زوربا
3.49K subscribers
7.08K photos
856 videos
15 files
2.59K links
Download Telegram
#تفکر_جانبی و یک یادآوری بسیار مهم!

یکی دو هفته بیشتر از آغاز فعالیت #تفکر_جانبی نگذشته و خوشبختانه روز به روز بر شمار دوستان این پایگاه #تحلیلی بازار سهام افزوده می‌شود. برای اینکه از میثاق اصلی #تفکر_جانبی دور نیفتیم، ناچار از یادآوری برخی مطالب هستیم. برای این منظور، بد نیست یک بار دیگر به #ادوارد_دوبونو واضع تئوری #تفکر_جانبی و آرا و افکار پیشرو و تاثیرگذار وی در دنیای امروز اشاره‌ای داشته باشیم:

#ادوارد_دوبونو را به عنوان یک متفکر قرن بیست و یکمی می‌شناسند. عمده فعالیت‌های او در زمینهٔ شیوه‌های فکر کردن و آموزش تفکر خلاق است. او توانایی فکر کردن را یک مهارت و در واقع مهم‌ترین مهارت انسانی می‌داند و معتقد است فکر کردن مهارتی آموختنی است و نباید آن را با هوش اشتباه گرفت.

دوبونو کتاب‌های بسیاری نوشته که به زبان‌های متعددی ترجمه شده‌اند. وی همواره در دانشگاه‌های #آکسفورد، #لندن، #کمبریج و #هاروارد به عنوان سخنران حضور داشته ‌است و نام بسیاری از مؤسسات، نهادها و شرکت‌های اجتماعی و اقتصادی بزرگ در فهرستی قرار دارد که در حال حاضر از روش‌های دوبونو استفاده می‌کنند. از جمله‌ی این نهادها و شرکت‌ها می‌توان به #مایکروسافت، #نیویورک_تایمز، #فیس_بوک، #زیمنس، #مک_دونالد، #تفنگداران_نیروی_دریایی_آمریکا و … اشاره کرد.
https://t.me/tafakorjanbi
#بازار_سهام یا میدان #مسابقه؟!

🔸یکی از ویژگی‌های سهام‌داران #تازه‌وارد به بازار بورس، ضربآهنگ تند #تصمیم‌گیری و تعداد بالای معاملات این افراد است. این رفتار شتابزده ناشی از نگاه ناپخته به بازار و خیره شدن در تابلو، به جای اتکا داشتن به هر نوع #تفکر و #تحلیلی است.

🔸به عبارتی، برای #تازه‌واردها فرقی نمی‌کند که سهم یک عدد سبز به خود ببیند یا سرخ. هر دوی این رنگ‌ها برای این عده سیگنال ورود و خروج است و از عدم شناخت آن‌ها حکایت می‌کند‌.

🔸از سوی دیگر، این تراکم حضور سهام‌داران #تازه‌وارد که فقط به #سود بالا و آن‌هم در #کوتاه‌مدت فکر می‌کنند، برای سهام‌داران کهنه‌کار کمی دردسرساز شده و اسباب به هم ریختن #بنیان محکم سهم‌های ارزنده را به وجود آورده است.

🔸از منظر تئوری #تفکر_جانبی این رفتار تازه‌واردها به بازار سهام و این نگاه #کوتاه‌مدت آن‌ها، بیش از هر چیز و هر کسی به خود این افراد آسیب می‌زند و در #بلندمدت به زیان آن‌ها تمام می‌شود. آن‌هم وقتی به کارنامه‌ی پشت سر خود نگاه می‌کنند.

https://t.me/tafakorjanbi
✍️ #بورس، در گذار از هفته‌ی هشتم!

💢 #بورس_تهران حالا به بزنگاه حساسی رسیده که پذیرش هر #تحلیلی درباره‌ی آن باید توام با تیزبینی و تدبیر باشد. چه، در چنین شرایطی بی‌تردید منافع جمع محدودی به خطر افتاده و منافع بسیاری از مردم به رونق این بازار گره خورده است و همین هم بسیاری از تحلیل‌ها را جانبدارانه و #سوگیرانه می‌کند.

💢 #تفکر_جانبی پیش‌تر اشاره کرده بود که بازار سهام همیشه هم #دستوری پیش نخواهد رفت و سرانجام قواعد و قوانین نوشته و نانوشته‌ی خود را به سهام‌داران دیکته خواهد کرد. در همین راستا، هفته‌ی پیش دیدیم که چگونه این بازار در آنجایی که اصلا انتظار نمی‌رفت، تن به یک #اصلاح درست و منطقی داد.

💢 #اصلاح هفته‌ی پیش البته یک اصلاح ساختاری برای رسیدن به تحلیل و تعادل در بازار بود و نه از آن قسم اصلاحاتی که کیان و بنیان بازار را تهدید می‌کند. اصلاح هفته‌ی پیش نشان داد که نمی‌توان تنها به #شاخص_کل بورس اتکا داشت و به رشد سهم‌های بزرگ و به اصطلاح #شاخص‌ساز.

💢 به عبارتی ساده‌تر، بازار هفته‌ی پیش به سهام‌داران #تازه‌وارد از یک سو و به سهام‌داران #کهنه‌کار از سوی دیگر، ثابت کرد که رشد #شاخص_کل، که نقش شرکت‌های بزرگ در شکل‌گیری آن پررنگ‌تر است، معیار دقیقی برای رشد بازار نیست و بدون نگاه و نظر به #شاخص‌_هم‌وزن، که وزن برابر سهام را نشان می‌دهد، بازگوی رشد واقعی بازار نیست.

💢 اینجاست که #شاخص_کل_هم‌وزن منظر شفاف‌تری از روند بازار به دست می‌دهد. چه، هنگامی که شاخص هم‌وزن منفی باشد، بازدهی بیش از نصفِ سهم‌های بازار کاهش‌یافته و هنگامی هم که این شاخص مثبت باشد بازدهی بیش از نصف شرکت‌های بازار بالا بوده است. ویژگی اصلی #شاخص_هم‌وزن این است که در هر صنعت متاثر از تعداد شرکت‌ها است و نه حتما بزرگی و تعداد سهام آن‌ها.

