🟠 خوانشی بر تاریخ معاصر از نگاه شریعتی

✍ #محترم_رحمانی

🔹به نظرلوئیس کوزر*: «فهم تاریخ نظریه‌ی جامعه شناسی از شناخت یک رشته قضایای صوری و چهارچوب نظری بایسته‌تر است. برای آن که دانشجو محتوای این قضایا و چهارچوب‌های نظری را دریابد نخست باید با آن محیط اجتماعی و فکری زمینه‌ساز این نظریه‌ها آشنا شود.» (کوزر۱۳۹۰،ص۱۵)

🔹همچنین است که ارزیابی درست اندیشه و نظریه‌های #شریعتی نظیر: #امامت، #شهادت و #ایدئولوژی بدون فهم زمینه‌ی اجتماعی بسیار دشوار و گاه غیرممکن می‌رسد و امامت به نظریه‌ی "ولایت فقیه"، شهادت به مبارزه‌ی مسلحانه و حتی #تروریسم و ایدئولوژی به مانیفست برای مبارزه فروکاسته می‌شود.

🔹نقد و کشمکش میان اندیشمندان #طبیعت تکثر جوامع در نوع اندیشه‌ورزی ایشان است و تا جایی که به تصحیح و یا پیشرفت اندیشه یاری بورزد باعث مباهات و افتخار است، اما اگر این کج فهمی‌ها به ساحت اندیشه‌ورزی خدشه وارد کند، باید درمانی برای آن‌ها یافت و مباحث انحرافی را به نفع مباحث بنیادین تغییر داد.

🔹کوزر زمانی که مشاهده می‌کند شاگردش از نظریه‌ی «بیطرفی ارزشی» #ماکس‌_وبر دچار سرگردانی فکری شده است تلاش می‌کند از ابزارهای #جامعه‌شناسی نظیر: «خاستگاه اجتماعی، پایگاه اجتماعی، شبکه‌ی اجتماعی و یا مخاطبان نظریه» برای شناخت جامعه‌شناسان بهره‌گیرد. ارزشمندی این روش در آن است که اندیشمند را از جنبه‌ی علمی و دانش جامعه شناختی مورد بررسی قرار می‌دهد؛ در واقع این ابزار کمک خواهد کرد تا با شناخت درست از نظریه، بهتر بتوان به #نقد و ارزیابی آن پرداخت، که به جای کشمکش‌های بی‌سرانجام، خروجی و راه حل‌های بهتری را از آن نظریه‌ها انباشت کرد و به طور مشخص این روش در رابطه با شریعتی مارا از کشمکش‌های بیهوده جدا ساخته به ما کمک می‌کند با جهشی تخیلی و مبتنی بر شالوده علمی خود را در فضای اجتماعی و فکری نوشته‌های شریعتی بیندازیم.

🔹این مقاله امکان و نیز فرصت پردازش تمامی روش‌های فوق را نخواهد داشت چرا که چهار ابزار برای بازشناسی علمی فضاهای اجتماعی و فکری شریعتی ضروری است و خود مستلزم مقالات مفصل و پژوهشی می‌باشد اما بررسی دیدگاه‌های وی از #تاریخ_معاصر یکی از اجزای کوچک این روش‌هاست تا دیدگاه‌ها و نیزجهت گیری‌هایش را در رویدادهای سترگ #تاریخ معاصر مورد بررسی قرار دهیم تا بیابیم که چگونه از رویدادهای تاریخی، راهکارهای علمی و عملی را برای خود ترسیم کرده است.

