⚫️تأملی پیرامون آسیبی که با مرگ فقیه مؤمن بر اسلام وارد می‌شود


♦️معمولاً وقتی یک عالم دینی از دنیا می‌رود، این جمله زیاد بیان می‌شود که: «وقتی عالمی از دنیا می‌رود آسیبی به اسلام وارد می‌شود که جبران نمی‌شود.»
🔺این جمله، ریشه در امثال حدیث زیر دارد:


🌿...عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ:
🍃«إِذَا مَاتَ الْمُؤْمِنُ الْفَقِيهُ ثُلِمَ فِي الْإِسْلَامِ ثُلْمَةٌ لَا يَسُدُّهَا شَيْ‏ءٌ.»
📚الكافي، ج۱، ص۳۸

🔶از امام صادق (علیه‌السلام) نقل شده است:
🔸«هرگاه مؤمنِ فقیه بمیرد، رخنه‌ای در اسلام ایجاد می‌شود که چیزی جایش را پر نخواهد کرد.»


♦️امام کاظم (علیه‌السلام) با تشبیهی این صدمه را بیشتر توضیح داده‌اند:


🌿...عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي حَمْزَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ مُوسَى بْنَ جَعْفَرٍ ع يَقُولُ:
🍃«إِذَا مَاتَ الْمُؤْمِنُ بَكَتْ عَلَيْهِ الْمَلَائِكَةُ وَ بِقَاعُ الْأَرْضِ الَّتِي كَانَ يَعْبُدُ اللَّهَ عَلَيْهَا وَ أَبْوَابُ السَّمَاءِ الَّتِي كَانَ يُصْعَدُ فِيهَا بِأَعْمَالِهِ وَ ثُلِمَ فِي الْإِسْلَامِ ثُلْمَةٌ لَا يَسُدُّهَا شَيْ‏ءٌ لِأَنَّ الْمُؤْمِنِينَ الْفُقَهَاءَ حُصُونُ الْإِسْلَامِ كَحِصْنِ سُورِ الْمَدِينَةِ لَهَا.»
📚الكافي، ج۱، ص۳۸

🔶از امام کاظم (علیه‌السلام) نقل شده است:
🔸«هرگاه مؤمن بمیرد، فرشتگان و قطعه‌هایی از زمین که (آن مؤمن) خداوند را بر روی آن‌ها عبادت کرده و درهایی از آسمان که او با اعمالش به آن‌ها صعود کرده است، بر او می‌گریند
🔸و در اسلام شکافی ایجاد می‌شود که چیزی جایش را پر نخواهد کرد؛ چراکه مؤمنانِ فقیه، حصار قلعه‌ی اسلام هستند؛ مانند حصاری که شهر را احاطه کرده.»


♦️امام باقر (علیه‌السلام) در حدیثی علت ایجاد این رخنه را ذکر فرموده‌اند:


🌿...عَنْ دَاوُدَ بْنِ فَرْقَدٍ قَالَ: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع:
🍃«إِنَّ أَبِي كَانَ يَقُولُ: «إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَا يَقْبِضُ الْعِلْمَ بَعْدَ مَا يُهْبِطُهُ وَ لَكِنْ يَمُوتُ الْعَالِمُ فَيَذْهَبُ بِمَا يَعْلَمُ فَتَلِيهِمُ الْجُفَاةُ فَيَضِلُّونَ وَ يُضِلُّونَ وَ لَا خَيْرَ فِي شَيْ‏ءٍ لَيْسَ لَهُ أَصْلٌ.»»
📚الكافي، ج۱، ص۳۸

🌿از امام صادق (علیه‌السلام) نقل شده است:
🔶«پدرم (امام باقر علیه‌السلام) می‌فرمودند:
🔸«به‌راستی که خداوند (عزّوجلّ) علم را بعد از این‌که آن را فرو فرستاد، پس نمی‌گیرد.
🔸اما عالم می‌میرد و معلموماتش را (با خود) می‌برد و به‌دنبال او افراد ستم‌گرِ سنگ‌دلی می‌آیند که گم‌راه هستند و گم‌راه می‌کنند
🔸و در چیزی که ریشه‌ای ندارد، خیری نیست.»»