💢 با این تفاصیل، به نظر می‌رسد در گذار از هشتمین هفته‌ی معاملاتی سال نود و نه، هفته‌ی پیش رو، هفته‌ی متفاوتی باشد و سهام‌کوچک و بزرگ بازار به طور همزمان از اقبال سهام‌داران برخوردار باشد. به ویژه سهام‌داران #تازه‌واردی که هفته‌ی پیش فهمیدند #ارزندگی یک سهم به قیمت پایین آن نیست، بلکه به #نقدشوندگی آن هم مربوط می‌شود.

https://t.me/tafakorjanbi1398
تحلیلِ #تحلیل‌های_بورسی!

این روزها در #رسانه‌های رسمی و غیررسمی #بورس، بسآمد واژه‌ی #تحلیل به شدت بالا رفته است و شاید بعد از کلمه‌ی #بورس، این واژه بیشترین کاربرد را در بین #کاربران بورسی پیدا کرده است.

#تحلیل در مراجعه به منابع معتبر فلسفی، به طور ساده یعنی #گردآوری داده‌های موجود و #مقایسه‌ی آن‌ها با یکدیگر و دست‌یابی به یک #نتیجه‌ی جدید. در فضای بورسی ما، اما، به غلط #تحلیل جای خود را به #توصیف داده‌ها داده است. یعنی مرحله‌ای که در مراتب نقد و #نقادی، نه تحلیل که مقدمه‌ی #تحلیل است.

نکته‌ی مهم دیگر در مورد کنش #تحلیلی سویه‌ی #آینده‌نگرانه‌ی آن است، هر چند که مبتنی بر بازخوانی موارد پیشین باشد. به عبارتی ما مسایل را (بخوانید #گذشته را) تحلیل می‌کنیم تا نقبی به #آینده بزنیم و مسیری به افق‌های پیش رو بگشاییم.

متأسفانه، اما، اغلب تحلیل‌های بورسی ما، در بهترین حالت، تکیه و تاکید بر #کلان‌روایت‌های رسمی دارند و از تکرار و بازگویی آنچه در سطوح بالای #سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری مملکت می‌گذرد، ناشی می‌شوند. به همین خاطر هم با تغییر سیاست‌ها، تحلیل‌ها نیز رنگ می‌بازند و جای خود را به ادعاهای جدید می‌دهند.

نمونه‌ی یک چنین رفتاری را در هفته‌های اخیر به وضوح شاهد بودیم. یعنی تا آنجا که مجموعه‌ی #دولت و #حکومت بر طبل #امنیت و #ارزندگی بورس می‌کوبیدند، همه‌ی به اصطلاح #تحلیل‌گران بورسی هم دم از همان ادعاهای بی‌چون و چرا می‌زدند.

تا اینکه زد و دولت بعد از عرضه‌ی موفق سهم بزرگ هلدینگ تامین اجتماعی (#شستا) دچار یک #اشتباه_محاسباتی شد و #ریتم بازار را با عرضه‌ی غیرمستقیم سهام #بانکی و #بیمه‌ای خود (صندوق ای تی اف #دارا_یکم) به هم ریخت و باعث ایجاد #فشار_فروش و تا حدودی کند شدن روند ورود #نقدینگی به بازار شد.

بعد از این ماجرا و به دنبال آن یک هفته #منفی شدن روند کلی بازار، #تحلیل‌ها نیز به سرعت سمت و سوی جدیدی پیدا کردند و #کانال‌های بورسی پر شد از هشدارهای به ظاهر دلسوزانه درباره‌ی #ریسک بالای سرمایه‌گذاری در بورس.

از آنجایی که #دولت هنوز و همچنان به بازار سرمایه نیاز دارد و نیاز او هرگز مرتفع نشده است، از آنجایی که هنوز دفاتر پیشخوان مملو از متقاضیان #کد_بورسی است، از آنجایی که مدت ماجراجویی سهام‌داران #تازه‌وارد دست‌کم ۶ تا ۹ ماه طول می‌کشد، و بالاخره از آنجایی که ریزش بازار سهام، بعد از این همه #تبلیغ و تاکید رسمی، تبعات به شدت #امنیتی دارد، این هشدارها نیز از سه حالت خارج نیست.

در حالت نخست، جنبه‌ی نوعی #سلب_مسئولیت و فرار به جلو را دارند. در حالت دوم، ناشی از ناآشنایی فرد هشداردهنده به #نقشه‌ی_بازی هستند و در حالت سوم، جنبه‌ی آماده‌سازی ذهن‌ها برای یک ریزش مقطعی و یک #نوسانگیری اساسی از کل بازار دارند. درست مثل آن چیزی که در مهرماه ۹۸ اتفاق افتاد و سهامی که چند روز به ظاهر ریزش داشتند، در کف قیمتی خریداری شدند و چندصد درصد سود را نصیب خریداران خود کردند.

https://t.me/tafakorjanbi1398
📍مهم 👇(اختصاصی #تفکر_جانبی)

✍️ #بازار_سهام و رابطه‌ی #عشق و #سیگار!

