد. کایوشیدا متخصص شعر انگلیسی و همسر نویسنده‌اش دیوید میچل، نویسنده‌ای که تا کنون دو بار نامزد دریافت جایزۀ من بوکر شده، آن را به انگلیسی ترجمه کردند. ترجمه انگلیسی این اثر سال ۲۰۱۳ منتشر شد و بعد از آن به 30 زبان‌ دنیا انتشار یافت.

نویسندۀ سیزده‌سالۀ این کتاب از خوانندگان دعوت می‌کند تا در جایگاه مخاطب، نوعی زندگی روزمره را تصور کنند که در آن توانایی صحبت‌کردن را از دست داده‌اند و توصیف احساس گرسنگی، خستگی، درد و حتی گفت‌وگو با یک دوست از توانشان خارج است. او چنین تصوری را اینگونه معنا می‌بخشد که ذهن انسان در جایگاه یک ویراستار مرتب‌کنندۀ افکار بدون اطلاع محل کارش را ترک کرده است. ممکن است انسان از پیش هرگز متوجه حضور این ویراستار نشده باشد، اما حالا که خبری از او نیست برای فهمیدن این مسئله دیر شده که انسان چطور سال‌ها عنان ذهنش را برای ویرایش افکار، هیجانات و خاطراتی که بی‌وقفه هجوم می‌آورند به دست این ویراستار سپرده بوده و تنها اجازۀ برخورد با بخش کوچکی از آن جریان عظیم و گسترده را داشته است.

بدون تردید مطالعۀ این کتاب برای افرادی که در اطراف خود با یک اُتیستیک سر و کار دارند، بسیار ارزشمند خواهد بود تا بدانند وقتی چنین کودکی قصد دارد با آنان حرف بزند، او نیز به اندازۀ تمام کودکان دیگر که اُتیسم ندارند به پیرامونش آگاهی و توجه دارد. دانستن این موضوع به افراد کمک می‌کند تا صبورتر، مشتاق‌تر و فهیم‌تر رفتار کنند؛ به حال خود افسوس نخورند؛ بدانند برای کاستن بار سختی‌ها چه باید کرد؛ سطح انتظار خود از کودک را بالا ببرند؛ توان خود را در مواجهه با سختی‌ها افزایش دهند و در نتیجۀ تمام این موارد کودکشان آنان را احساس کند و به آنها واکنش نشان دهد.

نویسنده در مقدمۀ کتاب نوشته است: «در روزهایی که با ناتوانی، بینوایی و افسردگی دست و پنجه نرم می‌کردم به این فکر افتادم که اگر همۀ مردم اُتیسم داشتند، چه‌طور می‌شد. اگر با اُتیسم داشتن به سادگی، مانند یک تیپ شخصیتی برخورد شود، همه چیز برایمان ساده‌تر از آنچه هست خواهد شد. بدون شک ما دیگران را به زحمت می‌اندازیم و اوقات ناخوشایندی به وجود می‌آوریم، اما آنچه از صمیم قلب می‌خواهیم، این است که آینده‌ای روشن‌تر پیش رویمان باشد.»
ادامه...
https://www.alef.ir/news/4000717127.html

راهنمای کتاب/ چگونه ادبیات کلاسیک را بفهمیم؟

دکتر علی غزالی‌فر

«ادبیات و تاریخ‌نگاری آن»
نویسنده: طه حسین
مترجم: موسی اسوار
ناشر: هرمس، چاپ اول 1400
88 صفحه، 20000 تومان
#نقدادبی #نشر هرمس

از نام نویسنده می‌توان حدس زد که این کتاب دربارۀ ادبیات زبان عربی و تاریخ‌نگاری آن است. ولی ما برای فهم این کتاب خوب از ادبیات خودمان شروع می‌کنیم.

