فتوای علامه مجلسی در مورد #خمس در زمان غیبت کبری

#علمای_صالح

مستحق #خمس‌

مشهور میان علما آن است که شش حصه می شود، چنانچه ظاهر آیه است، و حصه خدا و رسول و ذوی القربی که نصف خمس است بعد از حضرت رسول صلی اللّه علیه و آله از امام زمان علیه السلام است. و نصف دیگر سه حصه می شود که به یتیمان سادات و مسکینان سادات و ابناء سبیل سادات می دهند.
و مراد از سید موافق مشهور کسی است که منسوب باشد از جانب پدر به عبد المطلب، و تفسیر مسکین و ابن سبیل در زکات گذشت، و در یتیم احوط آن است که پریشان باشد، و ابن سبیل را آن قدر می دهند که به شهر خود رود.
و از احادیث معتبره ظاهر می شود که در زمان حضور امام علیه السلام جمیع خمس را به خدمت آن حضرت می برده اند، و حضرت نصف را خود بر می داشته اند و نصف را به آن سه فرقه سادات می داده اند که مذکور شد، و به هر یک به قدر کفایت ایشان در یک سال می داده اند، و آنچه زیاد می آمده خود بر می داشته اند، و اگر وفا نمی کرده از حصه خود تتمه را می داده اند، و ایشان به منزله عیال امام بوده اند.
و در زمان غیبت احوط آن است که حصه سادات را به عالم عادل اثنا عشری بدهند که به سادات برساند به قدر احتیاج ایشان.
و اما نصف دیگر خمس که حصه آن حضرت است در زمان غیبت خلاف است، و مشهور آن است که به #عالم #عادل باید داد که بر سبیل تتمه به نیابت آن حضرت به سادات بدهد، و اگر چیزی زیاد آید حفظ کند و بعد از خود به عالم دیگر بدهد که اگر سید پریشانی بیابد بدهد، و الا از برای آن حضرت ضبط کند، و این فرض در این زمانها بسیار بعید است، زیرا که سادات پریشان بسیار است و خمس دهندگان کم.
و جمعی گفته اند که در زمان غیبت ائمه علیهم السلام این حصه را بر شیعیان حلال کرده اند.
و این بی وجه است زیرا که از حضرت صاحب الامر علیه السلام روایت صریحی نرسیده است که بر شیعیان حلال کرده باشد بلکه خلافش ظاهر است.
زیرا که در زمان غیبت صغرا که هفتاد سال و کسری بود نایبان آن حضرت، اعنی عثمان عمروی و پسر او محمد و حسین بن روح و علی بن محمد سمری رضی اللّه عنهم حصه آن حضرت را بلکه جمیع خمس را از شیعیان می گرفتند و به فرموده آن حضرت به مردم می دادند.
و ظاهر آن است که در این زمان نیز نائب عام آن حضرت که علمای ربانی و محدثان و حاملان علوم ایشان اند باید بگیرند و به سادات که عیال آن حضرت اند برسانند، و الا باید که سادات که اشرف خلق اند، یا از گرسنگی بمیرند، یا سائل به کف شوند، و از همه کس ذلیل تر باشند، زیرا که زکات و صدقات واجب بر ایشان حرام است، و خمس را به عوض آن به ایشان داده اند.
و به سبب اختلافی که در میان علما بهم رسیده است بعضی از علمای عصر اغنیا را جرأت داده اند بر منع خمس، باعث این شده است که اکثر سادات به فقر و فاقه می گذرانند، و حقوق ایشان و اجداد ایشان بر ذمت اغنیا می ماند.
و بر تقدیری که امام بر ایشان رحم کرده باشد در زمانهای تقیه و خوف و تعدیات که از خلفای جور بر ایشان می شد و حلال کرده باشد، ایشان چگونه بر خود هموار می کند که عیال و خویشان و اقارب امام خود را در فقر و اضطرار بینند و بر ایشان رحم نکنند، و باز در قیامت امید شفاعت از ایشان داشته باشند، و حال آن که فرموده اند که بدترین احوال مردم در روز قیامت وقتی خواهد بود که صاحبان خمس برخیزند و بگویند پروردگارا خمس خود را می خواهیم.
و حضرت صادق علیه السلام فرمود: من یک درهم خمس را از شما می گیرم و حال آن که مال من از همه اهل مدینه بیشتر است، و نمی گیرم مگر از برای آن که شما پاک شوید از گناه و از حقوق ما
و حضرت رسول صلی اللّه علیه و آله فرمود: هر که احسانی به احدی از اهل بیت من بکند من مکافات می دهم او را در قیامت.
و اکثر علما بر آن اند که اگر صاحب مال خود حصه امام علیه السلام را به سادات بدهد بری الذمه نمی‌شود مگر آن که دستش به عالم محدث عادل نرسد، و به گمان فقیر همه خمس این حکم دارد.

بیست و پنج رساله فارسی (مجلسی)/ص354


#جزء4 #جزء10