💢 هر #تحلیلی متکی بر یک سری رویداد‌ها یا #متغیرهاست، که ممکن است بین آن‌ها #هم‌بستگی وجود داشته باشد، اما رابطه‌ی علت و معلولی وجود نداشته باشد. رابطه‌ی علت و معلولی آنجا به وجود می‌آید، که یک متغیر به طور مستقیم باعث ایجاد تغییر در متغیر دیگری شود. برای مثال بین پیری و موی سپید هم رابطه‌ی #هم‌بستگی وجود دارد و هم رابطه‌ی علت و معلولی. اما، بین عاشقی و سیگار کشیدن، اگرچه ممکن است، #هم‌بستگی وجود داشته باشد، اما رابطه‌ی علّی وجود ندارد. یعنی عاشق شدن حتما مستلزم مصرف سیگار نیست، اما سیگاری شدن یک عاشق می‌تواند به دلیل ناکامی او در رسیدن به معشوق حادث شده باشد. نکته‌ی مهم ماجرا هم همین‌جاست. یعنی ممکن است در یک #تحلیل، فرد تحلیل‌گر #هم‌بستگی میان دو #متغیر را به اشتباه به عنوان رابطه‌ای علّی در نظر بگیرد و در دام یک #نتیجه‌گیری غلط بیفتد و دیگران را نیز #گرفتار برداشت نادرست خود کند.

💢 از همین رو هم هست که باید در #تحلیل‌ها جانب احتیاط رعایت شود و وجود #هم‌بستگی میان متغیرها به وجود ارتباط علّی میان آن‌ها تعبیر نشود. برای مثال، در روزی که #شاخص_بورس کاملا مثبت است، نباید همه‌ی #صف‌های_خرید به حساب #ارزندگی خود‌ سهم‌ها گذاشته شود و #صف_فروش برخی سهم‌ها دلیل #نارزندگی آن‌ها به شمار بیاید. همین‌طور در روزهایی که شاخص یکسر منفی است، نباید همه‌ی #صف‌های_فروش، به حساب #ناارزندگی سهم‌ها نوشته شود و تشکیل #صف_خرید در برخی از آن‌ها، به منزله‌ی ارزندگی‌شان به شمار بیاید. به عبارتی، اینجا و میان صف‌های خرید و فروش نوعی #هم‌بستگی با شاخص وجود دارد، اما به طور حتم رابطه‌ای علّی میان ارزندگی یا عدم ارزندگی آن‌ها با عدد شاخص برقرار نیست. اینجاست که باید بررسی عمیق‌تری در دلایل مثبت و منفی شدن سهم‌ها صورت بگیرد.

💢 این روزها در فضای رسانه‌های بورسی دلایلی بر #صعودی ماندن همچنانِ بازار اقامه می‌شود و بعد بلافاصله صحبت از #متغیرهایی به میان می‌آید که ممکن است با این سیر صعودی #هم‌بستگی داشته باشند، اما قطعاً رابطه‌ای علّی میان آن‌ها نیست. یعنی نمی‌توان آن‌ها را بی‌چون و چرا مثل تاثیر گران شدن گندم در سهام #غذایی یا گران شدن #خوراک سهم‌های #پتروشیمی پذیرفت. اینجاست که باید به روال تمام #تحلیل‌ها و #تحقیق‌ها، میان #متغیرهای_مستقل و #متغیرهای_‌وابسته تمایز و تفاوت قایل شد. متغیر مستقل، متغیری است که بر متغیر دیگر تاثیر می‌گذارد و متغیر وابسته آن متغیری است که تحت‌تاثیر متغیر دیگر واقع می‌شود.

💢 متناسب با بحث حاضر، متغیر مستقل ما اینجا مواردی چون دست گذاشتن #دولت بر بازار برای جبران #کسری_بودجه، صدور #کدهای بورسی جدید، ورود لاینقطع #نقدینگی به بازار و #انتظارات_تورمی است و متغیر وابسته‌ی ما بالا رفتن عدد #‌شاخص‌، #صعود بورس و متعاقب آن رشد قیمت سهام در آینده است. همان‌طور که پیش‌تر هم گفتیم، نوعی #هم‌بستگی بین متغیرهای فوق‌الذکر وجود دارد، اما هرگز نمی‌توان رابطه‌ای علّی میان آن‌ها برقرار کرد. چه، همان‌طور که در چند ماه اخیر نیز شاهد بوده‌ایم، متغیر‌های وابسته‌ی ما تحت‌تاثیر مواردی چون #شیوع_کرونا، ارائه‌ی صندوق‌های ETF دولت، فروش فوق‌العاده (واقعا فوق‌العاده!!) #ایران‌خودرو و #سایپا، طرح اقدام ملی مسکن، ارتباط یا عدم‌ارتباط با #آمریکا، اختلال در فرآیند #صادرات و #واردات کالا، بالا و پایین شدن قیمت جهانی #نفت و #کامودیتی‌ها، #بیکاری و ... همواره محل تردید بوده است و بهانه‌ای برای #سرخ یا #سبز شدن بازار. بنابراین اینجاست که باید فارغ از #سیگنال‌هایی که بسیاری از کانال‌های تلگرامی می‌دهند، به واقعیت‌های #بنیادین سهم‌ها مراجعه کرد و برای سهام‌داری #بلند‌مدت و در امان ماندن از #ریزش‌ها و #لغزش‌های احتمالی بازار به #شاخص‌های علمی اقتصاد مراجعه کرد.

https://t.me/tafakorjanbi1398
✍️ ریسک #غیر‌سیستماتیک اصلاح سهم‌های #شاخص‌ساز و راه مقابله با آن!

💠 #تفکر_جانبی مکرر به دخالت دستوری #دولت در بازار سرمایه اشاره کرده و آفات آن را برشمرده است.‌ برخی از مهم‌ترین آفات این نوع دخالت، هم‌چنان که پیش‌تر نیز مورد تاکید قرار گرفته، از بین بردن #تعادل در بازار، سلب #اعتماد از فعالان قدیمی و در نهایت ایجاد #توقعی کاذب در تازه‌واردان بورس است. توقعی که باعث شده آن‌ها صرف‌نظر از هر نوع دانش و #تحلیلی، بازار سهام را در یک روند #خطی و صعودی ببینند و به جا بیاورند. آن‌قدر که حتی به مخیله‌شان هم خطور نکند که این بازار #ریسک هم دارد، که این بازار #اصلاح هم دارد، که این بازار #زیان هم می‌تواند به بار بیاورد، که این بازار مسیری #دوطرفه است.