🔸 نگاه آسیب شناسی شریعتی به تاریخ معاصر

شریعتی به لحاظ نسلی و فردی به چند رویداد بزرگ #ایران پیوند دارد: انقلاب #مشروطه، مبارزات ملی شدن صنعت #نفت به رهبری دکتر #مصدق، قیام ۱۵خرداد و جنبش‌های چریکی و نقد #انقلاب شریعتی

الف) انقلاب مشروطه:
شریعتی در باب ظهور مشروطه آورده است درگیرودار نیمه‌ی دوم قرن نوزدهم دولت‌های اروپایی به تسخیر #آسیا و #آفریقا مشغول بودند و در اروپای غربی مبارزات طبقاتی پای گرفته بود. درهریک ازکشورهای اسلامی #امام_زمان #ظهور می‌کرد و بحث فرقه‌سازی‌ها و #دین سازی‌ها و… جدال‌های کلامی در جریان بود: «در همین گیرودارها بود که ناگهان با صدور چند فتوی مشروطه صادر شد، مثل برق آمد و مثل باد رفت و جنگ‌جهانی برپاشد!» ( م،آ،۴ص۳۹)

بخش اول
✅ @Shariati_Group

💠 پندهای نهفته در نامه‌ی امام عسکری به شیعیان ایران در دوره دیکتاتوری خلافت عباسی

🔅آبه كه امروز به آن آوه نیز می‌گويند، روستای بزرگی در نزديکی #ساوه است، غالب مردم آنجا در عصر امام حسن عسكری(ع) در زمره کانون فرهنگ شیعی و از طرفداران امام بودند و #قم نيز مركز رفت و آمد شيعيان بود. امام عسكری كه با مردم قم و آوه ارتباط داشت، نامه‌ای برای آن‌ها می‌فرستد كه هم نامه تشكر از آن‌ها است و هم هشداری به آن‌ها در مورد اتحاد و به هم پيوستگی، و آگاهی‌بخشی برای هدایت جامعه اسلامی-شیعی است. برای فهم عمیق‌تر اهمیت این موضوع، بهتر است یادآوری شود که فقط ۴۰ نفر از نزدیکان قابل اعتماد توسط امام حسن عسکری به صورت مخفیانه در یک خانه مخفی، سعادت مصاحبت و دیدار با تنها فرزند او امام زمان(عج) را یافتند و ایشان بعد از #شهادت پدر بزرگوارشان به دلیل خفقان شدید، سامرا را که در واقع یک اردوگاه نظامی بود، ترک کرده و مرکز مبارزه مخفیانه خود را به #بغداد منتقل کردند. این موضوع ناشی از خفقان و دیکتاتوریِ حاکم نظام درحال سقوط ِ خلافت دینی بود که نمی‌گذاشت اطلاعات زندگی اهل بیت(ع) به درستی ثبت و به جامعه منتقل شود. لذا توجه به این قبیل نامه‌ها و ارتباطات دینی-اجتماعی باتوجه به شرایط پیچیده آن دوره‌ی تاریخی و شیوه زیست محصورانه، امنیتی و در تنگنای امام عسکری، بسیار بااهمیت و قابل تأمل است.

🔅نامه‌ای امام حسن عسکری(ع) به مردم #قم دارند که در آن حدود ۱۳ تیتر و عنوان اصلی آمده که به مسئله‌ی هدایت و نظام سازی مربوط می‌شود و باید امروز برای ساختن جامعه‌ای اسلامی این تیترها مورد توجه قرار گیرد؛ یعنی بیعت ما با امتداد راه او، #امام_زمان (عج) باید بیعتی عملی و عقیدتی باشد و در حد زبان باقی نماند. محدودیت‌ها، انحرافات و مسائل بسیاری در این قبیل روایات انذار داده می‌شوند که برای پیروان حقیقی مکتب فکریِ #تشیع_علوی و اسلام رهایی‌بخش در عصر حاضر، فوق‌العاده مهم و ارزشمند و ضروری است. این دعای #امام_حسن_عسکری (ع) ظاهراً برای امروز جامعه‌ی ما گفته شده است! و بخوبی افشاگر بسیاری از انحرافات و اجحافات متولیان «دین حکومتی» و خلافت جبارانه اسلامی است که از شرق تا غرب عالم اسلامی، مدعیان رنگارنگ بسیاری دارد...

🔅امام عسکری دو شاخص به ما می‌دهند:

1⃣ نخست تلف کردن نسل‌ها است، استعداد جوانان را نابود کردن. [نیروها و انگیزه‌های مولد و آینده ساز]

2⃣ دوم فاسد و تباه کردن شهرها و جوامع [تمدن فکری - فرهنگی - اجتماعی] است...