♦️بله، علم ریشه است و انسانِ ریشه‌دار است که گم‌راه نمی‌شود و مردم را از گم‌راهی باز می‌دارد.
🔺با این توضیحات، حکمتِ بیان امام صادق (علیه‌السلام) در حدیث زیر بهتر مشخص می‌شود:


🌿...عَنْ مُدْرِكِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ ع قَالَ‏:
🍃«إِذَا كَانَ يَوْمُ الْقِيَامَةِ جَمَعَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ النَّاسَ فِي صَعِيدٍ وَاحِدٍ وَ وُضِعَتِ الْمَوَازِينُ فَتُوزَنُ دِمَاءُ الشُّهَدَاءِ مَعَ مِدَادِ الْعُلَمَاءِ فَيَرْجَحُ مِدَادُ الْعُلَمَاءِ عَلَى دِمَاءِ الشُّهَدَاءِ.»
📚من‌لايحضره‌الفقيه، ج۴، ص۳۹۹

🔶از امام صادق (علیه‌السلام) نقل شده است:
🔸«وقتی روز قیامت فرا رسد، خداوند (عزّوجلّ) مردم را در یک سرزمین جمع می‌کند و ترازوها[ی سنجش اعمال] را [در میان] می‌گذارد.
🔸آن‌گاه "خون شهدا" را با "مُرکّب علما"1⃣ وزن می‌کند،2⃣ پس مرکّب علما نسبت به خون شهدا سنگین‌تر خواهد بود.»


♦️آری، در پیشگاه خداوند، تلاش علمی علمای دین، از مجاهده شهدا، مؤثرتر و - بالتبع - ارزش‌مندتر است.
🔺به همین‌خاطر است که…


🌿...عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ:
🍃«مَا مِنْ أَحَدٍ يَمُوتُ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ أَحَبَّ إِلَى إِبْلِيسَ مِنْ مَوْتِ فَقِيهٍ.»
📚الكافي، ج۱، ص۳۸

🔶از امام صادق (علیه‌السلام) نقل شده است:
🔸«مرگ هیچ‌یک از مؤمنان برای ابلیس، دوست‌داشتنی‌تر از مرگ یک فقیه نیست.»


📝پاورقیـــــــــــــــــــــــــــــــــ
1⃣مرکّب، همان جوهری است که قلم را در آن می‌زدند تا رنگ گیرد و با آن روی کاغذ بنویسند. مقصود، در این‌جا تلاش علمی عالمان برای ثبت اندوخته‌های علمی و انتشار آن‌ها می‌باشد.
2⃣ترازوهای قدیمی را تصور کنید که دو کفه داشت و برای مقایسه وزن دو کالا به‌کار می‌رفت.


#امام_باقر_علیه_السلام #امام_صادق_علیه_السلام #امام_کاظم_علیه_السلام #علم #عالم #فقه #فقیه #ایمان #مرگ #ابلیس #فرشته #قیامت #شهید #شهادت #حدیث


💠 جرعه‌ای از احادیث کمترشنیده‌شده اهل‌بیت ﴿علیهم‌السلام﴾ در «حـدیـثـنـا»:
💠 @hadithona

❌هرکس #تقلید بکند هلاک می شود❌

#اجتهاد
#علمای_صالح

🔷نو اخباری ها و کسانی که مخالف علمای صالح و تقلید در احکام شرعی هستند؛ می گویند #شیخ_مفید روایتی آورده در نهی از تقلید.
اما متن روایت👇🏻

قال الصادق سلام الله علیه: إياكم و التقليد فإنه من قلد في دينه هلك إن الله تعالى يقول اتَّخَذُوا أَحْبارَهُمْ وَ رُهْبانَهُمْ أَرْباباً مِنْ دُونِ اللَّهِ‏ فلا و الله ما صلوا لهم‏ و لا صاموا و لكنهم أحلوا لهم حراما و حرموا عليهم حلالا فقلدوهم في ذلك فعبدوهم و هم لا يشعرون.