💠 به عبارتی ساده و #تمثیلی رفتار دولت در چند ماه اخیر با بازار سرمایه و بخشی از سهام بزرگ و #شاخص‌ساز به گونه‌ای بوده که بسیاری از آدم‌های #نوپیوسته به بورس، با خود فکر می‌کنند که #بورس یک ماشین پول‌سازی بی‌وقفه است که یک #پدال بیشتر ندارد و آن پدال گاز و پرواز است! پروار کردن سهم‌های #شاخص‌ساز و فروختن سهام آن‌ها در بالاترین نقطه‌ی ممکن، باعث اصلی ایجاد چنین #سوءتفاهمی در ماه‌های اخیر و در افراد تازه‌کار بوده است.

💠 و اما یک نکته‌ی مهم در بازار سهام، هم‌چنان که پیش‌تر نیز #تفکر_جانبی بدان اشاره کرده، بحث #ریسک است که #همزاد سود به شمار می‌رود. ریسک‌های بازار سهام به دو دسته‌ی #سیستماتیک (غیرقابل‌گریز) و #غیر‌سیستماتیک (قابل‌گریز) تقسیم می‌شود. ریسک #سیستماتیک، ریسکی است که از بیرون به بازار تحمیل می‌شود و در اثر بروز ناگهانی اخبار یا اتفاقات تند سیاسی، اجتماعی و اقتصادی به بازار سرایت می‌کند و تقریبا دامن همه‌ی سهم‌ها را می‌گیرد. در نقطه‌ی مقابل، ریسک #غیرسیستماتیک، ریسکی است که از خود بازار برمی‌خیزد و بسته به سبد سهام یک کنش‌گر بورسی خود را نشان می‌دهد. ریسک غیرسیستماتیک به رویدادهای درونی یک صنعت، تصمیم‌های ناگهانی مدیران یک سهم، اعلام #ورشکستگی یا صورت‌های مالی ضعیف یک سهم، اقدامات سهم‌های رقیب و ... بازمی‌گردد.

💠 نکته‌ی مهم در این میان، تاثیر دو نوع ریسک یادشده بر بازار سهام است. به عبارتی از ریسک #سیستماتیک (فراگیر) گریزی نیست، اما از ریسک #غیرسیستماتیک می‌توان با تنوع بخشیدن به سبد سهام (برای مثال داشتن سهام بزرگ و کوچک) و پرهیز از #تک‌سهم شدن تا حدود زیادی جلوگیری کرد. چه، کمتر پیش می‌آید که همه‌ی سهم‌ها یکجا و یکباره روند نزولی در پیش بگیرند.

💠 #تفکر_جانبی با بررسی دقیق میانگین #بازدهی یک‌ساله‌ی تمام نمادهای فعال در #بورس_تهران، از دو سه هفته پیش نسبت به بروز #ریسک_غیرسیستماتیک حبابی شدن سهم‌های بزرگ و #شاخص‌ساز مورد تاکید و توجه دولت به سهام‌داران خرد هشدار داده بود و آغاز روند ناگزیر #اصلاح (نه ریزش) را در این سهم‌ها پیش‌بینی کرده بود. متاسفانه، اما، عده‌ای از افراد #ذی‌نفع، با انکار این #حقیقت مبرز، از در #تحریک احساسات تازه‌کاران وارد شدند و با #خروج بی‌دردسر خود، آن‌ها را درگیر روند اصلاح سهم‌های یادشده کردند. اصلاحی که بی‌تردید تا #تخلیه‌ی حباب ایجادشده در این سهم‌ها ادامه خواهد داشت و باعث #جذاب شدن قیمت آن‌ها برای ورود دوباره‌ی سهام‌داران تازه خواهد شد.

💠 برای از بین بردن این #ریسک_غیرسیستماتیک در بازار سهام، همچنان که در بالا نیز اشاره شد، چاره‌ای جز تشکیل سبدی متنوع از سهام کوچک و بزرگ نیست. تنها از این طریق است که می‌توان از جریان رشد و صعود سهم‌های ارزنده، #بنیادی و #جامانده بازار در روزهای پیش رو و تا پایان دوره‌ی #اصلاح سهم‌های بزرگ بهره برد. هر کسی هم جز این بگوید، یا بازار سهام را خوب نمی‌شناسد و یا بر موج احساسات سهام‌داران خرد سوار شده است و بعد‌ها هم پاسخ‌گوی کسی نخواهد بود.

https://t.me/tafakorjanbi1398
✍️ ناگفته‌های تلخ سهام #خودرویی!

🔴 روزنامه‌ی #دنیای_اقتصاد برخلاف دو سه ماه گذشته، که در برابر حقیقت سهم‌های #سوپرحبابی و فوق‌زیان‌ده #خودرویی سکوت پیشه کرده بود، در چند روز اخیر از درِ روشنگری درآمده است و ناگفته‌های تلخ سهام #خودرویی (به ویژه #خودرو و #خساپا) را به روشنی بازگو می‌کند. آخرین اقدام این روزنامه انتشار گزارشی با عنوان «انتظارات از آینده‌‌ی خودروسازان بورسی» است که نکات مهمی را با سرمایه‌گذاران در میان می‌گذارد. برای خواندن این گزارش #تحلیلی می‌توان به لینک زیر مراجعه کرد.

https://donya-e-eqtesad.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A8%D8%A7%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86-52

https://t.me/tafakorjanbi1398
Forwarded from زوربا
ریسک #غیر‌سیستماتیک اصلاح سهم‌های #شاخص‌ساز و راه مقابله با آن!