🔅در بخش‌هایی از نجوای امام با پیروانشان می‌فرمایند: خدایا فشار تا حدی زیاد شده که ما را به حد خفه شدن رسانده است!، پرده حیرت و #شک و #شبهات خیلی‌ها را فرا گرفته، کسانی بر «ما» و «جهان» #حکومت می‌کنند که دغدغه‌‌ی #دین حقیقی ندارند؛ مؤمنین واقعی را ذلیل و تحقیر کرده‌اند و چنین وضعی بر جامعه حاکم شده است. حقوق #ایتام و #مردم محروم را حاکمیت‌ها برداشته و صرف عشرت‌های خود می‌کنند و برخی مردم هر چه کار می‌کنند باز گرسنه هستند. خدایا کسانی از مردم هستند که ریشه #ظلم به بشریت بوده و احکام تو را تعطیل کرده و «مشغول نابود کردن بشریت هستند»... [مصداق امروزی‌اش مفهوم پارادوکسیکال #نظم_نوین_جهانی است]

خدایا #بیت‌المال قرار بود در اختیار ما(مردم) قرار گیرد ولی امروز در دست حکامی است که آن را بین خودشان تقسیم می‌کنند و سهم فقرا را نمی‌دهند. حاکمیت قرار بود بر مبنای #مشورت (شورا) پیش برود، ولی تبدیل به #دیکتاتوری شد. مسلمانان(راستین) باید بر جهان مسلط شده و کفار باید در سایه‌ی حاکمیت روح اسلامی باشند، ولی امروز این وضع عکس شده است..!

🔅با اندکی اندیشه بر این روایات و اقوال تاریخی، بخوبی می‌توان دریافت که این روال معیوب تاریخی از آن زمان تا به امروز همچنان پایدار و پابرجاست! و این دغدغه اساسی شیعه، و در یک بینش عمیق‌تر، به تعبیر معلم #شریعتی، این دغدغه از زمان #ابراهیم خلیل‌الله تا عصر ظهور #منجی آخرالزمان، صاحب حقیقی حاکمیت حق و عدالت وعده داده شده توسط حق تعالی، امتداد خواهد یافت. [استقرار غایی عدالت و برقراری حاکمیت الهی بر ابنای بشر]

🔅فی‌المثل شریعتی در مقدمه سخنرانی انتظار، مذهب اعتراض می‌گوید:

🔻 ادامه

✅ @Shariati_Group

📽 پانزده سال تلاش برای نگارش کتاب «خورشید مغرب»

🗯 استاد مهدی قاسمی:
فکر نکنید آقای #حکیمی ده یا پانزده روز برای نگارش کتاب خورشید مغرب که پیرامون حُجَّتِ بنِ الْحَسَن، #مهدی_موعود می‌باشد وقت گذاشتند، بلکه ایشان می‌فرمودند من حدود ۱۵ سال برای این کتاب تحقیق کردم.

این کتاب ۳۸۸ صفحه توسط علامه #محمدرضا_حکیمی درباره #امام_زمان (عج) نگارش شده و توسط انتشارات دلیل ما چاپ شده است. برای خرید کتاب خورشید مغرب (با ۳۰ درصد تخفیف) می‌توانید به سایت انتشارات دلیل ما (dalilema.ir) مراجعه کنید.

✅ @Shariati_Group
🆔 @mohamadrezahakimi

📌 ظهور #امام_زمان، آرزو برای امید و درست زیستن، یا ایده‌ای برای اعتراض به #ظلم یا ایده‌ای راهبردی

این سه با هم متفاوت هستند، حتی برابر هم می‌ایستند. امروز ایده‌ی «ظهور راهبردی» در حکومت غالب شده که ظلم داخلی و حتی درست زیستن را را بحثی ثانونی می‌داند.