🔸حضرت آقا امام صادق سلام الله علیه:
از تقلید بپرهیزید زیرا تقلید در دین، مایه هلاکت است.
خدای تعالی می فرماید:
اينان دانشمندان و راهبان خود را به جاى خدا به الوهيّت گرفتند (توبه 31)
به خدا سوگند که برای آنان نماز و یا روزه نگرفتند و لکن حرام خدا را برای آنان حلال و حلال خدا را حرام کردند. آنان نیز پیروی کردند; بنابراین، آنان ندانسته و نفهمیده عبادت ایشان کردند.

📚تصحيح اعتقادات الإمامية(مفید)، ص: 72

1️⃣اولا این جماعت در عین خیانت حدیث را #تقطیع می کنند و کامل نمی آورند که ما کاملش را آوردیم.

2️⃣ثانیا ما دو نوع تقلید داریم؛ تقلید صحیح و تقلید ناپسند.
روایاتی که معمولا نهی از تقلید می کند اشاره به تقلید یهودی ها و یا عمری ها و یا تبعیت محض از غیر معصوم در همه جا (حتی عقاید و حتی سخنان ضد معصوم) دارد.
مثل همین روایت شریف که به وضوح اسامی بزرگان مسیحی و یهودی آمده
أَحْبَارَهُمْ وَرُهْبَانَهُمْ

احبار جمع حبر است
رهبان هم جمع راهب است
حبر بزرگ یهودی هاست و راهب هم بزرگ مسیحی ها

آن اجتهادی که حرام است و در آیات و احادیث نیز به شدت مورد مذمت و هشدار قرار گرفته، اجتهاد به رأی شخصی (مثل تفسیر به رأی قرآن کریم) می‌باشد.
پس این دسته از روایات از تقلیدِ مذموم، نهی می کنند.

3️⃣ثالثا کسی که ذره ای با این مباحث آشنا باشد می داند که شیخ مفید که خود این روایت را آورده یکی از بزرگترین کسانی است که به اجتهاد و تقلید اعتقاد داشته است.
همان طور که علمای صالح ما هم اکنون این روایات را دیده و مطالعه کردند و با آگاهی از این روایات و هزاران روایت دیگر #فقیه شدند و بر عوام واجب است از ایشان در احکام شرعی تبعیت کنند
شیخ مفید کتابی دارد به نام الاشراف که مانند رساله ، بعضی از احکام شرعی را آورده است.

4️⃣رابعا حتی علمایی که اعتقاد به اجتهاد و تقلید دارند و اصولی نام می گیرند تقلید در عقاید را حرام می دانند
ما در اصول دین نباید تقلید کنیم
بلکه در فروع دین باید تقلید کنیم
اما در روایت بالا بحث الوهیت است
توحید یکی از اصول دین است و تقلید در آن حرام است.
اصول دین را باید بر اساس تحقیق و استدلال و برهان ثابت کرد و تقلید در این مبحث جایز نیست.

#جزء10

خنده امام در واکنش به فهم کج و برداشت سطحی از آیات و روایات

کلام اهل بیت صلوات الله علیهم نور است ولی فهم عوام مردم از حدیث نور نیست...