💠 #تفکر_جانبی مکرر به دخالت دستوری #دولت در بازار سرمایه اشاره کرده و آفات آن را برشمرده است.‌ برخی از مهم‌ترین آفات این نوع دخالت، هم‌چنان که پیش‌تر نیز مورد تاکید قرار گرفته، از بین بردن #تعادل در بازار، سلب #اعتماد از فعالان قدیمی و در نهایت ایجاد #توقعی کاذب در تازه‌واردان بورس است. توقعی که باعث شده آن‌ها صرف‌نظر از هر نوع دانش و #تحلیلی، بازار سهام را در یک روند #خطی و صعودی ببینند و به جا بیاورند. آن‌قدر که حتی به مخیله‌شان هم خطور نکند که این بازار #ریسک هم دارد، که این بازار #اصلاح هم دارد، که این بازار #زیان هم می‌تواند به بار بیاورد، که این بازار مسیری #دوطرفه است.

💠 به عبارتی ساده و #تمثیلی رفتار دولت در چند ماه اخیر با بازار سرمایه و بخشی از سهام بزرگ و #شاخص‌ساز به گونه‌ای بوده که بسیاری از آدم‌های #نوپیوسته به بورس، با خود فکر می‌کنند که #بورس یک ماشین پول‌سازی بی‌وقفه است که یک #پدال بیشتر ندارد و آن پدال گاز و پرواز است! پروار کردن سهم‌های #شاخص‌ساز و فروختن سهام آن‌ها در بالاترین نقطه‌ی ممکن، باعث اصلی ایجاد چنین #سوءتفاهمی در ماه‌های اخیر و در افراد تازه‌کار بوده است.

💠 و اما یک نکته‌ی مهم در بازار سهام، هم‌چنان که پیش‌تر نیز #تفکر_جانبی بدان اشاره کرده، بحث #ریسک است که #همزاد سود به شمار می‌رود. ریسک‌های بازار سهام به دو دسته‌ی #سیستماتیک (غیرقابل‌گریز) و #غیر‌سیستماتیک (قابل‌گریز) تقسیم می‌شود. ریسک #سیستماتیک، ریسکی است که از بیرون به بازار تحمیل می‌شود و در اثر بروز ناگهانی اخبار یا اتفاقات تند سیاسی، اجتماعی و اقتصادی به بازار سرایت می‌کند و تقریبا دامن همه‌ی سهم‌ها را می‌گیرد. در نقطه‌ی مقابل، ریسک #غیرسیستماتیک، ریسکی است که از خود بازار برمی‌خیزد و بسته به سبد سهام یک کنش‌گر بورسی خود را نشان می‌دهد. ریسک غیرسیستماتیک به رویدادهای درونی یک صنعت، تصمیم‌های ناگهانی مدیران یک سهم، اعلام #ورشکستگی یا صورت‌های مالی ضعیف یک سهم، اقدامات سهم‌های رقیب و ... بازمی‌گردد.

💠 نکته‌ی مهم در این میان، تاثیر دو نوع ریسک یادشده بر بازار سهام است. به عبارتی از ریسک #سیستماتیک (فراگیر) گریزی نیست، اما از ریسک #غیرسیستماتیک می‌توان با تنوع بخشیدن به سبد سهام (برای مثال داشتن سهام بزرگ و کوچک) و پرهیز از #تک‌سهم شدن تا حدود زیادی جلوگیری کرد. چه، کمتر پیش می‌آید که همه‌ی سهم‌ها یکجا و یکباره روند نزولی در پیش بگیرند.

💠 #تفکر_جانبی با بررسی دقیق میانگین #بازدهی یک‌ساله‌ی تمام نمادهای فعال در #بورس_تهران، از دو سه هفته پیش نسبت به بروز #ریسک_غیرسیستماتیک حبابی شدن سهم‌های بزرگ و #شاخص‌ساز مورد تاکید و توجه دولت به سهام‌داران خرد هشدار داده بود و آغاز روند ناگزیر #اصلاح (نه ریزش) را در این سهم‌ها پیش‌بینی کرده بود. متاسفانه، اما، عده‌ای از افراد #ذی‌نفع که از قضا به مخاطبان بیشتری هم دسترسی دارند، با انکار این #حقیقت مبرز، از در #سوءاستفاده و تحریک احساسات تازه‌کاران وارد شدند و با #خروج بی‌دردسر خود، آن‌ها را درگیر روند اصلاح سهم‌های یادشده کردند. اصلاحی که بی‌تردید تا #تخلیه‌ی حباب ایجادشده در این سهم‌ها ادامه خواهد داشت و باعث #جذاب شدن قیمت آن‌ها برای ورود دوباره‌ی سهام‌داران تازه خواهد شد.

💠 برای از بین بردن این #ریسک_غیرسیستماتیک در بازار سهام، همچنان که در بالا نیز اشاره شد، چاره‌ای جز تشکیل سبدی متنوع از سهام کوچک و بزرگ نیست. تنها از این طریق است که می‌توان از جریان رشد و صعود سهم‌های ارزنده، #بنیادی و #جامانده بازار در روزهای پیش رو و تا پایان دوره‌ی #اصلاح سهم‌های بزرگ بهره برد. هر کسی هم جز این بگوید، یا بازار سهام را خوب نمی‌شناسد و یا بر موج احساسات سهام‌داران خرد سوار شده است و بعد‌ها هم پاسخ‌گوی کسی نخواهد بود.

https://t.me/tafakorjanbi1398
✍️ بی‌توجهی به تابلو و قدرت #فروشنده!

⭕️ توی مملکتی که از رئیس‌جمهور و رئیس مجلس گرفته تا رئیس بنیاد شهید و مدیران شرکت‌های بزرگ دولتی همه کار روتین خود را رها کرده‌اند و مشغول #سیگنال دادن و #سیگنال فروختن به مردم و هدایت نقدینگی به خزانه‌ی خالی هستند، هر چیزی توی بورس‌اش اتفاق بیفتد، عجیب و غیرمنتظره نیست.

⭕️ از آن بدتر کسانی هستند که فقط به سودای سود وارد #بورس شده‌اند و تکلیف‌شان با خودشان هم حتی روشن نیست. یک روز یک و نیم میلیارد #صف_فروش می‌چینند و فردا یک میلیارد #صف_خرید. بازی کردن با این اذهان خالی، به ویژه با تکیه بر پروپاگاندای دولتی اصلا کار دشواری نیست.