سعدی به‌حق یکی از قله‌های ادبیات فارسی است. البته اطلاق عنوان قله بر سعدی نه‌فقط اغراق نیست، بلکه حق مطلب را هم ادا نمی‌کند. چراکه سعدی نه‌فقط صورتی آرمانی از زبان فارسی را ساخته است، بلکه زمینه و چارچوبش را نیز مشخص کرده است. به همین دلیل هم کودکان نوآموز، فارسی را از او می‌آموزند و هم پیران باتجربه زبان‌شان را با او ارتقاء می‌دهند. خب، حال اگر بخواهیم این تعریف و تعارفات را کنار بگذاریم و به سراغ شناختن سعدی برویم، با وضعیتی بسیار عجیب و غریب مواجه می‌شویم. برای آشنایی با سعدی به تعداد انگشتان دست کتاب یافت نمی‌شود؛ یعنی اصلاً نیست که یافت شود. همان چند نوشتۀ معدود هم آثاری مختصرند که صرفاً برای آشنایی مقدماتی با سعدی مناسب‌اند؛ مثلاً برای دانشجوی سال اول دورۀ کارشناسی. هیچ کتاب مفصل و تحلیلی و اندیشه‌ورزانه وجود ندارد. باور می‌کنید؟! ظاهراً همان‌طور که آثار بزرگان ما را مستشرقان تصحیح و منتشر کردند، باید همان‌ها نیز بیایند و اندیشه‌های متفکران ما را به ما بیاموزند. ما فقط باید به اجدادمان و گورهایشان افتخار کنیم و به خود ببالیم.

خوشبختانه این بدبختی منحصر به ما نیست و سایر ملت‌ها و کشورهای دوست و برادر نیز حال‌وروزی مشابه ما دارند. گنده‌تر و گولاخ‌تر از مصر که وجود ندارد. اگر باورتان نمی‌شود، در این کتاب توصیف طه حسین (1889-1973) از وضع ادبیات عرب و نحوۀ پرداختن به آن را در مصر بخوانید. قطعاً شگفت‌زده خواهید شد. گویی که وضع همین امروز ادبیات فارسی در ایران را گزارش می‌کند؛ آن هم دقیق و مفصل و تحلیلی. در این میان، نکته‌ای کلیدی هست طه حسین متذکر می‌شود: مشکل ما فقط این نیست که در باب تاریخ ادبیات کار درست و مفیدی نکرده‌ایم؛ بلکه معضل اساسی این است که اگر هم بخواهیم کاری کنیم نمی‌توانیم. چرا نمی‌توانیم؟ چون ابزارها و روش‌های لازم را نداریم و نمی‌شناسیم. برای نمونه، فرض کنید که بخواهیم دربارۀ سعدی کتابی بنویسیم. به احتمال بسیار زیاد محصول نهایی چنین چیزی از آب درمی‌آید: به زندگی‌اش می‌پردازیم و سپس آثار منثور و منظومش را نام می‌بریم و بعد هم آرایه‌های ادبی اشعارش را برمی‌شمریم و در نهایت چند نقل قول از بزرگان در باب سعدی می‌آوریم و با چند به‌به و چه‌چه و سلام و صلوات کتاب را ختم می‌کنیم. خب، این‌که قصه است! درک و فهم تاریخی ادبیات که به این صورت نیست. این امر نیازمند شناختی گسترده از دانش‌های پیرامونی است که آثار سعدی در دل آن‌ها جای می‌گیرد. اجازه دهید این مطلب را با مثالی آشناتر روشن‌تر سازم.

«بعد از اینم نبود شائبه در جوهر فرد / که دهان تو در این نکته خوش استدلالی‌ست» اگر این بیت حافظ در فال کسی بیاید، به این معناست که نباید هیچ تردیدی به خودش راه دهد که آرزوهایش محقق خواهد شد و به موفقیتی لاکچری‌گونه خواهد رسید. اما اگر کسی بخواهد آن را درست و دقیق بفهمد، اصلاً کار راحتی نیست؛ اصلاً یعنی اصلاً. فهم این بیت در گرو فهم مسئلۀ وجود و عدم «جوهر فرد» است. این موضوعِ متافیزیکی یکی از آن مسائلی بود که همۀ فرقه‌های کلامی و همۀ مکاتب فلسفی قرن‌ها بر سر آن به جان هم افتادند. بعضی از متکلمان آن را با مسئلۀ توحید گره زدند و منکر آن را تلویحاً کافر دانستند. عده‌ای منکر شدند. بعضی استدلال می‌کردند. برخی به دنبال نمونه‌های جوهر فرد رفتند. پای ریاضیات به میان آمد؛ چون نقطۀ هندسی یکی از نامزدها شد. سروکلۀ فیزیک هم پیدا شد؛ زیرا اتم نامزد بعدی بود. فیلسوفان دست رد به سینۀ همۀ نامزدها زدند و... . با توجه به پیچیدگی، اهمیت، ابعاد و تاریخ طولانی مسئلۀ جوهر فرد، فهم کامل همۀ جوانب آن به‌تنهایی یک تخصص کامل است. در هر صورت، صرف توجه به این امر درک و فهم ما را حتی از آن تک‌بیت هم تغییر می‌دهد. بر این اساس، آیا رواست تاریخ ادبیات را بفهمیم بدون این‌که به این‌گونه امور توجه کنیم؟! پس توجه به تاریخ اندیشه یکی از لوازم پرداختن به تاریخ ادبیات است. البته این امر فقط یکی از مواردی است که باید لحاظ شود. کارهای دیگری هم هست که باید انجام داد. نویسنده آن‌ها را نیز برمی‌شمرد و توضیح می‌دهد.
ادامه...
https://www.alef.ir/news/4000718130.html