#کلامکم_نور
#علمای_صالح
#ضعفاء_الشیعه
فر، تفسیر فرات بن إبراهیم مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ مُعَنْعَناً عَنْ حَنَانِ بْنِ سَدِیرٍ عَنْ أَبِیهِ قَالَ: کُنْتُ عِنْدَ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ (صلوات الله علیهما) فَقَدَّمَ إِلَیْنَا طَعَاماً مَا أَکَلْتُ طَعَاماً مِثْلَهُ قَطُّ فَقَالَ لِی یَا سَدِیرُ کَیْفَ رَأَیْتَ طَعَامَنَا هَذَا قُلْتُ بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ مَا أَکَلْتُ مِثْلَهُ قَطُّ وَ لَا أَظُنُّ أَنِّی آکُلُ أَبَداً مِثْلَهُ ثُمَّ إِنَّ عَیْنِی تَغَرْغَرَتْ فَبَکَیْتُ فَقَالَ یَا سَدِیرُ مَا یُبْکِیکَ قُلْتُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ ذَکَرْتُ آیَةً فِی کِتَابِ اللَّهِ قَالَ وَ مَا هِیَ قُلْتُ قَوْلُ اللَّهِ فِی کِتَابِهِ ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ یَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِیمِ فَخِفْتُ أَنْ یَکُونَ هَذَا الطَّعَامُ الَّذِی یَسْأَلُنَا اللَّهُ عَنْهُ فَضَحِکَ حَتَّی بَدَتْ نَوَاجِذُهُ ثُمَّ قَالَ یَا سَدِیرُ لَا تُسْأَلُ عَنْ طَعَامٍ طَیِّبٍ وَ لَا ثَوْبٍ لَیِّنٍ وَ لَا رَائِحَةٍ طَیِّبَةٍ بَلْ لَنَا خُلِقَ وَ لَهُ خُلِقْنَا وَ لْنَعْمَلْ فِیهِ بِالطَّاعَةِ وَ قُلْتُ لَهُ بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ فَمَا النَّعِیمُ قَالَ لِی حُبُّ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ وَ عِتْرَتِهِ (صلوات الله علیهم) یَسْأَلُهُمُ اللَّهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ کَیْفَ کَانَ شُکْرُکُمْ لِی حِینَ أَنْعَمْتُ عَلَیْکُمْ بِحُبِّ عَلِیٍّ وَ عِتْرَتِهِ

🔸حنان بن سدیر گفت: خدمت حضرت صادق (صلوات الله علیه) بودم، غذا آوردند خوردم، اما تا آن وقت غذایی مثل آن نخورده بودم. به من فرمود: سدیر غذای ما چگونه بود؟ عرض کردم پدر و مادرم فدایت ای پسر رسول خدا، مانند این غذا تاکنون نخورده بودم و خیال نمی­کنم بعد از این هم ابدا نصیبم گردد؛ در این موقع اشک اطراف چشمم را فرا گرفت و شروع به گریه کردم. فرمود: ای سدیر! چه چیز تو را گریاند؟ عرض کردم، ای پسر رسول خدا به یاد یک آیه در کتاب خدا افتادم. فرمود: کدام آیه؟ گفتم: «ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ یَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِیمِ» ترسیدم که همین غذا باشد که خداوند ما را از آن بازخواست می کند. پس امام چنان خندید که دندانهایش آشکار شد. آنگاه فرمود: ای سدیر، هرگز از غذای خوب و لباس نرم و بوی خوش از شما بازخواست نخواهند کرد، اینها برای ما خلق شده است و ما برای آن خلق شده ایم و ما مأموریم که با استفاده از اینها فرمان بردار خدا باشیم. به حضرت عرض کردم: پدر و مادرم فدایت پسر رسول خدا پس نعیم چیست؟ به من فرمود: حب امیر المؤمنین علی بن ابی طالب و خاندانش (صلوات الله علیهم) خداوند روز قیامت از آنها بازخواست خواهد کرد که چگونه سپاس نعمتی که بر شما ارزانی داشتم، از حب علی و عترتش، به جا آوردید.

بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار عليهم السلام جلد 24 صفحه 58 حدیث 32

گریه ای که بدون علم و معرفت باشد خنده هم دارد ...

وقتی جناب سدیر در محضر امام ممکن است از یک حدیث برداشت اشتباهی کند دیگران چه؟ ممکن نیست از حدیثی یا آیه ای اشتباه برداشت کننده؟ #راوی یا #فقیه؟ کدام یک؟ راوی صرفا روایت می کند ولی فقیه روایت را می فهمد و نقل می کند.
راوی می تواند یهودی یا مسیحی یا زندیق یا حتی عمری باشد و در قرآن کریم هم اشاره شده که کسانی که کتاب خدا را صرفا حمل می کنند مثل الاغ هستند که نه آن را می فهمند و نه بدان عمل می کنند.