⭕️ این وسط فقط مردم نمی‌دانند از کجا می‌خورند. گرانی و کاهش قدرت خرید خود را می‌بینند و با گوشت و پوست و خون احساس می‌کنند، اما غرقِ وعده‌های ناصواب، عامل گرانی و فلاکت خود را تشخیص نمی‌دهند. مردم البته در این ماجرا خیلی مقصر نیستند. مقصر اصلی آن کسانی هستند که در میانه ایستاده‌اند و با تحریک و تهییج دیگران میلیارد میلیارد سود می‌برند.

⭕️ در حالی‌که بهترین سهم‌های بازار در یک روال #تحلیلی و بنیادی منتظر توجه بازار و گردش نقدینگی هستند، باز دولت و عوامل آشکار و پنهان او دست به کار می‌شوند و بازار را به نفع سهم‌های #زیانده و #حبابی بسیج می‌کنند و آدم‌های تازه‌کار را به فروش سهم‌های ارزنده‌ی خود وامی‌دارند تا صف‌نشین خریدِ سهمی شوند که کشف #واکسن_کرونا هم دیگر نمی‌تواند توجیهی برای بالا رفتن قیمت آن‌ باشد.

⭕️ از همه‌ی این‌ها بدتر، رفتاری است که از #تازه‌واردان بازار سر می‌زند. اینکه به پای منفی‌های تحمیل‌شده به سهم می‌ایستند و درست در نقطه‌ای که سهم می‌خواهد حرکت #صعودی خود را آغاز کند، از ترس یا طمع به فروش سهم خود می‌پردازند و باز رهسپار سهم‌های مورد‌نظر #دولت می‌شوند. آن‌هم بدون اینکه به یک نکته‌ی خیلی کوچک و بدیهی توجه کنند و آن نسبت و قدرت #فروشنده به #خریدار در این سهم‌هاست.

https://t.me/tafakorjanbi1398
📍مهم 👇

✍️ #حمایت دیروز دولت از #ای_تی_اف‌ها!

🔴 همان‌طور که در یادداشت دیروز بعد از ظهر با عنوان «دارا دوم تنها یک بهانه است، خیلی نباید به آن دل بست!» اشاره کردیم، #حقوقی‌های اغلب سهم‌های موجود در #ای_تی_اف‌های دولت، به رغم فروش میلیاردها سهم در روزهای گذشته و در #سقف_قیمت، دیروز حاضر به هیچ نوع حمایت از #سهام‌داران_خرد در برابر #صفوف_فروش چندهزار میلیارد تومانی نشدند.

🔴 این نشان می‌دهد که صحبت از #حمایت دولت بی‌پول از بازار سرمایه، دروغ بزرگی بیش نیست که #سفته‌بازان و کانال‌های #ذی‌نفع برای پُر کردن و پَروار کردن #صف‌های_خرید از خود درآورده‌اند. اینجاست که باز هم تاکید می‌کنیم از منظر #تفکر_جانبی، صفوف احتمالی #خرید در سهم‌های پالایشی و خودرویی #دولت، نه آغاز یک رالی #صعودی دیگر، که تنها فرصتی برای #خروج بی‌دردسر از این سهم‌هاست.

🔴 سهم‌هایی که تنها در ۱۲ روز گذشته، تعداد معدود و محدودی از #سفته‌بازان و #سبدگردانان با تشویق سهام‌داران خرد به ایستادن در #صف_خرید آن‌ها، توانستند بیش از ۸ هزار میلیارد تومان پول و سود هنگفت خود را از آن‌ها خارج کنند و شاید با شکل‌گیری دوباره‌ی #صف‌های_خرید بدشان نیاید که یک #نوسانگیری دیگر از سهام‌داران خرد بکنند.

🔴 فراموش نکنید که از نشانه‌های #ارزندگی یک سهم، #حمایت سهام‌داران #حقوقی در روزهای منفی از آن است و این اتفاق وقتی می‌افتد که سهم #حبابی نشده و جای رشد بیشتر داشته باشد. سهام موجود در #ای_تی_‌اف‌های دولت در چند ماه اخیر بسیار بیشتر از آنچه که باید رشد کرده‌اند و ارزندگی دوباره‌ی آن‌ها در گرو #اصلاح قیمتی و زمانی مناسب است.

🔴 و اما در بازار سراسر سرخ دیروز، #حقوقی نمادهای موجود در #ای_تی_‌اف دولت، در برابر #صفوف_فروش چندهزار میلیاردی این نمادها در #شپنا تنها ۵۰۰ سهم، در #شتران ۰ سهم، در #شبندر حدود ۸۸۰ هزار سهم، در #شبریز ۲۰۰۰ سهم، در #خودرو ۲۰۰ هزار سهم، در #خساپا حدود ۶۶ هزار سهم، در #فولاد حدود ۴۴ میلیون سهم و در #فملی حدود ۱۱ میلیون سهم خریداری کردند!

⭕️ پ.ن: وقتی می‌گوییم یک سهم #حبابی است، این گفته حتما به معنای ناارزندگی آن سهم نیست. بلکه بر اساس یک سری فاکتورهای بنیادی بورس، رشد قیمت آن سهم از حد معقول و منطقی و منطبق با ظرفیت‌های #بنیادی گذر کرده است. به عبارت ساده‌تر، رشد زباد آن سهم پشتوانه‌ای ندارد و اگر تمام دارایی‌های منقول و غیرمنقول آن شرکت بخواهد بر تعداد و قیمت فعلی سهام خود تقسیم شود، مطابق با واقعیت‌های اقتصادی جامعه، هیچ توجیهی برای ارزندگی آن وجود نخواهد داشت و اگر به چنین نقطه‌ای رسیده، دلیل دیگری جز دلایل #تحلیلی و #بنیادی دارد.

https://t.me/tafakorjanbi1398
📍اختصاصی #تفکر_جانبی

#متهم ردیف اول منفی‌های #بورس!