🎙 تحلیلی کوتاه از #تقی_رحمانی پیرامون استراتژی #ظهور و تفاوت آن با دونگرش پیشین.
#موعود
#اخرالزمان
✅ @Shariati_Group
🆔 @taghirahmani

🔴 استخوان مردم را شکستید…

🔹درباره #محمدرضا_حکیمی و نسبت او با #سیاست، #انقلاب و وضع موجود، سخنان بسیاری مطرح است. این درحالیست که مرور کارنامه‌ی شصت ساله سیاسی و اجتماعی او، نشانگر ثبات همیشگی #حکیمی در تفکر و عمل انقلابی است. رویکردی که او در تمام ادوار پس از انقلاب اسلامی دنبال کرد و او را زمره‌ی معدود انقلابیون #اسلام‌گرا قرار داد که تا واپسین لحظات عمر پربرکت خود، به #اندیشه و #آرمان #اسلام_انقلابی [آنگونه که #شریعتی از آن سخن گفته بود] پای‌بند و وفادار نگاه داشت؛ آنهم در زمانه‌ای که تفکر و بینش #اسلام اجتماعیِ راستین را با تجربه‌ی «اسلام رادیکال سیاسی» چه در داخل و چه خارج از مرزهای جهان #تشیع و اسلام تخدیر نمودند و #فرهنگ زیست انقلابی را با مفاهیم سخیف و واپسگرایانه «انقلاب فرهنگی» و «صدور انقلاب» و «تفکر سرمایه‌سالاری قارونی» به سخره گرفتند...

🔹مرحوم علامه محمدرضا حکیمی که تنها وصی دکتر شریعتی نیز شناخته می‌شد، در ۱۵۰ سال تلاش خونین/ص۸۵، اشاراتی به انتقادات صریح خود از تفکر ضد انقلابیِ حاکم بر کشور دارد که بخشی از آن موارد در ذیل آمده است. همچنین در کلیپ ضمیمه این مطلب نیز روایتی از نسبت او با سیاست و حاکمیت پس از انقلاب به دست آمده است که این اثر به همت موسسه فرهنگی الحیاة تدوین گشته و مرور آن خالی از لطف نیست.

✍ #مبانی_شناخت_جهت‌گیری / ع.م


🔅اگر این جلادان اقتصادی و‌ دزدان درهم تنیده و‌ همسود مالی نبودند، اقشار #ملت اینچنین پایمال نمی‌شدند و تورم آفرینی کاذب اینچنین بیداد نمی‌کرد و #مستضعف، مستضعف‌تر، و #مستکبر، مستکبرتر نمی‌شد، و نسل‌های جوان را از تشکیل خانواده محروم نمی‌ساخت و به دامان فساد و سقوط و اعتیاد و بی‌اعتقادی نمی‌انداخت...

🔅افسوس که ملت برای احقاق حقوق خویش و‌ رهایی از چنگال #ظلم و ظالمان در هیچ «خط و جناحی» یاور قاطع و نستوهی ندارد و بیشترشان طالب منافع خود و بستگانشان هستند...

🔅حاکمیت از اموال #مردم حقوق می‌گیرد و‌ زندگی می‌کند، پس باید مدافع حقوق ملت باشد...

🔅به عقیده اینجانب با اینگونه عملکردها، چه بسا حلیت شرعی بسیاری از حقوق‌ها از بین برود...

🔅آری، اکثریت ملت #ایران، امروز مستضعف است. و به تعبیر امام سجاد(ع): استخوان مردم شکسته و گوشت آنان خورده می‌شود.

🔅افسوس که آزاده مردی فریادگر - فارغ از مطامع و منافع و خویشان و فرزندان و مقامات و نظامات - به هم نمی‌رسد، که فریاد برآورد، که این چگونگی‌ها و عملکردها و رابطه‌ها و چپاول‌ها، اسلامی و قرآنی و محمدی و علوی و حسینی و جعفری و رضوی نیست که نیست و صد البته که مورد رضای #امام_زمان «عج» نیز نیست...

✅ @Shariati_Group
.