مَثَلُ الَّذِينَ حُمِّلُوا التَّوْرَاةَ ثُمَّ لَمْ يَحْمِلُوهَا كَمَثَلِ الْحِمَارِ يَحْمِلُ أَسْفَارًا ۚ بِئْسَ مَثَلُ الْقَوْمِ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِ اللَّـهِ ۚ وَاللَّـهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ ﴿سورة الجمعة ٥﴾
مثل كسانى كه [عمل به‌] تورات بر آنان بار شد [و بدان مكلف گرديدند] آنگاه آن را به كار نبستند، همچون مثل خرى است كه كتابهايى را برپشت مى‌كشد. [وه‌] چه زشت است وصف آن قومى كه آيات خدا را به دروغ گرفتند. و خدا مردم ستمگر را راه نمى‌نمايد.

☑️در تفسیر قمی نیز علی بن ابراهیم می گوید مراد این است که الاغ کتب را حمل می کند ولی اصلا چیزی از آن نمی داند و عمل هم نمی کند؛ بنی اسرائیل نیز همینگونه هستند؛ مثل خر حمل کردند و به آنچه در آن بود علم نداشتند و بدان عمل نکردند.

🔸قال:الحمار يحمل الكتب و لا يعلم ما فيها و لا يعمل[بها]كذلك بنو إسرائيل قد حملوا مثل الحمار لا يعلمون ما فيه و لا يعلمون به.

البرهان في تفسير القرآن جلد 5 صفحه 376

پس فقیه و عالم صالحی که به روایات تسلط دارد و نیز فهم صحیح از احادیث دارد اصلا با راوی قابل مقایسه نیست
گول نو اخباری های جاهل را نخورید

#جزء28 #جزء30

فقها حق شفاعت دارند

#علمای_صالح
وَ عَنْهُ صلوات الله علیه قَالَ قَالَ عَلِيُّ بْنُ مُوسَى الرِّضَا صلوات الله علیه: يُقَالُ لِلْعَابِدِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ نِعْمَ الرَّجُلُ كُنْتَ- هِمَّتُكَ ذَاتُ نَفْسِكَ وَ كَفَيْتَ مَئُونَتَكَ فَادْخُلِ الْجَنَّةَ أَلَا إِنَّ الْفَقِيهَ مَنْ أَفَاضَ عَلَى النَّاسِ خَيْرَهُ وَ أَنْقَذَهُمْ مِنْ أَعْدَائِهِمْ وَ وَفَّرَ عَلَيْهِمْ نِعَمَ جِنَانِ اللَّهِ تَعَالَى وَ حَصَّلَ لَهُمْ رِضْوَانَ اللَّهِ تَعَالَى وَ يُقَالُ لِلْفَقِيهِ يَا أَيُّهَا الْكَافِلُ لِأَيْتَامِ آلِ مُحَمَّدٍ الْهَادِي لِضُعَفَاءِ مُحِبِّيهِمْ وَ مُوَالِيهِمْ قِفْ حَتَّى تَشْفَعَ لِكُلِّ مَنْ أَخَذَ عَنْكَ أَوْ تَعَلَّمَ مِنْكَ فَيَقِفُ فَيُدْخِلُ الْجَنَّةَ مَعَهُ فِئَاماً وَ فِئَاماً وَ فِئَاماً حَتَّى قَالَ عَشْراً وَ هُمُ الَّذِينَ أَخَذُوا عَنْهُ عُلُومَهُ وَ أَخَذُوا عَمَّنْ أَخَذَ عَنْهُ وَ عَمَّنْ أَخَذَ عَمَّنْ أَخَذَ عَنْهُ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ فَانْظُرُوا كَمْ صُرِفَ مَا بَيْنَ الْمَنْزِلَتَيْنِ

🔸امام حسن عسکری صلوات الله علیه از امام رضا صلوات الله علیه نقل فرموده: روز قیامت به عابد گفته می شود: خوب و نیکو مردی بودی، همت و هدفت نجات خودت بود؛ بار و زاد و توشه ات را کفایت کردی؛ پس داخل بهشت شو! آگاه باشید که #فقیه کسی است که به مردم خیر برساند و آنان را از دشمنانشان نجات دهد و نعمت های بهشت های خداوند متعال را بر آنان فراوان کند و رضوان خدای تعالی را برای ایشان تحصیل کند؛ و (روز قیامت) به فقیه گفته می شود: ای سرپرست یتیمان آل محمد، راهنمای دوستان و موالیان ضعیف آل محمد! (صلی الله علیه و آله) توقف کن تا شفاعت کنی برای هر کسی که از تو (حکم و فتوایی) گرفته یا از تو آموزش دیده است. پس توقف می کند و با او گروه و گروه و گروه تا فرمود ده گروه وارد بهشت می شوند. و آنان کسانی هستند که علوم او را فرا گرفته اند و گرفته اند از کسانی که از او فرا گرفته اند و فرا گرفته اند از کسانی که از او گرفته؛ از کسانی که از او گرفته، تا روز قیامت. (یعنی فرا گرفتن از شاگردان یا مستفیدان از فقیه) پس نگاه کنید چقدر فاصله بین دو جایگاه و موقعیت (عابد و فقیه) است.

