به‌سوی تمدن نوین اسلامی

⭕️#نگاه_تمدنی رهبر معظم انقلاب در طرح الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت

🔸با نگاه تمدني به مقوله انقلاب اسلامي ايران مي‌توان گفت كه ايران معاصر تا پيش از انقلاب از ظرفيت و بنيان‌هاي لازم براي ايجاد يك جامعۀ پيشرفته و متمدن برخوردار نبود؛ زيرا دو مشكل و مانع اساسي همواره بر سر راه هويت تمدني و نتيجتاً شكل‌گيري يك تمدن اسلامي ـ ايراني وجود داشت.

🔸معضل نخست، به وضعيت داخلي كشور برمي‌گشت كه ريشه در فرهنگ سياسي ـ اجتماعي داشت. اين امر بزرگ‌ترين مانع بر سر راه كشور و موجب واپسماندگي بود كه نتيجۀ آن مصائب بي‌شماري بود كه در چند قرن اخير با آن مواجه شديم؛ زيرا مهم‌ترين پيش‌شرط ساخت تمدن وجود همبستگي ميان طبقات مختلف جامعه است كه در پرتو آن بتوانند به خير همگاني بينديشند و براي دستيابي به آن عمل نمايند، هم طبقه حاكم منافع و مصالح مردم را در نظر داشته باشد و هم مردم منافع ملي را در رفتارهاي خود مراعات نمايند. تحولات تاريخ معاصر تا قبل از انقلاب اسلامي، از قرارداد تركمانچاي گرفته تا ناكامي مشروطه و كاپيتولاسيون، همه و همه ناشي از همين عدم همبستگي و شكاف مردم و حاكمان بوده است. اين عدم يكپارچگي سبب شده بود ايرانيان از هويت ملي محروم شوند؛ لذا هنگام مواجهه كشور با معضلات و مصائب همانند بيگانگي بودند كه صرفاً نظاره‌گر ماجرا مي‌شدند. حاكمان ايران معاصر نيز تا پيش از انقلاب اسلامي، خود را براي ايران نمي‌دانستند تا هويتي از اين گستره عظيم اخذ كنند، بلكه ايران را ملك مطلق خود دانسته و بر اين باور بودند كه نام آنهاست كه به ايران هويت مي‌بخشد. در حقيقت هويتي كه در دو قرن اخير در ايران وجود داشت، نوعي هويت قبيلگي و عشيره‌اي بود و رفتارها براساس آن شكل مي‌گرفت. پادشاهان مردم را همچون رعاياي يك قبيله در نظر مي‌گرفتند و همين امر سبب مي‌شد تا برداشتي ملي و يا تمدني از كشور و جامعه نداشته باشند و مردم نيز براي بهره‌مندي بيشتر از مزايا و منافع نيز براساس همين سيستم عمل مي‌كردند (رك: سريع‌القلم، ۱۳۸۷).

🔸معضل دوم از فشارهاي بيروني شكل گر فت؛ از يك سو استعمار و قدرت‌هاي خارجي از طرق مختلف مانع رسيدن كشور به يك هويت ملي و تمدني بود تا آسان‌تر به اهداف خود برسند و از سويي ديگر ورود مدرنيته به ايران بر معضلات و مصائب كشور افزود؛ زيرا مباني مادي آن مخصوصاً سكولاريسم موجود در آن كه حذف دين ـ يكي از مهم‌ترين مؤلفه‌هاي هويت‌ساز در جامعه ايران ـ را در سر داشت، سبب شد، جامعه دچار نوعي بحران هويت شود. حال پرسش اين است كه انقلاب اسلامي در ساخت هويت تمدني در گستره تمدني ايران چه نقشي ايفا كرد. فرضيه‌اي كه به عنوان پاسخ به آزمون گذاشته مي‌شود اين است كه امام خميني رحمه‌الله‌عليه توانست با طرح ولايت فقيه هويت تمدني جامعه ايران را فعال نمايد و در نتيجه با شكل‌گيري اين هويت حركت جامعه به سمت ساخت يك تمدن اسلامي ايراني آغاز شد. از سويي ديگر مقام معظم رهبري، در استمرار راه امام رحمه‌الله‌، با طرح الگوي اسلامي ايراني پيشرفت در صددند فرايند هويت‌سازي تمدني را روشمند سازند و با ايجاد الگويي كارآمد نسل‌هاي مختلف انقلاب اسلامي را در مسير حركت به سمت تعالي قرار دهند. لذا مدعاي اين مقاله چنين است: انقلاب برآمده از اين رويكرد، انقلابي تمدن‌ساز است و به تعبير مقام معظم رهبري «پيچي تاريخي» در مسير حركت ايران اسلامي ايجاد كرد. اما آنچه كه با انقلاب اسلامي محقق شده پتانسيل تمدن‌‌سازي در جامعه ايران است كه تاكنون از مدل و الگوي خاصي براي حركت برخوردار نشده بود؛ لذا الگوي اسلامي ايراني پيشرفت نيز كه برآمده از نگاه تمدني مقام معظم رهبري است، اين فرايند را از حالت ابتدايي خارج و با روشمند ساختن آن پويايي آن را تضمين مي‌كند.

🔻#دکتر_رسول_نوروزی‌فیروز

🆔 @behruzfakhr
https://telegram.me/tamadone_novine_islami