⭕️ اندیشه مهدویت و فلسفه‌ی انتظار چه تأثيری بر جامعه و سرنوشت امروز و فردای ما دارد؟

🔅امام پس از ظهور و اعلام #نهضت خويش در #كعبه با ۳۱۳ تن که نخستين گروندگان و همگامان او هستند به #كوفه می‌آيد و آنجا را مركز قدرت خويش قرار می‌دهد و در پشت كوفه به قدری از علمای فاسد می‌كشد كه جوی‌های خون روان می‌شود و #مبارزه را با شمشير و #جهاد و كشتار آغاز می‌نمايد و #حكومت عدل را در «سطح جهانی» استقرار می‌دهد و از همه‌ی ستمكاران #تاريخ انتقام گرفته، شكست #كربلا را جبران می‌كند و تمام رهبران و پيشوايان به حق، انبیاء و ائمه‌ی شيعی را كه نتوانستند هدف خودشان را تحقق بخشند، و پايمال و شكست‌ خورده‌ی #ظلم و #زور شدند، به حكومت حقه‌ی خويش می‌رساند و نظام #عدالت، به جای زور، و تقوی به جای فساد، و برادری به جای نفاق و خصومت، چنان در دنيا مستقر و استوار می‌شود كه گرگ و ميش از یک آبشخور آب می‌خورند. پرچمی كه به دست دارد پرچم مسلمانان در جنگ بدر و شمشيرش، شمشير #علی (ذوالفقار) است، زرهی كه بر تن دارد زره رسول #خدا، #پيغبمر اسلام، و #پايتخت قدرتش كوفه و آغاز ظهورش كعبه است، و بعد از استقرار حكومت جهانی #عدل، كشته می‌شود.

🔅اين تمام كليات طرز تفكر #شيعه امروز درباره #امام_زمان است. من شخصاً به اين طرز تفكر، و طرح اين شكل اعتقادی بيش از طرحی كه در ذهن تحصيلكرده‌های #روشنفكر_مذهبی است و می‌كوشند تا اصل امام زمان را با اصول فيزيولوژی و فيزیک و شيمی و بيولوژی اثبات كنند، معتقدم.
مهم اين است كه دريابيم اعتقاد و يا عدم اعتقاد به اين اصل چه نقش مثبت و يا منفی می‌تواند در #رسالت، مسئوليت، سرنوشت و وظيفه فردی و اجتماعی ما داشته باشد؟ و يا در زندگی امروز ما چه تأثيری می‌تواند به جای گذارد؟

🔅من در تحقيقات اسلامی به یک اصل معتقدم و اين اصل را در تمام بحث‌هایی كه راجع به #مذهب و #اسلام می‌شود، صادق می‌دانم و آن اين است كه به جای اينكه‌‌ـ مثل علمای قديم يا جديد‌‌ ـ اعتقاد به یک اصل را از راه‌های علمی و منطقی و يا تئوری‌های فيزیک و شيمی و كلام و #فلسفه اثبات، و حق و باطل آن را به اين شكل و با اين وسائل تحليل كنيم بيایيم یک ملاک مطمئن‌تر از نظر حقيقت يابی و مفيدتر از نظر زندگی اجتماعی بيابيم و به كار بريم.

🔅به قول #عيسی «هر درختی را از ثمرش بايد شناخت» و ثمرات شجره اعتقاد ما اين نيست، پس بياييم به جای اينكه به حل مشكلات ذهنی و كلامی‌ـ كه غالباً خودمان آنها را می‌تراشيم‌‌ـ بپردازيم، از ديد ديگری مسأله را مطرح كنيم. بدين ترتيب كه از همان اول از خودمان و از كسی كه یک عقيده اسلامی را بيان می‌كند بپرسيم: فايده‌اش چيست؟ برای چه گفته شده؟ چه تأثيری بر جامعه و سرنوشت فردای ما دارد؟ و اعتقاد يا عدم اعتقاد به آن علاوه بر آثار اخروی در زندگی پيش از مرگ ما چه اثری را داراست؟

🔅چون معتقديم كه اسلام #دين زندگی است و كهنه نشده، يعنی هر قصه‌ای كه در #قرآن هست و هر عقيده‌ای كه در اسلام و مذهب #تشيع مطرح است، بايد در زندگی امروزی و سرنوشت فردی و جمعی‌مان، در آگاهی‌مان، در عزت و شخصيت و استقلال‌مان نقشی داشته باشد كه كسانی كه به آن معتقد نيستند، از اثرش محروم هستند.