به روایت نویسنده/ دوسالگی سن استقلال کودکان

داریوش صادقی

«تست های هوش دو سالگی»
نویسنده: داریوش صادقی
ناشر: کتاب نیستان، چاپ اول 1400
24 صفحه (هرجلد)، مجموعه هفت جلدی 182000 تومان
#کتاب_کودک #نشر نیستان

در زمینه آموزش های پیش از دبستان،‌ در غالب کشورها تمرکز اصلی بین سنین سه تا هفت‌سالگی است. به طور مشخص بیش از هشتاد در صد کتاب‌های آموزشی، بر سنین پیش دبستانی متمرکز شده‌اند و سال‌های پایین‌تر، از داشتن یک سیستم آموزشی هدفمند و پیوسته مانند دورۀ پیش دبستانی و یا سال‌های اولیه دبستان بی‌بهره مانده‌اند. اگرچه برای سنین تولد تا پنج‌سالگی کتاب‌های داستان و اسباب بازی‌های بسیار متنوعی تولید شده است اما در زمینه محتوای هدفمند و پیوسته آموزشی که متناسب با سن کودکان باشد هنوز خلاء و نیازهای بسیاری دیده می‌شود. از دیدگاه روان‌شناسی، کودکان به موازات رشد جسمی و فیزیکی، مراحل رشد شناختی(ذهنی) را هم مرحله به مرحه طی می‌کنند که از دیدگاه پیاژه به دوره های حسی-حرکتی(تولد تا دو سالگی) دورۀ پیش عملیاتی(دو تا هفت سالگی)، دورۀ عملیات عینی و انتزاعی تقسیم بندی شده است. علاوه بر این طبقه بندی، کودکان در هر سال، از لحاظ گفتاری، شنیداری، مهارت های خودیاری و اجتماعی رشد مخصوص به همان دوره را طی می‌کنند. مثلاً کودکی که در یک سالگی راه می افتد نسبت به نوزاد، چه از لحاظ حرکتی و چه از لحاظ شناختی جهش قابل توجهی در یاد‌گیری نشان می دهد و مفاهیم بیشتری را درک می‌کند. البته وقتی از آموزش به کودکان زیر سه سال صحبت می کنیم منظورمان این است که کمک کنیم تا کودک نسبت به محیط و دنیای اطرافش شناخت بیشتری کسب کند و همۀ مهارت هایش به صورت هماهنگ و به موازات هم پرورش پیدا کنند. مثلاً یک بچۀ خجالتی و دوری‌گزین هنگام ورود به پیش دبستانی و دبستان مشکلات بسیاری در ارتباط با همسالان و حتی یادگیری خواهد داشت. بنابر این باید آموزش و ارزیابی ها را از همان ماه های نخست تولد شروع کنیم و با شناخت نقاط قوت و ضعف کودک، او را برای یک زندگی اجتماعی نرمال و یادگیری خوب آماده کنیم.

مجموعه کتاب های دو سالگی، برای کودکان دو ساله(24 تا 36 ماهه) تهیه شده است. این مجموعه شامل هفت جلد کتاب است که مهارت های ذهنی و هوش کودک را می سنجند و کمک می کند تا کودک مفاهیم متنوعی را آموزش ببیند. این کتاب ها با تمرین هایی بسیار ساده و مقدماتی،‌ علاوه بر آموزش های گام به گام، بسیاری از مفاهیم و آموزش های مناسب با ادراک کودکان دو ساله را به آن ها آموزش می دهد و والدین را تشویق می کند تا برخی از آموزش ها را به صورت عملی با کودک کار کنند. دو سالگی زمان شروع استقلال کودک است. در این سن کودک از لحاظ نیازهای جسمی مانند غذا خوردن، راه رفتن، انجام فعالیت های ساده و ... به نوعی استقلال می رسد و به مفهوم "من"(وجود مستقل خودش) بیشتر پی می برد. با شکل گیری مفهوم "من"، حس اعتماد به نفس، ارزشمند بودن و توانمندی در کودک شکل می گیرد. بنابراین سن بسیار مهمی به شمار می رود و کودک دوست دارد به هر روشی خودش کارهایش را انجام دهد. حالا اگر این ویژگی را بشناسیم و به درستی با آن برخورد کنیم هم آموزش های مناسب با سن کودک را با او کار می کنیم و هم جوانۀ رشد اعتماد به نفس و خود باوری را در کودک پرورش می دهیم.
ادامه...
https://www.alef.ir/news/4001207104.html