حدود صد سالی می‌شود که مکاتب مهم زبان‌شناسی و فلاسفه‌ی #تحلیلی (انگلوساکسونی و آمریکایی) بر این واقعیت تاکید می‌کنند که ما انسان‌ها در #زبان زندگی می‌کنیم و زبان هستی و هویت ما را می‌سازد. به عبارت ساده‌تر، ما زبان را به کار نمی‌بریم، بل این زبان است که تعیین می‌کند ما کیستیم و کجاییم و به چه چیزی اشاره داریم. فیلسوفی چون #لودویگ_ویتگنشتاین از این هم فراتر می‌رود و در رساله‌ی #منطقی_فلسفی (تراکتاسوس) خود به صراحت اعلام می‌کند که #زبان تنها واسطه‌ی ما با جهان است و تصوراتی که ما از جهان داریم ضبطِ در تصاویر #ذهنی_زبانی هستند و هر سخنی اگر مابه‌ازای بیرونی نداشته باشد و تصویر و تصوری از آن نداشته باشیم، مهملی بیش نیست. حتی خود فلسفه که جدی‌ترین کنش اندیشه‌گانی بشر است.

با این #مقدمه‌ی زبان‌شناختی، فلسفی، ظاهراً بی‌ربط و نسبتاً مطول می‌خواهیم به سراغ یک #واژه برویم و آن واژه‌ی #حمایت است. در مراجعه به لغت‌نامه‌های مشهور #فارسی، مقابل این واژه، معانی متنوعی آمده است. از پشتیبانی و جانبداری و حفاظت گرفته تا دفاع و یاری و هواخواهی و هواداری. همه هم سراسر روشن است. حالا می‌خواهیم با همین #سنجه به سراغ آن شعاری برویم که چند ماهی است با حضور تأثیرگذار #دولت در بازار سرمایه سر داده می‌شود. #دولت برای رونق بازار سرمایه در این مدت کارهای زیادی انجام داد. از #فراخوان عمومی برای پیوستن بی‌چون و چرا به این بازار گرفته و #تبلیغات گسترده تا مواردی چون کم کردن نرخ #سود_سپرده‌های بانکی و سخت‌گیری بر #دلالان بازارهای موازی و آزادسازی #سهام_عدالت. اما ضمن همه‌ی این کارهای درست و نادرست، از ابتدا هم به #صراحت گفت که #کسری_بودجه دارد و می‌خواهد آن را از بازار سرمایه تامین کند.

اجازه بدهید از خط فلسفه و زبان‌شناسی و واژه‌شناسی خارج شویم و کمی #حقوقی به ماجرا فکر کنیم و به جای محکوم کردن #دولت، خودمان را در #محکمه‌ی عقل و وجدان محاکمه کنیم. برای این کار به یکی از اظهارات #فرهاد_دژپسند، وزیر اقتصاد که در ۱۷ اردیبهشت‌ماه امسال ایراد شده بود، برمی‌گردیم. دژپسند با تاکید بر این که اگر ایران بخواهد به رشد اقتصادی معقولی برسد، باید حداقل هزار هزار میلیارد تومان (هزار تریلیون تومان) سرمایه‌ی بخش دولتی، عمومی و خصوصی داشته باشد، گفته بود: «باید این حجم #نقدینگی را از دریای خروشان منابع مردمی کسب کنیم» (ر.ک به #اینترنت). خب دولت باید از این صریح‌تر می‌گفت که قرار است از جیب ما #هزار_تریلیون پول دربیاورد؟ در قاموس کدام #ملت به این می‌گویند #حمایت؟ چرا باید مردم اجازه می‌دادند چند تا آدم #سفته‌باز و #فرصت‌طلب واژه‌ی #حمایت را تحریف و به نفع جیب خود تعبیر کنند؟

این حقیقت ساده را #تفکر_جانبی خیلی پیش‌تر (۲۳ تیر) هم در یادداشتی با عنوان «در حکایتِ حمایت_دولت از بورس» متذکر شده بود. ظاهراً اما، سُنبه‌ی دروغگویان خیلی پرزورتر از امثال ماست و #موج‌سواری روی موج احساسات مردم را خیلی خوب بلدند. درست همان‌طور که حالا بعد از خالی کردن #سبدهای خود سر سهام‌داران خرد، از در دیگری درآمده‌اند و با ادعای سراسر دروغ #دلسوزی برای مردم، بی‌محابا به همان #دولت_حمایت‌گر دیروز ناجوانمردانه #حمله می‌برند و هزار چیز دیگر را بهانه‌ی منفی شدن بازار این روزها معرفی می‌کنند. باری این بازار دیر یا زود به #روال_عادی بازخواهد گشت و دوباره جذاب خواهد شد. اما، این بار بهتر است پیش از هر نوع #خودفریبی به #واژه‌ها و بار معنایی آن‌ها بیشتر دقت کنیم و در دام هر دروغگویی نیفتیم. چه، دست‌کم از منظر #حقوقی، #فلسفی و #زبان‌شناختی تا اینجا متهم ردیف اول منفی‌های بازار و زیان سهام‌داران خرد، نه #دولت، که مشتی آدم سفله‌ی #سفته‌باز هستند.

https://t.me/tafakorjanbi1398
نقد و نگاهی به یک ادعای #تحلیلی!

اخیراً ویدیویی به دست #تفکر_جانبی رسیده که در آن #امیرحسین_اسماعیل‌پور، یکی از فعالان قدیمی بازار سرمایه، با این استدلال که #ارزش_بازار برخی سهام بانکی بسیار کمتر از قیمت املاک موجود در یکی از کوچه‌های بالای شهر تهران است، مخاطبان را به سرمایه‌گذاری در این سهام تشویق و ترغیب می‌کند.