🔅اگر چنين بود پس نوع برداشت مسأله درست است، والا اگر هزار دليل هم داشته باشد غلط است، زيرا «وَأَنتُمُ الْأَعْلَوْنَ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ ـ ولله العزة ولرسوله وللمؤمنين ولكن المنافقين»، پس اگر ديديم مؤمنين «عزت» ندارند، بلكه ذليل‌اند و از نظر شعور و فرهنگ و اقتصاد و تمدن و قدرت نظامی، كفـار بر آنها برتری و بالایی دارند، بايد يقين كنيم كه ايمان‌مان عوضی است! و اسلام را وارونه به ما فهمانده‌اند...

🔅حال به سادگی می‌توان فهميد كه در مورد امام زمان بهتر است به جای اينكه اين مسأله را طرح كنيم و با استدلال ذهنی و شرح و بسط‌های كلامی و #فلسفی و عرفانی و حتی فيزيک و فيزيولوژی جديد اثبات كنيم كه #امام كجا غيب شده و چگونه غيب شده و الآن كجا است و چه جور زندگی می‌كند و چه می‌خورد و چه وضعی دارد و غيب چيست و غايب شدن چگونه است و... مسأله را بدين شكل مطرح كنيم كه اصولاً اعتقاد یک فرد، یک گروه، یک #ملت به #امام_زمان، به #انتظار و همچنين به اصل #انقلاب #آخرالزمان، چه ارزشی از نظر زندگی اجتماعی امروز دارد؟ و مفاهيم و هدف‌هایی را كه در اين اصل اعتقادی هست استخراج كنيم، مسئوليت‌های خود را در برابر اين عقيده و در عصر غيبت بفهميم، بفهمانيم، و بدان عمل كنيم.

اين یک «پيشنهاد» نيست، «نظريه» من نيست، بينش و #روح اسلام نخستين اين است...

✅ @Shariati_Group

📚 معلم علے‌شریعتے
مجموعه اثار ۱۹ / فرازهایی از جزوه انتظار، مذهب اعتراض

🔺ادامـه

🔸همچنانکه اکنون نیز می‌بینیم که صادق‌ترین روشنفکران ما، درست هنگامی که اسلام برای نجات از بند قرن‌ها ارتجاع و خرافه‌پرستی و نجات دادن مسلمانان از قید #استبداد و #استعمار و #سرمایه‌داری تحمیلی به پا خاسته و چهره‌ای «مهاجم» و «انقلابی» یافته است، آنرا به تیرهایی نشانه گرفته‌اند و هر زخمی که بر آن وارد می‌کنند، سبب می‌شود که برق شوقی از چشم #دشمنان مشترکشان بیرون جهد. ما خود به چشم دیده‌ایم یا به گوش شنیده‌ایم که چه موجی برخاست، از میان روشنفکرانی که شعار تفکیک روحانیت را از #سیاست می‌دادند. این شعار، شعاری بود که در #اروپا کلیسای ضدمردم و ضدعقل و ضدعلم را از صحنه زندگی و حرکت و آزادی کنار زد.

🔹اما #روشنفکر [مقلد] مـا، بی‌آنکه اختلاف محیط و زمان و مکان و شرایط و حتی اختلاف موضوع را درک کند، این شعار را در جامعه ما نیز تکرار کرد. آنچه او در اینجا تکرار می‌کرد، ادامه کاریِ رژیم #صفویه بود که جامعه #شیعه را به عنوان غیبت #امام_زمان، اساساً از پرداختن به کار اجتماعی و سیاسی معاف ساخت، و رژیم اموی و عباسی نیز قبلاً با تکیه بر جبر الهی، فرضیه انحرافی رجاء و شیوع اندیشه‌ی قضا و قدری و تقدیس و تجلیل دروغین از مقام علم و قضا و روحانیت- با این عنوان که این امور مغایر با سیاست و زمامداری [حکمرانی اسلامی] و کار دنیا است- انجام داده بودند...

✅ @Shariati_Group

📚 معلم علے‌شریعتے
مجموعه آثار ۲ / خودسازی انقلابی