راهنمای کتاب/ تئاتر و اهمیت آن در بیان فرهنگی

مصطفی شاملو|

«تئاتر برای زندگی»
نوشته: دیوید دایموند
ترجمه: مصطفی ظفر قهرمانی‌نژاد
ناشر: فرهنگ نشر نو، چاپ اول 1402
401 صفحه، 260000 تومان
#تئاتر #نشر نو

دیوید دایموند، کارگردان تئاتر و نمایشنامه‌نویس کانادایی، از بنیانگذاران نظریه‌ی «تئاتر برای زندگی» است. نظریه‌ای که تئاتر را امری همگانی معرفی می‌کند و آن را متعلق به تک تک اعضای جامعه می‌داند. از این منظر تئاتر هنری است که از روح جمعی بشر برآمده و با قصه‌گویی‌های او در دوران کهن آغاز شده است. دایموند نه تنها تئاتر را ابزاری کارا برای بیان عواطف و هیجانات انسانی می‌داند، بلکه آن را بخشی ضروری از زندگی هر فرد می‌شمارد. از نظر او انسان‌ها به وسیله‌ای برای ابراز آن‌چه در درون‌شان می‌گذرد، اعم از انواع احساسات، خاطرات و قصه‌ها نیاز دارند و تئاتر زمینه‌ساز تأمین چنین نیازی برای آن‌هاست. دیوید دایموند در کتاب «تئاتر برای زندگی» درصدد تبیین این نظریه است.

دایموند «تئاتر برای زندگی» را تماماً بر مبنای تجارب خود از این هنر بنا نهاده است. او راهی پر پیچ و خم را برای رسیدن به این مفهوم طی کرده و مسیری طولانی از آمریکای جنوبی تا کانادا را در خلال چند دهه پیموده است. او از ابتدا به تئاتر از منظری جامعه‌محور می‌نگریسته و هرچه در تلاش‌های جمعی که بسیاری از آن‌ها جنبه‌ی اقتصادی و فرهنگی داشته‌اند، مشارکت فعال‌تری نموده، بیش‌تر به اهمیت تقویت روحیه‌ی اجتماعی در تئاتر پی برده است. به طور نمونه او در این کتاب به مشارکتش با همراهی یک گروه نمایش و موسیقی در یک پروژه‌ی خرید خانه‌های مقرون به صرفه اشاره کرده است. این تلاش دایموند که برای کمک به حل بحران مسکن در دهه‌ی هشتاد در کانادا برنامه‌ریزی شده بود، با توفیق و استقبال وسیعی از طرف سیاستگزاران فرهنگی و مردم مواجه شد و دایموند را واداشت که دست به سلسله پژوهش‌های تجربی و میدانی در این باره بزند و تئوری تئاتر برای زندگی را ابداع کند.

مواجهه با «تئاتر سرکوب‌شدگان» که مبدع آن آگوستو بوال، کارگردان برزیلی بود به عنوان نقطه‌ی عطفی در زندگی حرفه‌ای دایموند به شمار می‌آید. او در کارگاه‌های تئاتر بوال که شرکت‌کنندگانی از سراسر جهان دارد با معنایی که تئاتر می‌تواند در زندگی تک تک اعضای جامعه و در امور روزمره‌شان داشته باشد، آشنایی پیدا می‌کند و درمی‌یابد که تئاتر شبیه یک روش رفتاردرمانی می‌تواند به انسان‌ها در ابراز معضلات‌شان کمک کند و به شکل رویکردی در برخورد با مسائل مختلف زندگی دربیاید. در واقع دایموند در کارگاه‌های تئاتر سرکوب‌شدگان درمی‌یابد که انسان‌ها می‌توانند هیجانات سرکوب‌شده و حرف‌های ناگفته‌ی خود را در عرصه‌ی نمایش بروز دهند. دایموند این رویکرد را در کار خود بسط می‌دهد و از نظریه‌ی سیستم‌ها نیز در این باره بهره می‌گیرد.
ادامه...
https://www.alef.ir/news/4020730053.html