التفسير الإمام الحسن العسكري عليه السلام، ص: 344
الإحتجاج، ج‏1، ص: 17
منية المريد، ص: 117
الفصول المهمة، ج‏1، ص: 603
بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج‏2، ص: 5

رجوع به علما در حوادث

#علمای_صالح
قال الامام المهدی صلوات الله علیه و عجل الله فرجه: وَ أَمَّا الْحَوَادِثُ الْوَاقِعَةُ فَارْجِعُوا فِيهَا إِلَى رُوَاةِ حَدِيثِنَا فَإِنَّهُمْ حُجَّتِي عَلَيْكُمْ وَ أَنَا حُجَّةُ اللَّهِ عَلَيْهِم‏

🔸حضرت مهدی صاحب العصر و الزمان صلوات الله علیه و عجل الله فرجه: و اما حوادثى كه براى شما پيش مى آيد، (براى دانستن حكم آنها) رجوع كنيد به راويان حديثِ ما، زيرا آنها حجّت من بر شما هستند و من حجّت خدا بر آنها مي باشم.

کمال الدين، ج‏2، ص: 484
الغيبة، ص: 291
اعلام الورى(ط - القديمة)، ص: 452
الخرائج، ج‏3، ص: 1114
الإحتجاج(طبرسي)، ج‏2، ص: 470
كشف الغمة(ط - القديمة)، ج‏2، ص: 531
نوادر الأخبار(فیض)، ص: 241
وسائل الشيعة، ج‏27، ص: 140
الفصول المهمة، ج‏1، ص: 592
مرآة العقول ، ج‏26، ص: 204
بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج‏2، ص: 90
مستدرك الوسائل،ج‏2، ص: 9
إلزام الناصب، ج‏1، ص: 391
منهاج البراعة(خوئى)، ج‏13، ص: 272
سفينة البحار، ج‏8، ص: 541
الحياة، ج‏2، ص: 557

این حدیث گهربار چند نکته دارد

نکته اول: امام می فرماید رجوع کنید به راوی حدیث، نه خود کتاب یا خود حدیث. زیرا آن شخصی که امام معصوم دستور به تبعیت از او داده در حقیقت احکام را از دل احادیث بیرون می کشد؛ راوی گری به خودی خود ارزشی ندارد و این فقاهت است که مهم است
در رجال حدیث و سلسله راویان آن (افرادی که حدیث را از یکدیگر نقل کردند) حتی شاید یهودی یا عمری نیز وجود داشته باشد؛ حتی عایشه ملعونه گاهی راوی حدیثی می شود. یعنی در بعضی از موارد حتی یک یهودی یا یک عمری نیز #راوی حدیث است؛ پس بر عوام مردم واجب است در احکام شرعی به یک متخصص و یک حدیث شناس خبره، که همان #فقیه اعلم است رجوع کنند

نکته دوم: امام می فرماید به راویان حدیث مـــــــا رجوع کنید؛ یعنی این افراد که ما باید به آنها رجوع کنیم؛ نظر و فتوایی که می دهند فقط و فقط باید بر پایه حدیث و قرآن باشد؛ نه رای و نظر شخصی و...

نکته سوم: امام معصوم می فرماید آنها برای شما #حجت هستند؛ یعنی اگر فقیه اعلم طبق مبانی صحیح شیعی که از امام آموخته اجتهاد کرده و برای رسیدن به حکمی به احادیث رجوع کرده و فتوای او روایی است؛ دیگر برای ما حجت می باشد.