#اسماعیل‌پور در این ویدیو به عنوان مثال ابتدا به ارزش بازار بانک سامان و بعد بانک صادرات اشاره می‌کند و در بازگشت به مقایسه‌ی خود، سهام این بانک‌ها را به خاطر برخورداری از یک دستگاه عریض و طویل اداری و شعب متعدد در سراسر کشور، بسیار باارزش‌تر از آن چیزی می‌داند که در حال حاضر معامله می‌شوند.

از دیدگاه #تفکر_جانبی، به نظر چند ایراد ساختاری به این مقایسه‌ی اسماعیل‌پور وارد می‌نماید. نخست اینکه قیمت سهام یا #ارزش_بازار شرکت‌های حاضر در بورس بر اساس انتظارات سهام‌داران از #بازدهی و #سودآوری آن شرکت‌ها، به ویژه در آینده، شکل می‌گیرد و این با #ارزش_دفتری یا ارزش اسمی و رسمی دارایی‌های آن‌ها تا حدود زیادی متفاوت است. یعنی ممکن است ارزش دارایی‌های یک شرکت بیشتر و بالاتر از قیمت سهام آن در بازار باشد، اما آن شرکت به خاطر بازدهی منفی نتواند انتظار سهام‌داران را برآورده کند و آن‌ها را ترغیب به سرمایه‌گذاری بیشتر کند. درست مثل اتومبیلی که ۵۰ میلیون قیمت دارد و جمع خلافی و عوارض و ... آن بالاتر یا نزدیک به این رقم می‌شود. در این صورت چه کسی حاضر خواهد شد این اتومبیل را بخرد؟

دو اینکه، شرکت‌های بورسی در وهله‌ی نخست بر اساس فاکتور #سودآوری یا صورت‌های مالی آن‌ها ارزش‌گذاری می‌شوند. در جایی که بعضی شرکت‌ها مثل همین بانک‌های یادشده‌ی #سامان، #صادرات، #سرمایه، #تجارت، #اقتصاد_نوین، #پارسیان، #پست‌بانک_ایران و از همه بدتر #دی، برخی به رغم تجدید ارزیابی و برخی در آستانه‌ی انجام این کار، #تراز_مالی مثبتی نداشته باشند و به جای شناسایی سود، میلیاردها تومان #زیان_انباشته ساخته باشند، چرا باید سرمایه‌گذار به سراغ آن‌ها برود؟

از این بدیهیات بازار سهام که بگذریم، به نظر ایراد اصلی به خود این مقایسه وارد است. برای مثال در عالم #هنر تابلوهایی وجود دارند که مانند تمام تابلوهای نقاشی از مواد و ماتریالی ساخته شده‌اند که به وفور در بازار موجود است و قیمت چندانی هم ندارد. اما همین تابلوها به دلایل خاصی چون #قدمت، #اصالت، #خلاقیت و #منحصربه‌فرد بودن، در حراجی‌ها و مزایده‌های هنری میلیون‌ها دلار چکش می‌خورند. آیا می‌توان قیمت این تابلوها را که بعضاً بیشتر از یک کارخانه‌ی بزرگ تولیدی است، با آن #کارخانه مقایسه کرد و نتیجه گرفت که کارخانه‌ی مورد نظر ارزان است؟

به عبارتی همان‌طور که #بازار_هنر قواعد و #قوانین خود را دارد، #بازار_سهام هم از قوانینی پیروی می‌کند که خاص خود این بازار است و در #ارزش‌گذاری سهام شرکت‌ها به کار می‌آید. به بیان دیگر، اینکه ملک و مسکن در بالای شهر تهران به دلایل عدیده‌ی نارسایی‌های اقتصادی بسیار گران است، باعث نمی‌شود که بیاییم فارغ از مباحث و مفروضات #بنیادی، قیمت سهام یک بنگاه بورسی را با چیزی غیر از خود آن یا هم‌گروهی‌هایش بسنجیم. چه، در این صورت قیاس ما تنها نوعی #قیاس به اصطلاح #مع‌الفارق است و کمکی هم به انتخاب سهام‌دار نمی‌کند.

در ضمن این بحث می‌تواند در ذات خود موجد #انتظارات_تورمی باشد که رانه‌ی اصلی برخی سهام است و بلافاصله تاثیر خود را بر سطح جامعه می‌گذارد. در این بین بحث #ارزش_جایگزینی هم که بسیاری بر آن زیاد تاکید می‌کنند این روزها، درباره‌ی بسیاری از سهام واقعاً #مغالطه‌ای بیش نیست. چه، به قول #غلامرضا_سلامی، از کارشناسان قدیمی حسابداری در گفتگو با روزنامه‌ی #دنیای_اقتصاد «در شرایطی مفروض که ارزش جایگزینی یک شرکت به میلیاردها دلار برسد، اما این شرکت نتواند به سهام‌داران خود سودی بپردازد، ارزش‌مند بودن دارایی‌های شرکت چه خاصیتی می‌تواند برای سهام‌داران داشته باشد؟».

🔴 نتیجه‌گیری: #ارزش_ذاتی سهام بسیاری از شرکت‌های #بانکی و #خودرویی بزرگ که ظرف ماه‌های اخیر از محل مازاد تجدید ارزیابی #افزایش_سرمایه داده‌اند، برابر یا کمتر از قیمت اسمی آن‌ها، یعنی ۱۰۰ تومان است و این ضعف مدیریت ناکارآمد و #دولتی آن‌ها را نشان می‌دهد که با این همه امکانات نتوانسته‌اند به #سودآوری برسند. سخن #اسماعیل‌پور هم درباره‌ی این شرکت‌ها وقتی درست از آب درمی‌آید، که آن‌ها پیش از چشم‌داشت از #بازار_سرمایه، تحولی اساسی در نحوه‌ی #مدیریت و فعالیت خود بدهند.

https://t.me/tafakorjanbi1398